Heimskringla - 05.02.1947, Blaðsíða 5

WINNIPEG, 5. FEBRÚAR 1947
HEIMSKRINGLA
5. SH
víkka landamæra-svæði Syriíu,
eða tilraun til að fá úrlausn á
Palestínu-málunum með því að
innifela, eða bætta landshlutum
Araba í Landánu Helga við
Syitíu.
Sú ráðstöfun myndi opna leið
til þess, að Palestína Gyðinga,
yrði þeim mun minni.
Eiga að læra Rússnesku
Öllum þeirn herforingj aef num^
er stunda nám við Konunglega
herskólann í Sandhurst á Eng-
landi, á að kenna rússnesku.
Þetta hefir hinn frægi yfir-
hershöfðingi, Montgomery mar-
skálkur gert kunnugt í London.
í ræðu, er hann hélt í Sand-
hurst fyrir herforingja-efnunum,
sagði Montgomery lávarður, að
sá hnjóður, að hvorug þjóðin
skiidi tungumál hinnar, væri
mesta hindrunin fyrir fullúm
skilningi og samkomulagi milli
Stóra Bretlands og Rússlands.
Sagði hann að mjög ákjósan-
legt væri, að sem aljra flest yfir-
hershöfðingjaefni lærðu rúss-
nesku, og sjálfsagt veit hann,
hvað hann syngur, sá mikli mað-
ur.
Ótta^t um kjarnorku-
leyndarmálið
Frá Washington fréttist, að
Bernard M. Baruch, fyrrum full-
trúi Bandaríkjanna í U. N.
kjarnorku-nefndinni, hafi sagt
Senat- nefnd síðastliðinn mánu-
dag, að hann væri ákafilega
hræddur um að eitthvað hefði
kvisast út um leyndarmál Atom-
orkunnar, og gat þess til, að
Rússar myndu hafa fengið ein-
hverjar upplýsingar um það
mál frá Canada. Hann minti
senatorana á það, að Rússland
hefði náð í kj arnorku-leyndar-
mál fyr — veitt þau upp úr
stjórnar-stárfsfólki, og hefði það
komið greiniilega fram í njósn-
armála rannsóknunum.
Þá var Mr. Baruch mjög hug-
sjúkur yfir fróttaskýrslu, er birt-
ist á mánudaginn þess efnis, að
Canada hefði framleitt “pluton-
ium” — sprengjuefni, enn þá
sterkara og áhrifameira en uran-
ium.
NAUTGGRIPARÆKT Á
NORÐURSLÓÐUM
Eftir Vilhjálm Stefánsson
Stytting úr Harper’s Magazine
Á VONARVÖL
íslenzkan forðum átti sitt
orðspor um storðu víða;
hér er það orðið athvarf. þitt
undir borðin að Skríða.
Fátt er um völ í friðar-höfn
feigðar af böli gripin
hangir á kjöl á dauða-dröfn
döpur og föl á svipinn.
Þannig er landans orðlist út
ekið á granda banans:
fslenzkan blandast enskum grút
ofurseld bandi vanans.
Jón Jónatansson
BORGIÐ HEIMSKRINGLU—
því gleymd er goldin skold
Við eigum býli í hálendi Nýja
I Englands, og við höfum komizt
1 að raun um það, sem margir
vissu áður, að erfitt er að hafa
að lifsviðurværi áfrakstur hinn-
ar ófrjóu moldar þar. En ekki
þarf það að vera ókleift. Til er
lausn á málinu — og Theodore
Roosevelit benti á hana í fyrir-
lestri, sem hann hólt árið 1912
fyrir lítinn hóp áhugamanna.
Þegar Norðurálfumenn hófu
nýlendumyndun í upplöndum
Afríku, sagði háhn, urðu fyrir
þeim víðáttuimiklar lendur, þar
sem var svo krökt af Eland-anti-
lópum, að það voru aðeins hinar
geysimiklu vísundahj arðir á
vesturSlóttum Norður-Ameriku,
sem komust í samj öfnuð við þær.
Margir landnemanna drógu þá
ályktun af þessu, að'þarna væru
ákjósanleg skilyrði fyrir naut-
griparækt, og þeir byrjuðu að
útrýma Eland-antilópunni. Hér
gerðu þeir það axarskaft, að út-
rýma dýrum sem líklegt má telj a
að gætu orðið næstum því jafn
arðberandi og nautpeningur, og
hefja hið seinunna starf að koma
upp stofni stutthyrndra naut-
gripa.
Þegar bændurnir höfðu tor-
tímt Eiland-antilópum í tugþús-
undatali og voru farnir að flytja
inn taminn nautpening í stað-
inn, gerðu þeir óvænta uppgötv-
un: Víða í Afríku er skordýr,
sem nefnist Tsetse-fluga, og bit
hennar er banvænt tömdum
nautgripum, en Eland-antilóp-
an er ónæm fyrir því. Þess
vegna var ekki nema um tvennt
að velja, að hefja víðtæka rán-
dýra og tvísýna baráttu til að
gera nautpeninginn jafn ónæm-
an fyrir biti tsetse-flugunnar og
Elend-antilópan var, eða útrýma
tse-tse- flugunni. Þegar Roose-
velt hólt fyrirlestur sinn, var
ekki séð fyrir endann á þessari
baráttu, og ennþá er árangurinn
jafn tvísýnn á því herrans ári
1946.
En jafnvel þótt jafn augljóst
dæmi lægi ekki fyrir og útrým-
ing Elend-antilópunnar, væri
rökfærsla hans engu síður ó-
hagganileg sagði Roosevelt.
Þyngst væri það á metunum, að
hinir siðmenntuðu menn hefðu
aldrei gert sér far um að temja
neitt dýr, sem gæti orðið að telj-
andi gagni. Forfeður okkar höfðu
tamið hundinn, köttinn fílinn,
hestinn, úlfaldan, sauðkindina,
lama-dýrið, kúna, geitina o. s.
frv., alllt niður í hænsn, áður en
sögur hófust. Flest spendýr okk-
ar eru upprunnin á litlum bletti
jarðarinnar, hitabeltinu, eða
takmörkum þess. Meðan mann-
kynnið þokaðist til austurs eða
vesturs, án þess að fjarlægjast
VERZLUN ARSKÓL AN ÁM
Aldrei hefir verið eins nauðsynlegt og ein-
mitt nú, að hafa verzlunarskóla mentun,
og það fólk sem hennar nýtur hefir venju-
lega forgangsrétt þegar um vel launaðar
stöður er að ráeða.
Vér höfum nokkur námsskeið til sölu við
fullkomnustu verzlunarskóla í Winnipeg.
Spyrjist fyrir á skrifstofu vorri þessu
viðvíkjandi, það margborgar sig.
The Viking Press Limited
Banning og Sargent
WINNIPEG :: MANITOBA
hin heitu belti jarðarinnar að
ráði, ollu þessi dýr engum erfið- ’
leikum. En eftir því, sem lengra !
er farið norður á bóginn, og vet- ]
urinn strengist, verður fyrir-1
höfnin fyrir húsdýrunum meiri.'
Nautgripirnir geta ahð önn
fyrir sér sjáltfir á suðrænum'
gresjum, þar sem hið eiginlega
heimlkynni þeirra er. En þegar
þeir eru fluttir á norðlægri ]
svæði, verður kostnaðurinn og
vinnan við hirðingu þeirra meiri.
Þá verður að byggja penings-
hús fyrir dýrin og heyja fyrir
þeim, og eftir því, sem veturinn
er lengri, verður kostnaðurinn
meiri. Theodore Roosevelt hvatti
mjög til þess, að í norðlægari 1
löndum’yrði megináherzlan lögð
á leit að dýrategundum, sem
eðililegt er að lifa við norðlæg
veður- og gróðurskilyrði, og
væru betur tiil þess búin, að sjá
fyrir sér sjálf.
Gerum ráð fyrir, að við kaup- j
um spildu af ódýru ræktarlandi
eða heldur nokkra ferkílómetra
svo að tilbreytni í lands'lagi og
gróðurfari verði sem mest. Til-
gangur okkar er að rækta þarna
búsofn, sem sér um sig sjáltfur, j
að mestu leyti án annarrar
gæZlu en varnar gegn eðlilegum
óvinum hans. Kostnaðarliðirn-
ir yrðu iveir, til að byrja með:
Girðingar og bústofninn. Við þá '
bætist síðan nauðsyhlegur
kostnaður við öflun og dreifingu
atfurðanna. En við höfum enga
þörf fyrir. peninghús, fóður- j
geymslur, hey eða vélar, og að-'
eins lítið vinnuafl.
Sennilega yrðu sauðnautin j
heppilegustu húsdýrin á norð-.
lægum slóðum. Sauðnautin lí'kj-
ast helzt risavöxnum sauðkind- i
um. Þau hafia tvöfalda þyngd á ,
við hreindýr og ferfálda þyngd |
á við meðalþungar sauðkindur.* ,
Á þeim er ull eins og sauðtfé.!
Þau mjólka meir en nokkuð j
annað húsdýr annað en kýr, og
ökkert remmubragð er af mjólk-
inni. Kjötið er að úfcliti og bragð;
líkt nautakjöti og enginn ramm-
ur þefur er af því, eins og t. d.
af sauðakjöti.
Heimskautafarar hafa þrisvar
sinnum neytt mikils sauðnauta-
kjöts samfleytt í langan tíma,
þ. e. leiðangrar Pearys, Sverdr-
ups og loks eg og' förunautar
sumarhiti, sem veðurstofan hef-
ur mæilt í Fairbanks, er 37 sig
á Celsíus í forsælunni. Hjörðin
þreifst ágætlega, en birnir drápu 1
Á HAFSBOTNI
Amerískur vísindamaður
hefir mörgum sinnum kafað
niður á botn í Karabiskahaf-
inu og hafist þar við tímun-
um saman. Hann var með
kafarahjálm og í — baðföt-
um. Sefctist hann svo ein-
hvers staðar þar sem honum
þótti gott að vera og athug-
aði dýra- og jurtalítf í sjón-
um. Hafði hann með sér
skriftföng ti'l þess að rita á
,alt, sem fyrir augun bar, en
Skrifföngin voru zinkspjald
og stálgriffill.
Menn hatfa heyrt getið um am-
nokkur þeirra. Vegna bjarnanna
voru þau, sem etftir voru, alls j
31 dýr, flutt árið 1935 til Nuni-1
vak-ieyjar í Beringshafi. Árið
1943 hatfði tala þeirra aukizt upp
í 115.
Þetta bendir til þess, að sauð-
nautin séu heppileg til þess kon-
ar búskapar, sem Theodore
Roosevelt benti á. Lítil tilrauna-
hjörð af sauðnautum gæti þegarj
frá byrjun gefið nokkurn arð!
með ullinni. Þau karlþýr, sem j
ekki væri æskilegt að setja áj
mætti fyrst um sinn selja dýra-!
görðum, en síðar til slátrunar. eríska vísindamanninn Wiiliam (
Kjöttegundir, sem bera óvenju- Beebe> sem tók kér hendur j
legt nafn, þótt bragðið sé í engu kanna dýra og jurtalíf í
nýstáriegt — svo sem vísunda-,Karabiska hafinu- Var ætlunin
kjöt — er í háu verði og eftir- sú að komast eftir Því- hve
sótt af mörgum sælkerum. , margar fiska tegundir lifðu i
Það eru ekki einungis sauð- síónum hÍú Haiti og reyna að
nautin, sem til mála gætu kom-1 hynnas't háttum þeirra.
ið. Yms dýr af hjartar- og elgs- Beebe hefir skýrt frá rann-
dýrakyni gætu lifað góðu lífi í SÓknum sinum í storri bok og
nægilega stórum girðingum á | seSir Þar meðal annars‘
norðlægum slóðum. * I ~ E§ bið Þig- kæri lesari að
Á þessari öld vísindanna ættu ,deyía ekki fyr en hefir feng*
menn að hagnýta uppgötvanir jlð Þ®1" kafarabúning það er
þeirra, til dæmis þá, að ekki sama hvort Þu, rænir honum
þarf nema einn ættlið til að færð hann að láni, eða smiíðar
breyta villidýri í tamið dýr. Við hann sjálfur og sérð með eig-
ættum að leggja þá spurningu in _ au®fm Þennan dásamlega ;
fyrir sjáltf okkur, hvers vegna nýía helrn.
menn á öld fiugvólanna geta j I samanburði við það eru nátt-
ekki aflað sér nýrra húsdýra, uru gripasofn, fiskaker og bæk-
eins og forfeður okkar á j ur álíka eins og að lesa ferðaa-
steinöildinni. — Skynbragð ætlun Jarnbrauta samanborið
okkar á efnahagslegar stað- við Það að feröast með járn-^
reyndir ætti að sýna okkur;brautum •
fram á, að við getum breytt j síðan ^.hann ý™3" Því,
hrjóstrugum heiðalöndum í arð- sem hann sá á sjávarbotni.
bærar bújarðir, ef við aðeins j Hann útbjó sig með kafara-
viljum fara jafn viturlega að og j hJálm en var að öðru leyti að-
forfeður okkar á steinöldinni við | eins 1 baffitum °g svo kafað:
nýtingu þeirra auðæfa, sem1 hann 111 botns. Þar gekk hann
náfctúran hefur að bjóða — og svo ósköP hægf oftir sandinum.
meðaJ þeirra eru ekki sízt þaujEn hvilikar furðusjónir blöstu (
dýr, sem búa við sömu veður-, við honum!
skilyrði og við sjálf. I Hvert augnablik uPPgötvaði
—Heimilisblaðið. jhann ný °g ný undur °g hann !
_______________ segist hafa verið svo heiilaður
\RFRE(iN að hann haii farið að tala við
______ jsjálfan sig um allar þessar dás-
Þriðjudaginn 7. janúar þessa embdir-
árs, urðu þau góðu hjón Mr. og!
Svo settist hann niður á ofur-
mínir. Peary lét hafa eftir sér,
að það væri betra en nautakjöt, j
sem hann átti að venjast heima, (
en Sverdrup kveður það vera,
nákvæmiega eins og nautakjöt. j
Sjálfur er eg á sama máli og.
Sverdrup. 1 leiðangri mínum
vorum við sammála um, að eng-
inn munur væri finnanlegur á
góðu sauðnautakj öti og venju-
legu nautakjöti.
Uilin af sauðnautunum er j
mjög góð. Alfred Farrer Barker j
prófessor í vefnaðarfræðum við
háskólann í Leeds komst að
þeirri niðurstöðu, að sauðnauta-
ull hafi svipaða endingu og uli
af Merinofé,, sé mýkri en Kash- j
mirúll, sé fallega brún á lit,
hana sé auðvelt að bleikja og j
hún táki hvaða lit sem er. .En
mest furðaði Barker sig á því,
að hún hleypur ekki, jafnvel
þófct hún sé þvegin í heifcu vafcni.
Hann var þeirrar skoðunar, að
ef sauðnautaull væri aigeng,
mætti fá hærra verð fyrir hana
en venjulega sauðaull.
Enginn vafi leikur á því, að
sauðnautin þola kalda vetra.
Sauðnautin eru þau jórturdýr,
sem lifa nyrzt, enda fann Peary
þau á Grænlandi.
Tæpast er heldur hætt við, að
sumarhitar væru sauðnantun-
um mjag óþægilegur. Þau hafast
við í suðlægum dýragörðum, og
ævi þeirra virðist ekki styttri
en tamdra nautgripa.
Árið 1930 filufcti innanrikisráð-
uneyti Bandaríkjanna 34 sauð-
naut frá Grænlandi á skóglendi
við Fairbanks í Alaska. Mesti
Mrs. Halldór Johnson að BJaine j htinn sandhól og um leið sá
Wash. fyrir þeirri sáru sorg, að hann a^ ali var á iði umhverfis
missa sitt eina barn John Theo- hann. Þar voru hundruð af gul-
dor 8. ára að aldri, hann hafði!um kröbbum, sem stygst höfðu
! verið allmikið veikur hin tvö við komu hans. Rótt hjá honum
síðasfcliðnu ár af innvortis sjúk- ghtraði á eitfchvað, sem í fljótu
dómi sem leiddi hann til dauða. bragði leit út eins og borð úr
Theodor litli var fjarska ind hreinum “lapislazuli og á því
æll drengur, bæði fallegur, góð- stoðu Þríu blóm, sem líktust
ur og blíður í viðmóti. orkideum. Hann ætlaði að s'llta
Hann var jarðsunginn föstu- UPP eitt hlómið til minja, en þá
daginn 10. jan. frá heimili for-,hurfu Þau öll, eins og þau hefði
eldra sinna og útfararstofu Mc- verið snert með töfrasprota, og
Kinney að viðstöddu mörgu , ekkert varð eftir nema bláa gljá-
fólki, eitt var það sem setti sér-1andi borðið, sem reyndiist vera
sfcakan blæ á útför Theodóre að 4 i hlauþkent glit.
frændur hans á líkum aldri og | Ótrúleg mergð af alla vega
hann var sjáltfur, báru kistuna jlitum smáfiskum sveimaði um-
til grafar hverfis hann og komu þeir svo
Rev. E. P. Thomas og séra nærri hjálm augunum, að hann
Guðm. P. Johnson jarðsungu. jsá gjörla hvernig þeir opnuðu
Við öll sem þekkjum þessi vel- j tranana °g lokuðu þeim í sífellu
látnu hjón, Halldór Johnson og eins °g þeir-væri að tala við
konu hans, samhryggjumst þeim hann-
innilega í þeirra miklu sorg. Nu j Menn nota ólíkar aðferðir til
er Teodór litli laus við veikindin,! Þess ab kafa. Perluveiðarar í
Suðurhöfum kafa til botns á alt
hann fagnar með englum guðs í:
himinhaeðum hjá Jesú Kristi j að metra dýpi til þess að ná
frelsara vorum, því hann trúði á
guðssoninn.
“Hortfum ei niður í helmyrkrið
grafar hið svarta,
huggun þar finnur ei dapurt og
arugurvært hjarta.
Upp, upp, miín önd, upp á guðs
sólfögru lönd,
lifenda ljósheimínn bjarta”.
G. P. J.
Sigurður S. Anderson, 800
Lipton St., hefir tekið að sér inn-
köllun fyrir Hkr. í Winnipeg.
Áskrifendur eru beðnir að minn-
ast þessa og frá þeirra hálfu gera
honum starfið áem greiðast. —
Símanúmer hans er 28 168.
* Að sjálfisögðu er alstaðar í
þessari grein átt við amerískt
sauðfé.
KAUPIÐ HEIMSKRINGLU—
útbreíddasta og fjölbreyttasto
islenzka vikublaðið
í perluiskelina. Þeir eru aillsnákt.
ir og hafa hvorki kafarahjiálm
né annan útbúnað. Ekki geta
þeir því verið lenigur í kafi í
hvert siinn nema tæpar fimm
miínútur.
Beebe kafaði ekki dýpra en 10
metra og hann hafði kafiara-
hjálm sem fersku lofti var sí-
felt dælt í. Hann gafc því verið
aít að 40 miínútum í kafi í einu.
En sé kafað dýpra þurfa menn
að vera í sérstökum gúmmibún-
inigi til þess að hlífa líkamanum
við vatnsþunganum og kulda.
Þannig útbúnir geta menn ver-
ið nokkrar klukkustundir í kafi,
en þó eigi á meira dýpi en 80
metrum. Ef menn kafa mikið
dýpra verða þeir að vera járn-
klæddir frá hvirfli til ilja og
hafa með sér súrgeymi, því að
ekki er hægt að dæla lífslotfti
2mælar af þroskuðum
TóMÖTUM
frá einni stöng
2 eðr 3 stangir íram-
leiða nóga tómata fyr-
ir meðal fjölskyldu.
NÝ VAFNINGSJURT
TRIPÆ-CROP
TÓMATÓS vaxa fljótt
upp í 10 tþ 12 feta hæð
—oft til 16 til 20 fet.
Vaxa upp grindur við
hús, fjós eða hvar sem
er. Geta vaxið 1 görð-
um sem runnar. Fal-
legar, stórar, fagur •
.rauðar, þéttar, hollur
ívöxtur af beztu teg-
'und. Fi;amleiða meira
en nokkur önnur teg-
und tómata. (Pk. 19y)
póstfritt.
FRÍ—Vor stóra útsœðisbók fyrir 1947
( Hnn sú bezta 7
DOMINION SEED HOUSE
Georgetown, Ontario
niður til þeirra í svo miklu dýpi.
Það borgar sig að fara rann-
sóknanferð niður í sjávardjúp.
Þar blasir við mann hið furðu-
legasta Ktf. Hvarvetna mæta
manni ný undur. Manni getur
sýnst að þar sé hús skraufcleg-
ustu blóm, líkt og anemonur,
nellikur og rósir, en hann kemst
fljótt að raun um að það eru
missýningar. Því að þetta eru
ekki blóm, heldur lifandi verur.
Blómblöðin epi fálmarar, sem
eru á sífeldu iði til að krækja »
sér í fæðu. Þarna er nú t. d.
“einbúinn”, iítið dýr, sem velur
sér tómann bobba fyrir bústað.
Skríður hann atftur á bak inn í
bobban, svo aðeins hausinn
stendur út úr. En sér til hlífðar
hefir hann svo eitfc af’ þessum
“blómadýrum”.' Hann gróður-
setur það sjálfur á bobbanum,
og það er fullkomin samvinna
milli þeirra. Þegar einhver
hætta er á ferðum breiðir blóm-
ið blóð sín yfir höfuð einbúans,
en þessi blöð brenna eins og
netlur og önnur dýr forðast að
koma nærri þeim. í staðinn fyr-
ir þessa vernd fær “blómið”
helminginn af allri þeirri fæðu,
sem einbúinn nær í.
Fleiri samvinnudýr eru þarna.
Hinir marglitu kóraJfiskar eru
líka í bandalagi Við blómdýrin.
Koralfiskarnir færa þeim fæðu,
en fá svo að fela sig undir blöð-
um þeirra þegar hæfcta er á ferð-
um.
ÖrMtill krabbi gætir þess altáf
að vera í námunda við sérstaka
skel. Þegar krabbanum er hætta
búin, opnast skelin og hanr.
skríður inn í hana og felur sig
þar, þangað til hættan er úti.
Ekki er það á neins manns
færi að lýsa þeirri dásamlegu
litafjölbreytni, sem er að finna
niðri í sjónum. Maður þykist sjá
hinar skrautlegustu koralla-
greinar, ljósbláar með heiðgul-
um blettum. En æfcli maður að
snierta á þeim, hverfa allar grein-
ar, því að þær hafa þá ekki verið
annað en veiðiklær á einhverju
kvikendi. En svo skýfcur þeim
upp aftur og þá er það sem áður
var gult, orðið hárautt og eí
maður snertir það nú, skitftir það
enn um lit á augabragði og verð-
ur daufhvítt eins og fílabein.
Kolkrabbinn er Kka snillingur
í því að skifta um lit. Sfcundum
er hann ljósrauður og skifitir svo
þangað til hann hefir sýnt alt
litrófið og er orðinn kolsvartur.
Sá, sem fer í rannsóknaför
niður í djúpið, kernst filjótt að
því, að þar ráða alt önnur lög-
mál heldur en á þurru Jandi.
Hann getur gengið á höndunum
ef honuim sýnist svo, ekki síður
en á fótunum. Ef hann dettur,
þá verður það ekki bylta, held-
ur sígur hann hægt og rólega
til botns og rneiðir sig ekkert.
Og honum er alveg varnað þess,
að dæma um fjarlægðir með
augunum. Það sem honum sýn-
iist vera rétt hjá 'sér er lanigt í
burtu og það sem honum sýnist
vera langt í burtu, er máiske rétt
við nefið á honum. Himininn
sem hann sér yfir sér, er ekki
annað en blámi hafsins, og hin-
ar óteljandi stjömur, sem hann
þykist sjá á þeim himni, eru ekki
annað en örlitlir siltfuHitir fisk-
: I
ar.—Lesbók Mbl.