Heimskringla - 12.02.1947, Blaðsíða 1

+>e recommend for
your crpproval our
//
BUTTER-NUT
LOAF
//
CANADA BREAD CO. LTD.
Winnipeg Phone 37 144
Frank Hannibal, Mpi
vVe recommend tor
your approval our
//
BUTTER-NUT
LOAF"
CANADA BREAD CO. LTD.
Winnipeg Phone 37 144
Frank Hannibal, Mgi
LXI. ÁRGANGUR
WINNIPEG, MIÐVIKUDAGINN, 12. FEBRÚAR 1947
NÚMER 20.
FRÉTTAYFIRLIT OG UMSAGNIR
Fimm miljónir atvinnu-
lausra manna á Bretlandi
sökum kolaskorts
Viíst er það talið, að ebki hafi
í manna minnum ríkt sMk nieyð
á friðartímuim á Bretlandi, eins
og nú á sér stað.
Virðist flest hatfa gen'gið í lið
míeð náttúruöflunum ti'l þess að
auka á vanMðan íbúanna undan-
farið. Er talið, að jafnvel með-
an lotftárásir Þjóðverja dundu
yfir landið, hafi ástandið aldrei
verið eins hörmulegt og það er
nú sem stendur.
Auk mikils skorts matvæla á
miörgum sviðum, sem verið hetfir
á Englandi, eins og öllurn er
kunnugt, bætast við óvenjulegar
frostJhörikur og kúldar svo mik'l-
ir, að naumast hefir slíikt þekst
þar lengi.
Þar atf leiðandi er kolaskort-
ur þar nú svo gífurlegur, og
niotkun rafmagnsorku minkuð
svo mikið, að iðnaðarstofnanir
hafa n'eýðst til að hætta fram-
leiðslu, og veldur það verkfalli
allra þessara miljóna.
Enginn þarf því að vera gædd-
ur sérstaklega ríkri ímyndunar-
gáfu, til þesis að geta getið sér til
hvernig ástands almennings er
þar nú um þessar mundir. Á nú-
verandi stjórn hafa verið born-
ar þun'gar sakir og ákærur í
neðri deild þingsins, bæði af
Winston Churdhill, Anthony
Eden, og fieiri stjórnar-andstæð-
ingum, fyrir fyrirhyggjuleysi og
sleifarlag á mörgum sviðurn.
Einnig hafa kröfur um það,
að stjórnin segði af sér, heyrst
frá stjórnar-andstöðuliðinu, er
Attlee forsætisráðherra sagði,
að ráða mætti fram úr vandamál-
unum með samvinnu allra. Ann-
ars kvað Mr. Attlee ástandið hið
hörmulegasta. Kolatframleiðslu
aukast stöðugt, en kröfurnar og
þarfirnar færu fram úr öllu, Sem
við hetfði verið búist.
Nákvæmlega kl. 9. f. h. á
mánudaginn var, var ekki hægt
að nota rafmagn til ljósa í háltfu
landinu. Raforkustöðvun í þeim
hluta landsins var lokað um mið-
uætti nema í hinúm allra nauð-
synlegustu iðnaðar verksmiðj-
um.
Allstaðar voru truflanir, á-
nekstrar, ógreinilegar sögusagn-
ir, og hinn mesti óhugur í öllurn.
“Sælir eru þeir sem
friðinn semja” . . .
Ef til vill ekki svo sælir með-
an á því stendur, því margar
skærur og minni háttar hnipp-
ingar hafa átt, og eiga sér stað
milli fulltrúa ólíkra landa og
þjóða er á friðarþingum sitja.
Stórflenglegasta og greiniteg-
asta dæmið, er sjálfsagt friðar-
ráðstefna Sameinuðu þjóðanna
— alheims öryggisráðið, —
sem í Lake Success, N. Y. hefir
nú setið svo vikum skiftir.
Mikið af grundyallarreglun-
um fyrir verkum þeim, er upp á
síðkastið hafa verið unnin fyrir
lökuðum dyrum, birtast aldrei
^ins og fyrirsagnir í blöðunum
naeð stóru og feitu letri.
Þó er ekki þar með sagt, að
þessháttar ódramatiskir nefnd-
arfundir sóu ekki fult eins áríð-
andi í eðli sínu, eins og hinar
stærri og opinberari úrskurðar-
raðstefnur, er meiri styr stendur
um.
Eigi héldur er hægt að ganga
fram hjá hinum smærri netfnd-
anfundum, og virða þá að vett-
ugi, þótt þeir virðist dautfir og
Mtilsverðir í samanburði við
suma aðra úrskurði, og aðrar að-
gerðir öryggisráðsins.
Og mikið af þeim verkum,
sem afkastað hetfir verið á ráð-
stefnunni, og miða til hinna
mestu mannfélags-umbóta, ger-
ast á þessum nefndarfundum.
Þar mleð teljast:
Útrýming, eða takmörkun
vændiskvenna.
Aiheims takmörkun og yfirráð
allra eiturlyfja.
Endurbætur á hagfræðislagri
og stjórnmálalegri afstöðu
kvenna.
Þýðing alheims-gullaldar bóik.
rnenta á öll tungumál, o. s. frv.
Sextán þjóðríki eiga fúlltrúa
a aiþjóða-laganefndinni.
Argentína, AstraMa, Kína,
Golumbía, Egyptaland, Frakk-
land, Indland, Niðurlöndin, Pan-
arna, Pólland, U.S.S.R., Svíþjóð,
Stóra Bretland, Bandaríkin,
Venezúela og Yugoslavía. Já,
það gengur seint fyrir hinum
sælu friðsemjendum, en þó
hvert atriði spor í áttina til al-
heimsfriðar.
“Izvestia” áfellir
Bandaríkin harðlega
'Sovíet-stj órnarblaðið Izvestía,
sagði rétt fyrir Síðustu helgi, að
hervarna-undirbúningur Banda-
rikjanna í Norðurhöfunum kæmi
allmikið í bága við það hugsjóna-
takmark, að koma á varanlegum
heimstfriði.
Blaðið segir að Bandaríkin
hatfi lagt drög fyrir að styrkja
herstöðvar sínar á fslandi og
Grænlandi, sent skipið Midway
og neðarsjárvarbáta til íshafs-
landanna, og sömuleiðis her-
flugvélar.
B'laðið minnist þess, að lýð-
ræðisisinnum í Ganada hatfi
skotið s'kelk í bringu við aðfarir
Bandaríkjanna, og getur þess til
að Canadisk stjórnarvöld muni
draga sig til baka. Það hefir eft
ir fréttagrein frá Bandaríkjun
um, að þau og Canada hefðu
bundist hinum sterkustu sam-
tökum um hervarnir í
skauts-löndunum.
Lt. Carl J. Freeman
tfrá Fargo, N. D., er flytur erindi
og sýnir litmyndir frá fslandi á
samkomu Ioelandic Canadian
Club, mánudaginn 24. febr.
Takmörkun valdatímabils
samþykt
Frá Washington — Stjórnar-
iskrár breytingar-tillaga var
samþykt í Neðri mál'stofunni í
Bandaríkjunum fyrir sbemstu
um, að forsetar sitji ekki að
völdum lengur en tvö kjörtíma-
bil í einu; En það hefir ávalt ver-
ið takmark Repúblicana. At-
er kvæðagreiðslan var 285 á móti
121. Allir Republicanar í þing-
deildinni greiddu atkvæði með
tiilögunni, og 47 Demókratar
einnig. Tillagan fer því næst til
efri málstofunnar
Auðug gullnáma
•
Jarðrannsókna-fræðingar í
Jiöhanmesburg, í Suður-Atfnifcu,
hafa áætlað og reiknað út, að
hin nýfundna gullnáma í Oden-
daalsrust myndi framleiða 95
únzur gulls úr hverju tonni á
4,886 feta dýpt.
Sögðu þeir að náma þessi
myndi framleiða meira á örfáum
árum, en alt Ranfield-svæðið
gerði á 60 árum!
“Komnir ut af heimskum,
loðnum öpum”
Mr. King útskýrir afstöðu
Canada gagnvart friðar-
samningunum
Nýlega skýrði tforsætisráð-
herra Maökenzie King, frá því
í neðri dei'ld þingsins, hivers-
vegna Canada hefði lagt inn
beiðni um það, að fá að vera
með í ráðum um friðarsamning-
ana við Þýzkaland.
Lýsti hann því yfir, að atlur
landslýður Canada hefði skipað
sér bak við stjórnina um þá til-
lögu, að taka virkan þátt í frið-
arsamningunum.
Hann kvað Canada vera með
öllu á móti því, að aðeins fáein
lönd drotnuðu algerlega ytfir
friðargerðinni.
Sagði hann að Canada girntist
ekkert sér til handa; væri aðeins
að reyna að leggja fram hjálp,
arheims-friðarmálunum til
styrktar.
Mr. King sagði, að stjórnin og
ilandið hefði lagt fram alla mögu-
iega aðstoð meðan á stríðinu
stóð, og hefði stjórnin þá ávalt
talið sjálfsagt að Canada tæki
þátt í friðargerðinni. Kvaðst
hann Mta svo á, að þátttaka Can-
ada í stríðinu, réttlætti fyllilega
þá kröfu, að eiga sæti á friðar-
ráðstetfnunni.
“Við vorum að berjast fyrir
því, og um það, að tvö lönd
drotnuðu ekki alein yfir öllum
heiminumð nú viljum við ekki
til þess vita”, sagði hann, “að
nein, eitt, tvö þrjú eða fjögur
lönd semji um, eða beiti einræði
við alheimsfriðarsamninganna”.
Maðurinn og apinn, sem áttu
samleiginlegan forföður, fóru
sinn hvora leið miljónum ára
fyr en flestir manntfræðingar
ihafa reiknað út.
j Þannig fórust hinum fræga og
heim yí®kunna ^rófessor við Oxford
háskólann, Le Gross Clark, orð.
. en hann er viðurkenndur Mtf-
Blaðagreinin endar með PV1> 'tfrægingur
telja að aðgerðir þessar séu | Hann sagði að uppgötvanir
úllu samræmi við valdasteínu gýndu> að maðurinn og apinn'
Bandaríkjanna, en hun sci su, að hættu að tíkjaBt sínum uppruna.
ná vfirráða aðstöðu í Norður-At-1 *
atfega forfoður, fyrir meira en
1 ovMrlioVt oi-Fí vi.n • oor c\rr\ ain i * _ ____
20,000,000 áruim
Rannsókn á atom-
starfi í Canada
HLÝTUR
$1,200
NÁMSSTYRK
Snjólaug Sigurðson
svæðið, og tryggja sér þar örugga ^
aðstöðu í framtíðinni.
landshalfinu; troða sér svo a®ii,no00 000
öllum Mkindum iengra og lengra
inn á canadiska íshatfs-landa-, En'það er miljónum ara áður
en nökkrar útreiknanir eða á-
ætlanir geta komið til greina.
jEndurskoðun þessi á fyrri upp-
Skooun CandhlS I gotvunUim er bygð á fundi nýs
MþhandaS Gandhi, hinn 77 steingervings í helli við Sterk-
ára gamli leiðtogi Indlands, held-ifontein í Suður-Afríku. Af leitf-
ur því fram, að menn á hansjum af beinagrindum, sem próf.
aldri ættu að vera sviftir at- jClailk var beðinn að rannisaka,
kvæðarétti í kosningum. jsetti hann saman Mkingu af
Hélt hann ræðu í Mani Kava-1 Austuralopithecuis, mannsmynd,
Fregn sú berst frá hærri stöð-
um í Ottawa, að stjórnin hatfi
ráðið í þjónustu sína
tfrá vel þektu rannsóknarum-
boðsfélagi í Bandaríkj unum til
þess að valkta, og hafa hinar nán-
ustu gætur á öllu því starfsfólki,
sem ráðið er við Atomic Chalk
River stöðvarnar, og allar þær
deildir, er eitthvað hafa mleð
verknað og framleiðslu uranium
iað gera.
Til Bandaríkja umboðsfélags-
ins var leitað, af þeirri ástœðu,
að það nú þegar hefir á hendi
samskonar starf fyrir mörg mis-
unandi félög-verzlunar- og við-
skiftastofnanir í Canada. og h^f-
ír hinn fullkomna$ta útbúnað,
' skrár, skýrslur, og starfsmanna-
samtök í báður löndunum i
þessum tilgangi. Ráðning þessa
félags, er þó samkvæmt því sem
fregnir segir, ékki í neinu sam-
bandi við uppþotsfregnir þær, er
nýlega birtust í Bandaríkja blöð-
um, um það, að njósnir viðvíkj-
andi Atomorkunni, ættu sér enn
þá stað í Canada.
Fyrir tæpum tveitn mánuðum
ákvað Ioelandic Canadian Club
að stofna Soholarsihip Fund, sjóð,
sem notaður yrði til þess að
veita úr honum námsstyrk fólki
af ifclenkzu ætterni sem skarar
fram úr að námshæfiteikum eða
í einhverri sérstakri list.
Þess eru nokkur dæmi að Is-
lendingar hafa tekið sig saman
um að styrkja einstaklinga sem
hafa sýnt afburða hæfileika, t. d.
í tónlist; og fahst því alménn-
inga að stotfnun þessa sjóðs vera
mjög Aímabært spor, og með því
kæmist á varanlegan grundvöll
sú viðletini sem fólk hefir sýnt í
þá átt að efla listir með náms-
styrk á ýmsan hátt.
Hugmyndin var vinsæl rneðal
meðlima félagsins og var nefnd
kosin til þess að hafa á hendi
umisjón með sjóðnum. Sú gleði-
tfrétt barst tfundinum að ndkkrir
einstaklingar, bæði innan og
jutan félagsins hefðu hreyft þess-
lari sörnu hugmynd fyrir
skömrnu, og varð það til þess að
fulltrúa auka enn meira áhugann fyrir
þessu má'li. Þetta utanfélagsfólk
og nefnd félagsins ákváðu að
sameina kratfta sína, og gebk
starfið mjög greiðlega frá byrj-
un; einkum er almenningur varð
þess áskynja að Miiss Snjóluag
Sigurðsno yrði sú fyrsta sem
námsstyik hlyti úr þessum sjóði.
Sjóðurinn er nú þegar orðinn
svo stór að nefndin sá sér fært
að veita Snjólaugu $1,200 Tra-
vélling Scholarship til fram-
háldsnáms í tónlist í New York.
Allir munu á eitt mál sáttir um
það að hér hafi verið heppilega
valið. Hinir frábæru hæfiieikar
Snjólaugar og listhæfni hennar
sem píanió leikara eru almienn-
ingi kunnir.
í netfndinni sem vann að því
að stofna sjóðinn voru: Mrs. K.
J. Backman, Mrs. B. H. Olson,
Mrs. Hielga Johnston, Mrs. Lin-
oolri Johnson, Misses Guðrún
Bildfell, Mattie Halldorson og
S. Eydal, Dr. L. A. Sigurdson,
Pauil Bardal, Hólmfríður Daniel-
son og W. J. Lindal dómari. Hin
þrjú síðast nefndu skipa netfnd
þá er umsjón hefir með sjóðn-
um, og er þeim ant um að al-
menningur haldi áfram að
styrkja þetta fyrirtæki svo hægt
verði í framtíðinni að veita
námsstyrk þeim nemendur sem
eiga það skilið.
Icelandic Canadian Club hef-
ir beðið Heimskringlu að flytja
þakkir öllfirn þeim sem svo fús-
lega, og »rausnarlega hafa styrkt
þetta fyrirtæki og um lieið því
utantfélagstfólki sem svo alúðlega
starfaði með nefndinni. H. D.
★
Heimskringla tekur undir með
Ieelandic Ganadian Club um að
árna hinni ungu listakonu, Snjó-
laugu Sigurðson veltferðar og
ekkert gleddi blaðið meira en að
sjá sem flesta vei-ta stefnu þeirri,
sem hér um ræðir, allan þann
stuðning sem kostur er á. Þetta
er eitt af því, sem þjóð vor legg-
ur mikla rækt við nú orðið og
með svo góðum árangri, að hvern
íslending ætti að heilla. Þegar
þess er gætt, að ekkert er álitið
að hefja þjóðirnar eins og lista-
menn þeirra, ætti að vera vanda-
laust að sjá, að með því að
styrkja þá, erum við að vinna
eitt okkar merkilegasta þjóð-
ræknisstarf. S. E.
það mjög áþreitfanlegt og auð-
sætt, að Canadiska herliðið hefði
áunnið sér hið dýpsta og inni-
legasta þakklæti hinnar holl-
enzku þjóðar fyrir þátttöku
þeirra í, að frelsa landið og þjóð-
ina undan þrældóms-oki stníðs-
iriis, og vildi þjóðin sýna það
þakklæti á þennan fagra hátt.
Truman forseti
Það var á blaðamanna-ráð-
stefnu í Waishington, að forset-
inn lét þess getið, að hann myndi
fúslega þiggja boð um að heim- Attuikollun hersetuliðs
sagar á Indlandi, og fórust hon-
urn svo orð, að Indland, og eig-
inlega ekki nieitt atf heiminum
tilheyrði fólki, sem væri með
annan fótinn í gröfinni. Kosn-
ingarétturinn ætti aðeins við
alla karlmenn, á aldrinum frá
18 — 50 ára.
Gandhi hetfir nú tekið sér fyr-
ir hendur 35 daga göngutúr um
hið sundurtætta Austur-Bengal,
sem gekk upprétt fyrir mjeira
en 1,000,000 árum síðan.
Hinn upprunalega sameigin-
legi florfaðir, sagði Próf. Clark,
•hefði áreiðanlega verið api.
En hann hefði þó, að öllum
Mkindum verið allsóMkur öpum
nútímans.
Yeita Gyðinguin lið
Hin ameríska útbýtinga-nefnd
dauða, og átti að skjóta þá alla.
En að nefndarfulltrúar Sam-
einuðu þjóðanna, sem nú eru á
ferð í Grikklandi, hafi með for-
tölum sínum bjargað drengjun-
um undan skothríðinni á síðasta
augnabliki.
“Times”Hblaðið sagði að þetta
væri í fyrsta skifti, sem U. N.
hefðu beitt áhrifum sínum í þá
átt, að þær bæðu nokkrum Mkn-
ar, er dæmdur hefði verið til
dauða.
sækja Canada.
Fulltrúar hinna fjögurra stór-
og er sagt að hann hafi gengið hefir lýst því yfir í Parás, að
af sér sex unga fréttaritara. jpólverjar, Búlgarar og Tékkó-
Að því fráskildu, að hann hef- slovákíu stjórnarvöldin hafi
ir fengið blöðrur á tærnar við veitt þeim Gyðingum hjálp, er
og við hefir hann sannartega
istaðið sig vel á f-erða laginu.
komust undan hinu hræðilega
Nazi-einræði og grimd.
Hermanna-grafir
á Hollandi
Hon. Brooke Claxton, her-
varnamálaráðherra, hefir skýrt
frá því, að undirbúningur sé þeg-
ar haifinn og samkomulag milli
nefndar þeirrar á Niðurlöndum,
er annast um grafir h-ermanna,
og náinna ættingja hinna föllnu
Canadisku hermanna, er féllu á
Hollandi.
Nefnd þessi hóf þetta göfuga
starf frýviljulega, að annast og
hirða um grafir einstakra her-
manna, og bréfasamband hefir
hatfist milli hennar og aðstend-
enda hermannanna.
Mr. Claxton kvað Canadanher-
menn grafna í þremur stórum
grafreitum: Bergen og Zoom,
Hocterberg og Groesbeck.
Hann sagði, að á Hollandi væri
Var hann spurður af fróttarit- i vel-da, féllust á það um síðustu
ara, hvort hann hefði nökkrar - helgi að Sameinuðu þjóðirnar
fyrirætlanir um heimsókn tilskyldu endurkalla setuliðssveit-
Canada í sambandi við hina fyr-1 ir siínar frá Austurríki innan 90
daga, eftir að samningar um fult
sjálfsforræði þess lands hafa
verið undirskritfaðir.
Fréttir frá Bretlandi segja
einnig, að stjórnar-ytfirráðum
yfir Austurríki ætti að vera
lokið, þegar samningarnir ganga
í gildi.
Fulltrúarnir tóku einnig til
greina'tillögu írá Bandaríkjun-
um, að gefa smærri þjóðunum
meiri tillögurétt í gerð samn-
inganna við Þýzkaland og Aust-
urríki.
Strikað yfir stríðsglæpi
Öllum herglæpum þeirra, er
ií stríðinu voru, verður gleymt á
íta'Mu, þegar þeir sverja lýðveld-
inu hollustuæiða á hátíð, er
bráðlega á að verða haldin þar.
irhuguðu heimsókn Alexanders
lávarðar, landstjóra Canada.
Truman forseti svaraði því til,
að svo hefði getað viljað til —-
en að honum hefði hvergi verið
boðið ennþá.
“En þér verður áreiðanlega
boðið etftir þetta,” hrópaði einn
fróttaritaranna svo hátt, að það
heyrðist greinilega yfir hlátra-
sköllin, sem umrnæli forsetans
höfðu vakið.
Þyrmt fyrir aðgerðir U. N.
Eftir New York “Times” barst
sú frétt um síðustu helgi, að 4
drengir á Grikklandi (Aþenu) er
höfðu alist upp á munaðarleys-
ingjanhæli, og tekið hefðu þátt í
hermdarverkum stigamanna-
flokks, hafi verið dæmdir til