Heimskringla - 26.05.1948, Blaðsíða 7

WINNIPEG, 26. MAf 1948
HEINSKRINGLA
7. SÍÐA
RÆKJUVEIÐAR VIÐ
ÍSLAND
Þar sem eg undirritaður hef
stundað rækjuveiðar um alllangt
skeið, leyfi eg mér að senda Sjó-
niannablaðinu Víkingur nokkr-
ar upplýsingar um Veiðar þessar
^ér í ísafjarðardjúpi, ásamt
nokkrum hugleiðingum mínum
°g athugunum í því sambahdi.
Til þess að yfirlitið verði ekki
°f langt, skal eg láta nægja að
skýra frá veiðunum þrjú síðustu
árin.
Árið 1945 gengu veiðarnar
sæmilega, en þó hvergi nærri svo
Vel sem verið gæti. Þó tókst okk-
Ur jafnaÓarlega að afla á 2 — 4
timum daglega þess magns, sem
rækjuverksmiðjan á ísafirði sá
sér fært að taka á móti.
Útkoman varð sú eftir árið, að
nettótekjur á tveggja manna bát
voru 60 þús kr.
Þessi afli mun hafa numið h.
u- b. 100 þús niðurlögðum dós-
um.
Heildsöluverð á rækjunum var
hið sama á erlenda og innlenda
niarkaðnum, kr. 3,25 dósin. Út-
Úutningsverðmætið hefur því
numið um 325 þús. kr.
Veiðitíminn var samtals 8
manuðir. Mánuðirnir janúar og
ðesember falla pafnan úr sakir
óveðra og stuttra daga. En mán-
uðina júní — júlí skiptir rækjan
um skel, og er þá helzt ekki not-
hæf.
Árið 1946 var slæmt aflaár. Það
stafaði þó ekki af veiðitregðu,
heldur stóð á móttöku af verk-
smiðjunnar hálfu. Hún var látin
sjóða niður fiskibollur, smásíld
og ýmislegt annað, svo að við,
sem rækjurnar veiddum, máttum
helzt ekki fara í veiðiför oftar
en annan hvern dag og fiska tak-
markað magn.
Útkoman varésú, að nettótekj-
ur urðu aðeins 38 þús kr.
Fyrra helming ársins 1947 hafa
tekjurnar numið 32 þús. kr. Fram
an af árinu var magn það, sem
við máttum veiða, mjög takmark-
að.
Það mun mega hiklaust full-
yrða, að lítill vélbátur, tveggja
manna far, sem eigi kostar meira
en 10 — 20 þús. kr. með núver-
andi verðlagi getur hæglega afl-
að hráefnis sem nemur að út-
flutningsverðmæti 300 þús. kr.
Væri hægt að taka á móti öllu því
magni, sem veiddist hverju sinni
mætti áhætt reikna með miklu
hærri upphæð. Þá er vert að gefa
því gaum, að rækjubátur og
rækjuverksmiðja veita langtum
meiri atvinnu í landi en nokkur
önnur sjóveiði, ef miðað er við
stofnkostnað og rekstrarfé.
Nú má spyrja: Eru ekki rækj-
ur víðar við strendur fslands en
í fsafjarðardjúpi? Það tel eg
vafalaust.
Hrútafjörður og aðrir firðir
inn úr Húnaflóa eru vafalítið á-
gætar uppeldisstöðvar fyrir
rækjur. Hólmavík væri tilvalinn
taður fyrir rækjuverksmiðju.
Firðirnir inn úr norðanverð-
um Breiðafirði hafa einnig góð
skilyrði sem rækjuveiðistöðvar.
Hvernig væri að koma á fót dá-
lítilli rækjuverksmiðju í Flatey,
ef veiðitilraunir bæru árangur?
Hvalfjörður virðist einnig
hafa ágæt skilyrði að bjóða rækj-
unum. Þær litlu leitartilraunir,
sem þar hafa verið gerðar, eru
alltof yfirborðskenndar, og skera
því ekki úr.
Austfirðina þekki eg ekki svo
vel, að eg þori að segja neitt um
þá. Þó þykir mér ekki ótrúlegt,
að rækjur finnist í einhverjum
þeirra.
Höfuðskilyrði fyrir því, að
rækjur þrífist, eru þessi: Fjörð-
urinn þarf að vera nokkuð djúp-
ur, eigi grynnri en 25 — 30 faðm-
ar; botninn sem breytilegastur:
leir, klöpp, steinn. Kostur er það
ef fiskur gengur ekki að ráði í
fjörðinn.
Rækjan skiptir um bústaði eft-
ir árstímum. Á sumrin hefst hún
við þar sem botn er mjúkur, —
helzt leirbotn. Að vetrinum fær-
ir hún sig á fastan botn, grjót
eða klöpp.
Eg tel engan vafa á því, að hér
við land er hægt að veiða rækjur
í allstórum stíl. Mál þetta þyrfti
að fá athugun. Síðan er sjálf-
sagt að hefjast handa á þeim
stöðum, sem hentugastir verða
taldir.
O. G. Syre
—Sjómannablaðið Víkingur
FJAÐRAFOK
Kristján Svartidauði
átti heima norður á Tjörnesi
um miðja 19. öldu. Auknefni sitt
fekk hann af því að hann hafði
kolsvart hár. Einu sinni reri
Kristján einn á báti, en hraktist
þá norður í haf og náði Grímsey
við illan leik. Grímseyingum
leist ekki á gestinn, héldu hann
illan anda og sóttu barefli og
önnur vopn til að vinna á hon-
um. Kristján gat þó gert þeim
skiljanlegt að hann væri mensk-
ur maður, og tóku þeir honum þá
vel og var hann þa> um veturinn.
En í landi var Kristján talinn af
og var mikið mein að afturgöngu^
hans á Tjörnesi þá um veturinn.
Björn Gunnlaugsson
langaði mikið til að læra þeg-
ar hann var ungur, en faðir hans
mátti ekki heyra það nefnt og
sagði að bókvitið yrði ekki látið
í askana. Eitt ísavor skutlaði
Gunnlaugur hval í vök undan
Vatnsnesi en skutulfestin slitn-
aði. Þá segir karl við son sinn, að
ef hvalinn reki með skulinum, þá
skuli hann hafa einhver ráð að
kosta hann í skóla. Lagðist Björn
þá á bæn og bað þess heitt og inni
lega að hvalinn ræki. Varð hon-
um að því. Hvalinn rak á Skaga-
strönd og stóð skutullinn í hon-
um. Þá varð Gunnlaugi að orði:
Þú ert ekki alveg auðnulaus.
greyið mitt, og er best að þú fáir
vilja þínum framgengt”. Daginn
eftir sendi hann Björn til sókn-
arprestsins og bað hann að kenna
honum undir skóla.
Magnús á Hofstöðum
Upp úr aldamátunum 1800 bjó
sá bóndi á Hofstöðum í Þorska-
firði er Magnús hét. Var hann
einrænn í háttum og hversdags-
gæfur, nema ef hann var við öl.
Þá þótti hann ekki einhama.Einu
sinni kom hann úr eyum og reri
austur fyrir Reykjanes og bað
að lenda í Húsey, fram undan
Reykhólum. Hafði hann heyrt að
í eynni gengi mannýgur hrútur
gamall sem Þórður beykir, faðir^
Jóns skálds Thoroddsens átti. —
Fekst Magnús lengi einn við
hrútinn og kom aftur til manna I
sinna með allmiklar ákomur. Síð-
an lenti karl, sótti heim eigand-
ann og heimti bætur. En Þórður
synjaði. Þá sagði Magnús: “Það
er þó mikið högg, Þórður beykir, j
þegar mórauð skepnan skopparj
skeið í pönnuna á manneskj-
runni”.
«
Vellankatla
(upphaflega Vellandi Katla)
er nafn á uppsprettum syðst og
austast í Þingvallavatni. Það er
einnig nafn á uppsprettu í Land- j
broti, sem Sæmundur Holm lýsir
svo: “Vellingatla er stærst upp-
sprettuauga eg séð hefi, um 8
faðmar um sig og mjög djúpt.
Vatnið v íllur upp með mikilli á-
kefð og boðaföllum”. Á Mel-
rakaseléttu voru tveir bæir,
sem hétu þessu nafni. Annar er
nú kominn í eyði fyrir löngu, en
hinn hefur skipt um nafn og er
kallaður Núpskatla. Þar halda
menn að nafnið Vellankatla hafi
ekki verið dregið af uppsprettu,
heldur af svonefndum Katli í
Rauðanúp og að þar hafi verið
jarðhiti til forna.
Konan á Yrjum
f Landsveit var kot sem Yrjar
hét. Þar bjó einsetukona þegar
jarðskjálftarnir miklu gengu yfir
Suðurland árið 1896. Baðstofan
fell í jarðskjálftanum og kerling
komst nauðuleg út og flýði að
Skarfanesi. Þar sá hún eitt þil
uppi standandi og er mælt að
henni hafi þá orðið að orði: “Guð
hefur þó verið í Skarfanesi, ekki
var hann í Yrjabaðstofu”.
INNKOLLUNARMENN HEIMSKRINBLU
A ÍSLANDI
Reykjavík-------------Björn Guðmundsson, Mávahlíð 37
tCANADA
Amaranth, Man------------------Mrs. Marg. Kjartansson
Árnes, Man------------Sumarliði J. Kardal, Hnausa, Man.
Árborg, Man...........................G. O. Einarsson
Baldur, Man_______________________________O. Andeirson
Belmont, Man............................_.G. J. Oleson
Bredenbury, Sask_Halldór B. Johnson, Churchbridge, Sask.
Churchbridge, Sask----------------JHalldór B. Johnson
Cypress River, Man...................Guðm. Sveinsson
Uafoe, Sask-------------O. O. Magnússon, Wynyard, Sask.
Etfros, Sask------------------Mrs. J. H. Goodmundson
Eriksdale, Man------------------------Ólafur Hallsson
Fishing Lake, Sask— -------Rósm. Árnason, Leslie, Saslc.
Flin Flon, Man_________________1---Magnús Magnússon
Foam Lake, Sask____________Rósrú. Árnason, Leslie, Sask.
Gimli, Man.............................K. Kjernested
Geysir, Man___________________________G. B. Jóhannson
Glenboro, Man____________________________G. J. Oleson
Hayland, Man......—..................Sig. B. Helgason
Hecla, Man........................Jóhann K. Johnson
Hnausa, Man.........................._Gestur S. Vídai
Innisfail, Alta_______Ófeigur Sigurðsson, Red Deer, Alta.
Kandahar, Sask_________O. O. Magnússon, Wynyard, Sask.
Keewatin, Ont________________________Bjarni Sveinsson
Langruth, Man________________________..Böðvar Jónsson
Leslie, Sask________________________Th. Guðmundsson
Lundar, Man..............................._D. J. Línda).
Markerville, Alta____Ófeigur Sigurðsscn, Red Deer, Alta.
Morden, Man________________________Thorst. J. GíSiason
Mozart, Sask..........................Thor Ásgeirsson
Narrows, Man________________S. Sigfússon, Oakview, Man.
Oak Foint, Man.......................Mrs. L. S. Taylor
Oakview, Man_____________________________S. Sigfússon
Otto, Man_____________________D. J. Líndal, Lundar, Man.
Piney; Man...............................S. V. Eyford
Red Deer, Alta_________________-...Ófeigur Sigurðsson
Riverton, Man________________________Einar A. Johnson
Reykjavik, Man-------------------1....Ingim. Ólafsson
Selkirk, Man______________________Mrs. J. E. Erickson
Silver Bay, Man........................Hallur Hallson
Steep Rock, Man_____________________-...Fred Snædai
Stony Hill, Man______________D. J. Líndal, Lundar, Man.
Swan River, Man___________________Chris Guðmundsson
Tantallon, Sask----------------------Árni S. Árnason
Thornihill, Man________Thonst. J. Gíslason, Morden, Man.
Víðir, Man_________________Aug. Einarsson, Árborg, Man.
Vancouver, B. C______Mrs. Anna Harvey, 4370 Quebec St.
Wapáh, Man______________Ingim. Ólafsson, Reykjavík, Man.
Winnipeg____S. S. Anderson, 800 Lipton St. Winnipeg, Man.
Winnipegosis, Man...........................S. Oliver
Wynyard, Sask.........................O. O. Magnússon
Tilkynning
Umboðsmaður okkar á íslandi er Björn Guðmunds-
son, Mávahlíð 37, Reykjavík. — Hann tekur á móti pönt-
unum á blöðunum og greiðslum fyrir þau.
Kaupendur blaðanna eru vinsamlega beðnir að til-
kynna umboðsmanni vorum vanskil á blöðimum, og
einnig ef breytt er um verustað.
Heimskringla og Lögberg
í BANDARIKJUNUM
Akra, N. D_____________Bjöm Stevenson, Akra P.O., N. D.
Bantry, N. Dak___________„E. J. Breiðfjörð, Upham, N. D.
Rellingham, Wash__Mrs. Jolhn W. Johnson, 2717 Kulshan St.
Blaine, Wash......................Magnús Thordarson
Cavalier, N. D._-______Bjöm Stevenson, Akra P.O., N. D.
Crystal, N. D________C. Indriðason, Mountain P.O., N. D.
Edinburg, N. D_______C. Indriðason, Mountain P.O., N. D.
Gardar, N. D.________C. Indriðason, Mountain P.O., N. D.
Grafton, N. D________C. Indriðason, Mountain P.O., N. D.
Hallson, N. D__________Björn Stevenson, Akra P.O., N. D.
Hensel, N. D__________C. Indriðason, Mountain P.O., N. D.
Ivanhoe, Minn________Miss C. V. Dalmann, Minneota, Minn.
Milton, N. Dak______________________,....-S. Goodman
^tinneota, Minn....................Miss C. V. Dalmann
Mountain, N. D________C. Indriðason, Mountain P.O., N. D.
Nktional City, Calif.....Jbhn S. Laxdal, 736 E. 24th St.
Roint Roberts, Wash......................Ásta Norman
Seattle, 7 Wash__•___J. J. Middal, 6522 Dibble Ave., N.W.
Hpham, N. Dak--------------------------JE. J. Breiðfjörð
The Viking Press Ltd.
Winnipeg Manitoba
SKILARÉTT
Ný ljóðabók eftir P. S. Pálsson
I
ER NtJ KOMIN A BóKAMARKAÐINN.
Ágæitur pappír, falleg kápa, vandaður frágangur. I henni
birtist allur kvæðaflokkurinn “Jón og Kata”. — Bókin er
224 blaðsíður, og fæst hjá útsölumönnum sem auglýstir
eru á öðrum stað í blaðinu. Verðið er $3.00 í kápu.
I Winnipeg er bókin til sölu hjá eftirfarandi:
BJÖRNSSON’S BOOK STORE, 702 Sargent Ave.
THE VIKING PRESS LIMITED, 853 Sargent Ave.
P. S. PÁLSSON, 79G Banning Street.
Office Phone
94 762
Res. Phone
72 409
Dr. L. A. SIGURDSON
528 MEDICAL ARTS BLDG.
Consultations by
Appoinfment
DR. A. V. JOHNSON
DENTIST
506 Somerset Bldg.
Office 97 932 Res. 202 398
Dr. S. J. Jóhannesson STE. 7 VINBORG APTS. 594 Agnes St. Talsími 87 493 Viðtalstími kl. 3—5 e.h. ANDREWS, ANDREWS, THORVALDSON & EGGERTSON Lögfrœðingar Bank of Nova Scotia Bldg. Portage og Garry St. Sími 98 291
J. J. Swanson & Co. Ltd. REALTORS Rental, Insurance and Financial Agents Sími 97 538 308 AVENUE Bldg. — Winnipeg DRS. H. R. and H. W. TWEED Tannlœknar 406 TORONTO GEN. TRUSTS BUILDING Cor. Portage Ave. og Smith St. PHONE 96 952 WINNIPEG
THE WATCH SHOP CARL K. THORLAKSON Diamond and Wedding Rings Agent for Bulova Watches Marriage Licenses Issued 699 SARGENT AVE. H. J. PALMASON & Co. Chartered Accountants * 219 McINTYRE BLOCK • TELEPHONE 94 981
H. HALDORSON BUILDER 23 Music and Arts Studios Broadway and'Carlton Phone 93 055 Winnipeg, Canada Rovatzos Floral Shop 253 Notre Dame Ave. Ph. 27 989 Fresh Cut Flowers Daily. Plants in Season We specialize in Wedding and Concert Bouquets and Funeral Designs Icelandic Spoken

CANADIAN FISH PRODUCERS Ltd. J. H. Page, Managing Director Wholesale Distributors of Fresh and Frozen Fish 311 CHAMBERS ST. Office Phone 26 328 Res. Phone 73 917 A. S. BARDAL selur líkkistur og annast um útfarir. Allur útbúnaður sá besti. Ennfremur selur hann allskonar minnisvarða og legsteina 843 SHERBROOKE ST. Phone 27 324 Winnipeg
ÁSGEIRSON’S PAINTS, WALL PAPER AND HARDWARE 698 SARGENT AVENUE Winnipeg, Man. Telephone 34 322 Lnion Loan & Investment COMPANY Rental, Insurance and Financial Agents Sími 95 061 510 Toronto General Trusts Bldg.
The BUSINESS CLINIC Specialize in aiding the smaller business man to keep adequate records and prepare Income Tax Returns. ANNA LÁRUSSON 508 Mclntyre Blk. Ph. 97 130 GUNDRY-PYMORE Ltd. British Quality - Fish Netting 60 Victoria St., Winnipeg, Man. Phone 98 211 Manager: T. R. THORVALDSON Your Patronage Will Be • Appreciated
O. K. HANSSON Plumbing & Heating CO. LTD. For Your Comfort and Convenience, We can supply an Oil Burner for Your Home Phone 72 051 163 Sherbrook St. Halldór Sigurðsson Contractor & Builder • 1158 Dorchester Ave. . Sími 404 945
Frá vini FINKLEMAN OPTOMETRISTS and OPTICIANS Kensington Bldg. 275 Portage Ave. Winnipeg PHONE 93 942 f
PRINCESS
MESSENGER SERVICE
Við flytjum kistur og töskur,
húsgögn úr smærri íbúðum
og húsmuni af öllu tæi.
58 ALBERT ST. — WINNIPEG
Simi 25 888
C. A. Johnson, Mgr
DR. CHARLES R. OKE
TANNLÆKNIR
404 Toronto Gen. Trust Bldg.
283 Portage Ave., Winnipeg
*
Phone 94 908
WINDATT COAL
CO. LIMTTED
Established 1898
506 PARIS BLDG.
Office Phone 97 404
1 Yard Phone 28 745
LESIÐ HEIMSKRINGLU
702 Sargent Ave., Winnipeg, Mom.
s
\