Heimskringla - 07.05.1947, Blaðsíða 3

WINNIPEG, 7. MAI 1947
HEIMSKRINGLA
3. SÍÐA
Því hefir verið haldið fram
að Kristjáni konungi hafi mis-
líkað við okkur íslendinga, er
við stofnuðum lýðveldið 1944. ^
En hafi svo verið, þá mun það
ekki síst vera því um að kenna,.
að hann hafi ekki 1 öndverðu j
fengið greinagóða skýringu á
öllum miálavöxtum. Ekki er
kunnugt, að hve miklu leyti eða
hvort sá kali í garð íslendinga, |
sem kann að hafa átt sér stað,
frá hans hendi í svip, hafi hald-
ist, eftir að samskifti hófust |
milli þjóðanna að nýju. Þetta er'
ólíklegt eftir annari framkomu
Kristjáns konungs gagnvart &-
lendingum.
Ef t. d. litið er á afstöðu hans
til miálefna okkar á fyrstu rákis-1
stjómarárum hans, þá er ekki
iíklegt, að hann hafi misskilið
framkomu Islendinga 1944.
•
1 grein sem Guðmundur heit.
Hannesson skrifaði í Morgunbl.
19. júnií 1936, um för sendi-
nefndar til konungs árið 1915,
kemst hann þannig að orði:
“Vér vorum kallaðir á kon-
ungsfund.
Hann stóð einn á miðju salar-
gólfi, og var maðurinn eftir-
minnilegur. Hann bar höfuð og
berðar yfir mig. Mér sýndist
hann alvarlegur og líklegur til
þess að taka oss sem óiþekkum
krökkum, en það stóð stutt, því
oðar en við vissum af var hann
farinn að tala alúðlega við okk-
ur, glaðlega og biátt áfram.
. Talið barst nú fljótt að um-
raeðuefninu: samlbandsmíálinu, j
og bvort sem það var af því, að
við sögðum fátt í fyrstu, eða
öðru, þá talaði konungur all-
langt erindi um málið og álit
sitt á því. Það var vel flutt, i
skýrt og skipulegt og virtist alt |
í einlægni talað. Aðalefnið man
eg enn, og það var á þessa leið: j
Konungur sagði, að á raun og
veru sýndist sér Islendingar búa
við svo frjálslegt skipulag, að
það myndi tæpast standa þeim
fyrir þrifum, að minsta kosti
væri það hvorki vilji sinn né
Hana að þrengja kosti þeirra á
uokkurn hátt. ' i
Nú væri það hinsvegar komið j
ótvírætt í ljós, að vér værum ó- j
únægðir, teldum sambandið að
ttieira eða minna leyti óviðun- j
andi. Hvort sem þetta væri með
réttu eða röngu, ætti að taka til-
lit til þess, og þá væri hispurs-
laus hreinskilni frá beggja hálfu
eini vegurinn. Segið afdráttar-
laust hvers þér óskið og hvers
Vegna. Það skal verða vandlega
athugað og tekið tillit til þess.
Með góðum vilja frá beggja
hálfu, þá ætti það ekki að vera
ókleift að finna eitthvert skipu-
lag, sem báðir gætu felt sig við.
Eæri nú svo, þrátt fyrir alt,
að ómögulegt yrði að ná neinu
samkomulagi, þá yrði að minlsta
kOsti að sjá um það, að óvild og
hatur magnaðist ekki meðal
þessara frændþjóða. Þá væri
'betra að fara að dæmi Norð-
manna og Svía og skilja hrein-
lega. Skilnaðurinn hefði stórum
bætt samkomulag þeirra, og nú
virti hver þjóðin aðra.
Þannig talaði hann þá — kon-
ungurinn! Mér þótti þetta bæði
viturlega og konunglega mælt.
Þóttu mér nú mikíu meiri llíkur
til þess en fyr, að samningar
tækjuSt um þetta mál og að full-
veldi landsins yrði viðurkent.
Eg skal ekkert fullyrða um
það, hvern þátt konungurinn
átti í hinum giftusamlegu úrslit-
um málsins, en það sagði mér
Jón heit. Magnússon, er hann
haíði tekið sambandsmálið upp
á ný, að enginn hefði reynst sér
betur en konungurinn.”
Hér bendir konungurinn sjálf-
ur á þá hina sömu leið og farin
var, nálega 30 árum áður en lýð-
veldi var hér stofnað, og nokkr-
um árum áður, en danskir stjórn-
málamenn yfirleitt höfðu léð
máls á því, að ísland öðlaðist
fullveldi.
Eitt er það í þessari ræðu kon-
ungsins, sem Guðmundur Hann-
esson rekur, og menn taka sér-
staklega eftir nú. Hann talar
um að hann leggi áherslu á, að
hiápudslaus hreinskilni frá
beggja hálfu sé eini vegurinn.
Vera má að hinum látna kon-
ungi hafi fiundiBt að eitthvað
hafi skort á hreinskilni frá okkar
hendi, hann hafi ekki tekið fult
tillit til þess, hve erfitt var að
koma skilaboðum milli þjóðanna
á ófriðartímunum og það hafi
vakið einhverja gremju hans.
En ef einhverjir Danir hyggja
á óvild í okkar garð í framtíð-
inni, vegna lýðveldisstoínunar-
innar, þá ættu þeir að minnast
þeirra orða Kristjáns X árið
1915, er hann vildi fyrir hvern
mun að séð yrði um, að óvild og
hatur magnaðist ekki milli þeBs-
ara frændþjóða, hvemig sem að
öðru leyti færi með sambandið
þeirra í milli.
Hvað sem þessu líður, þá er
eitt víst, að aldrei hefir hér á
landi verið eins mikil og innileg
samúð í garð Dana, eins og á
þeim árum, er þeir urðu að þola
kúgun nasistanna, og þá fyrst
og fremst með konunginum, sem
varð veikur og aldurhniginn fyr-
ir margskonar skapraunum frá
hendi hins erlenda herliðs, en
með einbeitni og karlmensku
hélt forustunni í frelsisbaráttu
þjóðarinnar, með þeim ágætum,
að danska þjóðin minnist hans
með þakklæti, á meðan döpsk
þjóð lifir og danskt hjarta slær.
—Mbl. 22. apríl
Þórdís Einarsdóttir Hannesson
1854 — 1946
Jesús er mér í minni;
mig á hans vald eg gef,
hvort eg er úti eða inni,
eins þá eg vaki og sef.
Hann er m!ín hjálp og hreySti,
hann er mitt rétta iíf,
ihonum af hjarta’ og treysti,
hann mýkir dauðans kíf.
Hún var fædd 8. aprfl 1854, á
Auðnuim í Ólafsfirði. Poreldrar
hennar voru þau Einar Einars-
son, bóndi á Brimnesi á Eyja-
fjarðarsýslu, og Þórdís Guð-
mundsdóttir.
Þórdís var tekin til fósturs af
móðurafa og ömmu sinni. ömrnu
sína misti hún 8 ára gömul, og
hún var aðeins 1 ár lengur hjá
afa sínum; níu ára gömul fór
hún að hafa ofan af fyrir sér
með því að passa börn fyrir hina
og þessa.
Þórdás giftist Sigurði Hannes-
syni, eftirlifandi manni sínum
26. október 1896. Til Amerfku
komu þau hjónin árið 1900 og
settust að á því landi, sem heitir
“Grfmsstaðir”, og sem er skamt
fyrir sunnan Gimli-bæ; þar voru
þau i tvö ár; frá Grímsstöðum
fluttu þau sig til Víðines-foygðar-
innar og settust að á þvá landi
sem þau nefndu “Ás”. Eftir 20
ára búskap á Ási fluttu Sigurður
og Þórdís sig á annað land, sem
var skamt frá Ási, og sem nefn-
ist “Gimsar”. Hér átti Þórdís
heima til dauðadags.
Tvö börn syrgja frá fall þeirra
ástríku móður: Guðrún Thor-
björg, er i foreldrahúsum, og
Egill, kvæntur Svanlaugu John-
SOn, er búsettur i sömu bygð.
Þórdís sál. á einn bróður og tvær
systur á Mfi: Einar og Signíður
ÞÓRDÍS HANNESSON
(Undir nafni Guðrúnar dóttur hennar)
Mér er ljúft að minnast þín,
Mamma mlín elskulega,
Frá þínu lífi ljós mér skin
Sem læknar mein og trega.
Löng finst. sjúkum Mfsins bið,
Er leið þá verða að kanna;
En Guðs í orði fékstu frið
1 fiári veikindanna.
Sýndir kærleiks sannan vott
Sælu er mesta fundum,
Öllum vildir gera gott,
Gafst af litlu, stundum.
Þó að æfi þína hér
Þektu ei rósir pálma,
Mfsins yndi léðu þér
Ljóð Pasaíusálma.
Þó oft þér reyndist æfin myrk
Og ofraun krafta vera,
Lánaði Guð þér líkn og styrk,
Lífsins þrautir bera.
Gegnum æfi strit og Strfð •
Strangt er oft að þreyja,
Eftir langa æfifiíð
Er því sælt að deyja.
Þar til leiðin Mfs míns dvín,
Læt eg hug minn hressa.
Eg skal ávalt, mamma mín,
Minning þína blessa.
Nú sérðu alt sem nóttin fól
1 niáðar Guðs krafta safni;
Nú hefirðu fundið frið og skjól
I Frelsarans Jesú nafni.
Kunningi
Potentate Greets Shrine Circus Clowns
eiga heima í Glauoester, Mass.,
og Engilráð Mfir á Islandi.
Við sjáum Þórdísi, aðeins niu
ára gamla, foreldralausa, hér og
þar starfandi við barngæzlu, til
að háfa ofan af fyrir sér, og við
sem höfum alist upp á öðru tíma-
bili og í gjöróMku mannfélags-
skipulagi furðum okkur á þesSu.
Það er vel Mklegt að ungdæmi
hennar hafi ekki verið fiáralaust
og að hún hafi þurft að fara á
mis við margt af því, sem er
nauðsynlegt fyrir velferð ung-
dómsins. En þrátt fyrir þær ó-
hagstæðu kringumstæður, sem
hún varð að etja við á uppeldis-
skeiði sínu sveigðist eðU hennar
snemma á árum að heimi æðri
hugsjóna; og ekki heldur deyfð-
ust tilfinningar hennar fyrir feg-
urð Mfsins eða guðdómlegum til-
gangi þess. Þær hugsjónir, sem
þroskuðust í persónu hennar,
með vaxandi árum og sem urðu
svo áberandi á fullorðinsaldri,
benda á djúpstætt og sterkt sál-
arsamlband við það kerfi trúar
og trausts, sem skapar í Mfi dauð-
legs manns háfleygi kærleikans.
Þórdís var framúrskarandi
góðsöm og heimili þeirra hjón-
anna varð víðþekt fyrir gest-
risni. Hennar yndi var að víkja
góðu að sem flestum, og blessun
hennar hlaut alt það sem gott
province of the westem divis-
ion. They are:-
Manitoba — Montcalm,
O.A.C.21, Mensury (Ott-
awa 60).
Saskatchewan — Montcalm,
O.A.C.21
Alberta — Montcalm,
O.A.C.21, Olli.
Montcalm and O.A.C.21, it
will be noted, are reoommended
as suitable fior any part of fihe
western barley area.
BARÁTTAN YIÐ
DÝRTÍÐINA
H< HAGBORG II
FUEL CO. II
Dial 21 331 no ^l) 21 331
var. Hún var 18 ár samfleytt á
sama heimilinu á Íslandi. Hún
var vegna síns göfuglyndis, virt
og metin af öllum, sem hana
þektu. Þórdís var ljóðelsk, og
hafði miklar mætur á “Passíu-j
sálmunum”. Að Passíusálmam- j
ir hafi verið hjartgrónir í hennar j
kærleiksníka lífi, verður strax
skiljanlegt þegar tekið er tilj
greina hennar guðrækna hugar-|
far og sem var grundað á hennar
sterku og einlægu trú á Frelsar-
ann.
Þórdís sál. var stöðugur gest-
ur i guðs húsi, meðan líkamleg-
ur þróttur leyfði og dyggur með-
limur safnaðar síns.
iSlíðari hluta æfinnar bjó Þór-
dís við mikla vanheilsu; í 12 ár
var hún við rúmið og síðustu 3'/2
árin alveg rúmföst. Á þessu erf-
iða tímabili naut hún hinnar
ihj artfólgnustu umönnunar dótt-
ur sinnar, eiginmanns síns og
sonar. Guðrún var heima hjá
móður sinni öll árin.
Þessi göfga sál. trúarinnar og
traustSins, umkringd fiegurðar-
sveiflum Mfsins kvaddi þennan
heim á fæðingardegi Meistara
síns, 25. des., 1946. Útför Þórdis-
ar fór fram frá Víðineskirkju 28
des., s.l. Séra Skúli Sigurgeirs-
son mælti fram kveðjuorð.
S. S.
R/ikisstjómin ákvað, að vem-
leg verðlækkun á kjöti og kart-
öflum gengi í gildi nú um mán-
aðamótin, og var sú ráðstöfun
gerð í samræmi við það ákvæði
málefnasamnings stuðnings ______
fokka hennar, að dýrfiíðarVísi-
talan skuli ekki hækka frú því,
sem hún var þegar stjórnin sett •
ist að völdum. Nemur verðlækk-
un þessi á kjötinu einni krónu
á hvert kíló, en verðlækkunin á
kartöflunum 30 aurum á hvert
kíló, og mun þessi verðlækkun
hafa það í för með sér, að dýrfiíð-
in fari í þessum mánuði aftUr
niður í 310 stig, og greiðir rfk-
iss'tjórnin muninn á gamla og
nýja verðinu í þeim tilgangi.
★
Dýrfiíðin hér á landi er orðin
þvíiíkt vandamál, að þjóðin mun
áreiðanlega kunna vel að meta
hverja tilraun, sem gerð er til
þess að hafa hemil á henni og
færa hana niður. Baráttan við
dýrtiíðina mun vissulega verða
mikil raun, og hún getur því að
eins leitt til sigurs, að þjóðin
veiti stjórnarvöldunum drengi-
lega fulltingi við ráðstafanir
þeirra. Þess ætti Mka að mega
vænta, því að öllum landsmönn-
um hlýtur fyrir löngu að vera
orðið ljóst um hvílíkt vandamál
hér er að ræða. En dýrfiíðar-
ófreskjan verður því aðeins bug-
uð, að stéttir þjóðfélagsins sýni
ábyrgðartilfinningu og hollustu
við málstað heildarinnar en
starbMni ekki á sérhagsmuni og
skirrist ekki við að skerða hlut
fára einstaklinga, sem hafa
myndað sér aðstöðu til auðsöfn-
unar á kostnað alls fjöldans
vegna dýrfiíðarinnar.
★
Það leikur ekki á tveim tung-
um, að ríkisstjórninni er mikill
vandi á höndum, þar sem hún
hefur með málefnasamningi sín-
um skuldbundið sig til þess að
halda dýrfiíðinni í skefjum með
niðurgreiðslu vöruverðs úr ríkis-
sjóði. Um Mkt leyti og stjórnin
settist að völdum hækkaði vísi-
talan enn að nokkrum mun, og
stefna stjómarinnar í dýrfiíðar-
málunum virðist eiga takmörk-
uðum stuðningi að fagna hjá
ýmsum þeim aðilum, sem helzt
ættu að leggja henni lið i við-
leitni sinni við að halda vísitöl-
unni i skefjum. Rafmagnshækk-
unin hér í Reykjavík og það for-
dæmi, sem með henni er gefið,
spáir til dæmis ekki góðu í þess-
um efnum. En þvi nauðsynlegri
er viðleitni rfkisstjórnarinnar
og því meiri verður orðsfiír
hennar, ef henni fiekst að ná
settu marki. —Alþbl. 2. marz.
Mýrum, að heiman frá sér og
kom ekki aftur.
Hafði hann gengið Flafieyjar-
fjörur. Var Halldórs leifiað en
án árangurs annars en jakki
hans fannst á Skinneyjarhöfða.
Brim var mikið við höfðann og
er þess getið til að Halldór hafj
fallið í sjóinn. Halldór var 62
ára gamall. —Þjóðv. 22. marz.
CLUB NEWS
Halldór Jónsson Flatey hverfur
1 fyrradag fór Halldór Jóns-
son, fyrrum bóndi á Flatey á
Professor Skuli Johnson
spoke on the subject: “Einar
Kvaran in Winnipeg”, under tihe
auspices of tihe Ioelandic Canad
ian Evening Sohool, on April
21st, in fihe Free Press Board
Room. Mrs. Danielson, direotor
of the school, introduced tihe
tihe speacker. This fine, schol-
astic address is, indeed, a splend-
id contribution fio our series of
lectures and it certainly is a
credit to the speaker. Capt. W.
Kristjanson expressed apprec-
iation of the lecture and thanked
Mr. Johnson on behalf of tihe
school and of tihe club. The add-
ress will appear in ifis turn in fihe
Ioelandic Canadian MJagazine
for all to read.
Tbe concluding lecture in tihe
series will be girven by Mr. G. J.
Gutfiormson on tihe topic: “Ice-
landic Pioneers in North New
Iceland”, on Maj, 19tih, in tihe
Good Templar Hall. It will be
delivered in the Icelandic lang-
uage. A variety program will
also be presented. Those who
attiend may be assured of a very
interesting and entertaining
evening.
A short meeting of tihe Ice-
landic Can. Club took place be-
fore Mr. Johnson’s lecture. Mr.
Carl Hallson was in the chair.
The membership oonvenor, Miss
S. Eydal, reported that of sixty
active memlbers, only twenty-
nine were paid up for tihis year.
She expressed a desire tihat all
would be paid up by June when
our annual meeting takes plaoe.
Capt. Kristjanson put before
the meeting á motion as follows:
Thati fihe Icelandic Canadian
Clúb undertake to oompile a
record of memorable plaoes and
fiheir exact location, assodated
wifih Icelandic pioneer days in
Manifioba. The motion was
carried and the following were
appointed fio put it into effect:
Mr. J. J. Bildfell, convener, Mrs.
Margret Stephenson and Capt.
Kristjanson.
Miss Steinun Bjamason, soc-
ial convener, announced fihat a
social evening would be held at
her home, saturday, April 26th,
and invited the members and
their friends to attiend. This
gafihering of between 20 and 30
people had a most enjoyable
evening on Saturday night,
played cards, various games, and
singing. A delicious lunch was
served.
L. M. Guttormsson secy.
April 27th 1947
Victor Scott, Potentate, Winnipeg’s Khartum Temple
pays tribute to ancient calling of Big Top Funsters
“Witihout Clowns a circus just wouldn’t be a circus at
all”, so stiated Vicfior Scotti, in oommenting on the annual
Shrine Spring Circus opening at the Amphitheatre, May lOth
and oontinuing fior the entire week following.
There oould be no cirous witihout the traditional laugh-
©vocating oomedians of the sawdust ring and fihat’s why the
big Shrine Circus has its chalk-faced comics, aiong with
scores of world famous perfiormers and an avalanahe of new
Sensational features spotli^hted by Dick Clemens, world
famed lion trainer, and his six black-marned African lions.
ENTRIES REQUIRE CORRECT
SEED
Oonfiestants in this year’s
National Barley Confiest are
warned by the Contest Comm-
ittee to make sure that fihey ob-
tain pure söed of one of -the
recognized malting varieties.
Of tihe 1,234 entrifes recieved
last year a considerable numlber
had to be eliminatied because
fihey were not growing a malt
ing variety.
The varieties which may be
grown for tihe contest are the
same as last year, Montoalm,
O.A.C.21, Olli, and Mensury
(Ottawa 60). These varieties are
eligible for No. 2 C.W. Six row!
and higher grades and are tihe
malting varieties eligible fior
westiern Canada.
The Contest Committee in its |
book of instructions, which oon- j
testants may obtain from tiheir j
nearest elevator operator or.
local agriculturál representative
tihis yfear has recommended var-'
ietiies most suitable fior eaoh
Kaupendur Heimskringlu og
Lögbergs á Islandi
Gerið svo vel að senda mér sem fyrst greiðslu fyrir
yfirstandandi árgang, kr. 25.00 fyrir hvort blað. Dragið
ekki að greiða blöðin. Það léttir innheimtuna. Æskilegt
að gjaldið sé senti í póstávisun. Þeir sem eiga ógreidda
eldri árganga, eru vinsamlega beðnir að snúa sér til mín.
BJÖRN GUÐMUNDSSON,
Holtsgata 9, Reykjavík