Heimskringla - 05.02.1947, Blaðsíða 1

vVe teccimmend loi
your approval our
"BUTTER-NUT
LOAF
//
CANADA BREAD CO. LTD.
Winnipeg Phone 37 144
Frank Hannihal. Mei
We recommend ior
your approval our
//
BUTTER-NUT
LOAF"
CANADA BREAD CO. LTD.
Winnipeg Phone 37 144
_______' Frank Hannibal, Mgr
LXI. ÁRGANGUR
WINNIPEG, MIÐVIKUDAGINN, 5. FEBRÚAR 1947
NÚMER 19.
FRETTAYFIRLIT OG UMSAGNIR
Frá Ottawa
Af störfum þingsins í Ottawa,
sem kom saman s: 1. fimtudag,
hafa' litlar fréttir farið þar til í
gærkvöldi. En þá kvaddi Mr.
Bracken, formaður Progressive
Coniservative flokksins sér hljóðs
og bar upp vantraustsyfirlýs-
ingu á King-stjórnina. Varð King
hverft við og tók til að segja
þinginu, að enginn flokkur utan
hans, hefði nokkra von um að
komast til valda. Bracken-flokk-
Urinn hefði 67 þingmenn, C.C.F.
28, Social Credit flokkurinn 13,
en hans eigin flokfcur 124 af 245
alls. “Ef þið samþykkið þessa
vantrausts yfirllýsingu, verður
þegar gengið til kosninga,” sagði
King. “Og þið munuð sjá þá
hvað þið græðið á því.”
Vantrausts yfirlýsing Brack-
ens, er ein hin magnaðasta, sem
nokkru sinni hefir yfir nokkra
stjórn í Ottawa dunið. Hún gríp-
ur á hverju kýli King-stjórnar-
innar, fordæmir fyrst og fremst.
hið óhönduglega makk King-
stjórnarninar við fylkin, fyrir
hvað king hafi tekist klaufalega
meðhöndlun verðákvæðismáls-
ins og hve almenningur eigi um
sárt að binda áf því. Nú væri t.
d. smjör keypt frá Astralíu af
því að King hefði ekki vitað hvað
þessi framleiðsla landsins nam
og fóllik yrði hér að lifa á þurru
eða viðbitislausu brauði. I bún-
aðarmálunum hefðf hann síðan
1944 fllegið bændur inn að skyrt-
unni. Og svo væri bruðlið og ó-
framsýnin í að nota auðsupp-
sprettur landsins og afstýra ta-
vinnuleysi, sem hér yrði ekki
langt að bíða,. ef slíku héldi á-
fraina. Öll stjómarstefna Kings
virtist um það eitt snúast, að fita
flokfcsmenn hans o. s. frv., o. s.
fiw.
Við þetta bættist svo það, að
M. J. Goldwell, foringi C. C. F.
sinna, sarna sem studdi van-
traustsyfirlýsingu Brackens, en
með breytingar tillögu samt við
yfirlýsingu Brackens. Hann
lagði rneiri áherzlu en Bracken
á tapið sem af hækkandi verði
stafaði vegna þess, að á ákvæð-
isverði vöru væri altaf verið að
slaka. Bracken virtist fús, að
taka breytingar-tillögu Cold-
Wells ti'l greina, svo Coldwell á
þar þann þátt í vantraustsyfir-
lýsingunni, sem gera virðist
hann að stuðningsmanni hennar.
Solon Low, foringi Social
Credit sinna, tók síðastur til
máls. Hann kvað mikla þörf á
að breyta um' stjórnarstefnu í
Ottawa og veita fylfcjunum
meira tækifæri að fara með fjár-
mál sín, þó það kostaði stjórnar-
skrá breytingu. En til málsins
Um vantraustsyfirlýsinguna,
lagði hann ekkert, sem ljóst varð
uf, hvernig hún horfði við hon-
um. En> hitt er víst, að með
stjórnarfari Kings var hann
ekki.
Það má búast við snörpum
umræðum um vantrausts-yfir-
lýsinguna næstu daga þingsins.
Veðrið
Býl' gerði glórúlausan í Win-
nipeg og þsesu fylki í byrjur.
þessarar viku. Teptist við það
öfll umferð úr bænum, bæði járn-
brauta, bíla og flugvéla. Er sagt
að hið góða vegaráð, sem stofnað
var 1930 í þessu fylki, hafi aldrei
fyrri orðið ráðþrota og ekki séð
til neins að hafast nofckuð að
fyr en bylnum silotaði. Snjó hafði
áður kyngt niður svo mifelum að
fágæft er talið. Frostið var um
tíma millli 20 og 30 gráður fyrir
neðan núll (Fahr.), og vindhrað-
inn var um 35 málur. Þó verra
væri í vestari fylkjunum, bæði
veðurhæðin meiri og frostið, var
þetta nægilegt til að gera hér
ófært veður. Þó bylinn hafi nú
lægt, eru kuldar hér mifclir.
Annars má segja, að miklir
kuldar hafi verið um alt Vestur-
Canada undanfarnar þrjár vikur,
frost jafnvél hér alt upp í 35
gráður, en meiri vestra.
C. N. R. félagið lýsir rekstur á
auka-brautum (branches) í Sask-
atohewan teptan um tíma. C. P.
R. kafar gegnum skaflana á öll-
um sínum brautum.
Þetta fylki er vel útbúið að
snjóþlógum og mun innan fárra
daga hafa alla vegi hæfa til um-
íerðar. Hin vesturfylkin tvö.
hafa lafcari áhöld. Þar sem þar'
hefir einnig snjóað meira, mun
lengur dragast, að gera vegi þar
færa.
Hallast að “Veto Power”
stórveldanna
Frá Quebec -. Mr. Martin heil-
brigðismála-ráðherra, sagði fyr-
ir sfcem'stu, að “Veto” hjá örygg-
isráði bandaþjóðanna hefði ver-
ið mjög misnotað, en algert af-
nám þess myndi stofna þeim fé-
lagskap eða stofnun í hina mestu
hættu í framtíðinni, áður en það
væri eiginlega komið nokkuð
niður í stjórn gerða sinna.
Ræðu þessa hélt Martin ráð-
herra í “The Canadian Club”.
Sagði hann, að “Veto Power”
hefði upprunalega verið fundið
upp og samþyfct tifl þess að sam-
eina stórveldin, en hefði snúist
eins og hættulegt vopn í hönd-
um þeirra, og orðið tifl þess að
sundra þeim í stað þess að sam-
eina þau.
Mr. Martin sagði, að það mætti
afldrei gleymast, að sökum þess
að Veto-rétturinn var innleidd-
ur í stefnu- ög stofnskrá stór-
veldanna, varð öryggisráð Sam-
bandsþjóðanna til. Sameinuðu
þjóðirnar hefðu áorkað talsvert
meiru, en flestir könnuðust við,
og afrek þeirra væru tæplega
metin að fullu, en það væri al-
gerlega óeðlilegt, að alþjóða
menning, er búið væri að særa
nálega banværum sárum með
tveimur alheimsstriíðum á ein-
um mannsafldri, gæti nálega
sarnstundis náð sér og öðlast
fuflfl þroskunarsfciílyrði, og var-
anlegan frið. Mr.-Martin endur-
tók þá skoðun er rífcti í Canada,
að öryggisráðið hefði brugðist
skyldum sínum, og ekki komið
þeim verikum í framkvæmd, sem
því var trúað fyrir.
Öryggisráðið hefir verið not-
að fyrir skrum-auglýsin^afélag.
Afstaða okkar á síðustu Sam-
banda.þjóða þingfundunuim í-des.
var eitthvað svipað því, og hún
átti að vera, sagði Mr. Martin.
— Hún átti að miða að því, að
sefa óendanlegar skærur og þras
og einnig til að fækka tilofnun-
um til slífcs ósamlyndis.
Bandaríkin veita rétti
minni þjóðanna stuðning
Sú frétt berst frá London rétt
fyrir síðustu helgi, að tálsmaður
fulltrúanefndar Bandaríkjanna
á utanríkis-ráðherra-stefnunni
væri að undirbúa meðmæli og
tilflögur um það, að minni þjóð-
'unum yrði veittur fyilri réttur
Ný stjórn á íslandi
Eftir nærri fjögra mánaða tilraunir, til að mynda stjórn á
íslandi, hafa nú loks þrír flokkarnir komið sér saman um
þetta. Þessir flokkar eru Alþýðuflokkurinn, Sjálfstæðis-
flokkurinn og Framsóknarflokkurinn. Stóð tilraun lengi yfir
að mynda stjórn skipaða 4 flokkunum, en kommúnistaflokk-
urinn hefir ekki viljað vera með, einhverra hluta vegna.
Embættismenn nýju stjórnarinnar eru sem hér segir:
Forsætisráðherra og félagsmálaráðherra er Stefán Jóhann
Stefánsson (Alþýðuflokksforingi); samgöngu- og viðskifta-
ráðherra, Emil Jónsson (fyrv. ráðherra og Alþýðuflokksm.);
utanríkis- og dómsmálaráðherra Bjarni Benediktsson (borg-
arstjóri Reykjavíkur og sjálfstæðisflokksm.); fjármála. og
atvinnumálaráðherra Jóhann Jósefsson frá Vestmannaeyjum
og sjálfstæðisflokksm.); mentamálaráðherra Eysteinn Jónsson
(framsóknarfl.m.); landbúnaðarráðherra Bjarni Asgeirsson
(framsóknarflokksm.).
Efni þessarar fréttar var blaðinu sent í morgun af Gretti
Jóhannssyni, konsúl, sem nú er staddur í Washington.
tð þess að taka þátt í gerð frið-
arsamninganna við Þýzikaland
og Austurrífci. Þá barst og
beiðni frá ítaliíu þess efnis, að
fá að taka þátt í samningsgerð-
inni.
Það land, ítalía, sem fyrst
veitti Þýzkalandi lið, en snér-
ust svo á sveif með bandaþjóð-
unum, sagði að beiðnin væri sið-
ferðislega réttlætt með þeirri
liðveizlu, er það lét af hendi til
að flýta fyrir sigri bandaþjóð-
anna. Haft er eftir ameríslkum
fréttastöðvum, að eigi sé ólík-
legt að beiðni Italíu verði tekin
til greina af hinni amerísku fuflfl-
trúanefnd. Afstaða Bretlands,
Frafcfclands og Soviet Union
myndi ekfci verða svo ákveðin,
en sumir fulltrúar Vestur-áilf-
unnar létu þá spá í ljósi, að þótt
Rússar hefðu verið Italíu hlið-
hallir á ráðstefnunni í París, þá
væru þeir ekki lífclegir til að
samþykkja þessa beiðni án
þjarks og mótmæla.
Ofþurkar líklegir til að
draga stórkostlega úr út-
flutning á kjöti frá Ástralíu
Frá Canberra. Embættismenn
stjórnarinnar í Ástralíu flótu ný-
lega í ljósi mikinn kvíða yfir því,
að öll kjötútflutnings áætlun til
Bretlands væri í mikilli hættu
vegna ofþurka, þar sem mon-
soonregns-árstíðin hefði komið
sex vifcum of seint á Queens-
lands norður svæðinu.
1,000,000 lömb fórust í ofþurk
unum í New South Wafles, sem
hafa varað síðan í júlí.
9 gráður fyrir neðan
frostmark á Englandi
Frá London koma þær veður-
fréttir, að frosthæðin þar nýlega
hafi farið fram úr öllu því, er
veðurskrár hafa sýnt í síðastlið-
in 66 ár. Hefir þessi frostharka
haldist víðast hvar um landið
undanfarna daga, en vonast er
eftir að því létti eftir 2— 3 daga.
Thames-ána lagði með þykk-
um ís við Windsor; sjórinn fraus
við strendur Folkestone, og Bret-
ar nötruðu í frosthörkunum.
Luton í Bedfordshire, krafðist
þess vafasama heiðurs, að þar
hefði frostið verið 9. stig fyrir
neðan.
Eldiviðarskorturinn á Eng-
landi er auðvitað margfalt til-
finnanlegri í þessum frosthöxlk-
um.
Hafa rafmagns- ag gasbirgð-
irnar á Suður-Englandi verið
minkaðar og takmarkaðar meira
en nökkru sinni áður.
Rafmagn tifl afnota var minkað
um 25%, og gas 10 — 30%.
Tafcmörkun rafmagnsins gerði
það að verkum, að Hyde Park
var lokað, sem ávalt var þó op-
inn á stríðsárunum.
Leikhús urðu að notast við
kertaljós á leikpöllunum, og
fjöldinn afllur af götum Lond-
ons álgerlega, eða iflla lýstar.
Mesta frost, sem
sögur fara af
Kaldasta veður í mannaminn-
um í Norður-Ameríku, kom í
vikunni sem leið í Yukon. Veð-
urathugunar-stöðvarnar telja að
frostið hafi náð 83 fyrir neð-
an frostmarfc, á fflugstöðvasvæð-
inu Snag í-Yukon.
Kvikasilfur í frostmælirinn á
flugstöðvunum, sem eru 175
mlíflur norð-vestur af Whitehorse
sýndi áðurnefndar frostgráðu-
tölur, einum fimta úr gráðu
meira frost, en veðurskrár sýna
að fcomið hafi í Good Hope,
N. W. T. árið 1910.
Snag flugstöðvarnar -eru ná-
lægt Aflaska-Yukon landamerfcj-
unum. Good Hope er nálega
1,325 loftmílur norð-vestur af
Edmonton. Aflberta.
ógilegur hríðarbyflur geisaði
nýlega í Suður-Kaliformu-ifjöll-
unum, með 20 stiga frosti, sem
kállast mikið þar. Veðurhæðin
u<tn 100 mílna hraði á klukfcu-
tímanum, sögðu veðurstöðva-
fréttirnar.
Hlutdeild Canada í stríðinu
Canada lagði eigi aðeins fram
fjölda biljóna til stríðskostnað-
ar, meðan á því stóð, heldur og
einnig því til viðbótar nálega
$4,000,000,000 virði af vista-
forða, matvælabirgðir og her-
gangaforða til sameinuðu þjóð-
anna, og landa þeirra, er frjáls
voru orðin undan stríðsokinu
Var þetta gert uppSkátt síðast-
liðinn föstudag. Síðustu skýrsl-
ur frá hinni sameinuðu fjár-
hagsnefnd, voru lesnar upp í
neðri deifld þingsins af Rt. Hon.
C. D. HoWe, endurreisnar. og
lumlbótamálaráðherra, og báru
þær með sér, að matvæflabirgðir
og ýms tæki, er lagt hafði verið
fram tifl Sameinuðu þjóðanna,
samlkvæmt hjálparsfcilmálunum
eingöngu, frá 1. sept. 1943, tifl 1.
sept. 1945, varð til sarnans $2,-
471,212,000.
Af þessari upphæð, gekk $2,-
112,150,000 til brezka veldisins.
Afgangurinn,' í misháum upp-
hæðum til Ástralíu, Brezku
Vestur-Indlands-eyjanna, Kína,
Frafcblands, Grikklands, Ind-
lands, Nýja-Sjálands og Rúss-
lands.
Norskur ritstjóri heiðraður
Mr. Magnús Tolgoy, ritstjóri
norska vikubflaðsins Norrona hér
í borg, var sæmdur St. Oflavs
MINNINGARORÐ
Tímóteus Guðmundsson
10. júní 1867—22. nóv. 1946
Þeim fækkar ört, eldri Ísflend-
ingunum, landnámsmönnunum,
sem bygðu þetta víðáttumifcla
vesturland, og lagðu skerf tifl
framtíðarinnar. — Einn þeirra
manna var Tímóteus Guðmunds.
son, sem kom til Vesturheims
árið 1887 og settist að í íslenzfcu
bygðinni í Norður Dafcota, í bæn-
um Garðar. Seinna fluttist hann
til Brown, P.O., í Manitoba og
svo þaðan til Vatnabygða þar
sem hann bjó það sem eftir var
af æfinni, í grend við Elfnos.
Tímóteus var fæddur 10. júnií,
1867 á Litla Holti í Saurbæjar-
hreppi í Dalasýslu. Foreldrar
hans voru Guðmundur Hannjes-
son og Anna Brandsdóttir, Orms-
sonar á HvOll, í sömu sýslu.
Anna var systir Jóns Brandsson-
ar föður Dr. Brandar heitins J.
Brandson. Tvítugur fór Tímó-
teus að heiman og til Viestur-
heims. Árið 1892 í Dakota giftist
hann Þorbjörgu Hallgrfmsdátt-
ur, Guðmundssonar Magnússon-
ar, þess er bjó á Fremrihliíð í
Vopnafirði. Móðir Þorbj argar
var Guðrún Margrét Guðmunds-
dóttir Guðmundssonar, frá
Brattagarði í Jökulsárhlíð. Móð-
ir Guðrúnar var Þorbjörg Jóns-
dóttir Andréssonar á Vaðbrekku
í Hrafnkelsdal í Norður-Múla-
sýslu. Þorbjörg hafði fluzt vest-
ur um haf með foreldrum sínurn,
til Nýja íslands árið 1876 og það-
an til Dakota 1881.
Árið 1901 fluttu þau hjónin í
Brown bygðina og keypti Tímó-
teus þar land og bjó á því í sex
ár, unz hann seldi landið, árið
1907 og flutti Jil Vatnabygða,
þar sem hann tók sér land með
heimiflisrótti skamt frá Elfros,
Sask., og þar bjuggu þau hjónin
til æfiloka. Þorbjörg dó í janúar
mánuði 1945, en Tímóteus eins
og að ofan er greint, 22. nóv.
1946.
Það mun satt vera, eins og
komist er að orði í bygðarsögu
Brown-bygðar í Allmanaki Thor-
geirssons, þar sem þeirra er get-
ið, að þau voru “mestu dugnaðar
og gæða hjón, ávalt sbemtileg
heim að sækja og ágætir ná-
grannar.” Hver einasti maður
sem þekti þau mun taka undir
þessi orð, og bæta mörgu við í
sama anda, sem lifir í endur-
minningum frá fyrri tíð. Það
sem einkendi eitt hjónanna ein-
kendi hitt, og með kærleiksríkan
góðviflja og gleði, löðuðu þau
marga vini að sér. Glaðværð,
trygð, gestrisni og bjartsýni,
jafnvel á hinum dimmustu og
erfiðustu dögum æfinnar voru
aðal einfeenni þeirra. Altaf fanst
hlýleiki og gleði á heimili þeirra,
og þó að þar væri stundum
þröngt í búi, þá var altaf tekið á
móti öllum, sem heimsóttu þau,
með opnum örmum og alt gert
til að gera gestina velkomna.
Börn eignuðust þessi heiðurs-
hjón tíu, sem eni öll á lífi, og eru.
eins og hér segir:
Anna Guðrún, gift Þórði Ás-
geirssyni í Mozart, Sask.
Elísabet Kristjana, í heimahús-
um.
Ólína Guðríður, til heimilis í
Winnipeg.
Hallfríður Anna, gift Sigurbirni
M. Björnson, Moorhead, Minn.
Magnús Guðmundur, kvæntur
Sigurveigiu Guðjónson og bú-
settur í Wynyard, Sask.
Jónína Katrín, gift Geir Thor-
geirssyni í Winnipeg.
Jón Brandur, kvæntur Þor-
björgu Arngrímsson og til
heimilis í Elfros, Sask.
Sigríður Oddny, gift Jóni Sam-
son, prentara, í Winnipeg.
Lára Jakobína, gift HarOld Nich-
ofl, í Lesflie, Sask.
Edwin Teóthór, giftur Önnu
Narfason, búsettur í Wpg.
Auk þessara barna eru 14
barnabörn.
Lífskjör Tímóteusar voru oft
erfið, lífsbaráttan var oft hörð.
En aldrei heyrðist víl né vol.
Hann tók öllu með karlmensku
og djörfung. Léttlyndið og glað-
værðin flóttu hverri byrði og
gerðu alt líf hans að sigursöng.
Jafnivel á hinurn síðustu árum
er kraftarnir voru farnir að bila,
lót hann það ekki á sig fá, en
gekk með sömu gleðina í hjarta
sem einkendi ált líf hans. Hann
dó 22. nóvember, s. 1. haust, og
jarðarförin fór fram frá “United
kirkjunni í Elfros að mifclum
fjöflda ættmenna og vina við-
stöddum. Hann var lagðuy til
hvíldar j grafreitnum við Elfros,
við hlið Þorbjargar. Þannig eru
þau saman aftur, sem stóðu sam-
an svo lengi í lífsbaráttu þessa
heims, í meira en fimtíu ár.
Séra Philip M. Pétursson frá
Winnipeg flutti kveðjuorðin.
medalíunni síðastliðinn fimtu-
dag. Athöfnin fór fram í Norsfcu j
kirkjunni, og afhenti norski kon- |
súllinn, C. T. Kumrnen, virðing-
armerkið fyrir hönd Hákonar
No r egs-ko nu n gs.
Mr. Talgoy hfl^iut heiðursmerki
þetta í viðurkennigar-sfeyni fyrir
að veita Noregi að málum á ýms-
an hátt í blaði sínu, einkum á
strfðsárunum. Hann hefir verið
ritstjóri blaðsins síðan 1928.
Einhver fjarstæðasta
hugmvnd
» Frá Kaupmannahöfn. — Utan-
mkismálaráðherra Dana, Gustav
Rasmussen, sagði blaðinu Poli-
tifcen nýlega, að það væri hin
nresta fjarstæða, að Dan-
mörk væri að hugsa um að selja
Bandarífcjunum Grænland.
Mótmælti ráðherarnn því, að
hafa tekið þátt í neinum samn-
iragsgerðum, eða einu sinni að
slfkt hefði komið til greina, eins
og (fréttablaðið) Ekstrabladet.
hafði getið um.
Franco skipar landamæra-
hersveitum sínum heim aftur
Óvéfengj anleg frótt frá Ma-/
drid nýlega, sagði að Generaliss-
imo Francisco Franco hefði gef-
ið fyrirskipanir um að senda
heim um 14 úr milljón spanskra
hermanna, frá landamærum
Spánar og Frakklands, eins og
fyrirfram tilraun til friðsam-
legra samkomulags við Frakk-
land, en verið hefir.
Landamærin 'voru lokuð að
tilhlutum Ffákka 1. Marz síðast-
liðinn. Verzlunarbann miflli
þjóðanna, hefir valdið skaða og
erfiðleikum á báðar hfliðar.