Heimskringla - 12.02.1947, Blaðsíða 3

WINNIPEG, 12. FEBRÚAR 1947
HEIMSKRINGLA
3. SÍÐA
MINNINGARORÐ:
Klemens Jónasson frá Bólstaðarhlíð
Klemens Jónasson
Hann var af ætt Hólaimanna
•
kominn, afkomandi Teits Björns-
sonar prests Jónssonar, Arason-
ar biskups á Hólum. Er margt
merkra manna og þjóðkunnra í
ætt hans, bæði fyr og síðar. For-
eldrar hans voru Guðmundur
Einarsson Jónasson, trésmiður í
Reykjavík, d. 1868, og kona hans
Ingilbjörg Guðrún Klemensdótt-
ir frá Bólstaðarhlíð. Föður sinn
misti hann aðeins 8 ára gamall,
fóstraðist hann upp hjá móður-
föður sínum, Klemensi Klemens-
syni og konu hans Ingibjörgu
Þorleifsdóttur frá Stóradal. Á
heimi'li -þeirra í Bólsstaðarhlíð
Ikvæntist hann 20. ökt. 1883, Óák
Ingibjörgu Jónsdóttur frá Litlu-
Giljá, Jónssonar prests í Otrar-
dal Jónssonar.
Klemens og kona hans fluttu
til Vesturheims 1886. Klemens
ótti eina. systur, Margréti að
naifni, er fór til Ameríku 1875,
settist að í New York borg, og
giftist manni af amerískum ætt-
um, Mr. Hioward, að nafni
Klemlens og kona hans dvöldu
um hriíð í Winnipeg, en flúttu
þaðan til Þingvallabygðar; eftir
stutta dvöl þar, fluttu þau til
Winnipeg á ný, en síðla árs 1892
settust þau að í Selkirk. Þar
bjuggu þau um 50 ár. Mrs. Jónas-
son dó 15. jan. 1944, eftir fullra
60 ára samfylgd með manni sín-
um. Síðustu árin fyrir lát henn-
ar, dvöldu hin öldruðu hjón hjá
Jakob syni 9Ínum og Kristínu
konu hans. Hjá þeim var Klern-
ens eftir lát konu sinnar, og á
heimili þeirra andaðist hann
sunnudaginn 6. okt. kl. 6.30 síð-
degis.
Börn þeirra voru 9 að tölu, tvö
dóu ung, tvö fullþroska, ein
stúlka dó 14 ára að aldri. Mrs.
Lovísa Harvey dó í Winnipeg,
30. ágúst sjI.— Af börnum þeirra
lifa:
Jakob, bóndi í grend við 9el-
kirk, kvæntur Kristínu Sigurð-
son.
Ingibjörg, kona Kristjáns
Pálssonar skálds, Selkirk.
Halldóra, til heimilis í Winni-
peg.
Barnabörn eru 18 tasins, en
barnabarnabörn 20, alt einkar
mannvænlegt fólk.
Sem að er vikið, settist Klem-
ens, ásamt konu sinni og börn-
um, að í Selkirk, 1892. Islenzka
nýlendan hér var þá orðin all-
fjölmenn. Söfnuðurinn lúterski
hafði þá verið stofnaður fyrir 3
árum. Þótt ekki væri hann fjöl-
mennur, stóð að honum trú-
GERANIUMS
18 FYRIR 15C
Allir sem blómarækt
1 láta sig nokkuð snerta
ættu að fá útsæðis-
pakka af Geraniums
hjá oss. Vér höfum úr
feikna birgðum að
velja af öllum litum,
í hárauðum, lograuð-
um, dökkrauðum, crimson, maroon,
vermilion, scarlet, salmon, cerise,
orange-red, salmon pink, bright
pink, peaeh, blush-rose, white
blotched, varigated, margined. Þær
vaxa auðveldlega og blómgast á 90
dögum frá sáningu. Pakkinn 15c, 2
fyrir 25c, póstgjald borgað. Sáið nú.
SÉRSTAKT TILBOÐ: 1 pakki af ofan-
skráðu útsæði og 5 pakkar af völdu
útsæði fyrir húsblóm, alt ólíkt og
vex auðveldlega inni. Verðgildi $1.25
—öll fyrir 60c póstfrítt.
FRf—Vor stóra útsœðisbók fyrir 1947
Ennþá fullkomnari 21
DOMINION SEED HOUSE
Georgetown, Ontario
fast og dygðugt fólk, er bar mál
hans fyrir brjósti. Innan eins
árs frá stofnun safnaðarins hafði
litla kirkjan á Rosser Ave., hér í
bæ, verið bygð skuldlaus; mátti
það þrökviilki teljast af jafn fáu
fólki, undir þeim kringumstæð-
um, er það átti við að búa. — Á
næsta ári eftir hingað komuna
er Klemens ásamt fjölskyldu
sinni genginn í söfnuðinn og far.
inn að starfa í stjórnarnefnd
hans. Þaðan af mun hann altaf
hafa starfað í safnaðarráði, unz
hann lét af þeim störfum fyrir
elli sakir, um árið 1930. — Það
mátti segja að um þessi mörgu
ár, væri saga safnaðarins og saga
Klemensar sjálfS samanrunnar
sem í einn farveg væri. Leiðtoga
starf hans og þjónusta var um
margt sérstæð og fágæt. Hann
sýndi alvöru trúar sinnar í þjón-
us'tu er um márgt mátti kajla að
einstæð væri. — Heima í söfn-
uði sínum var hann jafnan í hópi
þeirra er fremstir stóðu. Ágætar
gáfur hans, samfara þróttmiklu
skapi og andlegu fjöri gerði hann
einkar vel til foringja fallinn,
eins og löng reynsla ótvírætt í
ljós leiddi. Að maklegleikum
hlaut Klemens viðurkenningu og
þökk samiferðafólks síns fyrir
margþœtt störf í þarfir safnað-
arins og annara félagsmála^ er
hann lét sig skifta. Hann átti
sinn stóra þátt í vexti og við-
gangi Selkirk safnaðar, það ber
öllum, er til þektu saman um.
En ef eg skil þennan látna leið-
toga rétt hygg eg að hann léti
lýðhylli (út af fyrir sig) í léttu
rúmi liggja; en fann gleði í fram-
gangi þeirra mála, er voru hans
hugðarmál, og það voru andlegu
málin öllum málum framar.
Kirkjufélagið og heimasöfnuður
hans standa í ógreiddri þakkar-
sfculd fyrir þjónustu hans, og
fagurt er dæmi hans öðrum til
eftirbreytni. —
Með honum er heill og áskifft-
ur íslenzkur maður til moldar
genginn; bókfróður maður, er
æfilangt þráði meiri fræðslu en
honum stóð til boða í æsku hans;
á langri æfileið gerði hann sitt
ítrasta það upp að bæta, með
kaupum og lestri góðra bóka,
er veittu honum aðgang að sí-
gildum menningarstraumum
hinnar íslenzku þjóðar. Hann
átti stórt og vandað bókasafn,
prýðilega umgengið og innbund-
ið af eigin höndum. En þótt
hann væri gáfaður og fróðleiks-
þyrstur lét hann aldrei staðar
numið við lestur eða bóka-
drauma. Hann var dyggur leið-
togi og stuðningsmaður állra
þjóðþrifamála; m. a. stófnmeð-
limur G. T. stúkunnar ‘Skúld” í
Winnipeg, stofnandi fyrstu G. T.
stúku- í heimabæ sínum. Hann
var einp af stofnmeðlimum Þjóð-
rækniafélagsins, og oft á fyrri
árum í stjórnarmefnd þess. Hann
hafði jafnan opinn huga fyrir
því, er til góðs mátti verða, lét
fúalega í té tíma og krafta því
til uppbyggingar; fann jafnan tii
þeirrar ábyrgðar er á honum
hvíldi að láta gott af sér leiða.
Vér söknum hins glaða og hug-
arstyrka manns, með fjör í
hverri hreyfingu, gneistaflug í
orðum og fyndnisorð á vörum;
er oft lét fjúka í kviðlingum;
manns, er kunni tök á því að
létta öðrum í skapi, er sjaldan
fór troðnar leiðir, en jók á gleði
manna með orðræðum sínum,
hvort heldur á almennum mann-
fundum, í smærri hóp samferða-
manna — eða í prívat samtali
við einstáka menn. — Hann lif-
ir í minningu samferðamanna
sinna sem hinn hugarstyrki og
heilsteypti félagi og samverka-
maður. — En í minni barna hans
og ástvina sem góður og hjart-
fólginn faðir, er innti skyldur
dagsins af hendi með særnd og
prýði, og hefir þeim hreina og
fagra minningu eftirskilið.
S. Ólafsson
SÁLIN
Eftir Selmu Lagerlöf
Þetta er seinasta smá-
sagan, sem Selrna Lag-
erlöf skrifaði, og birt-
ist hún ekki fyrr en eft-
ir andlát skáldkonunn-
ar.
Úti á víðáttumikiHi eyðilegri
heiði stendur berklahæli. Þarna
sést ékki neitt annað hús, engin
mishæð, enginn trjágróður, svo
'langt sem augað eygir. Útsýnið
getur með réttu talizt mjög til-
komuhikið, óendanlegt, en það
er jafnframt ömurlega tilbreyt-
ingarlaust. Það er ekki langt til
sjávar. Að vísu sést hafið ekki
ifrá heilsuhælinu, en nálægð þess
dylst þó ékki sákir hins raka
vindar, sem næstum ávailt næð-
ir um heiðina og aldrei virðist
geta lægt.
Á allri þessari víðáttumiklu
íheiði vex lyng, sem nú er í full-
um blóma, og í hnipri milli lyng-
þúfnanna situr sál, vesálings lít-
il mannssál.
Hún er dáin og hefur byrjað
nýtt líf fyrir fáeinum klukku-
stundum. Nú húkir hún hér
undir lýnginu og er að reyna til
i að átta sig á hinni nýju tilveru.
Hún veit ful’lvel, að hún er
ráin. Hún man glöggt allt, sem
| gerzt hefur. Það er ékki lengra
'en síðan í gær, að hún lá sjúk í
læknisbústaðnum, sem stendur
alveg hjá stóru heilsuhælisbygg-
ingunni. Þessi dauða sál minn-
ist þess greinilega, hún héfur
verið gift fyrrverandi yfirlækn-
| inum við heilsuhælið. Þess vegna
bjó hún í læknisbústaðnum.
En vesalingurinn hin fram-
liðna og maður hennar hafa ekki
1 átt þar lengi heima, aðeins
! nOkkra mánuði. Skömmu eftir
að þau höfðu fluzt þangað, veikt-
| iist maðurinn af kynlegum sjúk-
|dómi, tærðist upp og dó, án þess
að nokkur maður svo mikið sem
'kannaðist við heitið á sjúikleik
þeim, er dró hann til dauða.
'Bæði börnin þeirra urðu sama
sj úkdómnum að bráð og burt-
sofnucíLi, án þess að nokkuð yrði
| að gert. Að lokum hafði hún
sjálf tekið veikina, með nó-
kvæmlega sama hætti og maður
i hennar og börn á undan henni.
|Og nú hefiur hún látizt um sjö-
ieytið þennan morgun. Einhver,
hún veit ekki hver kom inn í
1 sjúkrastof'una, laut yfir hana,
j 'lyfti henni m'eð mikilli varfærni
1 og ótta við að gera henni mein,
íupp úr rúminu og bar hana út
á hina víðáttumiklu heiði.
Allan tímann hafði hún vitað
af sér. í sömu andránni og farið
var burt með hana, sá hún, að
hjúkrunarkonann, sem haffði
vakað við rúmið hennar, spratt
upp og starði með miikilli skelf-
! ingu á hreyfingarlausan líkama,
sem lá endilángur undir ábreið-
unni. Sálinni hafði skilizt, að
þetta væri líkaminn, sem verið
hafði bústaður hennar í líffinu,
1 og þar sem sálin hefði yffirgefið
hann, væri hann nú liðið lák.
Sálin hugleiðir þessa atburði
hvað eftir annað, eins og til að
ihugfesta enn betur, að hún sé
dáin og svipt hinu jarðneska.
Hvað sem því líður, vill svo til
nokkrum sinnum, að smávægi-
|legum ánægjuefnum og ámóta
lístilvægum áhyggjuefnum skýt-
ur upp úr djúpi endurminning-
anna. Hún fagnar yfir ruggu-
hesti, sem henni hefur tekizt
að ú'tvega syni sínum, og í sömu
| andránni minnist hún þess, að
! drengnum auðnaðist aldrei að
| koma á bak hestinum. Þá kvíðir
ísálin þvi einnig, að henni muni
ekki takast að flytjast úr bústað
sínum, áður en nýi yfirlæknir-
inn komi. Henni er fullkunnugt
um, að hans getur verið von á
hverri stundu ásamt fjölskyldu
hans. En einmitt þegar hún er
alveg í öngum sínum yfir því,
að veikindin komi í veg fyrir,
í að hún geti filuzt burt í tæka tíð,
minnist hún þess, að dauðinn
i hefur þegar leyst þau vandræði.
! Lík hennar liggur að vísu enn í j
! læknisbústaðnum, en það ætti
;nú ekki að þurfa að vatda hinu
j nýkoma fiólki miklum örðugleik- j
J um. íbúðin haíði verið vendilega
1 rýmd.
Rótt í því að sálin er að hugsa
um þetta með yfirlækninn, kem-
ur maur skríðandi. Hann skríð-
ur eftir jörðinni, án þess að
víkja hársbreidd fyrir þeirri,
sem þarna liggur, en sá er hátt-
1 ur maura, sem ekki láta sér allt!
’ fyrir brjósti brenna. Þessi maur í
hagar sér þó ærið skringilega.!
Hann skríður inn í hönd dauða 1
, annars vegar og kemur út úr
henni hins vegar. Þegar sálin j
sér þetta, rifjast upp fyrir henni
1 eifcthvað gamalt, sem hún hefiur |
1 ratað í fyrr á tímum. Einu sinni
áður hefur hún verið þoku’kennd
|vera, skuggi, 9em maur gæti
skriðið gegnum. Hún veit ekki
! hvenær. Það hlýtur að vera
mjög langt 9Íðan.
Sálin liggur og rifjar upp1
gamlar minningar. Hefur hún
jekki einhvern tíma verið frjáls,
!létt og óháð? Síðan heffur hún
I verið í fangelsi, hún hefur verið
Jfjötruð jarðneskum viðjum. Hún
hefur verið þunglamaleg, hún
heffur haft ákveðna lögun, hún
heffur lotið siðum mannannna.
'■Hún hefur þjást, hún hefur elsk-
j að. Hún heffur að vissu leyti ver-
jið fjötruð böndum, 9vo að þús-
undum skiptir.
Hún finnur sig gagntekna af
hamingju yfir því að vera aftur
Jorðin frjáls, vera aðeins sál, en
jþessi fagnaðarvíma hverfur, áð-
ur en varir. Enn er hún of mjög
á valdi hins jarðneska. Sálin
saknar manniífsins. Hún er eins
og fangi, sem kvartar undan því
'að hann hafi neyðzt til að yfir-
gefa fangelsi sitt. Frelsið er tóm-
llegt, það er kvíðvænlegt. Sálin
jveit ekki til hvers á að nota
það. Hún er búin að gleyma.
hvernig hún eyddi tímanum
hérna áður fyrr.
Hún saknar ástar mannanna,
bl'íðu atlota látilla barna, spenn-
andi viðburða lífsins. Hvað er
ffrelsið annað en vonleysi, ein-
j vera leiðindi? Hún teygir vofu-
ihendur sínar móti himni, barm-
|ar sér af saknaðarkvöl, af um-
|kom:uleysi þess, sem hvergi á
í höfði sánu að að halla.
Og sem sálin er stödd í þessari
örvinglun, verður hún þess vör,
að tvær mannverur koma gang-
andi yfir heiðina, beina leið
þangað, sem hún er, og þar sem
henni hefur ekki enn tekizt að
semja sig að hinum nýju aðstæð-
um, verður hún alveg dauðskelk-
uð. “En eg sem er alveg nakin”,
hugsar hún. “Þetta dugar ekki.
Eg hef hvorki tangur né tötur
jtil að skýla nekt minni með”.
Án þess að hugleiða, að nú
hlýtur hún að vera ósýnileg,
1 fyrst hún hefur yfirgefið líkam-
ann, hniprar hún sig saman und-
ir blómþöktum lyngrunnunum. I
Það er það eina, sem hún getur
jtil bragðs tekið. Hún heldur, að
undir eins1 mundi verða tekið eft-
j ir sér, ef hún stæði upp og
reyndi að laumast leiðar sinnar. !
! Andartak virðist svo sem hin-!
!ar tvær mannverur hafi komið
jauga á hana, því að þær nema
staðar alveg í grennd við hana.
Sálin sér þær mjög greinilega.
Þetta er ungur maður og ung
kona, bæði fögur, æ, svo fögur,
hljóðlega. “Hver skyldi það vera
sem hún syrgir?” hugsar hún.
“Eg held, að bezt fari á því,
að við skreytum kistuna með
lyngi,” segir unga konan.
“Rauða lyngið hefur vaffalaust
verið henni til mikillar huggun-
ar í þrautum hennar. Aumimgja
vesálings konan.”
Mleira fær hún ekki sagt. Rödd
hennar kaifnar á ný í gráti.
“En Annie mín,” segir mað-
urinn, “aldrei hefur þú séð
hana”.
Konan hans lýtur höfði, hrist-
ir það snöggt, svo að tárin
hrökkva aif augum hennar.
“Auðvitað er þetta ósköp heim-
skulegt aff mér. En mér sýndist
hún svo hörkuleg og ásakandi á
svipinn, þegar eg kom að kist-
unni henmar. Það var eins og
hún væri að ásaka mig fyrir, að
hún hefði orðið að þoka fyrir
mér. Tókstu ekki eftir því, að
það hvíldi myrkur yfir ásjónu
hennar, enda þótt hún væri enn
mjög fögur í dauðanum.”
“Já, en Annie mín góða,” seg-
ir maðurinn, “aillt ólánið stafar
■af því, að við komum með fflest,
sem var svona snemma á ferð.
Það hefði ekki verið búizt við
okkur fyrr en tveim tímum
seinna, og þess vegna hafði ilíkið
ekki verið flutt burt. Það er alls
engin furða, þó þér brygði held-
ur en ekki í brún, þegar það
ffyrsta, sem fyrir þér varð, er þú
komst inn í nýja heimkynnið
þitt, var lík í kistu.”
“Nei, nei,” segir kona hans,
“það er alls ekki af því. Mér
mundi affls ekki hafa orðið neitt
hverft við, ef hún hefði litið út
eins og dáið fólk yfirleitt. Eg
skiff ekkert í því, að þú skyldir
ekki veita því athygli, hvernig
hún lá þarha og spurði, hvort
maður hennar, börn hennar og
nú að lokum hún sjálff ffiefðu orð-
ið að deyja okkar vegna, til þess
að við skyldum geta fluzt hing-
að.” Unga konan þagnar og hrist-
ir enn einu sinn tárin aí hvörm-
um sér.
“Hugsaðu þér, að það eru ekki
nema tveir mánuðir, síðan hún
kom hingað. Hún átti þá mann
og 2 börn, alveg eins og eg núna.
Hún hefur vafaffaust verið mjög
hamingjusöm yfir hinu nýja
starfi, hinni góðu stöðu. Og nú
er ekkert eftir. Affilt hefur verið
frá henni tekið.”
“Annie,” segir maðurinn, “þú
mátt ekki líta á þetta sem neinn
óheilffaboða. Þú mátt ekki halda
að við förum líka að deyja hérna
út frá. En auðvitað var það
slysalegt, að það fyrsta, sem þú
sást á nýja heimilinu þínu,
skyldi vera lík í kistu.”
“Nei, nei,” segir unga konan,
“það er affls ekki af því. Eg er
bara að gráta af því, að eg skyld
ekki koma fyrr. Eg veit, að mér
hefði þótt fjarska vænt um þessa
vesaffings konu, sem var fyrir-
rennari minn hér. Eg mundi
hafa hjúkrað henni, eg mundi
hafa gert það, sem í mínu vaffdi
hefði staðið, til þess að hún
hefði fengið að liffa. Eg mundi
ekki hafa leyft benni að deyja.
Hún skyldi hafa átt heima hjá
mér. Hún skyldi hafa orðið mér
sem systir.”
Sálin læðist nær konunni, sem
er að tala. Hún réttir út hönd-
ina. ”Vertu ekki svona sorg-
H
HAGBORG
FUEL CO.
H
Dial 21 331 no21 331
'p/0
nt&

/v»A
Kff*S
37
The Earliest Chicks
P A Y
The Quickest Returns
Particularly When They Are
' P I O N E E R
"Bred for Production"
CHICKS
YEARS* RECORD
YOUR ASSURANCE OF
GOOD CHICKS FOR ’47
Every year since 1910 more and
more poultry raisers have built
profitable poultry and egg pro-
duction on the solid foundation of
Pioneer Chicks. Your 1947 produc-
tion will be maintained at a high
level, if you start your flock with
Canada 4 Star Super Quality
Approved R. O. P. Sired
100 50 Breed 100 50
14.25 7.60 W. Leghorns 15.75 8.35
29.00 15.00 W.L. Pullets 31.5016.25
3.00 2.00 W.L. Ckls. 4.00 2.50
15.25 8.10 B. Rocks 16.75 8.85
15.25 8.10 N. Hamps 16.75 8.85
26.00 13.50 B. Rock Pull. 29.00 15.00
26.00 13.50 N. H. Pull. 29.0015.00
10.00 5.50 Hvy Brd Ckls 11.00 6.00
18.50 9.75 L. Sussex
Pullets 96% accurate.
100% live arrival guaranteed.
Ask for our NEW CATALOG
Demand wili be strong. Order
Now. A small deposit
will assure your
priority.

1MOÞUCMS OfM/SM QV&UTY CH/CKS J/NCl !9>Q 1
416 H Corydon Avenue, Winnipeg
mædd“, hvíslar hún, “gráttu
ekki mín vegna.”
1 sama bili verður hún þess
vör, að aðkomuffólkið fær hvorki
séð hana né heyrt. Sársaukinn
yfir því að vera svipt öfflum
mannlegum félagsskap gagntek-
ur hana enn ákaffar en fyrr. En
jafnframt verður hún einhvers
vör, sem sefar þjáninguna, ein-
hvers, sem veitir henni svölun.
Það er verið að tína handa henni
blóm, það er grátið yfir henni.
Hún er ekki útskúfuð og gleymd,
hennar er saknað.—Samitíðin.
Hræddur
að borða ....
sumar fæðutegúndir, er valda
uppþembu, óþægindum, brjóst.
sviða, magasúr, andfýlu o. fl.
FYRIR SKJÓTANN BATA
“GOLDEN”
Stomach Tablets
Ný Forskrift
Ekki að þjást að raunalausu!
Fáið skjóta hjálp með snöggri
| breyting við magakvillum, með
þvi að kaupa reglulega hvaða
flösku stærð sem er af varan-
legum, fijótt verkandi
"GOLDEN" Storoach Tablets
360 pillur (90 daga skamt) $5
120 pillur (30 daga skamt) $2.
55 pillur (14 daga skamt) $1.
Reynslu skamtur lOc.
Fullkominn með leiðbeiningu.
í HVERRI LYFJABÚЗ
MEÐALADEILD
ibæði hvítklædd. Sáffin skilur
undir eins, að þetta hlýtur að
vera nýi yfirlæknirinn og kona
hans, sem eftir því að dæma hafa
komið þennan morgun.
En í þessari svipan hefur unga
/konan lotið niður að hinum
blómþöktu lyngrunnum og er
'farin að brjóta af þeim nokkrar
greinar.
“Við þurfum ekki að fara
lengra”, segir hún við manninn.
!“Við getum ekki fundið fallegra
lyng en þetta.”
Sér til mikillar undunar verð-
ur hún þess vör, að það blika tár
í augum hinnar nýkomnu konu
og að hún talar mjög lágt ag
'MndU’i einA
UieAA&ttdi !
LJÚFFENGI
INNSIGLAÐ
YÐUR TIL
ÁNÆGJU
H. L. MACKlNNON CO.LTO.
WINNIPEG
Melrose
Cojrtr&e
RICH
STRONG
DELICIOUS