Heimskringla - 30.04.1941, Blaðsíða 3

WINNIPEG, 30. APRIL 1941
HEIMSKRINGLA
3. lSll>A
manna, með því að íhuga dá-
semdir guðs sem fylla jörðina
og ákveða með sjálfum oss, að
fylla jörðina einnig af dásemd-
um er stafa af gerðum manna.
Þá munum vér vera í samræmi
við náttúrulögmálin, sem vér
gleðjumst ætíð svo mikið yfir
um þetta leiti árs, er jörðin
klæðist nýjum skrúða, og alt
er orðið nýtt. Og er vér ákveð-
um að gera þetta, endurtökum
vér í anda ef ekki orði bænina
í sálminum sem vér sungum
áðan:
Kom heitur til míns hjarta
blærinn blíði.
Kom blessaður í dásemd þinnar
prýði!
Kom lífsins engill nýr og náð-
arfagur,
1 nafni drottins, fyrsti sumar-
dagur!
Kom til að lífga, fjörga, gleðja,
gæða,
Og frelsa, leysa, hugga, sefa,
græða.
í brosi þínu brotnar dauðans
vigur,
í blíðu þinni kyssir trúna sigur.
DAUÐADÓMARí
NOREGI
(Ritstjórnargrein úr “Alþýðu-
blaðinu” í Rvík. 28. febr. 1941)
Merkilegt mætti það heita, ef
fréttin, sem barst hingað í gær,
um að fimm Norðemnn hefðu í
fyrradag verið dæmdir til
dauða af þýzkum herrétti í
Noregi, hefir ekki vakið ýmsa
menn hér á landi til alvarlegr-
ar íhugunar.
Síðan Bretar hertóku ísland
hafa margir á meðal okkar
bæði talað og ritað þannig, að
ekki hefir verið hægt að
merkja, að þeir gerðu nokkurn
greinarmun á hernámi Islands
og hernámi Noregs eða annara
þeirra landa, sem Þjóðverjar
hafa lagt undir sig. Um kom-
múnista og nazista þarf ekki að
rugla dómgreind almennings í
þessu efni. Þeir hafa beinlínis
breitt það út, að þau lönd, sem
hefðu verið hertekin af Þjóð-
verjum, væru sæl í saman-
burði við okkur, og ekkert
tækifæri látið ónotað til þess
að ráðast á Bretland fyrir kúg-
un og rægja brezka setuliðið
hér, hvað lítið sem út af hefir
borið í sambúðinni við það og
þó raunar oftast án nokkurs
tilefnis.
Við þessa “fimtu herdeild”
hér er þýðingarlaust að tala
með rökum. Hún er vitandi
vits, ef vit skyldi kalla, í þjón-
ustu Hilters og Stalins til þess
að reka hér moldvörpustarf
gegn því ríki, sem nú heldur
uppi merki frelsisins og lýð-
ræðisnis gegn þýzka nazisman-
um og einræðisríkjunum, sem
styðja hann. En gefur ekki
fréttin um dauðadómana í Nor-
egi flestum öðrum tilefni til
þess að gera alvarlegan saman-
burð á því ástandi, sem frænd-
ur okkar, Norðmenn, eiga nú
við að búa undir ógnarstjórn
þýzka innrásarhersins, og því
friðsamlega tvíbýli, sem hér
hefir verið síðan brezka setu-
liðið kom hingað?
Að sjálfsögðu mun enginn ís-
lendingur neita því, að hann
hefði miklu heldur kosið að
vera án þess, að fá hingað er-
lendan her. En úr því, að við
fengum ekki að halda hlutleysi
okkar og landið var hertekið
— það var bein afleiðng innrás-
arinnar í Noreg þá megum við
eftir þá reynslu, sem fengin er
bæði hér og annars staðar, á-
reiðanlega hrósa happi yfir því,
að það varð brezkur her, en
ekki þýzkur. Þess munu ekki
mörg dæmi í veraldarsögunni,
að hertekið land hafi fengið að
halda frelsi sínu eins tiltölulega
óskertu og orðið fyrir eins litl-
um búsif jum og ísland af hinu
brezka setuliði. Það hefir flutt
að sér flestar sínar nauðsynjar
frá útlöndum og greitt þær
vörur, sem hér hafa verið
keyptar, við fúllu verði. Það
hefir yfirleitt greitt verka-
mönnum, sem hjá því hafa
unnið, viðurkenda taxta verka-
lýðsfélaganna. Það hefir ekki
blandað sér inn í stjórn lands-
ins. Enginn embættismaður
hefir orðið að víkja sæti af
þess völdum. Útvarpið hefir
eftir sem áður óhindrað getað
flutt stríðsfréttir frá Berlín al-
veg eins og frá London. Blöðin
hafa getað skrifað hvað, sem
þeim hefir þóknast. Hinar dag-
legu, rætnislegu árásir kom-
) múnistablaðsins hafa meira að
segja verið látnar afskiftalaus-
ar. Einu árekstrarnir, sem fyr-
ir hafa komið í sambúðinni og
því nafni er hægt að nefna, eru
fangelsun tveggja manna og
flutningur þeirra til Bretlands
fyrir að hafa í fórum sínum
leynilegar útvarpsstöðvar og
gera sig að minsta kosti líklega
til þess að nota þær við njósnir
um setuliðið, og fangelsun
nokkurra kommúnista — sem
þó síðar voru afhentir íslenzk-
um stjórnarvöldum — fyrir að
dreifa undirróðursbréfi á meðal
hermannanna með áskorun til
þeirra um að brjóta heragann
og óhlýðnast yfirmönnum sín-
um.
Það hefir, að minsta kosti af
kommúnistablaðinu, töluvertí
veður verið gert út af þessum
tveimur tilfellum og verið talað
um ofbeldi og kúgun í sam-
bandi við þau. En hvernig
halda menn eftir þær fréttir,
sem nú hafa borist frá Noregi,
að þýzka setuliðið þar hefði
tekið á slikum atburðum? Við
vitum ekki fyrir hvað Norð-
mennirhir fimm hafa verið
dæmdir til dauða af hinum
þýzka herrétti þar og tvö
hundruð aðrir verið teknir fast-
ir, nema það, sem fréttinni
fylgdi, að það hefði verið fyrir
njósnir. En við vitum, að í
byrjun þessa mánaðar voru þrir
Norðmenn dæmdir til dauða af
herrétti í Bergen fyrir að hafa
leynilegar útvarpsstöðvar og
nota þær til að senda upplýs-
ingar um þýzka setuliðið í Nor-
egi. Og hvað er orðið úr frelsi
og velmegun Norðmanna undir
stjórn innrásarhersins? Mat-
vælabirgðir landsins hafa verið
gerðar upptækar handa innrás-
arhernum, en norsku þjóðinni
verið úthlutaður hungurskamt-
ur. Atvinnulausir verkamenn,
sem stöðugt fer fjölgandi, eru
fluttir nauðugir til Þýzkalands
til þess að þræla fyrir nazista-
stjórnina sem matvinnungar.
Verkalýðsfélögin hafa verið
svift samningsréttinum, stjórn-
ir þeirra settar af og launin
verið ákveðin með valdboði af
yfirstjórn innrásarhersins. —
Norskur nazisti hefir verið lát-
inn mynda leppstjórn í Oslo, en
þýzkur landstjóri verið sendur
þangað sem raunverulega ræð-
ur öllu. Bæjarráðinu í Oslo
hefir verið vikið frá og með-
limir þess flestir teknir fastir.
Útvarpið fær ekki að flytja
neinár aðrar fregnir en þýzkar.
Blöðin hafa öll verið sett undir
ritskoðun: Þeim er fyrirskipað
að birta eitt, og bannað að; Island og Noregur eru hvort-
birta annað. Fjöldi ritstjóra tveggja hernumin lönd. En
og blaðamanna, verkalýðsfor-' hvað á hernám þeirra sameig-
ingja og andans manna hafa inlegt nema nafnið? Hvað finst
verið hneptir í fangelsi og sum-! mönnum, þegar þeir bera þann-
um verið misþyrmt, eins og ! ig saman staðreyndirnar? Og
skáldinu Ronald Fangen. Og hvað á maður að hugsa um þá
hvað lítið, sem út af hefir borið menn á meðal okkar, sem ann-
í sambúð innrásarhersins við í- j aðhvort af hugsunarlausum
búana, hafa heilir bæir eða þjóðargorgeir eða af blindu of-
bygðarlög verið gerð ábyrg fyr-1 stæki enræðistrúarinnar gera
ir því og sektuð um stórar fjár-1 hina friðsamlegu dvöl brezka
upphæðir — Þrándheimur-ný- setuliðsins hér að átyllu til
lega um 60,000 krónur, Staf- þess, að vera með stöðugt
angur um 50,000 krónur — svo hnjóð í garð þess ríkis, sem nú
að ekki sé talað meira um her-! heldur uppi baráttunni gegn of-
réttinn og dauðadómana, en að beldi þýzka nazismans, ber hit-
framan hefir þegar verið gert.1 ann og þungann af henni og er
Myndi ekki ýmsum á meðal eina vonin, sem frændur okkar,
okkar þykja nokkuð þröngt Norðmenn, og flestar aðrar
From the Monologues of Starkaður
(Einræður Starkaður)
From the Icelandic of Einar Benediktsson
I.
I dream of an all-embracing soul,
Of a spirit that changes stones to bread.
My laughter is sorrow. . . . . In drink and brawl
I squander the wealth of my heart and head.
.. . The wine itself has an earthy taste. . . .
Is a word spoken here not known before?
I seek unto death ’midst stress and haste
For the light in an eye to love and adore.
Your heart was calm with holy peace,
Your hand was cool. . .. On my knees I bend.
Footsore from roaming life’s desert-ways
I found an oasis where I wait for the end.
Oh, strong, compassionate love of my life,
What bliss ones head on your bosom to lay!
My lips are sealed, but those of my wife
.... Will they a word for my freedom say?
For you in a wreath my songs I entwined,
But.more precious were the unspoken thoughts.
With you I quaffed the sparkling wine,
But the thirst of my soul it assuaged not.
With my earthborn sorrow I lowered my head
And dreaming I lay on your beating heart.
My hope, by you loved, was cold and dead.
How swiftly our happiest moments depart!
Oh those white arms! Was my heart too cold?
And why was the name of love not spoken?
The depth of my feelings is never known,
But doubt and pride are its outward token.
Queen of my heart;.... You reigned at my board.
I emptied its cups with silent emotions.
Has earth nor heaven a fitting word
To tell my inmost hearts’ devotion?
II.
Has the heart a right itself to accuse?
May the spirit doubt its aspirations? ,
No, life has oracles.... To learn we must choose.
Of light and shades are the minds creations.
With doubt and fear we begin our strife.
In moments of faith are its peace and winnings.
No man, nor age, is a judge of his life.
In eternity ends what here has beginning.
The wine has an answer, an oracle true,
From a world which behind the words is hidden.
The spirit’s flame burns high or low
As the tables are prepared and laden.
The poor and the rich have an equal share,
For never fails the heavenly bounty.
How swift are the moments and life short here,
How vast the heavens, the earth how scanty!
The generous part with kith and kin.
New friends should be welcomed with moderation.
How much may be lost when a friend we win,
But lose another man’s admiration.
If your thoughts are deep and open your hand,
And fluent your speech, then silent are others.
Envy and friendship are ever akin, and
Fear of respect is the father and mother.
With few I rejoiced and those I admired
Who did not care for the favors of many,
Reluctant to hear what all did conspire,
I lauded oft such as were’nt praised by any.
Detesting the meanness of rhymesters that aped
In a manner unworthy what others had written
And the servile crouching of fools that gaped
And followed the crowd as they were bidden.
But the end is near. Hark!.... the song of the swan!
And faster and closer its wings come beating.
Love has departed, and one by one
The loved ones to their graves are retreating.
Oh sinning hand, in victory strong,
* You wasted your strength on tasks too lowly.
The greatest failure, the supreme wrong
Is to leave to others what was your work truly.
X.
fyrir dyrum, er þannig
komið hér á landi?
væri smáþjóðir Evrópu hafa um það,
að verða frelsaðir aftur undan
herrétti og harðstjórn Hitlers í
fyrirsjáanlegri framtíð? Eins
og frelsi, sjálfstæði og alt fram-
tíðaröryggi okkar íslendinga sé
ekki einng undir því komið, að
Bretar og bandamenn þeirra
sigri í styrjöldinni!
Það er sagt, að Ameríku-
menn hafi fram á miðja 19. öld
talið súpu fæðu, sem ekki væri
samboðin fullorðnum karl-
manni. Winfield Scott hers-
höfðingi, sem bauð sig fram við
forsetakosningar 1852, varð til
dæmis til athlægis, vegna þess
að hann sagði óvart frá því
einu sinni, að hann ætti að fá
súpu til meðdegisverðar, og það
var meira að segja talin aðal
ástæðan fyrir því að hann
hlaut ekki kosningu.
BÍLA VÁTRYGGING
er vernd gegn ófyrirsjáanlegu tapi og er eina
leiðin til að greiða kostnað af slysum. The
“Wawanesa" Merit Rating Plan eflir gœtilega
keyrslu með þvi að greiða iðgjöld til baka af
vátryggingunum.
Náið i fullar upplýsingar um vátryggingar
kostnað og berið saman við vort Merit
Rating Plan með því að síma oss 97 401.
Spyrjið einnig um eldsábyrgðar kostnað, Plate Glass,
Burglary, Personal Property Floaters og
Inland Transportation.
•
The Wawanesa Mutual
f Insurance Company
405 KATIONAL TRUST BLDG.
WINNIPEG, MAN.
DÁNARFREGN:
MRS. ÞóRUNN
ANDERSON EINARSSON
F. 23. ágúst, 1922
D. 15. nóv. 1940
“Horf því með von mót himni
morgunb jörtum,
hæk”kandi dagur rís í austur-
vegi;
leysir úr fjötrum, lífgar blóm í
hjörtum,
langeldar vorsins blika’ á
strönd og legi.
Kvisturinn ungi’ er fyrri fenti
yfir,
fegurstu laufum skrýðist, grær,
og lifir.”
—Dr. Richard Beck-
Þessi unga kona andaðist á
Almenna sjúkrahúsinu í Win-
nipeg, þann 15. nóv. eftir fárra
daga legu þar, en nokkurt sjúk-
dómsstríð í heimahúsum, af fá-
gætum sjúkdómi, er leiddi hana
loks til dauða. Hún var dóttir
hjónanna Mr. og Mrs. Árni
Anderson; er Árni sonur Gísla
Árnasonar frá Álfagerði í
Skagafirði, og Dýrunnar
Steinsdóttur konu hans frá
Stóru-Gröf í Skagafirði. Sig-
ríður móðir Þórunnar heitinn-
ar er dóttir Kristjóns Finnsson-
ar landnáms og sögunarmyllu-
manns og síðari konu hans Þór-
unnar Eiríksdóttur Sigurðsson-
ar. Þórunn er var hið elzta
barn foreldra sinna ólst upp
með foreldrum sínum í Árborg
og Winnpeg. Hún var fædd 23.
ágúst 1922. Snemma einkendi
hana fjör og lífsþrek, er hún
átti í mjög ríkulegum mæli;
hún átti styrka skapgerð og
sjálfstæðan vilja, og mikinn
dugnað til að bera. Þann 25.
ágúst s. 1. giftist hún Jósep
syni Guðm. O. Einarssonar
verzlunarstjóra í Árborg og
konu hans Elínar Jósepsdóttur
Schram. Tæpum þrem mán-
uðum síðar var hin unga brúð-
ur liðið lík. Útförin fór fram
frá Árborg þann 18. nóv. að
miklu fjölmenni viðstöddu. —
Gnægð fagurra blóma, sam-
fara almennri hluttekningu í
sorg þeirra er að höndum hafði
borið gerði athöfnina fagra og
ógleymanlega. Útförin fór fram
frá heimili foreldra hinnar
Þér sem notíð—
TIMBUR
KAUPIÐ AF
THE
Empire Sash & Door
CO., LTD.
Birgðir: Henry Ave. East
Sími 95 551—95 552
Skrifstofa:
Henry og Argyle
VERÐ - GÆÐI - ÁNÆGJA
látnu og kirkju Árdalssafnaðar.
Sóknarprestur flutti kveðju-
mál.
Sigurður ólafsson
SKRIF ERLENDRA
BLAÐA UM ÍSLAND
I nýútkomnu hefti hins á-
gæta ameríska tímarits “The
American-Scandinavian Re-
view”, sem gefið er út af Ame-
rísk-Skandinavisku stofnun-
inni í New York, birtist grein,
sem nefnist “Sjálfstætt ísland”,
eftir Thor Thors, aðalræðis-
mann í New York. Rekur hann
þar sögu síðustu mánaða, alt
frá því að Þjóðverjar gerðu
innrásina í Danmörku og fram
til áramóta, og einkum hernám
íslands og sambúðina við setu-
liðið. Telur greinarhöfundur
misfellur á sambúðinni hafa
verið furðanlega litlar og Is-
lendinga trúa því, að Bretar
efni það loforð sitt, að hverfa
héðan með her sinn að stríðinu
loknu, eins og þeir hafa hingað
til efnt það loforð sitt að hafa
ekki afskifti af innanlandsmál-
um.
▲
I fylgiblaði þessa sama tíma-
rits eru tvær alllangar greinar;
önnur um Þjóðverja í Dan-
mörku og hin um Breta á Is-
landi. Um höfund þessara
greina er ekki getið. Er þar
gerður nokkur samanburður á
hernámi íslands og hernámi
Danmerkur.
1 greininni um hernám Dan-
merkur segir svo m. a.:
“Þýzk hernaðaryfirvöld
gerðu samning við danskt
verzlunarhús um byggingu her-
mannaspítala í Esbjerg, til af-
nota fyrir þýzka setuliðið í
þeirri borg. Áður en langt um
leið neyddist hið danska firma
til þess að tilkynna Þjóðverjun-
um að það gæti ekki lokið
byggingunni að fullu, vegna
þess að ýmiskonar efni væri
ófáanlegt. En Þjóðverjarnir
voru ekki af baki dottnir. Þeir
létu þegar senda það sem vant-
aði beint frá Þýzkalandi. Þegar
kassarnir komu til Esbjerg,
sást að þeir voru allir merktir
REYKJAVIK, og ætti það að
gefa til kynna að minsta kosti
ein þýzk áætlun hafi farið út
um þúfur.”—Dagur 13. feb.
KAUPIÐ HEIMSKRINGLU—
útbreiddasta og f jölbreyttasta
fslenzka vikublaðið