Heimskringla - 07.05.1947, Blaðsíða 1

We recommend tor
your crpproval our
//
BUTTER-NUT
LOAF"
CANADA BREAD CO. LTD.
Winnlpeg Phone 37 144
__________Frank Hannibal. Mgr
LXI. ÁRGANGUR
WINNIPEG, MIÐVIKUDAGINN, 7. MAÍ 1947
NÚMER 32.
FRÉTTAYFIRLIT OG UMSAGNIR
Marshall vill koma í veg fyrir! næmur út af þvú, þó alt gengi
útbreiðslu kommúnismans ,
Blaðinu Christian Science
Mionitor fara'st þannig orð, út af
komu Marshallis heim af Moskva
fundinum:
Mioskva fundinum er nú lokið.
En George C. Marshall, rakisrit-'
ari, álítur ekki öilu með því lok-
ið. Jaifnvel áður en ritarinn hef-
ir gefið skýrslu af því, að hverju
leyti Moskva fundurinn hafi
hepnast eða mishepnast, er hann
að búa sig undir næsta verkefni
sitt.
Og verkefnið er það, að Banda-
rakin veiti hverri þjóð, sem við
örðugleika á að stríða, þá aðstoð
Sem hún þarf með til verndar
efnalegu sj'álfstæði sínu.
Einkaskýrslur þær, sem ritar-
inn hefir gefið Truman forseta
og leiðtogum þingsins, bera með
sér, að sagt er, að hann vænti
fullkominnar samvinnu við
Rússland með tíð og tíma, þó
Moskvafundinn bæri upp á sker.
En þetta telur hann þó ekki að
veruleik geta orðið, með því
að Bandaríkja-þjóðin haldi að
sér höndum. /
ekki að óskum í Moskva. Það er
heldur ekki líklegt, að honum
btfegði mikið, þó stefna hans
verði gagnrýnd í Bandaríkjun-
um.
Það eru miklu fremur líkindi
til að það muni bráðlega koma í
ljós ný ákveðin stefna þar, er að
því lýtur að gera það mögulegt,
að veita öllum þeim þjóðum, er
utan Sovét-Iínunnar eru, efna-
lega aðstoð svo að þær geti orðið
sjálfstæðar og búið við það þjóð-
skipulag, sem þær helst kjósa
sér. 1 Washington þykjast þeir,
er með málum þar fylgjast, sjá
merki þess, að Bretar og Banda-
níkin muni vinda bráðan bug að
því, að efla iðnaðinn í Vestur-
Þýzkalandi og erlend viðskifti
við það, svo að landið verði sjálf-
bjarga innan skamms tíma, en
menn gera sér hugmynd um.
Þetta er álitið að geti haft
mikla þýðingu í þá átt, að benda
Rússum á, að það verði ekki í
það endalausa beðið eftir sam-
vinnu þeirra með friðargerðar-
málin. Það virðist að öðru leyti
ísvo komið, að Washington sé
heldur að verða fráíhverfari því,
Stefnu og starf Bandaríkjanna að flýta friðinum, ekki sízt ef það
telur hann, ef þau eigi að halda | kosti uppgjöf hugsjóna þeirra,
jafnvægi við kommúnista, að er þeir börðust fyrir og sem eru
endurreisa efnalegt og póiitískt j óðal hins vestræna og evrópiska
sjálfstæði í Vestur-Evrópu, í, lýðræðisheims.
Grikklandi og Tyrklandi, í Kína, Marshall bjóst ekki við miklu
og Japan. | fyrirfram af Mioskva-ferðinni. —
Það hefir bólað á þessari.En hann varð samt fyrir geisi-
stefnu undanfarna mánuði. Að- miklum vonbrigðum út af því að
stoðin, sem Bandaríkin gera ráð (engu varð til leiðar komið með
fyrir að veita Grikkjum vog Austurriíki. En hann vék ekki
Tyrkjum, samningur Bandaríkj- Þar heldur frá stefnu sinni um
anna, Breta og Frakka um kola- að málamyndar-samningur væri
vinsluna í Rúr héruðunum, og verri en enginn samningur
málið um að gefa Kínverjum
mokkur herskip, bendir alt í
þessa áminstu átt.
Það er hér að minsta kosti bú-
Mrs. A. Eyjólfsson
frá Lundar, Man., lagði á stað s.l.
mánudag flugleiðis til íslands á
vegum Viking Travel Service,
sem G. R. Paulsson í New York
er framkvæmdarstjóri fyrir. —
Mrs. Eyjólffsson gerði ráð fyrir
að dvelja á fslandi fram eftir
sumrinu og hugði gott til flugs-
ins í heimsókn til systkina sinna,
lands og þjóðar. Börn þeirra
hjóma, kvöddu móður sína með
því að afhenda henni sjö blóm á
flugstöðinni, en það er tala barn-
anna. Asamt þeim var eigin-
maður og fjöldi anmara vina á
stöðinni að óska henni góðrar
ferðar.
Stefna Marshalls er ljós. Hún
er sú að tryggja þeim þjóðum,
sem Rússum eru enn óháðar sjálf
stæði. Þar er í mikið ráðist. En
ist við, að alt þetta eigi eftir að það er mikið útlit fyrir að Banda
sjást í verki. Það felur að vísu í rúkja þjóðinni þyki þessi kostur-
sér stórlega aukinn kostnað, en 1 mn vænstur úr því sem komið er.
feftir að stjórnin hefir aðhylst eða
samþykt, að leggja út í þetta, Hækkun ellistyrks
mun hún ekki snúa við á miðri Búist er yið mikium og marg.
ei • víslegum breytingum á laga
Marshall varð ekkert upp- frumvarpi því um ellistyrk í
Canada, sem þingið er nú að af-
greiða, samkvæmt nýju’stu frétt-
um frá Ottawa.
Er gert ráð fyrir, að margir
tugir þúsunda aldraðs fólks bæt-
ist við á ellistyrkslistann fyrir
1947-—48, og er ástæðan fyrir
þeirri fjölgun styrkþega, ýmsar
endurlbætur í frumverpinu, og
allmi'kil rýmkun skilyrða þar til
,að njóta styrksins.
Upprunalegi lögleiddi elli-
styrkurinns, er Ottawa greiðir
I nú, er $20 á mánuði, en yfir hin
nýafstöðnu stríðsár, var $5 upp-
bót greidd samkvæmt þingskip-
un. Mun nú samkvæmt breyt-
ingu frumvarpsins, verða hér
eftir litið á þá uppbót sem form
lega hækkun grundvallarstyrks
ins, og að líkindum 5 dollurum
aukið við, og verður þá hinn á-
kveðni ellistyrkur $30 á mánuði.
Hon. Paul Martin, heilbrigð-
ismála-ráðherra, sagði þinginu,
að umbætur þær, er frumvarpið
færi fram á, yrðu frá 1. maí,
þetta ár.
1 frumvarps breytingum þess-
Séra Valdimar J. Eylands
Á mjög fjölmennum safnaðar-
fundi sean haldinn var í Fyrstu
lút. kirkju á þriðjudagskvöldið
Var, 6. maí, var það samþykt með
einróma atkvæði, að veita sókn-
arprestinum, séra Valdimar J.
Eylands leyfi til ársdvalar á Is-
isndi, í skiftum við séra Eirík
Erynjólfsson á Útskálum, sem
Þjóna mun Fyrsta lút. söfnuði á um, innifelst stórkostlleg rýmk-
umræddu támabili. Gert er ráð
fyrár að þessi verkaskifti prest-%
anna hefjist í júlímánuði, og
mun séra Valdimar og fjölskylda
'hans þá fara austur um haf, ef
skiprúm verður fáanlegt.
un á lagareglum, er að þeSsu
hafa haldið fjölda fólki, 70 ára
að aldri, og þar yfir, frá því að
njóta ellistyrks.
Reglur þær fjölluðu um eign-
ir umsækjenda mestmegnis, og
inntektir, ef nokkrar voru, en
nú er svo skilið, að á þessu hafi
verið að miklum mun slakað, svo
að frumvarps breytingar með
hækkun styrksins, ættu með
öllu að verða styrkþegum mjög
'í vil, og landinu og þjóðinni til
sóma.
Endurbætur í
Churchill, Man.
Samkvæmt yfirlýsingu land-
varna-deildarinnar í Ottawa,
verður unnið mikið að uppbygg-
ingu og edurbótum þorpsins
Ohurohill, á næsta sumri. Aætl-
anirnar gera ráð fyrir að reisa
verkstofur, bála og vélaskýli, og
líveru byggingar fyrir gift og ó-
gift starfsfólk.
Aðalverkið verður þó vatns-
pípu-lagning úr Isabelle-tvatn-
inu, fjórar mílur frá Ghurchill,
og þar að auk verður lokræsa-
kerfi komið fyrir. Sem stendur,
verður að flytja allt vatn þang-
að, er það ónóg, sérstaklega til
eldvarna.
Vaxandi dýrtíð
Samkvæmt skýrslum hag-
íræðis-skrifstofunnar í Ottawa,
hefir vöruverð hækkað yfir síð-
astliðinn marz mánuð úr vísi-
tölunni 1.7 upp í 130.6, en þann-
ig stóð hún 1. april.
Hefir svo hraðfara vöruverð-
hækkun ekki átt sér stað í Can-
ada, síðan 1941.
Hækkað verð á matvöru teg-
undum á mestan þátt í dýrttíð-
inni, en verðhækkun á fatnaði
og flestu því er heimilisþarfim-
ar krefjast, styður einniig að
iþessari óvæntu hækkun.
Mál Gyðinga
Öryggisráð Sambands þjóð-
anna gerði tilraun til þeSs að
veita Gyðingum áheyrn fyrir
'síðustu helgi í Palestínu þrætu-
málunum. Bandaríkin og RúSs-
land virtust óvenjulega vel sam-
dóma um, að gefa þessum mál-
um einhvern gaum, og Bretar
lýstu því yfir, að þeir myndu
samþykkja gerðir hinna stór-
veldanna, ef þær væru bygðar á
stjórnarskrárlegum rétti.
Trygve Lie, aðal-ritari Sam-
einuðu þjóðanna, váraði við þvi
nýlega að ráðstefnan myndi al-
varlega bregða undanförnum
venjum, ef hún veitti Gyðingum
rétt til að taka þátt í Palestínu
málaþrætunum; hann færði þó
engar lagalegar ástæður fyrir
því, að hlusta ekki á vörn Gyð-
inga í málunum.
Fulltrúar Pólverja gerðu til-
lögu um, og kröfðust þess, að
hinni löglega tilnefndu sendi-
nefnd Gyðinga frá Palestínu,
yrði veitt réttindi til að standa
fyrir málum þessum.
Bretar lýstu því yfir, að þeir
væru með þessari kröfu, ef hún
væri lögum samkvæm.
Ákærur
Martin Dies,(demókrat) fyr-
verandi ríkisþings-fulltrúi fyrir
Texas, áfeldi Mrs. Eleanor
Roosevelt nýlega fyrir það, í
uðu frekar á verðmat einstakl-
ingsins.
Shaw kvaðst glaður fallast a
þá kenningu, að samvinna ætti
að koma á sameiningu (oollectiv-
ism). Hann kvaðst vera sam-
þykkur sameigna-búskaparlagi
Stalins, og samvinnu-búskap Sir
Johns, sagði það í samræmi við
sig sjálfan, að vera kommúnisti
á orði, en auðvaldssinni á borði.
Vísinda-leiðangur
Callao, Peru — Sex ungir vís-
indamenn frá Skandinavisku
löndunum — 5 Norðmenn og 1
Svíi, lögðu á stað nýlega á 15
tonna fleka í þeirri von, að geta
látið sig reka 4,000 mílur til
Marquesas-eyj anna, — nálega
hálfa leið yfir kyrrahafið. Til-
gangur ferðarinnar er að kom-
ast fyrir, hvort sú skoðun þjóð-
flokkafræðingsins Thor Heyer-
sé
Austin, Texas, að hún tilheýrði ^3^1’ f°rángja fararinnar,
5 félagsstofnunum, sem stjórnað rétt’ að kyrrahafs-eyjarnar hafi
væri af kommúnistum.
Um stríðstlímann var Martin
Dies formaður þingnefndar
þeirrar er beitti sér á móti öllu
því, er talið var óþjóðlegt.
Dies bar það einnig fram, að
Henry Wallace tilheyrði 10 fé-
lögum, er væru undir yfirráðum
kommúnista, og sagði, að menn
í allra æðstu stöðum í stjórn
Bandamkjanna væru á bandi
kommúnista, og hlýir í þeirra
garð. Hann bar það einnig blá
kalt fram, , að Sovét-stjómin
hefði verið nægilega sniðug til svæði, sem fallist hefir á mikla
þess að klófesta $11,000,000,000 verzlunar-samninga við vest
upprunalega verið bygðar af
þjóðflokkum frá Ameráku, áður
en sögur herma, fremur en Asíu-
mönnum.
Viðskiftasamningar
Fulltrúi verzlunar og við-
skifta-nefndar, hefir lýst því ný-
lega yfir í London, að Bretland
og Pólland hafi fullkomnað
samninga um verzlunar viðskifti
er nemi $232,000,000.
Pólland verður þar með fyrsta
landið í grend við Sovét-landa-
frá Bandarákjunum, sér til
styrktar, og til þess að byggja
upp veldi sitt, og nú vildi Henry
Wallace veita henni (Sovét) —
$50,000,000 í viðbót. Síðustu á-
kærunni var beint að John L.
Lewis. Sagði Dies, að tilgangur
J. L. L. væri sýnilega sá, að
frjósa, svelta og kúga þjóðina
til hlýðni — við yfirráð komm-
únista!
Uppþot í Java
Batvia — Fregnir berast af
'því, að vopnaðar Sundanese-her-
sveitir, 200,000 að tölu, í vestur-
hluta Jafa, hafi gert uppreisn
gegn Indonesian-lýðveldinu, og
miklir bardagar hafi átt sér stað.
Er það haft eftir Sundanese-
leiðtoga, að snemma þessa mán-
aðar, (maí) myndi flokkur sinn
lýsa yfir skilnaði við hið nýja
samband Indonesiu-rákjanna, og
leita fyrir sér um hollenzka
vernd og yfirráð.
Samur við sig
George Bernard Shaw hefir í
bréfi til “Londón Times” sam-
ræmt tilhneigingu sína til að
hallast að kommúnisma, og
breytni sína, er fremur bendir á
að hann sé auðvaldssinni, með
því að halda því fram, að komm-
únismi verði að þroskast smátt
og smátt.
Þar segir þessi æðsti prestur
og höfuðsmaður enskra bók-
menta:
“Mesta skrápaleikinn af öllum J Wycombe-þorpinu á Englandi,
hinum mörgu skrípaleikjum1 sjálf átti hún heima í London.
HAPPY BIRTHDAY
Anna Ólafsson varð mutíu og
tveggja ára í fyrradag (5. maí).
Bárust gömlu konunni mörg
heillaskeyti þann dag víðsvegar
frá og blóm og aðrar afmælis-
gjafir héðan úr bænum og grend-
inni. Séra Sveinbjörn ÓlafsSon,
sonur hennar, kom með fjöl-
skyldu sína frá Duluth, Minn.,
(hann er þar prestur) til að sitja
afmælið með hinni öldruðu — en
ekki gömlu — móður sinni. —
Héldu börn hennar, sem búsett
eru hér í bæ, veizlur á víxl fyrir
gömlu konuna, er skemti sér vel
og var hin sprækasta. Á afmæl-
isdaginn brá hún sér, fram og til
baka, til Oak Point, Man., um 80
Anna ólafsson níræð við sauma
mílur hvora leið. Keyrði séra
Sveinbjöm þangað og tók móður
sína með sér, hafði hann verið
beðinn að skíra þar tvö börn,
son Mr. og Mrs. Emil Johnson og
annan dreng er Mr. og Mrs. Jó-
lœgu valdarákin. Báðum löndun- hann Johnson eiga. Er Mrs. Emil
um kemur saman um, að samn-
ingar þessir muni hafa mjög víð-
tæk stjórnmálaleg áhrif.
Alheims-lögregla
Svo er sagt, að herliðs-vernd-
arnefnd Sameinuðu þjóðanna,
hafi skýrt öryggis-ráðinu á fundi
þess í Lake Success N. Y. ný-
lega, að Rússland og hin önnur
stórveldin deildu um aðal-iundir-
stöðu atriðin fyrir því, að Sam-
einuðu þjóðirnar mynduðu al-
heims-lögreglu lið.
Er svo að sjá, að það mál nái
ekki fram að ganga, frekar en
svo mörg önnur.
óeirðir
í Peshawar á Indlandi, hófst
skothráð og handsprengju-kast
nýlega, er Mountbatten vísi-kon-
ungur og kona hans voru að
leggja upp í ferðalag sitt til
norð-vestur landamæra fylkis-
ins, til þess að kynna sér ást-
andið, og hina hættulegu pólit-
ísku afstöðu, er þar rákir.
“Flagstaff House”, aðsetur-
staður fylkisstjórans í Peshawar
varð mest fyrir skemdunum,
enda var skeytunum mest beint
þangað, en enginn mannskaði þó.
Johnson systurdóttir séra Svei’
bjamar, og var því þessi litli
drengur sem nefndur var Jón
Einar, þriðji ætliður frá Önnu
Ólafsson. Hinn drengurinn hlaut
nafnið Wayne Jóhann. Þarna sat
því gamla konan tvær skírnar-
veizlur á afmælisdaginn sinn.
Er aftur kom til Winnipeg þvoði
gamla konan af sér ferðarykið,
burstaði skóna sína og bjó sig
hið bezta, og lagði svo á stað á-
leiðis til Goodtemplara-hússins,
því þar átti Karlakór Islendinga
að syngja þá um kveldið; skemti
bún sér þar hið bezta, bæði við
skemtiskrána og dansinn langt
fram á nótt. Á þessu er hægt að
sjá, hvemig heilsa og þróttur
Önnu Ólafsson er enn þann dag í
dag. Hún hefir heimili sitt hjá
dóttur sinni og tengdasyni hér í
bænum, Mr. og Mrs. J. T. Árna-
son, 648 Victor St., og nýtur þar
allra þeirra þæginda er móðir
getur á kosið.
Með hamingjuóskum Anna
mín! um lengri elli eins ánægju
lega og að undanförnu. Megi guð
og gæfan halda í hendur þér í
framtíðinni eins og hingað til.
Sv.
Slunsinn þjófur
Mrs. Emily Maud Clark, gerði
sér það að reglu um tveggja ára
skeið, að heimsækja vina-fólk
sitt um helgar, bjó það í High
mannkynsins, leikur sú fylking
fávita, er annað hvort þykist
heimta alt, eða ekkert”.
Bréf Shaws var svar við bréfi
frá Sir John Russell, sem hélt
því fram, að einstaklings hyggj-
an ætti veigamikinn þátt í ný-
móðins búskap, og hinar við-
kunnu staðhæfingar Shaws, er
hölluðust að sameiginlegu tak-
marki, samyrkju-búskap, höll-
Um hverja helgi hlustaði hún
á frásögur kunningjafólks síns
um það, að þjófnaður hefði verið
framinn í húsum þess, og dýrum
hlutum, svo sem loðskinnafatn-
aði stolið. Mrs. Clark hlustaði á
þessar sögur með mikilli samúð
og hluttekningu — Nú er hún að
úttaka 3 ára fangelsisvist, -
játaði að lokum, að hún var völd
að öllum þjófnaðinum.
Mál Pólverja
Rt. Hon. Ernest Bevin, utan-
ríkisritari Bretlands, hefir lýst
iþví yfir í neðrideild þingsins, að
hinn mesti styrkur og greiði, er
Bretar gætu gert Pólverjum,
væri að senda allar þær þúsund-
ir pólskra manna, er á Bretlandi
dvelja, heim.
Munu þar enn vera um
100,000 manns er í stráðinu tók
þátt. Utanrákis-skrifstofan gat
ekkert um, hvort þessi yfirlýs-
ing væri merki þess, að Bretar
væru eitthvað hlýrri í hugsun-
arhætti í garð Póllands, — þar
sem þjóðin er undir valdi og á-
Ihrifum kommúnista, og má heita
stjórnað af Sovét-Sambandinu.