Heimskringla - 28.07.1944, Blaðsíða 6

6. SÍÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 28. JÚNI 1944
“í raun og veru hafa þeir gert það. Ef þér
borgið hana áður en samningur yðar fellxír úr
gildi þá verð eg auðvitað að selja yður hana, en
hann er útrunninn eftir fáeina daga.”
Kenyon, sem sá nú að sinn illi grunur var
að rætast, var alveg orðlaus af undrun; hann
stóð og þerraði svitadropana, sem brutust út á
enni hans.
“Þér virðist furða yður á þessu,” sagði von
Brent.
“Já, eg er alveg stein hissa á þessu.”
“Já, þér getið ekki álasað mér neitt fyrir
þetta. Eg hafði ekki neinn minsta grun um, að
Longworth og maðurinn, sem með honum var
væri í nokkru sambandi við yður. Þeir sögðust
hafa komist að tilveru þessara námu af hend-
ingu. Þeir sögðust svo hafa spurst fyrir og
komist að raun um að náman væri góð. Þeir
sögðust svo hafa verið á fundi, sem þér hefðuð
kallað saman, en eftir þeim fundi að dæma væri
það deginum ljósara að þér gætuð aldrei stofnað
hlutafélagið. Svo komu þeir hingað og buðu
mér borgun út í hönd fyrir námuna. Þeir lögðu
inn tuttugu þúsund pund í niðurborgun og þann
dag sem réttur yðar fellur gefa þeir mér ávísun
fyrir afganginum.”
“Já, eg á þetta skilið,” sagði Kenyon. “Eg
hefi verið blektur og svikinn. Mig grunaði
þetta alt af, en eg var of huglaus og hræddur.
Þessi maður Longworth lét sem hann ætlaði að
hjálpa mér að mynda hlutafélagið. En alt sem
hann hefir gert er að svíkja mig. Hann kom
hingað til að gæta hagsmuna þess félags, sem
eg var að mynda og nú hefir hann náð kauprétti
í sínu eigin nafni.”
“Já, það hefir hann gert,” sagði von Brent.
“Eg verð að játa að eg er mjög hryggur yfir
hvernig þetta hefir farið, en eins og eg sagði
áðan hafði eg enga hugmynd um hvernig sak-
irnar stóðu í raun og veru. Eins og þér vitið þá
borguðuð þið ekkert niður og eg varð að sjá um
minn hag. En þrátt fyrir alt þetta er kauprétt-
ur yðar gildur í fáeina daga ennþá, og eg afhendi
ekki Longworth námuna fyr en síðasta míntúan
er útrunnin. Eru nokkur líkindi til að þér getið
náð í féð innan þess tíma?”
“Ekki minstu líkindi.”
“Jæja, þér sjáið sjálfir að eg get ekkert gert
fyrir yður. Eg er bundinn löglegum samningi
að selja þessum tveimur mönnum námuna strax
og eg má selja hana. Alt var gert löglega, svo
eg get ekkert gert.”
“Já, eg skil það,” sagði John. “Verið þér
sælir.” Hann gekk yfir á símastöðina og sendi
símskeyti.
Wentworth fékk það næsta morgun. Það
hljóðaði þannig:
“Við erum sviknir. Longworth hefir
fengið kauprétt á námunni í sínu eigin
nafni.”
18. Kapítuli.
Er Wentworth fókk þetta símskeyti las
hann það oft áður en hann skildi meiningu þess.
Svo tók h^nn að æða fram og aftur um herberg-
ið. Auk þess sem hann létti sér fyrir brjósti
með því að segja fáein blótsyrði. Vinir hans,
sem höfðu kynst orðaforða hans þegar honum
rann í skap, játuðu að ungi maðurinn hafði til
að bera mælsku, sem var fremur sérstök fyrir
það hvað hún var kröftug heldur en fáguð.
Þegar honum varð ljós þýðing skeytisins varð
orðaval hans alveg yfirgengilegt. En samt
vissi hann að þótt slíkt orðbragð gæti létt
honum fyrir brjósti, hafði það mjög litla hagan-
lega þýðingu. Hann þagnaði því og íhugaði
hvað hann ætti að gera, og þeim mun lengur,
sem hann hugsaði, þess ómögulegra fann hann
að ráða mætti bót á þessu. Hann lét á sig
hattinn og gekk út úr herberginu.
“Heyrðu Henry,” sagði hann við skrifarann
sinn, “þekkir þú nokkurn, sem mundi vilja
lána mér 20,000 pund sterling?”
Henry hló, er hann hugsaði til þess að
nokkur mundi lána slíka fjárupphæð án allra
minstu tryggingar, enda var sú hugsun skopleg.
“Þurfið þér þetta í dag?”
“Já, eg þarf að fá þetta í dag.”
“Gott er það, þá þurfið þér ekkert annað en
að fara út á götuna og spyrja hvern mann, sem
þú hittir, hvort hann hafi svona mikið fé á sér.
Þú hittir áreiðanlega marga, sem hafa meira
en það, og gæti vel verið að einhver þeirra, sem
sæi hve fíflslegur þú ert væri svo heimskur að
lána þér þetta. Eg hefði samt miklu meiri trú á
að hitta auðmann um nætur tíma og hafa vopn
með mér.”
“Þú hefir rétt fyrir þér, Henry, það eru
alveg jöfn líkindi fyrir þessu. Eg þekki nógu
marga, sem eiga peninga, en mér væri mjög
ljúft að biðja þá um þvílíkt lán og hugsa að eg
geri það ekki, né að þú ættir að gera það, en
samt dugir ekkert ófreistað.”
“Hvað ætlar þú að gera við alla þessa pen-
inga, George? Láta þá í námuna?”
“Já, það er þessi eilífa náma; mig langar
til að eignast hana og þessvegna þarf eg pening-
ana.”
“Rétt er það, George. Ekki hefi eg mikla
von um framgang þinn í þessu máli. Hefir þú
aldrei talað við Longworth gamla um þetta.
Hann var ekki meðal þeirra, sem þið ætuðuð að
fá í félagið?”
“Nei, það var hann ekki. Eg vildi óska að
hann hefði verið það. Hann mundi hafa farið
betur með okkur, en þorparinn hann bróður-
sonur hans.”
“Ó, þessi ungi uppskafningur hefir snúið á
ykkur, eða hvað?”
“Það hefir hann gert og við minnumst ekki
á það framar.”
“Jæja, því ferð þú þá ekki til gamla manns-
ins og leggur málið fyrir hann? Hann fer með
þennan bróðurson eins og son sinn. Menn gera
venjulega mikið fyrir sonu sína, svo hann vill
kanske gera hið sama fyrir bróðurson sinn.”
“En þá yrði eg að segja honum að þessi
bróðursonur hans sé þorpari.”
“Það er ágætt. Slík frásögn kemur honum
til að láta þig hafa þessi tuttugu þúsund pund.
Sé bróðursonur hans þorpari í raun og veru og
þú getur sannað honum það, þá finst enginn
betri lykill að peningaskápnum hans en það.”
“Hver skollinn!” sagði Wentworth, > “eg
held eg reyni þetta. Eg skal að minsta kosti láta
hann vita hverskonar maður þessi bróðursonur
hans er. Eg ætla að fara og tala við hann.
“Eg mundi gera það,” svaraði hinn og tók
til starfp á ný. George Wentworth stakk sím-
skeytinu í vasa sinn og lagði af stað til gamla
Wentworths í ihugarástandi, sem enginn maður
ætti að vera í er hann heimsækir meðbróðir
sinn. Hann beið þess ekki að koma sín væri
boðuð, heldur gekk hann, þjóninum til hinnar
mestu undrunar, rakleiðis inn á 9krifstofu gamla
mannsins. Hann sat við skrifborðið sitt.
“Góðan daginn, Mr. Wentworth,” sagði
gamli auðmaðurinn alúðlega.
“Góðan dag,” svaraði George stuttur í
spuna. “Eg er hingað kominn til að lesa fyrir
yður símskeyti og láta yður sjá það.” Hann
fleygði símskeytinu á borðið fyrir framan gamla
manninn, sem setti upp gleraugun, las það og
leit svo spyrjandi á Wentworth.
“Skiljið þér ekki símskeytið?” spurði hann.
“Nei, eg verð að játa að eg geri það ekki. *
Sá Longworth sem talað er um í því er líklegast
ekki eg?”
“Nei, en hann er úr yðar f jölskyldu. Hann
er bróðursonur yðar, William Longworth, og
er þorpari!”
“Ah,” sagði gamli maðurinn og lagði sím-
skeytið á borðið og tók af sér gleraugun. Komuð
þér hingað til að segja mér það?”
“Já, hafið þér vitað það fyrri?”
“Nei”, svaraði hinn og varð rauður í fram-
an af reiði. “Eg hefi hvorki vitað það áður, né
veit það nú. Eg veit að þér hafið sagt það, en
eg býst við að yður muni þykja vænt um að
taka aftur orð yðar. Eg skal að minsta kosti
gefa yður tækifæri til þess.”
“Það er langur vegur frá að eg geri það,
þvert á móti skal eg sanna yður hið gagnstæða.
Bróðursonur yðar gekk í félag við vin minn,
Kenyon og mig í þeim tilgangi að koma námu
einni í Canada á markaðinn.”
“Góði maður,” sagði Longworth, “mig
langar alls ekkert til að heyra um viðskiftabrall
frænda míns. Mér kemur ekkert við um það
og náman yðar er mér óviðkomandi. Alt málið
er mér óviðkomandi og eg neita að hlusta á
það. Þér eruð heldur ekki — ef eg mætti segja
það — í því hugarástandi, að þér séuð hæfur
til að tala við nokkuð prúðmenni. Ef þér viljið
koma aftur þegar yður er runnin reiðin, skal eg
með mestu ánægju hlusta á það, sem þér viljið
segja mér.”
“Eg verð aldrei rólegri hvað þetta mál
snertir. Eg hefi sagt yður að hann bróðursonur
yðar sé þorpari. Þóknast yður kanske að neita
ásökununni?”
“Eg neita engu; eg hefi aðeins sagt að eg
vissi ekki til þess, og að eg trúi því heldur ekki
nú; það er alt og sumt.”
“Það er gott, strax og eg fer að sýna yður
sönnunargögn mín, sem sýna að það sem eg
segi---”
“Herra minn,” sagði gamli maðurinn sem
var nú farið að volna undir uggum. “Þér sýnið
mér engar sannanir, þér komið bara með stað-
hæfingar, óhróður á fjarverandi mann sem ekki
getur borið hönd fyrir höfuð sér. Ef þér hafið
nokkuð að ákæra William Longworth fyrir, þá
komið hingað þegar hann er heima, og látið
hann svara fyrir sig. Það er níðingslegt af yður
og ranglátt gagnvart mér að koma hingað með
f jölda af ákærum, sem eg get á engan hátt svar-
að.”
“Viljið þér hlusta á það sem eg hefi að
segja?”
“Nei.”
“Þá veit hamingjan að þér skuluð mega til
með það!” Að svo mæltu gekk Wentworth að
hurðinni, sneri lyklinum í skránni, en gamli
maðurinn stóð á fætur og horfði á hann.
“Ætlið þér að hafa í frammi ofbeldi við
mig, herra minn, á minni eigin skrifstofu?”
“Eg ætla, Mr. Longworth, að sýna yður
það, sem eg hefi fram að bera, og eg ætlast til
að þér hlustið á það, og hlustið á það nú!”
“En eg segi að ef þér hafið nokkra kæru
gegn bróðursyni mínum, þá skuluð þér bíða unz
hann kemur heim.”
“Þegar hann kemur heim er of seint að
ræða þetta mál; því þér getið nú gert gott úr
því, sem hann hefir ilt gert. Þegar hann kemur
heim er það ómögulegt fyrir yður hversu feginn
sem þér vilduð.”
Gamli maðurinn stóð eins og ráðalaus, svo
settist hann í stólinn.
“Jæja þá,” sagði hann og stundi við. “Eg
er ekki eins frækinn og eg áður var. Segið mér
þá sögu yðar.”
“Hún er stutt,” svaraði Wentworth. “Hún
er svona: Þér vitið að bróðursonur yðar gekk í
félag við okkur um námu eina í Canada.”
“Eg veit ekkert um það, og hefi sagt yður
það,” svaraði Mr. Longworth.
“Jæja, þér vitið það þá nú.”
“Eg veit að þér segið það.”
“Efist þér um orð mín?”
“Eg skal segja yður frá því þegar eg hefi
heyrt sögu yðar. Haldið áfram.”
“Bróðursonur yðar lézt ætla að hjálpa okk-
ur til að mynda hlutafélag, en gerði í stað þess
alt, sem hann gat til að hindra okkur. Hann
leigði skrifstofu, sem langan tíma tók að gera í
stand, og sem við að síðustu urðum að taka að
okkur sjálfir. Svo faldi hann sig í heila viku
svo að eigi var hægt að finna hann og neitaði að
svara bréfunum, sem send voru á skrifstofu
hans. Hann fann upp hvert ráðið eftir annað
til að fresta stofnun félagsins, þangað til kaup-
réttur sá, er eg og Kenyon höfðum á námunni
var næstum útrunninn; þá ferðast bróðursonur
yðar til Ameríku ásamt Mr. Melville, til þess,
eins og þeir sögðu, að rannsaka námuna og gefa
skýrslu um hana. Eftir að hafa beðið langa
hríð án þess að heyra neitt frá þeim (en hann
hafði loijað að senda Okkur símskeyti) fór Ken-
yon til Ameríku til þess að fá kaupréttinn end-
urnýjaðan. Þetta símskeyti sýnir árangurinn.
Hann kemst að því, þegar þangað kemur, að
bróðursonur yðar hefir trygt sér kaupréttinn í
sínu nafni, og eins og Kenyon segir, erum við
sviknir. Eruð þér nú í nokkrum vafa um hvort
bróðursonur yðar er þorpari eða ekki?”
“Ef þetta, sem þér hafið sagt mér er í raun
og veru satt,” sagði Mr. Longworth eftir dálitla
umhugsun, “er enginn vafi á því, að William
hefir gert sig sekan í fremur hörkulegri verzl-
unar aðferð.”
“Hörkulegri!” æpti hinn, “segið heldur í
ráni, kaupskapar ráni!”
“Minn góði maður, eg hefi nú hlustað á
yður; nú verð eg að biðja yður að hlusta á mig.
Ef þér hafið lýst þessu máli rétt, þá gef eg það
vel eftir að bróðursonur minn hefir viðhaft að-
ferðir, sem enginn heiðarlegur maður væri
þektur fyrir að nota; en um það get eg ekki
da^nt fyr en eg heyri hina hlið málsins, hans
hlið. Málið getur þá fengið annan svip, sem eg
efast ekki um að það geri. En enda þótt eg
samþykti að framsetning yðar sé öll rétt — hvað
kemur mér þá alt þetta við? Eg er ekki ábyrgð-
arfullur fyrir breytni bróðursonar míns. Hann
virðist hafa gengið í félag með tveimur ungum
mönnum og verið þeim of kænn. Það er það
sem heimurinn mundi sennilega nefna það.
Hann hefir kanske eins og þér segið gengið
lengra og snuðað félaga sína, en þótt eg gangist
inn á að hann hafi gert það, hvernig ætti eg að
vera ábyrgðarfullur fyrir því?”
“Ekki lagalega, en eg hugsa siðferðislega.”
“Á hvern hátt?”
“Ef hann væri sonur yðar-----”
“En hann er ekki sonur minn, heldur bróð-
ursonur.”
“Hefði sonur yðar framið þjófnað, munduð
þér þá ekki gera alt sem í yðar valdi stæði til að
bæta fyrir afbrot hans?”
“Kanske og kanske ekki. Sumir feður
gjalda skuldir sona sinna, aðrir láta það ógert.
Eg get ekki sagt hvað eg mundi gera í þeim að-
stæðum vegna þess að þær eru mér sem stendur
of óskýrar.”
“Gott og vel, alt sem eg hefi við þetta að
bæta er það, að sámningurinn okkar rennur út
eftir tvo eða þrjá daga. Tuttugu þúsund pund
tryggja okkur námuna. Þau verð eg að fá áður
en fresturinn er úti.”
“Og er það skoðun yðar að eg ætti að gjalda
þetta fé?”
“Já.”
Gamli Longworth hallaði sér aftur á bak í
stólnum og horfði forviða á unga manninn.
“Aðeins hugsunin um að fjármálamaður í
London komi með slíka uppástunga til annars
fjármálamanns, er fáránlegri en orð fái lýst.”
“Longworths nafnið er þá einskisvirði í
yðar augum — eg á við heiður fjölskyldunnar?”
“Heiður Longworths nafnsins er mér fyrír
öllu. En eg hugsa að það haldi sóma sínum án
allrar hjálpar frá yðar hálfu.”
Nú varð stundarþögn, svo tók Wentworth
til máls og mátti heyra niðurbælda skelfingu
í rómi hans.
“Eg hélt, Mr. Longworth að einn úr fjöl-
skyldu yðar væri þorpari; mætti eg nú segja
yður, að eg hugsa að það heiti eigi bæði við
bróðurson og föðurbróðir. Þið hafið tækifæri
til að leiðrétta klækjabrögð frænda yðar. Þér
svarið mér með fyrirlitningu. Þér hafið ekki
gefið minsta merki um að þér viljið leiðrétta
þau.”
Hann lauk upp hurðinni.
“Heyrið mér nú,” sagði gamli Longworth
og stóð á fætur. “Nú er nóg komið Mr. Went-
worth.” Hann þrýsti á bjölluhnapp, og þegar
þjónninn kom inn sagði hann:
“Gerið svo vel og fylgið þessum unga herra-
manni til dyra, og komi hann nokkru sinni hing-
að aftur þá neitið honum inngöngu.”
Wentworth krepti hnefana af reiði. Hann
var rekinn út. Hann hafði allan daginn til að
yfirvega þann sannleika að reiður maður nær
sjaldnast tilgangi sínum.
19. Kapítuli.
Þetta ófriðsamlega samtal skemdi til fulls
hið góða skap, sem Longworth átti að jafnaði.
Hann fór fyr heim þetta kvöld en hann var
vanur, 0|* þess lengur, sem hann hugsaði um
árás Wentworths þeim mun ranglátari fanst
honum hún. Hann furðaði sig á hverju frændi
hans hefði fundið upp á, og reyndi að rifja upp
fyrir sér hvað Wentworth hefði ásakað hann
um. Hann gat hreint ekki munað það, og æsing-
in, sem stundum hafði gripið hann virtist að
hafa afmáð ásakanirnar úr minni hans. En eitt
varð eftir, gremjan gegn Wentworth. Mr.
Longworth fór yfir með samvizku sinni alt mál-
ið og leitaði eftir hvort hann hefði nokkra sök
á þessu, en gat ekki fundið neitt atriði í breytni
sinni gagnvart ungu mönnunum er valdið gæti
þessu óhappi þeirra. Hann las uppáhalds blað-
ið sitt með miklu minni áhuga en endranær,
samtalið frá því um morguninn kom altaf upp
í huga hans. Loks sagði hann hastarlega:
“Edith!”
“Já, pabbi,” svaraði dóttir hans.
“Þú manst eftir manni einum, Wentworth
að nafni, sem var hérna í boðinu áður en Wil-
liam fór.”
“Já, pabbi.”
“Jæja, bjóddu honum hingað aldrei fram-
ar.” '
“Hvað hefir hann gert?” spurði hún og
röddin titraði dálítið.
“Eg vil ekki heldur að þú bjóðir neinum,
sem er í nokkru sambandi við hann, eins og
þessum Kenyon, til dæmis,” svaraði faðir henn-
ar og lét eins og hann heyrði ekki spurningu
hennar.
“Eg hélt,” sagði hún, “að Kenyon væri
erlendis.”
“Hann er það, en kemur heim hugsa eg.
Hvað sem því líður vil eg ekkert hafa saman við
þessa menn að sælda. Skilurðu það?”
Mr. Longworth hélt áfram að lesa. Edith
sá að hann var í mjög æstu skapi; hún var mjög
forvitin að vita ástæðuna, en hún þekti mann-
legt eðli nægilega vel til að líta svo á, að áður
en langt um liði mundi hann af sjálfsdáðum
segja henni frá því. Hann reyndi að beina at-
hygli sinni að blaðinu, en fleygði því brátt frá
sér og leit á hana.
“Þessi maður, hann Wentworth,” sagði
hann mjög gremjufullur, “kom mjög óviðeig-
andi fram gagnvart mér á skrifstofunni minni í
morgun. Það virist sem William, hann og Ken-
yon hafi verið í sambandi um einhverja námu
yfír í Ameríku. Eg vissi ekkert um hvað þeir
höfðu fyrir stafni og var aldrei spurður til ráða
á neinn hátt. Nú kemur það upp að William
hefir farið til Ameríku og gert eitthvað, sem
Wentworth álítur rangt. Wentworth kom til
mín og heimtaði 20,000 pund af mér — það
ósvífnasta, sem eg hefi nokkru sinni heyrt —
og sagði að það væri mér skyldast að þvo óþverr-
ann af ættarheiðrinum, eins og heiður okkar
hvíldi á Wentworth eða öðrum hans líkum. Eg
rak hann út úr skrifstofunni.”
Edith svaraði engu á meðan hann lét dæl-
una ganga, og létti á hjarta sínu með ýmsum
orðatiltækjum, sem hér verða ekki birt.
“Sagði hann nokkuð um á hvern hátt Wil-
liam hefði 9vikið þá?” spurði hún.
“Eg man það ekki vel, hvað hann sagði, en
eg man að eg bað hann að koma síðar með ákær-
ur sínar, þegar bróður sonur minn væri nær-
verandi ef honum svo sýndist. Ekki það að eg
játaði að eg hefði nokkuð með þetta að sýsla, en
eg neitaði að hlusta á ákærur gegn manni, sem
var fjarverandi. Eg hlustaði ekki á hvað hann
sagði.”
“Það var auðvitað rétt,” sagði Edith. “En
hverju svaraði hann því?”
“Ó, hann svívirti mig og William þangað
til eg neyddist til að reka hann út.”
“En hvað sagði hann um að hitta William
á skrifstofunni og ákæra hann þar?”