Heimskringla - 12.02.1947, Blaðsíða 5

WINNIPEG, 12. FEBRÚAR 1947
HEIMSKRINGLA
5. SH
hefir ekki skilist, er liífið ekki
farið að stefna rétt, og þar sem
það efcki lærist, líður láfið undíir
lok, og hin mifc/la tilraun verður
að heffjiaist að nýju.”
1 greininni “Náttúrufræði og
náttúruspefci” segir hann enn-
fremur: “Undir því er allt kom-
ið, hvort það tekst að vekja á-
huga mannfcyns vors á saimband-
inu við fullkomnari mannkyn á
öðrum jarðstjörnum alheims-
ins.”
Gefa þessar tilvitnanir, þó
teknar séu úr samhengi, nokkra
huigmynd um kjarna feenninga
höfundar, en hann er sanrafærð-
ur um það, að framhalds liífsins
hér á jörðu sé að leita á öðrum
jarðstjörnum, og h'ljóiti menn þar
illt eða gott hlutskipti, eftir þvi
hvensu vel þeiim hafi tlekist að
liifa í samræmi við hið æðsta tak-
mark lífsiras. En það takmark
skilgreinir höfundur á þessa leið
annarsstaðar í þessu riti sínu:
“Tilgangur lifsins er að fram
kvæma alla þá möguleika til
góðs, sem búa í geimi, tíma og
efni”. Uif framlífið, eins og höf-
undur nefrair lífið eftir dauðann,
fjallar lengsta ritgerðin í þessari
bók haras, “Saga Frímanns” (Eft-
ir að hann fluttist á aðra jörð).
Þá eru sérstakdega athyglis-
verð eftirfarandi orð hiöfundar
um samstil'lingu huga manna að
settu marki, og þá oifcu, sem í
sliíkri samstilllingu býr:
“Menn reyni til að huigsa sér,
hvað það mundi þýða, ef í þjóð-
fólagi væri til sterkur sameigin-
legur vilji tiíl þess, sem rétt er og
gott. 1 sliíku þjóðfélagi mundu
iekki vera neinir glæpamenn.
Réttur vilji margra mundi yfir-
buga raragar tilhneigingar þeirra
sem miklu fœrri væru. En til
þess að vilja rétt þarf einnig að
vita, að hverju takmarki stefna
ber, fyrir hvern eirastaklirag,
hverja þjóð, og allt manrakyn.
Og allir yrðu að hafa nokfcra
hu'gmynd um það, hverjar eru
afleiðinigar af því, eigi aðeins
hér á jörðu, heldur einnig
ilenlgra fram, að vilja ekki rétt.
í>að er hætt við því, að af auk-
inni þekkingu í iífafllfræði,
kynni, ef ekki fýlgdi nægileg
þékking í lífernisfræði, að leiða
meira illt en gott. Hver og einn
verður að vita hversu tafcmarfcið
er að gera sjálfan sig fullkomn-
ari, og að því takmarki verður
ekki náð án áhuga á að hjálpa
öðrum til hins sama”.
Á þessum dögum hinnar hrað-
vaxaradi tækni, sem náð hefir
hámarki sínu í beizlun kjarn-
orkunnar (enn sem komið er þó
aðeins till hernaðar), megum vér
spyrja oss sjálfa þeirrar grund-
vallandi spurningar, hvort vér
höfum náð sambærilegum
þroska í iífernisfræði, hætfileik-
anum til að búa saman á þessari
jörðu eins og siðuðum mönnum
og þjóðum sæmir.
Auk mleginefnis ritsins um
höfuðkenniragar dr. Helga, eru
í bókinni nökkrar eftirtektar-
verðar riltgerðir um jarðfræði, i
en í þeirri fræðigrein hefir hann,1
sem kunnugt er, gert mjög
merkillegar uppgötvanir; enn-
filemur er þar að finna einfcar
athyglisverða grein um íslend-
iragaisögur.
Um máltfar dr. Helga er óþarft
að fjölyrða, því að það er löngu |
kunrauigt og viðuíkennt, hver
srailliragur hann er á íslenzkt
mál; hreirat og tigið leikur það
í höradum hans.
1 ritfregn þessari hefi eg val-,
ið þann kost, að láta höfundinn
sjáifan sem mest hafa orðið, |
beinlínis eða Óbeinlínis, en vilji
rnenn kynraast kenrainguim hans '
sér til gagns, verða þeir að sjálf-
sögðu að lesa þær mleð þeirri í-
hyggli, sem samboðin er við-
fanlgsefninu.
ÍSLENDINGAMÓTIÐ 1947
Lúterska kirkjan í Selkirk
Sunnud. 16. feb. — Sunnu-
dagaskóli kl. 11 f. h. Ensk messa
kl. 7 e. h. Allir boðnir velkomn-
ir. , S. Ólafeson
Þann 24. þ. m. verður margt
um mannin í Winnipeg. Þá hefst
hið árlega þing Þjóðræfcnisfé-
lags Mendinga í Winnipeg. Það
hetfur lengi verið siður að deild-
in Frón stæði fyrir íslendinga-
inótinu sem að jafnaði er haldið
lí sambandi við þingið. Þetta ár
verður engin undantekning tfrá
iþvií sem verið hefur, enda hetfur
stjórnarnefnd deildarinnar efeki
verið aðgerðalaus. Netfndin er
minnug þess að Islendingamótið
ihefur lengi verið stærsta og
vandaðasta samkoma ársiras á
rneðal íslendinga í Wpg. Með
þetta í huga vildi raefndin að
tþessi fyrinhugaða samkoma yrði
ekki eftirbátur þeirra er á und-
an hafa farið. Nefndin álátur að
engin verði fyrir vorabrigðum
hvað skemtiskrána snertir, en
um það getur hver dæmt best
sem mótið sækir. Þessari stað-
hæfingu til stuðnings þarf ekki
raema að geta þess að Hr. Váldi-
mar Björnsson frá Minneapolis
tflytur aðalræðuna. Eins og mörg-
um er kunnugt, sem blöðin lesa,
hefur Viáldimar starfað sem full-
trúi Bandaríkjanna á Islandi
uradanfarin ár. Þá sakar það
ekki að Valdimar giftist ds-
ilenzkri stúiku í Reykjavák sem
mun fýlgja horaum hingað norð-
ur. Valdimar hefur verið falið
| að bera kveðjur frá stjórn Is-
! lands til Vestur Islendinga á
þessu þingi Þjóðræknisfélags-
;ins, en konu hans vill nefndin
skoða sem boðbera vináttuþels
Austur Mendinga til þjóðbræðr-
anna vestra. Þeir eru etflaust
,margir sem efcki hafa átt því
jláni að fagna að hlusta á Valdi-
mar, en þeir munu fáir sem
jekki er það kunnugt að faðir
iharas, Gunnar B. Björrason, og
synir haras allir, undantekninga-
laust, eru án efa mestu mælsku-
menn sem nú eru uppi rneðal
Viestur íslendinga.
Engin litfir á brauðinu einu
isaman, segir máltækið, og á það
við ræður líka. Nefndin hefir því
séð fyrir því að fleira yrði til
skemtunar. Fyrst og fremst hef-
ur karlakór Mendinga í Wpg.,
undir stjórn S. Sigurðssonar ver-
ið fengin til að skemta fólki
með íslenzkuTn söng. Karlakórs-
söngur hefur lengi verið eftir-
læti Meradinga eins og virasæld-
ir þessa flofcks sanna best.
Það þætti varla boðleg ís-
lenzk samfeoma ef ekki væri
farið með frumqrt kvæði. Páll
S. Paulsson hefur að þessu sinni
orðið við beiðni nefndarinnar og
lofast till að fara með kvæði.
H,ann er að margra dómi —
og var raefndinni það fullljóst —
i fremstu röð þeirra íslenzkra
skálda sem nú eru uppi í Vest-
urheimi.
ísienzka þjóðin hefur jatfnan
verið elsk að orgelspili. Þar sem
gert er ráð fyrir því að Islendina-
mótið verði háldið í kirkju
Fyrsta lúflerska saifraaðar fanst
netfndinni sjálfsagt að færi sér
það í nýt að kirkjan á eitt það
besta ptípu orgel sem til er í þess-
ari borg. Organisti kiifcjunnar,
Harold Lupton, hefur því verið
beðinn að skemta með orgel-
spili.
Þá gefst mönnurn einnig tæki-
tfæri að hlýða á ungan söngmann
sem vakið hetfur sérstaka etftir-
tekt þetta síðasta ár, Jón Nordal
sólóisti Ka^lakórsins, auk þess
sem hann syragur með kómum,
mun og sfcemta með einsöng.
Þá má ekki gleyma því að
dans verður stiginn í Good
Templara húsinu frá kl. 10 til
kl. 1.00 Ben Rod’s Red River
Rarwblers spila.
Nefndinni þýkir líklegt — og
vonast eftir — að alíir íslending-
ar sem geta komið þvá við sæki
íslendingamótið — íslenzkustu
skemtunina á árinu. Takið etftir
auglýsingu í næsta blaði.
Stjórnarnefnd Fróns
LEIÐRÉTTING | Þingið startfaði mjög mikið,
------ svo og hinar ýmsu raefndir þess,
Kæri ritstjóri Hfcr.: !og voru fundir oft frá því á
Viltu gera svo vel og gefa morgnana og fram á kvöld. Við
þessum fáu línum rúm í þínu Skiptum ókkur í mikilváegustu
heiðra blaði, Heimskringlu, við nefndirnar, og voru þeir Thor
fyrstu hentuleika. og Bjarni aðalfulltrúar í stjórn-
Það virðist vera einkennilegt málarae’fninni, eg og Thor og
þegar menn fara að skrifa fréttir Ólafur í atvinnu- og félagsmála-
úr héraði siínu, að þær skuli ekki raefndinni og einnig í mannúðar-
geta verið að flestu sannar og málaraefndinni, Bjarni í fjár-
réttar; hvert það er gjört af málanefndinni og Ólafur í laga-
fljótrfærni eða öðrum hvötum, nefndinni.
veit eg ekki. Einn slíkur frétta-! Merkasta málið, sem rætt var
kafli er frá Gimdi og er prentað- á þessu þingi var án efa afvopn-
ur í Lögberg 30. janúar, iraeð unarmálið. Var nokkuð ósam-
unditekriftinni S. Baldvinson. fcomulag, framan af en í lokin
Eitt af því sem greinarhöf- fófcst þó samkomulag, sem von-
undur staðhæfir, er að það hafi azt er td muni hindra það, að
verið borgað fyrir hvítfisk á nýtt; víigbúnaðarkapphlaup hefj-
Winnipeg vatni 18c, en rétt er og steypi heiminum út í aðra
að það voru 19—20c pundið og styrjöld. Við Islendingar greidd-
var það verð borgað 200—250 um jarfnan atkvæði með þeim till
mlílur fyrir norðan Winnipeg. lögum, sem lengst vildu ganga
Baldvirason segir að það hatfi ver- ý áttina til atfvopnunar, hvaðan
ið þvegin fiskur. Eg hetf aldrei sem þær komu.
heyrt fyr að fiskinn þyrfti að | Suður-Afríikumálið var annað
þvo, þvi satt að segja er nýr oftirtektímvert mál, sem fram
fiskur aldrei óhreinn. ^korn. Þar greiddum við atkvæði
Baldvinson gerir mikið veður með I^verjum í Suður-Afríku,
út af því, hvað fiskimenn séu °g hlutum fyrir Það Þakkara-
flegnir og staðhæfir, að fiskur|varP fra fru Pandlt’ aðalfu11'
á Michigan vatni sé 65c pundið, trua Indverja-
en minnist ekki á að hvítfisfcur Smáþjoðirnar og þerara menn
(tfresh) á Winnipeg vatni til fiski- ,hafa a ^11 Þ111^ alhnikl1 ^
manraa síðasta vetur, fór svo og get eg raefnt forseta þingsms,
hátt, sem 40c og yellows upp í SPaak> sem dæmi Þess'. H*œ e§
38c pundið; og var það óslægður ,að við ^lendingar eigum, til
fiskur, og þegar reiknað er svo ,dæmis a ^1^1- marfa menn;
express og tollur, þá er þessi sem Sætu orðið ml°g llðtæk!r 1
fisfcur orðinn hár þegar hann er :^ssu starfi- °§ ættum að «yna
iseldur í Chicago eða New York. | ÞVÍ sem mestan ahu§a °§ aluð'
Svo telur Baldvinson haust -A1Þ,b- 19‘ desember
vertíðina harfa verið happa-
drjúga, en rétt er, að hún var
mleð lafcara móti.
Eg hefi engin kynni haft af
íslendingar eiga orðið
29 flugvélar
Fluigvélakostur Mendinga
S. Baldvinson" en eg hef lesið hefir aúkizt mjög undanfarin
eftir hann um landnemana í
Álftavatnsbygð í Almanaki O. S.
Thorgeirsonar og heyri sagt, að
margt verði þar að lagfæra sem
rangt er farið með, eigi síður en í
ifréttakaflanum frá Gimli. Mundi
eg því ráðleggja greinarhöfund,
að vera gætilegri með frásagnir
sínar, ef hann á annað borð vill
vera að buslast við slíkt, eða að
mirasta kosti fá hæfari og þekk-
ingarmeiri menn, að láta ytfir
staðhæfingar sínar, áður en hann
sendir það blöðunum til birting-
ar.
misseri og einkum þó á síðasta
sumri.
Taila íslenZkra flugvéla er nú
komin upp í 29. Eru þar með
taldar allar litlu feenraSluflugvél-
arnar jafnt sem stórar farþega-
flugvélar. Hins vegar eru efeki
aðrar flugvélar með í þessari
tölu en þær sem eru nú í filug-
færu sltandi. Auk þessara vól-
flugna eru svo tiil aill margar
sviffilugur, svo flugtækja kostur
Mendinga er nokfcuð meiri en
þessi tala gefur til kynraa.
Sex flugvélanna eru.á Akur-
FRÉTTIR FRÁ ÍSLANDl
Fiskimaður á Winnipeg vatni eyri °§ á flugskÓlinn þar 4
_____________________ jþeirra. Eigendur hinna vólanna
j eru, Flugfélag íslands, sem á 7,
Loftleiðir h. f., sem á 5, Svií-
flugfólag íslands, sem á 4. flug-
skólinn, ,CumUlus, sem á 2, og
Kristján Steindórsson, Björn
Eiríksson, Jón Pálson, Agnar
Kofoed Hansen og ríkissjóður
eiga allir eina hver.—Tímin.
Heimurinn á alla framtíð sína
undir starfi sameinuðu þjóðanna
“Við Mendingar, eins og
heimurinn í heild, eigum alla
okkar framtíð undir því, að sam-
einuðu þjóðunum tafcist starf
sitt”, sagði Finnur Jónsson
dómsmálaráðherra í viðtali við
blaðið í gær. Hann og hinir með-
limir sendinetfndar okkar á alls-
herjarþing UN, þeir Bjarni Bten-
ediktsson borgarstjóri og ólatfur
Jóhannesson lögfræðingur,
MENTUN OG SIÐFÁGUN
ER AÐALSMERKI
MIKILLA ÞJóÐA
ÞEGAR EG SÁ MYNDINA snemma sáðnar tomatos
Vordaga Chatham
Við bruðkaupið þeir birtu siraar
ibeztu artir
aí mannkærleikans brosi bjartir.
Bæði mórauðir og svartir.
í ÞRÖNGINNI
Gefst mér fárra gæða völ.
Glymur í hausakvörnum.
Næ eg varla fótatfjöl
tfyrir grýlubörnum.
Th. Nelson
j — _
! landinu löggð á <að innræta ungu
jkynslóðinni sparnað og gera
hverjum einstakliragi daglega
igHein fyrir allri eyðslu og óhófi.
T. d. er það eitt, að bankar lands-
Jsinls hafa látið búa til viðskipta-
bækur, — sem kosta aðeins
nofekra aura — en eru ætlaðar
börnunum ailt frá byrjun skóla-
aldurs, og áframhaldandi, stig af
stigi. En bók þessi er fullfcomin
I varareikningsfærslubók fyrir
hvern einstáklling. Þá hafa ýms
stór fyrirtæki og stofraanir lagt
fraim mikið fé,— vaxtala'ust til
langs tíma — til að skipuleggja
ferðalög fyrir kartla og fconur
búsett í Svíþjóð. Þetta er skipu-
lagður flerða-ifélagsskapur er
jn'efnist “Resó”. Hann kaupir
jhótel, og jafravel stóra herra-
jgarða í þessu skyni, til að selja
á síraum vegum ódýra gistingu
og uppihald.
Jónas var um mánaðarskeið í
Sviþjóð, en sá þar'áldrei ölvað-
an rnann. Þar í landi hefur vín
verið slfeemtað um langt skeið.
Ekki aðeins að nafninu tiil, héld-
ur í því augnamiði að hafa hem-
il á drykfcjuhraeygð fóiksiras og
afileiðinigum hennar. Þar fær
hver maður sinn skammt, en áll-
ir aðillar ábyrgir um að ekki séu
lögbrot framin í þeim efnum,
hvort sem afgreitt er etftir bók,
eða með mat á gistihúsum. Þeir
sem stjórna eiga eða bera ábyrgð
ií þessum efraum, hafa sterkt að-
jhal'd um að gegraa skyldum sín-
'um, því ríkið leggur megin á-
herzlu á að þjóðin fari sér ekki
að voða i sambandi við notkun
váns.
Þá fanrast Jónasi hafa orðið
áberandi breyting með þjóðinni
í demókratiska átt. Það sýnir
glöggléga menningu þeirra,
iskilnirag og hófsemi í öllum efn-
um.
Væri það ekki hollt og heilla-
/væniegt fyrir okkur Mendinga
i að litast nú rækilega um í okkar
j þjóðfélagi i þeim efntmra sem hér
hefur verið drepið á, og mörg-
um öðrum. Svíar eru stór þjóð
samanborið við okkur, en hún
l'télur það ekki aðeiras hugsanlegt
I hdldur höfuðnauðsyn að viðhafa
jsparnað og reglusemi á ölilum
sviðum. Þeir skilja það, eiras og
^'hver ein þjóð, sem er á háu
menningar- og þrosfcastigi, að
Þœr allra fyrstu Tomatos—
hvar sem eru í Canada.
Ómetanlegar fyrir norðrið og vestrið
og aðra staði sem hafa stuttar árs-
tíðir. Einnig mjög ákjósanlegar á
öðrum stöðum fyrir fljóta sprettu og
gæði, eru fullþroska tveim vikum
eða meir á undan öðrum ávöxtum.
Reyndust ágætlega í sléttufylkjun-
um 1943 og 1944, þar með taldir
staðir svo sem Lethbridge og Brooks
í Alberta; Indian Head og Swift Cur-
rent í Sask., Brandon og Morden í
Man. 1 kringum Calgary, þar sem
gengu fyrst undir nafninu “Alberta”,
urðu garðyrkjumenn alveg undradi
yfir þeim. I Lethbridge voru “Vor-
daga Chatham” fullþroskaðar viku
til tólf dögum á undan öðrum garðá-
vöxturn. I Morden, Man., var vöxtur
þeirra frá 20% til 40% meiri en
nokkur önnur snemma þroskuð garð
tegund. “Vordaga Chatham” eru
smáar, þurfa ekki að binda upp, og
má planta tvö fet á hvern veg. Eplið
samsvarar sér vel, fallegt í lögun og
að lit, fyrirtaks bragðgott. Er um 214
þml. I þvermál, en oftast þó meira.
Pantið eftir þessari auglýsing. En
þar sem eigi er nægilegt útsæði að
fá getum við ekki sent meira en
fram er tekið. (Pk. 15?) (oz. 75?)
póstfritt.
FRÍ—Vor stóra útsœðisbók fyrir 1947
Enn sú bezta 22
DOMINION SEED HOUSE
Georgetown, Ontario
hún getur ekki steðið á eigin
tfát'ttm, án íhlutunar annarra,
Iraema að siðfágun, menntun og
j “kultur” 1 víðustu merkiragu tal-
að sé hið ráðandi afl mieð allri
þjóðinni; og að þess sé vandlega
gætt að Sl'ík viðleitni til siðtfág-
unar komi ofanfrá, og gagnsýri
þjóðina ailt niður á lægstu þrep
hiras uimkomulausasta manns.
lEinungis þeirri þjóð er óhætt
um sína framtíð, sem á þessa
'lund fylgiist með þróun þjóðfé-
lagsmálanraa.—Akranes.
Hið 28. ársþing Þjóðræknis-
félaigs Mendinga í Vesturheimi,
fer fram í Good Templara hús-
inu á Sargerat Avenue í Winni-
peg dagana 24., 25., og 26. febr-
úar, og hefst, með þingsetningu
á mánudaginn þ. 24. kl. 10. f.h.
Aðkomandi til ræðuhalda í
sambandi við þingið og sam-
komur þess verða þeir Valdimar
Björnsson frá Minneapolis, Carl
Freeman frá Fargo, og Richard
Beok frá Grand Forks, N. D.
Sigurður S. Anderson, 800
Lipton St., hefir tekið að sér inn-
köllun fyrir Hkr. í Winnipeg.
Áskrifendur eru beðnir að minn-
ast þessa og frá þeirra hálfu gera
honum starfið sem greiðast. —■
Símanúmer hans er 28 168.
Riitstjóri blaðsins átti nýlega
ital við Jónas Lárusson, hótel-
komu heim í gærmorgun með 'stjóra á Akureyri, sem er ný-
sömu flugvél og karlakórinn. jkomin úr tveggja anánuða iferða-
,‘Eg áiít að inntaka íslands i tlagi til Danmeifcur og Svíþjóð-
bandalagið hafi verið mikill við- ' ar
burður i sögu þjóðarinnar”, hélt
Finnur átfram “Mand hefur á
Þaðx sem horaum þótti allveg
sérstaklega áberandi uim 'Sví
allsherjarþinginu jafnan at- ;þjóð, var hvernig honum virtist
kvæðisrétt við aðrar þjóðir, eg þjóðin sem heild korna útúr hinu
þótt stórveldin hljóti alitaf að j langa, nýafistaðna stríði. Enda
'þótt Svíar hatfi efcki tekið bein-
an þátt í hinu vopnaða stníði,
rná segja að þeir hafi staðið í
ráða miklu, hygg ef að smáþjóð-
irnar muni hafa þar allmifcil á-
hritf á garag mála.
En við Mendingar verðum að jeldi og margvísilegum erfiðleik-
sýna þessum samtökum þann á- j um Að hin margvíslegu stríðs-
huga, að við getum orðið þar að , fyrirbrigði verkuðu ekki meira
ein/hverju liði. Eg áiít því mik-1 a þjóðina en raun ber vitni, sýn-
ilsvert að Mand sendi ávallt á jr þvj ljóslegia þroska hennar
þingið menn, sem eru sem kunn- rnanndóm og menningu sam-
ugastir starfsemi bandalagsins, hliða greinilegri stjórnvisku.
og í annan stað áltft eg mjög j Ailir vita að fjármálastjórn
æskilegt að íslenzku bilöðin hafi giVía hefur uim langa hriíð verið
fréttaritara á þiníginu.
Við raetfnarmenn lögðum okk-
itil hinnar mestu fyrirmyndar
Gjaldeyrismál þeirra eru í bezta
ur alla fram til að mynda okkur ilagi, enda hatfa þeir átt ýmsa
skoðanir um mál þau, sem voru i öndvegis tfjármálamenn. Jónasi
á dagsfcrá, án þess að bindast eða j fanns4 mikið til um hve áber-
dragast í dilfc með einu eða öðru \andi þar kemur fram hjá þjóð
stórveldi. 1 þessu starfi nutumjog einístaklingi alhliða sparnað-
við ágætar forustu Thor Thors ur Hve rækileg áherzla er af
sendiherra. ríkinu og ábyrgum stofnunum í
HEAVY JUMBO SWEATERS
For Outdoor Men
Many men prefer this
type of sweater for all-
round oomfort during
the Winter months. —
Heavy Jumbos, knit
from all-wnol yarras in
two serviceable shades
—wine and navy. But-
ton front style, with
cosy shaWl collars. —
Sizes 36 to 44, ool-
lectiively. Each
$7,50
—Men’s Furnishings Section, The Hargrave Shops for Men,
Main Floor.

T. EATON C°
LIMITED