Heimskringla - 23.04.1947, Qupperneq 5

/
WINNIPEG, 23. APRÍL 1947
HEIMSKRINGLA
5. SIÐA
Trieste fyrir utan að komandi
áhrifum. Karl Gruber, utanrík-
is-ráðherra Austurríkis, sagði
fréttariturum, að hann hefði
enn von um, að við austurrísku
samningana yrði lokið í Moskva,
ef það yrði ekki gert myndi
Austurríki leita annara ráða til
þess að öðlast frelsi og frið. Ef
til vill myndi verða snúið sér til
Sameinuðu þjóðanna.
Pulltrúar vestlægu þjóðanna
voru mjög vondaufir um, að
nefndir samningar yrðu full-
gerðir að þessu sinni, hvað Sem
verður.
i
Slysið í Texas City
i
Dauðsfallatalan, afleiðingar
af hinu ægilega sprengingar-
slySi þar fyrir skemstu er altaf
að hækka. , I
Roy Wade, yfirmaður slysa-
vama-deildarinnar, sagði síðast-
liðinn mánudag, að þá myndi
tala þeirra er látist hefðu af
sprengingunni 421, en gizkað
væri á, að tala látinna myndi ná
575. Kvað hann 295 manns, er
ekki hefði fundist ennþá, og 132
óþekkjanleg lík. 35 lík fundust
síðastliðinn sunnudag, flest
þeirra á hinu 70 ekru stóra
sprengingar-svæði.
“Atvinna eða skortur”
Það eru einkunnarorð stjórn-
arinnar á Englandi nú á támum.
Lét hún nokkurskonar n'eyðar-
kall berast um alt landið fyrir
síðustu helgi; kom sú viðvörun
frá Sir Stafford Cripps, að ef
landið framleiddi ekki meira
bráðlega en það gerði nú, myndi
þjóðin brátt verða að vera án
margra þeirra hluta, sem hún
jafnvel hefði nú, Sagði hann
fréttariturum, að velferð Bret-
lands og öll afkoma væri í veði,
en hann (Sir Stafford) er forseti
verzlunar og viðskifta-nefndar-
innar.
1 V. i
Menning steinaldarinnar
Menning Indíána í villiskóg-
um og óbygðum- norðvestur-
hluta Oolumbíu og norð-vestur
Venezuela, hefir aldrei verið
uppgötvuð af hvítum mönnum,
samkvæmt því, er Preston Hold-
er segir, en hann er formenja-
fræðingur náttúrsögu-safnsins
ameríska. Jafnvel þótt Mr.
Holder og kona hans dveldu 9.
mánuði í fyrra í Sierra de Perija
og hinum ókannaða dalbotni
Mtoilones, sáu þau aldrei neinn
af þessum kynflokki.
Iðnfræðislegur þröski þessa
flokks, samsvarar þroska þess
mannflokks, er bygði Danube-
dalinn, 8,000 áfum fyrir Krists-
fæðingu. Þeir eru eini mann-
fiokkurinn í heiminum, sem
aldrei hefir haft hunda.
sönglistin mundu skilja, svo ná-
ið sem sambandið var milli
þeirra þegar Eggert kom heim
frá ItaMu, landi söngs og fegurð-
ar og lengi síðar. Eg minnist
söngs hans í Bárunni frá þeim
tíma, hrífandi og glæsilegum.
Það woru merkisdagar, bæði fyr-
ir Eggert og okkur sem dáðumst I
að honum. Og ljúft er mér að
minnast margra ára samvinnu i
við vin minn, Eggert, bæði í
Nýja Bíó og Dómkirkjunni og
víðar.
Aldrei hefi eg þekt viðkvæm-
ari söngvarasál en Eggerts. Hún
var eins og fínasta loftvog, og
steig og féll eftir stemningunni
og dutlungum áheyrendanna.
Þessi risi var því mjög háður
stemningunum, og gat, ef loft-
vogin stóð hátt, sungið eins og
erkiengill en svo gat borið við
að hann syngi eins og ekki-eng-
ill. En hvað um það, hann bjó
yfir listrænni skapgerð meiri en
aðrir söngvarar íslenzkir, og
hann gat hrifið menn með sér
með þeim sannfæringarkrafti,
sem aðeins er gefinn þeim út-
völdu. En tilslökun á tæknikröf-
um hefir valdið því, að'tónhæfn-
in hefir sljóvgast á síðari árum,
svo að túlkun Eggerts líkist oft
rneir persónulegri deklamation,
að vísu borinni uppi áf innri
krafti og tilfinningu, heldur en
hreinni sönglist.
Eggert lifir í hugum fólksins
sem sá sérstæði persónuleiki
sem hann er, og hann á stóran
vinahóp og tryggan. Það sýndu
þessir kveðjuhljómleikar vel.
Salurinn var næstum fullsetinn,
og minnist eg varla að hafa heyrt
eins hjartanlegt lófa tak eða ver-
ið vottur að jafn hlýjum mót-
tökum áheyrenda og í þetta sinn.
Blómvendirnir bárust í tugatali,
og að lokum tóku allir undir “ís-
land ögrum skorið” með söng-
varanum, en hann var að lokum
látinn lifa með ferföldum húrra-
hrópi svo undir tók í salnum.
Allar góðar óskir fylgja
Eggert í hinum nýja heimi, en
þar sér hann vítt land og fagurt.
—Mbl. 15. marz. Þ. í.
* * *
Árni frá Múla látinn
Árni Jónsson frá Múla lézt að
heimili sínu í nótt um kl. eitt.
Undanfarið hafði Árni kennt
nokkurs lasleika. Banamein
hans var heilablóðfall. Hann var
55 ára að aldri. — Árni frá Múla
var mjög kunnur maður, bæði
fyrir afskipti sín af stjórnmál-
um svo og af blaðamennsku. Er
hann mörgum harmdauði.
—Vísir 2. apríl.
Vorsins vor
Vorsins vor sem klakaböndin klýfur
kraftur þinn í leyndust fylgsni sktín,
yfir mínúm andans vonum svífur
að mér veitist sumargjöfin þín.
Heilagleikans birtan brautryðjandi
bú þér veg í gegnum hjarta mitt.
Komdu inn, þú kraftur alsvaldandi,
kom sem fyrst með sólar aflið þitt.
Þegar vorsins andi klakann kyssir
klökknar rótin, leysist fjötrum frá!
Sambandið ef sólin eigi missir
sælan fundinn ofaA að er þá.
Þeim er nóg, sem nægtir drottins finna,
náðar höndin við oss örlát er.
Gjafir sínar lætur hann ei linna,
Iffsins viðhald um það vitni ber.
Stönsum við og heyrum himna lagið,
harpa vorsins ómar alt í kring.
Rísum upp og bindum bræðralagið,
birtum það frá eigin verka hring.
“Elska guð af öllu hjarta þínu
og þinn bróðir eins og sjálfan þig”.
Til vor drottinn lagði þessa línu,
lögmálið æ endurtekur sig.
Sól og dögg eins fátækum er fundin
faðir ljóssins gefur öllum jafnt.
Bent var oss að skoða liljulundinn,
loftsins fuglar einnig fá sinn skamt.
Náttúran um nægtir slínar talar,
nærast lauf og ljúf út springa blóm,
andvarinn í úðans Öldum hjalar
óort ljóð um lífsins skapa dóm.
Ingibjörg Guðmundsson
-10610 Wilsey St., Tujunga, Calif.
LANDHELGIN
SMÆLKI
sin
FRÉTTIR FRÁ ÍSLANDl
Kveðjuhljómleikar
Eggerts Stefánssonar
Eggert Stefánsson efndi til
kveðjusöngskemtunar í Gamla
Bíó f fyrrakvöld. Þetta voru að
þvf leyti nýstárlegir tónleikar,
að söngvarinn kvaddi bæði á-
heyrendur og svo sjálfa söng-
gyðjuna, sem hann hefir elskað
°g dýrkað í tugi ára, og situr hún
oú eftir með sárt enni, og má
horfa upp á elskhuga sinn arka
heina leið inn á ritvöllinn, í
faðm ritlistarinnar þar sem hann
hyggur gott til nýrra sigra. Því
að ekki veitir af að einibeina
hröftunum að sínu ákveðna
hlutverki, og hefir þess orðið
vart upp á síðkastið, að Eggert
hefir litið ritlistina hýru auga,
enda með nokkrum árangri, þar
sem út hefir komið eftir hann
bókin “Fata morgana” svo og
fleiri ritgerðir, sem vakið hafa
athygli og gefa góðar vonir.
En það hefði einhvemtíma
þótt undarleg spásögn ef sagt
hefði verið, að þaú Eggert og
BORGTÐ heimskringlu—
bvf gleymd er goldin skuld
Flestu fólki finnst rödd
einkennileg, er það fyrst heyrir
hana af grammófónplötu, í kvik-
mynd eða úr einhverju öðru
tæki. Þar sem fólk hefir ævin-
lega heyrt níu tíundu hluta af
rödd sinni í gegnum höfuðbeinin
virðist því erfitt að þekkja sömu
hljóðin, er það heyrir þau með
eyrunum eingöngu.
# t *
Frú Murphy snéri sér að
manni sínum: “Úr þvf að
marnma er látin, hverskonar leg- j
stein finnst þér að við ættum að;
setja á leiði hennar — óbrotinn^
eða skrautlegan?”
“Eg held, að bezt sé að velja
einhvern nógu þungan,” svaraði
Murphy.
* *■
Ung stúlka kom dag nokk-
urn til Rubinsteins/ hin fræga
píanósnillings, en hann hafði
samþykkt að hlusta á hana leika
á píanó og dæma um, hve vel
hún léki.
“Hvað álítið þér, að eg ætti að
gera næst?” spurði hún, er hún
hafði lokið leik sínum.
“Giftast,” svaraði Rubinstein.
* * *
Aðeins einn forseti Bandaríkj-
anna hefir verið sköllótur. Það
var sjötti forsetinn, John Quincy
Adams.
sömu átt. Júlíus Hafstein, sýslu-
maður í HúsaVík flutti erindi
um þetta efni í útvarpið fyrir
jólin. Sýndi hann fram á þann að athuga eða borið fram mót-
Blaðinu hefir borizt éftirfar-
andi hugleiðing um landhelgis-
málin, eftir Grím Þorkelsson,
stýrimann á Esjunni. Blaðið vill
fúslega ljá henni rúm, en aðeins
benda á, að það er misskilninguv
hjá stýrimanninum, að Áki Jak-
obsson, fyrrv. ráðherra, hafi
manna fyrstur hreyft landhelg-
ismálinu. Sá maður sem tví-
mælalaust hefir mest og bezt
unnið að því, að vekja áhuga
landsmanna fyrir nauðsyn þess,
að landhelgismálin yrðu tekin til
endurskoðunar, er Mattháas
Þórðarson, ritsj. í Charlotten-
lund í Danmörku. — í riti sínu
“Þröngt fyrir dyrum” hefir
hann lagt grundvöll að þeim
umræðum, sem farið hafa fram
um landhelgismálin í blöðum yrg- sag|. upp meg iögiegum fyr-j
landsins að undanförnu. - ------ 1
réttlætiskennd má maður ekki
gera ráð fyrir í heimi hinna
Sameinuðu þjóða, minnsta kosti
ekki í þeim hluta hans, þar sem
vestrænt jafnrétt og lýðræði er
talið dyggilega á heiðri haft. Ef
við nú athugum hvemig sum
stórveldin hafa skipað þessum
málum sér til handa, verður út-
litið fyrir heppilegan árangur
um kröfur okkar til landgrunns-
ins, hreint ekki upp á það versta.
Rússar eru sagðir helga sér 10
sjómílna breitt belti frá stór-
straumsfjöru alls staðar með
ströndum fram. Viðurlög við
fiskiveiðabrotum eru sögð þar
mjög hörð. Hefir heyrzt, að skip,
sem staðin væru þar að ólögleg-
um fiskiveiðum, þ. e. veiddu þar
nær landi, en sem svaraði 10 sjó-
miílum, væru upptæk gerð en
skipstjóri settur í tugthúsið. Sé
nú breidd landhelginnar okkar
og þeirra, svo og refsingin fyrir
fiskiveiðabrot, borin saman,
kemur í ljós, að þeirra fiskimið
eru margfallt rétthærri gagnvart
öðrum þjóðum en okkar. Sé lit-
ast um til hinnar handar, vestur
yfir Atlantzála, þá kemur í ljós,
að sú völ veldur engri kvöl. —
Truman forseti gekk hreint til
verkt og lýsti því yfir fyrir
skömmu, að allt grunnsævi út
frá ströndum Bandaríkja Norð-
ur-Amerlíku tilheyrði þeim, og
þeim einum, til eignar og afnota,
öðrum þjóðum væri á öllu því
svæði óheimill afnotaréttur.
Ekki hefir heyrzt að nokkur ein-
asta þjóð hafi haft nokkurn skap-
aðan hlut við þennan boðskap
órétt, sem við erum beittir í
landhelgismálum og gerði kröfu
til útvíkkunar landhelginnar.
Forseti Farmannasambandsins
skrifaði um þetta efni í Sjó-
mannablaðið Víking og krafðist
meira réttlætis okkur til handa.
Flokksþing Framsóknarmanna
samþykkti á þingi sínu í haust,
að krefjast uppsagnar á samn-
ingi um landhelgina, sem í gildi
er milli okkar og Breta, og sem
mæli gegn honum í nokkurri
mynd. Er hann þvá, eftir því
sem bezt verður séð, þar með
samþykktur. Þama höfum við
þá fordæmi tveggja hinna mestu
stórvelda, Rússa og Bandaríkj-
lanna. Þessara fordæma hljótum
við ótrauðir að geta vitnað til.
Náum við samþykki þessara
þjóða, verður erfift fyrir hinar
að standa á móti, einkum ef við
getum sýnt fram á um leið, að
ar, hafi verið orð í tíma töluð.
Fer vel á því, að þessu máli
skyldi fyrst vera hreyft á sjó-
mannadaginn, því að flest mik-
ilsverðustu mál sjómanna hafa
Á síðasta sjómannadegi hélt
Áki Jakobsson fyrrverandi at-
vinnumálaráðhérra, mjög eftir-
tektarverða ræðu um málefni
sjómanna og útvegsmanna. Þar
hélt hann því fram, að Islend-
ingum bæri að gera kröfu til
landgrunnsins, sem umlykur
landið. Er hann fyrsti maðurinn
sem eg hefi heyrt hreyfa þessu
mikilsverða máli. Til þess að
slík krafa öðlist nauðsynlegan
hljómgrunn hjá öðrum þjóðum,
taldi hann okkur þurfa að koma
okkur upp það öflugum fiski-
flota, að við gætum sýnt fram , , , , . , , , .
a, að við værum fænr að starf- ___
rækja einir okkar víðáttumiklu
og auðugu fiskimið. Það er að
skilja, að við gætum sjálfir veitt
allan þann fisk, sem fiskimiðin
gætu í té látið, án þess að fiski-
mergðin gengi til þurðar og full-
nægt þar með fiskþörf megin-
landsþjóðanna í hlutfalli við
það. Ef við gætum sýnt fram á
þetta, taldi fyrrverandi atvinnú-
málaráðherra í ræðu sinni á
Hótel Borg, mikil iíkindi vera
til þess að fallast á kröfu okkar
til landgrunnsins, en fyrr ekki.
Fullyrða má, að þessum hugleið-
ingum um tilkall okkar og æski-
legan yfirráðarétt landgrunns-
sem umlykur landið á alla
gerður var við þá á sínum tíma, v1^ erum menn til þess að starf-
að okkur fornspurðum. rækja þau svæði, sem við krefj-
Nú ekki alls fyrir löngu skor-!umst °§ leysa ^kivandræði
aði stjórn Farmannasambands-! Þurfandi þjóða samkvæmt því,
ins á ríkisstjórnina, að gera ráð. sem^af okkur yrði þa krafizt með
stafanir til þess að samningnum j
Vel getur skeð, að allt land-
írvara. Loks hafa 2 alþingV1 grunnið yrði okkur ofviða og því
menn úr Framsóknarflokknum. ekki rétt að krefJast þess alis, en
Hermann Jónasson og Skúli ótvíkkun landhelginnar að veru-
Guðmundsson, flutt tillögu á Al- le^u W er réttlætiskrafa, sem
þingi um uppsögn samningsins. erfitt verður að standa á móti
Að öllu þessu athuguðu má fyrir þjóðir, sem hafa frelsi og
segja, að málinu hafi verið lfræm efst */tefnuskra sinni
hleypt á stað, og að orð þeirra A,uk ***** llfssPursmals fyrir
». okkar fatæka og hraefnasnauða
manna, sem leð hafa þvi liðsyrði,;. , , , ,,.*
land, ef þjoðm a að geta haldið
bæði a sjomannadagmn og sið- . „ . ,,
uppi goðum lifskjorum fynr alla
Þessi yndislega teg-
und rósa var töpuð til
margra ára,. en íanst
svo af hendijigu i ein-
um gömlurrf garði og
nefnd á ensku “Climb-
ing Peony, Climbing
Rose, Double Hardy
Morning Glory” o.s.frv.
Hún deyr á haustin en
sprettur af sömu rót á
vorin. Mjög harðger og
kröftug. Fullvaxnar,
tvíblóma rósir eru ljós
rauðar, 1XA til 2 þml. i
þvermál, og standa í blóma alt sum-
arið, jafnvel í heitu veðri. Margir
eldri garðyrkjumenn muna þessa
fínu vafningstegund. Við bjóðum
plöntur sem blómstra þetta sumar.
Pantið og sendið borgun núna. Verð-
ur send um sáðningstímann. (Hver
50«) (3 fyrir Sl.25) (tylftin $4.00)
póstfritt.
FRÍ—Vor stóra útsœðisbók fyrir 1947
Enn sú bezta 25
DOMINION SEED HOUSE
Georgetown, Ontario

r
þegna sana og yfirleytt að lifa
eins og menningarþjóð sæmir.
Það er þýðingarlaust. að sýna
góðan vilja með lagasetningum
um alls konar aukin fríðindi
seð dagsms ljos emmitt þennan
, , , *. , , folki tu handa, ef undirstoðuna
dag, eða að mmnsta kosti hlotið
Má þar
vantar. Endirinn skal í upphafi
tilnefna sjómannaskólann, aukn- j s^°ða. Útvíkkun landhelginnar
ingu skipastólsins, vitakerfið, j og varzla hennar fyrir ágengni
öryggismálin, dvalarheimili sjó- j spellvirkja og ránsmanna,
manna o. fl. Þótt krafan um ( -----
landgrunnið eða útvíkkpn land
For Early Fall
EGGS
order your
P I O N E E R
"Bred for Production"
CHICKS
NOW
Canada 4 Star Super <$uality
Approved R. O. P. Sired
j 100 50 Breed 100 50
14.25 7.60 W. Leghorns 15.75 8.3.5
29.00 15.00 W.L. Pullets 31.50 16.25
3.00 2.00 W.L. Ckls. 4.00 2.50
15.25 8.10 B. Rocks 16.75 8.85
15.25 8.10 N. Hamps 16.75 8.85
26.00 13.50 B. Rock Pull. 29.00 15.00
26.00 13.50 N. H. Pull. 29.00 15.00
10.00 5.50 Hvy Brd Ckls 11.00 6.00
18.50 9.75 L. Sussex
Pullets 96% accurate.
100% live arrival guaranteed.
Available for
IMMEDIATE DELIVERY
ORDER TODAY
PIONEER
rMATCHEBv**
WPMÞUCm 0FHI6M QUAUTY CH/CKS SINCC 1910 M
416 H Corydon Avenue, Winnipeg
er
þannig undirstaða fyrir góðri,
efnalegri afkomu þjóðarinnar og
lífsskilyrði fyrir því, að aukin
fríðindi fólkinu til handa pái
fram að ganga. Krafan um land-
grunnið verður-væntanlega bor-
in fram þegar tími er til kominn,
en fyrst er að segja samningn-
um upp. — Á meðan þetta mál
er í deiglunni þarf að búa í hag-
inn með landhelgisgæzluna.
Grímur Þorkelsson,
—Dagur. stýrimaður
ms,
vegu og víða langt út til hafs,
var tekið með mikilli varasemi
í fyrstu. Voru þær af mörgum
taldar fjarstæða, fáránlegar
hugmyndir og skýjaborgir.
Reynslan hefir samt orðið sú,
að ýmsir málsmetandi menn og
félagsambönd hafa nú borið
fram kröfur og ályktanir, sem
fara að flestu eða öllu leyti í
helginnar sé þannig fram komin
þá blandast víst engum hugur
um, að um megna andstöðu verð-
ur að ræða frá þeim þjóðum,
sem hér hafa mestra hagsmuna
að gæta. Telja sumir mest lík-
indi til þess, að andstaða þess-
ara þjóða og rangsleitni í okkar
garð, verði svo mögnuð, að engu
fáist um þokað. Erfitt er að spá
fyrir með vissu hvernig þessu
máli reiðir af. En sé litið til þess.
ihvernig ýmsar aðrar þjóðir hafa
komið ár sinni fyrir borð í þess-
um málum, er útlitið ekki serr
verst. Það er nefnilega lítið sam
ræmi eða réttláeti í því, að kref j
ast víðáttumikillar landhelg
heima fyrir, sjálfum sér t:i
handa, en fást svo ekki til að við
urkenna sama rétt hjá öðrur
þjóðum, þótt smærri séu, ti
dæmis okkur. Þannig lagaðr
I COUNTER SALESBOOKS
I
«•*«.._____
k4lk._____
___t.

I
I í *,n»« "'“■iric-MK,,,,,
M — r
B

* VAHCOUVIR
Kaupmenn og aðrir sem
þannig lagaðar bækur
nota, geta fengið þær með
því að snúa sér til vor.
Allur frágangur á þessum
bókum er hinn vandað-
asti. Spyrjist fyrir um
verð, og á sama tíma takið
fram tegund og fjölda
bókanna sem þér þarfnist.
The Viking Press Limited
853 Sargent Ave. Winnpieg, Man.