Heimskringla - 04.04.1945, Blaðsíða 5

WINNIPEG, 4. APRIL 1945
HEIMSKRINGLA
5.SIÐA
við höfum hér við Johns Hop-
kins University einhvern hinn
ágætasta fræðimann í þessum
greinum: prófessor William B.
Albright. Hann er eigi aðeins
hundkunnugur semítísku mál-
unum að fornu og nýju, heldur
er hann mikill og vanur forn-
íræðingur (archeologist), sem um
mörg ár hefir rótað í haugum í
Palestínu og víðar og grafið upp
segir til, þá er hann á hálum ís,“skýra” myrkan stað, og grípa forn norrænu orðabækurnar,
og alls ekki treystandi.
! aldrei til útlendira mála, sízt af bæði Cleasiby-Vigfússon og Fritz-
Theodore Roosevelt forseti
(fóðurbróðir Franklins D. Roose- :
velt) hafði mjög mikinn áhuga!
Til dæmis um þetta má nefna öllu mála af al-óskyldum -ner, en ekki ferst honum það alt
hvernig hann les úr nafninu stofni þúsundum ára eldri til að . af höndulega, enda treystir hann ' fyrir náttúrunni og skrifaði mik-! sem vex
JURTA SPAGHETTI
Hin nýja eftirsókn
arverða jurt
Fín, rjómahvít
Indriði eða Eindriði, sem kemur
fyrir í Eddu sem Þórsheiti. Þessi
Eddu guð, segir hann, er enginn
annar en Induru a common Sum-
erian title of the Father-God Bel,
who is the Hittite god Indara . . .
and Indra, the Father-God of
skýra. Það er sök sér — og alveg þeim bókum síður helduir en sín-
sjálfsagt — að grípa til samtíð- j um eigin nýnorska framburði,
armála Eddukvæðanna, enda , því hann komst nefnilega að því,
hafa fræðimenn gert það, stund-
um með góðum árangri.
IV.
Úr því eg er kominn á stað að
tala um þessar vitlausu bækur,
ið um það efni. Eg.lenti í rlt'I um^þí
deilu við þennan óbilgjarna for-1 Tínið á-
seta um lifnaðarhætti elg-dýrs-1 vöxtinn
íns, sem hann hafði lýst 1 einm hann er
ógrynnin öll af nýjum stað- the Eastern branch of the Aryan
reyndum: leirkerum og leirtöfl- Barats. Til skýringar skiftir
um með áletrunum. Hann hafði; hann svo norrænu nöfnunum í er rétt, að eg segi löndum mín-
fyrir skömmu haldið fyrirlestur | Indri-di og Eindri-di, en segir um frá öðru stórvirki í þessum
um Fönikíumenn án þess að | samt að í orðabók G. Vigfússon- stíl einkum af því, að það er hætt
þegar hann var að byrja að ______
grúska í Algonquin, að það sem 1 af bókum sínum, og gat fengið! þroskaður, sjóðið hann heilann í
s s m p ' >6 6 6, suðu.heitu vatní j 20 m4nútur Sker.
ið síðan eins og myndin sýnir og
munuð þér þá verða var mikils efn-
is, mjúku á bragð og líku spaghetti,
sem hægt er að geyma og bæta að
bragði eða gerð að mat á annan
j hátt. Vertu viss um að sá þessari
jgóðu jurt og panta nú. Pk. 10«;
3 pkr. 25«, póstgjald 3«.
virtist hreinasti óskapnaður, ef ( hann til að viðurkenna að hann
hann leit á það leystist oft upp í hefði haft rangt fyrir sér. Einn
hálfskiljanlega og alskiljanlega ^ af öldungadeildarþingmönnun-
norsku ef hann las það upphátt
fyrir sjálfum sér.
minnast á það að þeir væru for-
feður Breta. Samt fór eg nú og
spurði hann um Waddell; kann-
aðist hann þá vel við manninn,
en kvað þessa bók hans þvætting
hinn mesta (twaddle).
Waddell heldur því fram í bók
þessairi að Bretar, Skotar (-Kelt-
ar) og Engil-Saxar séu af Fön-
ikiskum uppruna. Sönnunar-
gÖgn hans eru svokallaðar fön-
íkiskar og súmeriskar áletranir
á Bretlandi ásamt Bretasqgum
Geoffrey af Monmouth, sem frá
fyrstu tíð hafa þótt grunsamleg
sagnfræði.
Nú er sú almenn skoðun fræði-
manna, að Föníkar hafi verið
semítisk verzlunarþjóð; vita
menn að þeir fóru víða, komust
alla leið til Bretlands norður á
hóginn og suður um Afríku á
hinn bóginn.
Waddell neitar því að þeiir hafi
verið Semítar (það er þó víst að
tunga þeirra var semítisk) enda
kaemi það illa heim, ef þeir ættu
að vera forfeður Breta og Skota,
sem eru Keltar, og Engil-Saxa,
sem eru germanskir., að uppruna
°g máli.
Nai, Föníkar Waddells jeru
ekki Semítar, heldur þessir ljós-
haerðu gáfuðu norrænu Aríar,
sem maður hefir heyrt svo mikið
úm, síðan Hitler kom til valda í
Pýzkalandi.
Waddell hefir þá augsýnilega
1 sömu hávegum og Hitler og
hans sinnar, enda er hakakross-
inn eða Þórsmerkið eitt aðalein-
kenni þessara Föníkisku-Aría
^addells. Og með því Engil-
Saxar og Norðiírlandabúar eru
hræðnaþjóðir, þá hefir Waddell
fika gefið okkur hlutdeild í
Pöníkiska upprunanum. Hann
Víkur að því í þessari bók, en
“Brezka Eddan” er auðvitað
skrifuð til að sanna það enn
fremur.
Aðferð Waddels er að taka ein-
stöku orð, sem líkjast í alóskyld-
úm málum með árþúsunda milli-
hili og ssgja: þetta er sama orðið
°g sama þjóðin.
frannig tekum hann úr súmer-
isku, sem talið er elzta menning-
armál heimsins,!) alóskyld öll-
um þeim málum, sem nú þekkj-
um við orðin “gal kud” og segir
að þetta sé sama og “gal good”
a ensku og að “gal” sé hér í
merkingunni “giril”. Nú hafa
flestar ensku-mælandi þjóðir
Þsð á tilfinningunni að “gal” sé
afbökun (og ekki of eftirbreytn-
ar sé reynt að skifta orðunum í ( við 'því, að þeir reki sig á hana
Ind-riði eða Eind-riði og draga áður en langt um líður, ef þeir sem
þau af reið [Þórs] og það þótt hafa ekki þegar gert það, og
nöfnin séu aldrei stöfuð Ind-reid,1 glæpist á að kaupa hana.
Eind-reid!! Hér sér nú skilning j Bókin heitir The Viking and
mann$ins á málinu. “Ending- the Red Man. The Old Norse
una” -di (ætti auðvitað að vera Origin of the Algonquin Langu-
-ði) dregur hann aftur á móti af age. New York, Funk & Wag-
dí-ar goð, orði sem kemur fyrir í nalls Co., 1940, og er eftir Reid-
ar T. Sherwin, norðmann (í
Bronxville, New York). Við
þessa bók hefir Halldór Her-
ritum Snorra. Ættu allir ls-'
lendingar að geta heyrt að -ði og
dí- eiga ekkert sameiginlegt, þó
þau geti litið nógu lík út á papp- j mannsson skrifað í bókaskrá
ir með enskri stafsetningu. j sína, síðasta bindi: “A monument
Þá blandar Waddell saman of absurdity”, og er það sízt of
orðunum guð, goti, og geit og mælt. Bókin fékk að sjálfsögðu
heldur að þetta sé alt nöfn á hina verstu útreið hjá öllum,
gömlu geitar-goði, hér til telur j sem vit höfðu á, en samt hefir
hann enn orðhlutann Sig- í
föður og í mannanöfnum,
Annairs minnir orðabókarnotk-
un Shervins helst á þetta klass-
iska dæmi um strákinn í skóla,
átti að leggja út á ensku:
Hver á þessa bók. Strákur leit
í orðabókina og fann: hver hot
spring. Þá flettir hann upp
næsta orði og finnur á river. Nú
þóttist strákur hólpinn og leggur
út: Hot spring river this book.
um lét þau orð falla, að þetta
vær í eina skifti sem hann vissi
til að forsetinn hefði viðurkent
villu sína.
Eg hefi skrifað alls 55 bækur
og yfir 40 af þeim eru bækur um
náttúrúna. Þær hafa verið
þýddar á 6 erlend tungumál, og
sum af kvæðum mínum hafa
orðið heimsfræg.
Sjálfsæfisaga mín var prentuð
í Frakklandi með blindraletri
Margt af því sem mann rekur í fyrir franska hermenn, sem mist
rogastans yfir að finna í bók höfðu sjónina í fyrri heimsstyirj-
Shervins eru nú einmitt brand- j öld, og mér er sagt, að hún hafi
arar af þessu tæi. Hér skal gefið | verið mörgum þeirra til mikill-
eitt dæmi um aðferð Shervins, i ar uppörfunar. Kínversku her-
tekið úr fyrstu bókinni (bls. 51).
Sig höfundurinn haldið áfram þess-
sem um “merkilegu” rannsóknum
íslendingar hafa altaf tengt við sínum og birt enn tvö bindi í
sigur. j viðbót við það fyrsta.
En ef meðferð hans er svona | Það hlálegasta við þessa bóka-
á frændmálunum (og fleira má útgáfu er þó ekki það að nokkur!
til tína: bál er sama orð og blys maður skuli hafa getað skrifað
og belyse á sænsku!!) hvernig á bókina, svo vitlaus sem hún er,
ENNINNEAONK,
contagious or
disease (Eliot)
indíanskan].
pestilence,
infectious
[þetta er
maður þá að treysta honum þeg-
ar hann fer með mál, sem enn
eru mjög lítt kunn og erfið skýr- ^
ingar eins og hettverska, sum-
heldur hitt að hann skyldi geta
fengið útgefanda að henni. —
Hlægilegast af öllu er þó, að út-
gefandinn skuli vera Funk &
erska og þessar föníkisku (?) á-jWagnall’s Co., félag, sem lengi
letrandir, sem eru hornstéiAn hefir gefið út enskar orðabækur,
og “lykill” að allri spilaborginni. er hafa verið mikið notaðar og
Eg hef, sem sagt ekki hina! sjáHsagl; má telja að sé með
“Brezku Eddu” við hendina, en jbeztu orðabókum, sem út eru
dæmin, sem Guðm. S. Johnson1 Sefnar 1 Ameríku, enda hWisar
tilfærir í síðustu grein sinni j felaSið ser af Því að hafa mal'
(Hkr. 14. febr. 1945) eru ekki fræðinga- svo hundruðum skift-
glæsileg. Þar eru full-skilmerki-
leg íslenzk orð og nöfn afbökuð
og limlest til þess að “lykill”
Ir í þjónustu sinni
Hér skyldi maðuir nú ætla að
væri félag, sem ekki prentaði
Waddells gangi að þeim. Sigur-; hvaða rusl, sem væri. En nei.
drífa valkyrja á Hindarfjalli Þeir gera meira. Einn af Funk-
verður hér Siguirðar Eva (ef- unum sjálfumD skrifar langan
laust samkvæmt hinni hand- og greinargóðan formála um höf-
hægu skurðlækningu Waddells: j undinn, sem ef eg man rétt, er
Sigurdr | ifa, og þarf þó afbök-' norskur uppgjafa kapteinn. í
un enn til að gera þetta að Sig- þessum formála segir Funk þessi,
urðar Evu) en svo fær maður að ^ að það hafi svo sem meir en
heyra, að þessi Sigurðar Eva hvarflað að sér að efast um það,
heitir í iraun og veru Gunn-Eva að nokkur skyldleiki væri milli
drottning, þó hún komi hvergi ^ Algonquin Indíana-málsins og
fyrir í fornu máli íslenzku. Svo fornnorrænu, enda mundi hann
kemur nú útleggingin á vísunni: ekki hafa sint málinu, ef Reidar
T. Shervin hefði ekki fundið
mema nokkra tugi eða jafnvel
nokkur hundruð orða í báðum
j málunum. En þar sem Shervin
j hefði fundið þúsund orð eða
j fleiri, þá hefði hann ekki getað
ef þú vilt vera göfugri og meiri rekið sig úr skugga um sannindi
al- málsins!!
j Hér væri þá enn ny sonnun
fyrir því að Víkingarnir hefðu
ekki aðeins komið til Vínlands,
Hugrúnar skalt kunna
ef vilt hverjum vera
geðsvinnari guma.
inn adv., in.
inni a, the insides. [!! hvaðan er
þett^a?]
ynk (or ank), misery, wretched-
ness, miserableness.
[ynk er norska, kemur ekki
fyrir í forn máli].
inn inni a ynk, feeling miserable
in the insides [!!!].
Þetta síðasta á að vera hið forn-
norræna (Old Norse) orðasam-
iband, sem Algonquin orðið er af
dregið!!
Það gengur, sem sagt, alveg
fram af manni, að nokkur útgef-
andi skyldi geta fengist til að
gefa út slíkam óhroða og það ekki
í einu heldur þrem bindum! Mér
er grunur á að ástæðan hljóti að
vera sú að bókin hafi selst vel.
Sennilega hefir karlinn haft hóp
af norskum kunningjum, sem
eins og hann, voru fíknir í að
heyra um hin miklu áhrif Norð-
manna á Indíána, enda er vafa-
samt hvort mteira er trúgirni
fólksins á svona hlut, eða greind-
arleysi almennings þegar um
tungumál er að ræða. Það minn-
ir mig helzt á okkur stráka
heima í sveitinni er við tókum
upp á því að babla einhverja
vitleysu og héldum því fram að
þetta væri útlenzka, af því við
vissum, að það var ekki íslenzka.
Stefán Einarsson
mennimir bsra á sór kínverska
þýðingu af henni, og eg vona að
hún örfi þá til að halda barátt-
unni áfram.
Á rithöfundaferli mínum hefi
eg eytt upp til agna letrinu á 6
ritvélum. Til viðbótar bókum
mínum hefi eg ort 2000 kvæði
og hundruð af‘ smásögum og
greinum.
Eg hefi eignast mikið af góð-
um vitium, sem hafa hvatt mig
til að gefast aldrei upp, hvað
sem í skærist. Einn af þessum
mönnum var Calvin Coolidge
forseti. Eg hefi aldrei grætt
meira á bókum mínum en nægi-
legt er til að lifa fyrir, en þær
hafa aflað mér fjölda góðra vina,
og vinir eru mér meira virði en
mikil auðæfi.—Vísir.
FRÍ—Vor stóra útsœðisbók fyrir 1945
Aldrei fullkomnari en nú.
DOMINION SEED HOUSE
Georgetown, Ontario
FRÉTTIR FRÁ ÍSLANDI
Hug Rúnir skyldir þú nema,
jri og m<
göfugra
en
sveinar (synir)
þýðumanna.
Enn fremur fær maður að vita
“Hug rúnir” þýði Ása Þórs heldur einnig sezt þar að
að
lífsreglur. En hvernig geta ís-
isverð) úr “girl”, en girl hittist (lendingar komist af með “Hug”
fyrst í enskum bókum á 13. öld í þessu sambandi. Var nokkurn-
°g á sér engar hliðstæður í.tíma hægt að tala um “Óðinn
írsendmálunum. Hvernig á þá j rúnir, Þór rúnir? Hver heilvita
að skýra það að orðið sé úr sum- [ maður ætti að sjá að þetta var
erísku, og það hin yngri mynd . ekki háégt, málið krafðist “Óðins j
°riðsins? Þá er orðið “good” j rúnir, Þórs rúnir” og þá líklega
heldur vænlegra, því það er al-|“Hugar rúnir”, sem ekki stend-;
°g
blandað blóði, eða a. m. k. máli
við Indíánana og svo framvegis.
L. A. Waddell er lærður mað-
ur og það getur þess vegna verið
fullilt að sjá við honum, þó
lærðir menn séu.
Reidar T. Shervin er alveg ó-
lærður, en kann talsvert í mál
um: auk móðurmáls síns og
Bréf
23. febr. 1945
Kæra Heimskringla!
Mér datt í hug að leita til þín
vegna þess að mig langar mjög
til að komast í bréfasamband við
landa í Ameríku, helzt 15—16
ára, sem skrifar íslenzku.
Með vinsemd,
Kristín Enoksdóttir,
Bræðraborgarstíg 53,
Reykjavík, ísland
★ * ★
Hús til sölu á Gimli
ásamt tveimur lóðum ef óskað
er. Upplýsingar veitir:
Árni Jónsson,
Gimli, Man.
Berklarannsókn á öllum
Reykvíkingum
Þessa dagana er að hefjast
allsherjar berklarannsókn á öll-
um Reykvíkingum, sem standa
mun yfir 4—5 mánuði. Þegar
hefiir verið gert berklapróf á
börnum í barnaskólunum, en síð••
ar munu hjúkrunarkonur ganga
í hús og berklaprófa börn innan
skólaskyldualdurs, og jafnframt
verður alt annað fólk boðað til
rannsókna.
Tilgangur rannsókna þessara
er sá, að leita uppi smitbera,
menn og konur, sem bera með
sér berklasýkilinn og smita frá
sér án þess að hafa hugmynd um
það. Fyrir slíkan smitbera er
nauðsynlegt að fá rétta meðferð
áður en sjúkdómur hans verður
ólæknandi.
Árlega hafa fram farið alls-
konar berklarannsóknif hér á
landi, bæði hér í bænum og eins
í hinum ýmsu læknishéruðum,
en aldrei hefir verið stofnað til
eins nákvæmra og víðtækra
rannsókna eins*og hér er um að
ræða.—Vísir.
• * * *
Flugpósturinn
Búið er að ákveða gjaldskrá
yfir flugpóstsendingar milli Is-
lands og Ameríku.
Samkvæmt hinni nýju gjald-
skrá verður tekið 90 aura gjald
fyriir hver 5 grömm, en hámarks-
þungi hverrar flugpóstsendingar
er 2000 grömm.
Póststofan er byrjuð að taka
á móti flugpósti til Ameríku.
—Vísir.
BLINDA SKÁLDIÐ
I HADLEY
KAUPIÐ HEIMSKRINGLU—
útbreiddasta og fjölbreyttasta
islenzka vikublaðið
gengt í öllum germönskum mál- ur í bókinni. “Geðsvinnr þýð' ensku, kann hann kanske eitt-
um og þessvegna tæplegra. ir vitur, en Waddell er ekki á- hvag ( þýzku og frönsku (?).
y°gra en frá Krists dögum, en nægður rneð það og vill gera úr Hann getur auðvitað séð að
iengra aftur í tímann er ekki
haegt að rekja það orð með vissu.
^að er ógerningur fyrir aðra
en sérfræðinga í tungumálum að
öasma um hvort Waddell fer
rett með orð eða ekki, — og þar
með hvort hann skilur málið
Sem hann fer með eða ekki. En
hitt ætti að vera auðskilið ís-
lendingum, að hvenær sem hann
afhakar íslenzkt oirð eða skiftir
fe*vi öðru vísi en íslenzk málkend
orðinu “sveinn” eða ‘sonur , j enska orðið man er sama og man
honum er sama hvort er!! Svona j norsku og mann á þýzku, en
virðist alt vera á eina bókina hann væri í standi til að álykta,
Albright telur blómaskeið
Súmera frá 3000 f. Kr. til 2400
f. Kr.
lært þegar Waddell ætlar að
fara að brúka lykla sína á Eddu-
kvæðin.
að þýzka og enska hefðu haft
orðið úr norskunni, og það held-
ur nýnorskunni heldur en gamla
Það er að vísu satt, að afar' málinu, því þar getur hann hafa
rnargt er óljóst í Eddu-kvæðun- funclið í orðabókum að oirðið var
um, en orsökin er sjaldnast sú, “maðr”. Nú skulum við segja
að málið sé óklárt, heldur hitt, ag hann finni sta^psamband-
að hér er talað um hluti og tæpt
á hinu og öðru, sem okkur er
ókunnugt um.
Fyrsta og síðasta regla Eddu-
skýranda ætti að vera sú, að af-
baka aldrei rétt mál til þess að
ið man, eða mann eða nam í Al-
gonquin, þá er hann vís með að
álykta að þetta sé norska orðið
man. Shervin brúkair talsvert
1) Charles Earle Funk.
Clarence Hawkes, blinda
skáldið í Hadley í Bandaríkjun-
um, er verið hefir sjónlaus í
meira en 60 ár, er nú að verða
75 ára gamall. í eftirfarandi
greinarstúf skýrir hann frá því
hvernig menn geta lifað ham-
ingjusamir og ánægðir — jafn-
vel í myrkri.
•
Hvað myndir þú hafa gert ef
þú hefðir mist annan fótinn og
sjónina á báðum augum þegar
þú varst aðeins 13 ára gamall, og
hafðir ekki einu sinni lokið
barnaskólanámi þínu?
Líklega hefði þér farið eins og
mér, að finnast líf þitt alt lagt í
rúst.
En vonin er lífseig. Eg lét inn-
ritast á blindraskóla Perkins til
að læra nýjar leiðir til að lifa
Eg lærði að lesa blindraletur og
hugrekkið til að berjast áfram
óx hröðum skrefum.
Þegar eg var tvítuguir hafði eg
ofan af fyrr mér með því að
halda fyrirlestra fyrir almenn-
ing og einnig fyrir Chautauqua-
skóla. En tekjurnar af því voru
alt of litlar til að geta lifað af
þeim, svo að lokum gafst eg upp
við það og helgaði allan tíma
minn ritstörfum. Eg kaus helzt
að skrifa dýrasögur.
SKIFTUN VATRYGG-
INGJA-BÓKA FYRIR
ATVINNULAUSA
Alha Vi*uu4aeite*ula:
Allar atvinnuleysingja vátrygginga bækur
fyrir árið sem endar 31. marz 1945, verður
að vera skift fyrir nýjar bækur.
Gerið svo vel og komist í samband undir eins
við næstu Employment and Selective Service
skrjfstofu, ef þið hafið ekki alla reiðu skift
um bækur verkamanna ykkar.
Það er ströng hegning fyrir að
svíkjast um að borga atvinnu-
leysingja tillagið fyrir vátrygða
vinnumenn, og eins fyrir að
trassa að endurnýja vátrygginga
bækurnar eins og beðið er um.
^JiL AUsia Vi4t*uuna4i*ta: ~
flf þú ert vátrygð persóna, þá annastu hag
þinn með þvi að sjá um að vátrygginga bók
þinni hafi verið skift.
UNEMPLOYMENT INSURANCE COMMISSION
HUMPHREY MITCHELL,
Minister of Labour
LOUIS J. TROTTIER
R. J. TALLON
ALLAN M. MITCHELL
Commissioners
DW 45-3-E
i
/