Heimskringla - 14.01.1948, Blaðsíða 7

WINNIPEG, 14. JANÚAR 1948
HEIMSKRINGLA
7. SÍÐA
Stefán E. Davidson
eirrn af frumherjum í hópi Is
lendinga í Selkirk-bæ andaðist
að heimili sínu í Selkirk þann
19. des. eftir tveggja ára van-
heilsu, og rúmlegu er varði um
5 mánuði. Hann var fæddur að
Litlu Varðgjá í Flatey á Skjálf-
anda í Suður-Þingeyjarsýslu 22.
febr. 1873, sonur hjónanna Ei-
ráks Davíðssonar og Helgu Stef-
ánsdóttir Jónssonar er síðan
varð landnámsmaður hér vestra,
og bjó um langa hríð á Jónsnesi
í Mikley.
Að Stefáni lágu þróttmiklar
hagleiksættir. Fjögra ára að
aldri kom Stefán með foreldrum
sínum til Vesturheims, þau sett-
ustu fyrst að í Austur Selkirk, en
fluttu síðan til Winnipeg, og þar
dvaldi hann ungþroska ár stín.
Hann var fermdur af séra Jóni
Bjarnasyni.
Þann 28. ágúst 1895 kvæntist
hann Guðrúnu Elizalbetu Thið-
riksson, þau fluttu brátt til Sel-
kirk og áttu þar heimili og sam-
fylgd í 52 ár. Þau eignuðust 6
börn:
Guðbjörg, dó 22 ára gömul.
Stefán Emil, bæjarráðsmaður í
Selkirk, kv. Lyla Eglin.
Sigurlaug (Lillian) heima.
Helga, Mrs. James Kinley, Win-
uipeg.
Björg, Mrs. Allan Hansen, Kee-
watin, Ont.
Kjartan Isfeld, kv. Irene Cox,
í Selkirk.
Barnabörnin eru 7 á lifi. —
Mrs. Björg Nicholson, Winnipeg,
er systir hins látna. Bróðir hans
einn er á lífi, á Islandi, til heim-
ilis í Flatey á Skjálfanda.
Um nokkur fyrstu dvalarár sín
í Seikirk starfaði Stefán í annara
þágu, en síðar setti hann á stofn
tinsmíða verkstofu, er hann
starfrækti um 40 ár, og synir
hans, er ávalt voru saprverka-
menn hans, starfrækja nú. Á
fyrri árum starfaði Stefán í Sel-
kirk söfnuði, bæði sem kennari
í sunnudagaskóla; mun hann
hafa verið meðal hinna fyrstu er
það starf intu af hendi, einnig
starfaði hann í söngflokki safn-
aðarins, því hann var maður
mjög söngelskur, hafði fajgra
tenór rödd; æfilangt hafði hann
óþrotlega unirn af músik og söng.
Um 4 ára bil átti hann sæti í
bæjarstjórn. Árum saman var
hann starfsmaður í frímúrara
reglunni, Lisgar lodge, er hann
var æfifélagi í. Stefán var mik-
ill fjör og tilfinningamaður, vel
gáfaður, gæddur staðbundnu
minni, drenglyndur og einarður.
Hugðarefni hans voru víðfeðm
og margbreytileg. Hann var ó-
venju bókelskur, kunni góð skil
á því er hann las. Það varð mér
undrunar tilefni hve mikið hann
las, þjáður eins og hann oft var
síðustu mánuði æfinnar. Með
aðdáun og unun las hann íslenzk
ljóð fram til hinstu stunda;
braut efni og orð til mergjar,
var bæði skarpskygn og hrifixm
af hugmyndaauð hinna íslenzku
skálda og talaði um með hugar-
gleði og blossand fjöri.
Innilegt kærleiksband tengdi
sonu og dætur Davíðsson’s hjón-
anna við foreldra og heimili;
synir hans voru jafnan sam-
verkamenn föður síns, ein dótt-
irin var ávalt heima með foreldr-
um sínum; dætumar sem í fjar-
lægð dvöldu voru eins oft gestir
á heimili foreldra sinna eins og
kringumstæður leyfðu. Eftir
megni hjálpuðust ástvinirnir að
því að létta móður sinni og
tengdamóður byrði sjúkdómsins,
er hún bar með eiginmanni sín-
um, með snild og óþrotlegri um-
hyggjusemi, eins og hún jafnan
hafði hverja lífsbyrði með hon-
um borið, á langri samfylgd
þeirra.
Útförin fór fram frá heimili
hins látna og kirkju Selkirk-
safnaðar á Þorláksmessu, að
miklu fjölmenni viðstöddu. —
Prestur ensku kirkjunnar í Sel-
kirk, Rev. R. S. Montgomery,
tók þátt í athöfninni.
Akureyrarblöðin eru vinsam-
lega beðin að birta þessa dánar-
fregn. S. Ólafsson
INNKÖLLUNARMENN HEIMSKRINGLU
Reykjavík
A ISLANDI
---JBjöm Guðmundsson, Holtsgata 9
Amaranth, Man____
Árnes, Man._
ICANADA
-----------Mrs. Marg. Kjartansson
Sumarliði J. Kardal, Hnausa, Man.
Árborg, Man.......-.....................G. O. Einarsson
Baldur, Man.................................O. Anderson
Belmont, Man.............—..................G. J. Oleson
Bredenbury, Sask__Halldór B. Johnson, Churchbridge, Sask.
Churchbridge, Sask--------------------Halldór B. Johnson
Cypress River, Man---------------------Guðm. Sveinsson
Dafoe, Sask--------------O. O. Magnússon, Wynyard, Sask.
Elfros, Sask------------------__Mns. J. H. GÍoodmundson
Eriksdale, Man--------------------------Ólafur Hallsson
Fishing Lake, Sask.__________Rósm. Árnason, Leslie, Sask.
Flin Flon, Man.______________________Magnús Magnússon
Foam Lake, Sask.
Gimli, Man....
Geysir, Man._
Rósm. Árnason, Leslie, Sask.
---------------------.K. Kjemested
___________________G. B. Jóhannson
Glenboro, Man...............................G. J. Oleson
Hayland, Man.....—i—....................Sig. E. Helgason
Hecla, Man...........................Jóhann K. Johnison
Hnausa. Man............................. Gestur S. Vídal
Innisfail, Alta________Ófeigur Sigurðsson, Red Deer, Alta.
Kandahar, Sask___________O. O. Magnússon, V/ynyard, Sask.
Keewatin, Ont..........................Bjarni Sveinsson
Langruth, Man............................Böðvar Jónsson
Leslie, Sask...........................Th. Guðmundsson
Lundar, Man.................................D. J. Líndal
Markerville, Alta______Ófeigur Sigurðsson, Red Deer, Alta.
Morden, Man___________________________Thorst. J. Gísiason
Mozart, Sask ............................Thor Ásgeirsson
Narrows, Man__________________S. Sigfússon, Oakview, Man.
Oak Point, Man.........................Mrs. L. S. Taylor
Oakview, Man................................S. Sigfússon
Otto, Man.'.______________Hjörtur Josephson, Lundar, Man.
Piney, Man..................................JS. V. Eyford
Red Deer, Alta........................Ófeigur Sigurðsson
Riverton, Man..........................Einar A. Johnson
B^ykjavík, Man___________________________Ingim. Ólafsson
Selkirk, Man_________________________Mrs. J. E. Erickson
Silver Bay, Man...........................Hallur Hallson
Steep Rock, Man________________________-...Fred Snædal
Stony Hill, Man__________Hjörtur Josephson, Lundar, Man.
Swan River, Man______________________Chris Guðmundsson
Tantallon, Sask........—................Á.rni S. Árnasoiv
Thornhill, Man___________Thorst. J. Gíslason, Morden, Man.
Víðir, Man___________________Aug. Einarsson, Árborg, Man.
__JMrs. Anna Harvey, 4370 Quebec St.
—Ingim. Ólafsson, Reykjavík, Man.
Vancouver, B. C.
Wapah, Man
Winnipeg____S. S. Anderson, 800 Lipton St. Winnipeg, Man.
Winnipegosis, Man..........................S. Oliver
Wynyard, Sask........................O. O. Magnússon
í BANDARÍKJUNUM
Bjöm Stevenson, Akra P.O., N. D.
_E. J. Breiðfjörð, Upham, N. D.
Akra, N. D_________
Bantry, N. Dak-----
Bellingham, Wash.__Mrs. Joíhn W. Johnson, 2717 Kulshan St
Blaine, Wash.........................Magnús Thordarson
Cavalier, N. D__________Björn Stevénson, Akra P.O., N. D.
Crystal, N. D__________C. Indriðason, Mountain P-O., N. D.
Edinburg, N. D_____
Gardar, N. D_______
_C. Indriðason, Mountain P.O., N. D.
C. Indriðason, Mountain P.O., N. D.
Grafton, N. D________C. Indriðason, Mountain P.O., N. D.
Hallson, N. D__________Björn Stevenson, Akra P.O., N. D.
Hensel, N. D_________C. Indriðason, Mountain P.O., N. D.
Ivanhoe, Minn_______Miss C. V. Dalmann, Minneota, Minn.
Milton, N. Dak..........................S. Goodman
Minneota, Minn....................Miss C. V. Dalmann
Mountain, N. D_______Ci Indriðason, Mountain P.O., N. D.
National City, Calif....John S. Laxdal, 736 E. 24th St.
Point Roberts, Wash....................Ásta Norman
Seattle, 7 Wash______J. J. Middal, 6522 Dibble Ave., N.W.
Upham, N. Dak-------------------------JE. J. Breiðf jörð
The Viking Press ,Ltd.
Winnipeg, Manitoba
HVERNIG RÚSSAR
HNUPLUÐU
RÁÐANEYTI MINU
Frh. frá 3. bls.
Kosningar stóðu fyrir dymm, og
kommúnistar forðuðust að gjöra
nokkuð er gæti orðið til að vekja
andúð gegn þeim hjá kjósend-
um. Hugmyndin var sú að koma
þeirri trú inn hjá fjöldanum, að
nú væm Rússar loksins ánægðir
og nú gætum við unnið saman.
Það minnir á hinn frægu orð
Hitlers: “Eg geri engar frekari
landakröfur”.
Þrír samningar voru gerðir
árið 1945, sem höfðu mjög mikil
áhrif á forlög Ungverja.
Fyrst var vopnahlés sáttmál-
inn. Þar var gert ráð fyrir að
Ungverjar greiddu $300,000,000
í stríðsskaðabætur. Af þeirri
upphæð áttu Rússar að fá tvo
þriðju en Yugóslavía og Czekó-
slóvakía afganginn. Það var sett
upp hin svokallaða “Allied Con-
trol Commission”, en í henni
áttu sæti fulltrúar Rússa, Breta
og Bandaríkjamanna, og þar er
að finna þessi örlagaþrungnu orð
“Nefndir em undir yfirstjórn
rússnesku herstjómarinnar”.
Annað var Yalta-sáttmálinn,
sem þeir undirrituðu Stalin,
Roosevelt og Churchill. Þar var
þjóðum eins og Ungverjum á-
byrgðstur réttur til að hafa það
stjómarfyrirkomulag, sem þær
völdu sér sjálfir með frjálsum
kosningum.
Hinn þriðji, var Potsdam
samningurinn. Samkvæifit hon-
um fengu Rússar allar eigniri
Þjóðverja í Ungverjalandi. Eg
held að fulltrúum Breta og Band
ar.íkjamanna hafi ekki verið það
ljóst, hverskonar vopn þetta gat
orðið, og varð, í höndum Rússa,
en það varð lyftistöngin, sem
þeir notuðu til að ná tangarhaldi
á öllu fjármála og viðskitalífi
þjóðarinnar.
En hverfum nú aftur að und-
irbúningi kosninganna. Ungverj
ar voru yfirleitt hæst ánægðir
yfir því, að frjálsar og óháðar
kosningar skyldu fara fram, og
það var mikið um fundi og ræfyi-
höld. Auðvitað stóðu kommún-
istar stómm betur að vígi en
hinir flokkamir. Rússar styrktu
þá fjárhagslega, létu þeim í té
pappír fyrir flugrit og auglýs-
ingar, bifreiðar og önnur flutn-
ingatæki. Eg og miínir flokks-
menn voru raunverulega gang-
andi, en við kviðum engu.
Nokkmm vikum fyrir kosn-
ingarnar fengum við Mr. Tildy
orðsendingu frá Voroshlow
marskálki, að hitta hann að
máli. Hann tók okkur vingjam-
lega. Kvaðst vilja vera sátta-
semjari milli flokkanna, og
stakk upp á því, að flokkamir
kæmu sér saman um vissa tölu
framhjóðanda fyrir hvem flokk,
og sá listi væri svo lagður fram
fyrir kjósendur til staðfestingar.
Við mölduðum í móinn. Töldum
það, að með þeirri aðferð væri
kjósendum ekki gefið neitt tæki
færi til að velja á milli flokk-
anna. Ef samningar tókust milli
flokkanna áttum við að fá 40%
af þingmönnum. Það tilboð var
hækkað upp í 45 % og síðast
47^%, en við neituðum því
eins kurteislega og við gátum.
Kosningar fóm fram með
friði og spekt þ., 4. nóv. Nálega
5 millj., greiddu atkvæði, eða
rúmur helmingur þjóðarinnar.
Smábændaflokkurinn fékk 57
prósent allra greiddra atkvæða.
sem var þrisvar sinnum meira
en nokkur hinna. Kommúnistar
komu næstir með 17%. Hinir
flokkarnir fengu afganginn.
Eg hef oft furðað mig á því,
að Rússar leyfðu þessum kosn-
ingum að fara fram. Sennilega
hafa þeir vonað að fylgi komm-
únista væri meira en það reynd-
ist vera, og annað hitt, að þá
stóð til, að utanríkisráðherra
fundur yrði haldinn í Moskva
mánuði seinna, og talið sér það
l’eik á borði, að þessar kosningar
færu fram áður. En hitt er víst,
að þeir hafa ekki látið neinar
frjálsar kosningar fara fram í
suðvestur Evrópu síðan.
Þrátt fyrir ákveðinn meiri-
hluta gengum við inn á að taka
helming sæta í ráðaneyti sem
stofnað yrði af öllum flokkum.
Þetta var í samræmi við Yalta-
samningana. Einnig vorum við.
hikandi að taka stjórnina í vor-
ar hendur, þar sem herstjórnin
rússneska gæti gert okkur ó-
mögulegt að fara með völd, ef
henni sýndist svo. Við kusum
Mr. Tildy forsætisráðherra, en
eg skyldi vera forseti þingsins.
Þegar til þess kom að skifta
störfum í ráðuneytinu, heimt-
uðu kommúnistar að fá innan-
riíkisráðherra embættið — lög-
reglan heyrir undir það — en
eg krafðist að það kæmi í okkar
hlut, þegar meira en vika hafði
gengið í þóf um þetta neituðu
kommúnistar að taka þátt í
stjórnarmyndun, og þar sem auð
sætt var, að af því mundi leiða
verkfall, kröfugöngur og óeyrðir
en friðsamleg viðreisn lá okkur
þungt á hjarta, létum við und-
an.
En á þetta lag var oft gengið
síðar.
Æsingamaður að nafni Hasklo
Rajk, varð innanríkisráðherra.
Hann var einn hinna “Stóru Sjö.
Eftir þetta var vopnahlé um
stund. Við sömdum nýja stjóm-
arskrá fyrir lýðveldið og Mr.
Tildy var kjörinn forseti lýðræð-
isins af þinginu. Hjá oss var það
líkt og í Frakklandi, að forseta-
embættið er meira form en að
því fylgi nein völd. Völdin eru
í höndum ráðaneytisins, með
forsætisráðherrann í broddi fylk
ingar. Mér var boðin forsætis-
ráðherra staðan en neitaði því
í fyrstu. Vissi að forsætisráð-
herran yrði að standa í stöðug-
um samningum við Rússa. En
foringjar hinna flokkanna, sér-
staklega Rakosi, foringi hinna
Stóru Sjö, lagði fast að mér að
taka stöðuna, svo eg gerð^ það
með hálfum huga þó.
V araforsætisráðherrar v oru
Rekosi og Arpad Sakasito
ingi Socíal Demokrata. Hinn sáð-
arnefndi var meira undir áhrif-
um kommúnista en mig grunaði
og varð með tímanum ekkert
nema bergmál af Rakosi. Hann
lærði brátt slagorð eins og:
ískra réttinda”.
Frh.
Nei, sjáðu, — loftvogin er aðj
falla.
Nú. Hún hefir sennilega v
hengd illa upp.
Professional and Business — - Directory
°r,TC* Phowi Rca Phoni 94 762 72 409 Dr. L. A. Sigurdson 528 MEDICAL ARTS BLDG. Consultations by appointment DR. A. V. JOHNSON DKNTIST tot Somerset Bldg Office 97 932 Res. 202 386
Dr. S. J. Jóhannesson STE. 7 VINBORG APTS. 594 Agnes St. Talsími 87 493 VUJtatetíml kl. 3—5 e.h. ANDREWS, ANDREWS, THORYALDSON & EGGERTSON Lögfrœðingar Rank of Nova Scotia Bldg Portage og Garry St. Sími 98 291
J. J. Swanson & Co. Ltd. RKALTORS Rental, Insurance and Financial Agéntt Simi 97 538 «08 AVENXJE BLDG.—Wlnnlpeg DRS. H. R. and H. W. TWEED Tannlœknar “ TOROBr0g*r.Eg, TRUSTS Cor. Portage Ave. og Smith St. PHONE 96 952 VVINNIPEG
THE WATCH SHOP CARL K. THORLAKSON Dlamond and Weddlng Rlngf Agent for Bulova WaÆchee Marriaoe Licensea Issued ) 699 8AKOENT AVE H. J. PALMASON & Co. Cbartered Accountants 506 Confederation Life Bldg. TELEPHONE 94 686
H. HALDORSON BUILDER 23 Music and Arts Studioa Broadway and Carlton Phone 93 055 Winnipeg, Canada Rovatzos Floral Shop *5J Notre Dame Ave., Phone 21 98S Fre&h Cut Flowers Dally, Plsnts in Season We aoeclsUze ln Weddlng & Concert Bouquets & Puneral Designs Ieetandic spoken
CANADIAN FISH PRODUCERS, LTD. J. H. Page, Managing Director Wholeaale Diatributora of Preah and Frozen Fiab 311 CHAMBERS ST. Office Phone 26 328 Res. Phone 73 917 A. S. BARDAL selur ltkklstur og annast um dtfar- lr. Allur útbúnadur sA bestl. Knnfremur selur hann aUskonar minnisvarða og legsteina. •48 8HERBROOKB 8T. Phons 27 324 Winnipeg
ÁSGEIRSON’S PAINTS, WALL PAPER AND HARDWARE 698 SARGENT AVENUE Winnipeg, Man. Telephone 34 322 Union Loan & Investment COMPANY Rental, Insurance and Fínancial Agents Sími 95 061 510 Toronto General Trusts Bldg.

THE BUSINESS CLINIC specialize in aiding the smalier business man to keep adequate records and prepare Income Tax Returns. ANNA LARUSSON 508 Mclntyre Blk. Ph. 97 130 GUNDRY-PYMORE Ltd. British Quality - Fish Netting 60 Victoria St., Winnipeg, Man. Phone 98 211 Manager: T. R. THORVALDSON Your Patronage Will Be Appreciated
1 O. K. HANSSON Plumbing & Heating CO. LTD. For Your Comfort and Convenience, We can supply an Oil Burner for Your Home Phone 72 051 163 Sherbiook St. Halldór Sigurðsson Contractor & Builder ★ Ste. 36 Brantford Apts. 550 Ellice Ave., Winnipeg Sirai 33 038
i . _ ;
Frá vini FINKLEMAN OPTOMETRISTS and OPTICIANS KENSINGTON BLDG., 275 Portage Ave. Wmniper PHONE 93 942

PRINCESS MESSENGER SERVICE Við flytjum kistur og töskur, húsgögn úr smœrri ibúðum og húsmuni af öllu tœi. 58 ALBERT ST. — WINNIPEG j Sími 25 888 C. A. Johnson, Mgr. DR. CHARLES R. OKE TANNLÆKNIR 404 Toronto Gen. Trust Bldg. 283 Portage Ave., Winnlpeg Phone 94 908
i
WINDATT COAL Co. Limited Established 1898 307 SMITH STREET Öffice Phoue 97 404 jö ]jöj?nson's Á
tamBF
Yard Phone 28 745 702 Sargent Ave., Winnipeg, Man.