Alþýðublaðið - 17.05.1960, Blaðsíða 4

* UÍÁL3NU VÍSAÐ FRÁ S.L.
ÁE VEGNA ÓNÓGS
I UHMRBÚNINGS.
•_ Btrgir hóf mál sitt með því
i að rekja gang dragnótamáls-
r iing á þingi. Kvað hann það
í hafa verið mikið deilumál í
r nokkra tugi ára, og hefðu
* menn skipzt í öndverðar íylk-
xngar eftir því, hvort þeir
- vildu leyfa dragnótaveiðar í
‘ líi.ndhelgi að einhverju levti,
eða hanna þær með öllu. Gat
r hann um héraðabönnin, sem
.í’yr.sti voru sett á tveim stöð-
- jm samkvæmt lögum nr. 27/
* i.323, og rifjaði síðan upp,
- hvaða ..takmarkanir giltu að
;ýmsum tímum um veiðarnar
f allt til ársins 1950, en það ár
* var sett reglugerð á grund-
J veííi Iaga nr. 44/1948 um vís-
indaíega verndun fiskimiða
* landgrunnsins, sem bannaði
dragnótaveiði fyrir Norður-
íandi, og árið 1952 var á grund
velfi sömu laga fyrst sett
*' reglugerð, sem bannaði drag-
wótaveiðarnar alls staðar í
* landhelginni.
* Benti Birgir á, að ágætt yf-
* SríÉ um gang málsins á Al-
* þingí væri að finna í nefndar-
áíiti alþm. Gísla Guðmunds-
’’ sonar og Péturs Ottesen á
þskj. 448 f.f. ári, en þá lá fyr-
ír ALþingi frv. samhljóða því,
r.em nú var í þingþyrjun flutt
af Karli Guðjónssyni o.fl. um
cakmarkað leyfi til dragnóta-
veiða. Afdrif frumvarpsins sl.
ár urðu þau, að því var vísað
4rá með rökstuddri dagskrá
frá þeim Gísla Guðmundssyni
OK Pétri Ottesen, þess efnis,
nð ekki þætti tímaþært að af-
greiða málið. Var rökstudda
daeskráin samþykkt í n.d.
18:7 atkv.
Meðal annars voru þau rök
tfæ'rð fyrir þessari meðferð
málsins að æskilegt væri að
soofnd. sem fulltrúaráð frá
stofnuaum sjávarútvegsins
mtti sæti í, gæti fjallað um
málið. og einnig var afgreiðsla
Ú“ss studd af álitsgjörð Fiski-
' féíags Islands, þar sem fram
horn, að stjórn Fiskifélagsins
faidi þurfa meiri undirþún-
inff, áður en ákvörðun yrði
tekin um að leyfa dragnóta-
veiiíar.
9
l BREYTT VIÐHORF.
Síðan hefur tvennt gerzt:
f fyrsta lagi hefur stjórn-
skipuð nefnd unnið að at.hug-
wn málsins, eins og nauðsyn-
legt var talið í fyrra. Emil
Jónsson sjávarútvegsmálaráð-
" tierra skipaði nefndina og áttu
sæfi í henni þessir menn:
Ð*avíð Ólafsson fiskimála-
stíjóri formaður. Sverrir Júlí-
* tisson, form. LÍÚ, Elías Þor-
' r.teíSsson, form. S.H., Ólafur
Bjornsson, sjóm. Keflavík, og
Jón Jónsson, fiskifræðingur.
Wefftdin hefur 1-agt til, að tak-
- marlcaðar dragnótaveiðar
verði leyfðar undir vísinda-
legu eftirliti, og samið upp-
kast að frv. til laga um það
1 e&i;
í öðru lagi hefur síðasta
Fiskiþing, sem haldið var á
tiýliðnum vetri, tekið afstöðu
■ ' til málsins, og. segir m.a. svo
í ályktun fiskiþinjúns:
„Fiskiþingið mælir með
því, að takmarkaðar dragnóta
veiðar innan fiskveiðiland-
heiginnar verði leyfðar að
nýju.
Fiskiþingið treystir því, að
stjórn Fiskifélagsins og fiski-
fræðingarnir fylgist með því,
að lög og reglugerðir um drag
nótaveiðar verði þannig úr
garði gerð, að tryggt sé, að
ekki verði gengið um of á
fiskistofnana, eða uppeldis-
stöðvum þeirra spillt.
Verði rækilega fylgzt með
veiðunum frá upphafi og á-
hrifum þeirra á fiskistofnana,
þannig að hægt sé að gera var-
úðarráðstafanir í tæka tíð, ef
nauðsyn ber til.“
í ályktuninni er síðan lagt
til að dragnótaveiðar skuli
háðar leyfisveiting'um, leyfin
takmörkuð við 45 rúml. báta
mest, veiðitíminn verði þrír
mánuðir, strangar reglur verði
settar um möskvastærð og
✓
að neinu nemi, nema með því
að leyfa dragnótaveiðar í land
helgi. Eina markmiðið með
fiskifriðun er ■ að sjálfsögðu
það að ná af fiskistofnunum
sem mestum arði, en ekki hitt,
að láta þá verða ellidauða.
Þegar veiðast nær því 10000
smálestir af skarkola á ári,
eins og nú er, — en það er
meira en tvöfalt á við það,
það, sem öllum hraðfrystihús-
um á íslandi barst af öllum
fiski árið 1938, — þrátt fyrir
það að öll beztu skarkolamið-
in eru lokuð, hljóta nú að vera
uppgrip af þessum fiski við
strendur landsins. Það er því
eigi aðeins æskilegt, heldur
nauðsynlegt að leyfa dragnót
í landhelgi íslands, því að að-
eins þannig er hæg't að full-
nytja sjóð, sem eðli'leg lyfti-
stöng fyrir fiskiðnaðinn í
landi og sókn bátaflotans á
nálæg mið.“
Jón Jónsson, deildarstjóri
hér á eftir minnzt á það
helzta, sem máli skiptir um
framkvæmd veiðanna.“
REYNSLAN HÖFÐ AÐ
LEIÐARLJÓSI.
í framhaldi af þessu sagði
B.F.: ,,Af því, sem ég hefi nú
rakið, tel ég mega draga þá
ályktun, að frekari dráttur á
afgreiðslu málsins, en orðinn
er, muni ekki leiða neitt nýtt
í ljós. Sú skoðun, að tímabært
sé að leyfa takmarkaðar drag-
nótaveiðar undir vísindalegu
eftirliti er studd sterkum rök-
um og á vaxandi fylgi að
fagna, og leyfi ég mér að
benda á, að annar hv. flm.
dagskrártillögunnar frá í
fyrra er nú meðflutningsmað-
ur að frv. sjávarútvegsnefnd-
ar, og hefur hann þannig einn
ig tekið þá afstöðu, að frekari
dráttur á afgreiðslu málsins
eigi ekki rétt á sér.
Hins vegar situr sú reynsla,
markaður fyrir aðra, og þá et
gott að geta látið eitthvaS
annað koma í staðinn.
Nú stendur t.d. þannig á, a3
þjóðin mun tapa milljónatug-
um, eða jafnvel hundruðum,
í gjaldeyri vegna óviðráðan-
legs verðfalls á fiskimjöli.
Þetta gætum við bætt okkur
upp að nokkru með því að
flytja út skarkolaflök á þessu
ári fyrir 50—60 milljónir
króna, og einnig gætum við
auki'ð verulega útflutning á
öðrum tegundum með því aS
leyfa dragnótaveiðar um miðj-
an næsta mánuð.
Mörg hraðfrystihús víðs-
vegar á landinu hafa lítil verk
efni yfir sumartímann. Drag-
nótaveiðin getur breytt því
ástandi og skapað mikla at-
vinnu og öryggi.
‘ . ' , I
SAMSTAÐA UM MÁLIÐ
í NEFND.
Að öllu þessu athuguðu
meðferð aflans. Einnig að
veiði verði bönnuð í þröngum
fjörðum og 1—2 sjómílur frá
landi.
í framhaldi af þessu gat B.
F. um álitsgerðir fiskideildar-
sambandanna, og kvað ekkert
þeirra leggja á móti því, að
dragnótaveiðar verði leyfðar
á ný með’einhverjum takmörk
unum. Flest samböndin eru
þessu meðmælt, en sum vilja
enn láta athuga málið betur,
áður en ákvörðun er tekin.
í framhaldi af þessu vitnaði
B;F. í álitsgerðir fiskifræð-
inganna dr. Árna Friðriksson-
ar og Jóns Jónssonar forstöðu-
manns fiskideildar, en þær á-
litsgerðir eru birtar sem þskj.
I og II með þskj. 5 í ár. Þess-
ar tilvitnanir verðáekki rakt-
ar hér, nema að litlu leyti. —•
Dr. Árni segir m.a.: „Eftir að
fiskveiðalínan við ísland hef-
ur verið færð stórlega út á ný,
er þess eiiginn kostur að ná
til sumra verðmætustu fisk-
tegundanna hér við land, svo
háskólans, segir m.a., eftir að
hafa gert ítarlega grein fyrir
ástandi þeirra tveggja fisk-
tegunda, sem mesta þýðingu
hafa fyrir dragnótaveiði, en
það eru ýsa og skarkoli:
„Af því, sem að framan er
sagt, verður að mæla eindreg-
ið með því, að ýsu- og skar-
kolastofnarnir verði betur
nýttir af íslendinga hálfu en
gert hefur verið undanfarin
ár. Stofnarnir hafa rétt svo
við, að skynsamleg nýting
þeirra er orðin aðkallandi.
Hófleg veiði gerir meira gagn
en engin eða of lítil veiði.
Markmið friðunaraðgerða okk
ár er vitaskuld, að stofnarnir
gefi af sér hámarksarð.
Það er því orðið tímabært
að leyfa veiðar með dragnót
í íslenzkri landhelgi, ekki ein-
ungis innan 12 mílna- landhelg
innar nýju, heldur einnig inn-
an gömlu 4 mílna takmark-
anna. En I?að er rétt að fara
að öllu með gát, og skal því
fiskideildar Atvlnnudeildar
■HaHBMBHlMBMHMISMHHVBHUMMMMHHaHHHBHHBBia
EINS OG frá hefur verið skýrt
í fréttum frá Alþingi, flytur
sjávarúfvegsnefnd neðri deild-
ar frumvarp til laga um tak-
markað leyfi til dragnótaveiða
í fiskveiðilándhelgi íslands
undir vísindalegu eftirliti. í
nefndinni eru alþingistnenn-
irnir Gísíi Guðmundsson,
Matthías Á. Matliiesen, Pét-
ur Sigurðsson, Karl Guðjóns-
son (í stað Lúðvíks Jósepsson-
ar) og Birgir Finnsson, og er
sá síðast nefndi formaður
nefndarinnar.
Fer hér á eftir útdráttur úr
framsöguræðu þeirri, sem
Birgir Finnsson flutti með
frumvarpinu við 1. umræðu í
neðri deild s.l. þriðjudag, og
kafli úr greinargerð nefndar-
innar.
aHHHHHHHHMHHHHHHHHHKHHHHHHHMHMHMHHMHHHHi
að einu sinni var of langt geng
ið í dragnótaveiðunum, svo
föst í sumum mönnum, að þeir
telja, að þessa veiðiaðferð
beri að banna um tíma og ei-
lífð.
Með þeirri afstöðu er sama
sem sagt að Islendingar geti
ekkert lært af reynslunni þeir
. kunni sér ekki hóf í neinu,
og séu í reynd ekkert .annað
en hugsunarlausir skemmdar-
vargar.
Ég er ósammála þessum
harða dómi og dómsniður-
stöðu. Mín skoðun er su, að
einmitt vegna fenginnar
reynslu sé nú óhætt að leyfa
dragnótaveiðar á ný, og ég ber
það mikið traust til fiskifræð-
inga okkar, og þeirrar þekk-
ingar, sem þeir búa yfir, að
þeir geti með nægilegu öryggi
leiðbeint okkur um þessar
Veiðar og. þær takmarkanir,
sem nauðsynlegt er að setja,
til þess að ekki verði gengið
of nærri fiskistofnunum.
Hér er um að ræða takmark
anir á veiðitíma og veiðisvæð-
um, eftirlit með veiðarfærum
(möskvastærð) og ákvörðun á
lágmarksstærð þess fisks, sem
levfilégt er að landa og taka
til vinstri, og ákvörðun á ár-
legri heildarveiði einstakra
tegunda. —
Ég endurtek það, að í þess-
um efnum getum við treyst
sérfræðingum okkar.
Okkur er nauðsynlegt að
hafa jafnan sem mesta fjöl-
breytni í útflutningsfram-
leiðslunni, því alltaf ge.tur
brugðizt hjá okkur annað-
hvort afli á einni tegund, eða'
lagði ég áherzlu á það í sjáv-
arútvegsnefnd, að reynt yrði
að afgreiða frá þessu þingi lög
um takmarkaðar dragnóta-
veiðar. Nokkurs skoðanamun-
ar gætti í nefndinni um mál-
ið, en niðurstaðan varð sú,
sem hér liggur fyrir, þ.e.a.s.,
að nef'ndiri sendi nýtt frum-
yarp, og féllust flutningsmenn
frumvarpsins á þskj. 5 á þá
málsmeðferð, og tók fyrsti
flm. þess, háttv. 6. þm. Suð-
urlandskjördæmis, Karl Guð-
jónsson, þátt í þessari af-
greiðslu í stað háttv. 4. þm.
Austfjarðakjördæmis, L. Jós.,
sem var fjarverandi.
Frv. á þskj. 399 ber þesg
merki, að þar hefur verið
reynt að samræma ólík sjón-
armið, og er sennilega enginn
háttv. siávarútvegsnefndar-
maður fullkomlega ánægður
með árangurinn, og hafa nefnd
armenn áskilið sér rétt til að
f-ylgiá br.till., sem fram kunna
að koma, þó þannig, að þær
verði fvrst athugaðar af nefnd
inni milli umræðna.
En um það er ekki ágrein-
ingur f nefndinni, að mál
þetta beri að afgreiða á þessu
þingi, og. í þeim tilgangi er
frv. nefndarinnar á þskj. 399
fram borið. Vona ég, að þessi
háttv. deild geti héðan af
hraðað afgreiðslu málsins, því
ekki á að vera þörf á að vísa
frv. til nefndar eftir þessa
•umræðu.,,
Ræðumaður gerði síðaic
grein fyrir frumvarpinu í ein-
stökum atriðum, og verður
Friamhald á 14. síðu.
0 17. maí 1960 — Alþýðublaðið