Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 23.02.1901, Síða 4

28
ÞjóeviLjistí.
XY, 7.-8.
svo úr garði gerður, að börn, sem langt
eru að, gætu haft þar heimavist.
Það er því beint skilyrði fyrir því,
að skólinn geti þrifizt, að sýslunefndin
leyfi, að skólanum verði að minnsta kosti
lagðar þær 200 kr., sem til eru í skóla-
sjóði Sléttuhrepps, og að sveitarfólagið
styrki hann svo árlega að einhverju leyti.
Enda jeg svo línur þessar í þeirri von,
að sýslunefndin styðji þetta nauðsynja-
mál vort á þann hátt, er hún sór sveit-
arfélaginu heillavænlegast.
Ritað í febrúarmánuði 1901.
G. S.
----OOC^OC'O----
Vátrygging á opnum bátum.
í 84. tölubl. „Þjóðviljansu þ. á. drap
eg á, að eitt af því, sem gjöra þyrfti,
sjávarútvegnum til eílingar, væri, að vá-
tryggja opna báta.
Jafn skjótt og þilskipaútvegurinn við
Faxaflóa tók að aukast að mun, nú fyrir
nokkrum árum, sáu þilskipaeigendur, hví-
lika nauðsyn bar til, að koma á fót vá-
trygging á þilskipum, og hafa Sunnlend-
ingar þegar fyrir nokkru komið á fót
ábyrgðarfélagi fyrir þilskip.
Til að koma félagi þessu á fót, veitti
þingið töluverða upphæð.
Um sama leyti var all-mikið rætt um
það hór vestra, að koma á fót vátrygg-
ing á 'JJilskipum; var því máli svo langt
komið, að félag var stofnað, og 4000 kr
veittar úr landsjóði, til þess að koma fé-
laginu á fastan fót. En svo strandaði
allt á því, að stærstu þilskipaeigendurnir |
hér vestra vildu ekki styrkja fólagsskap
þennan með því, að vátryggja skip sín.
Þessar 4000 kr., sem þingið 1891
veitti, mun að vísu hafa verið útborgað-
ar, en eru óeyddar, og standa víst á
vöxtum.
Því er reyndar haldið fram af sum-
um, að þilskipaútvegurinn sé sú grein
sjávarútvegsins, sem eiga muni verulega
framtíð fyrir höndum, en bátaútvegurinn
smásaman hverfa úr sögunni.
Þilskipaútvegurinn er auðvitað að
öllu saman töldu vissari vegur til afla,
en bátaútvegurinn, sem því að eins get-
ur heppnazt, að fiskur gangi á grunn-
mið. —
Að því leyti er það vissulega vel
farið, að þilskipum fjölgar, og sjálfsagt
að styrkja þann útveg. —
En þar með er ekki sagt, að bátaút-
vegurinn geti ekki hór eptir, sem hing-
að til, orðið landinu að verulegu gagni.
Það er að minnsta kosti ekki ástæða
til, að örvænta svo um gagnsmuni báta-
útvegsins, að ekki sé vert að hlynna að
honum, meir en gjört hefúr verið hing-
að til. —
Þótt fiskur um tíma bregðist á grunn-
miðum sums staðar við landið, gengur
hann upp á firði annars staðar, og vér
Isfirðingar höfum að minnsta kosti ekki
af langæju fiskileysi að segja. Frá ó-
munatíð, og fram á þennan dag, höfum
vór haft aðal-lífsbjörg vora af bátaút-
vegnum.
ísafjarðardjúp er að vísu líklega fiski-
sælasti fjörðurinn á íslandi, enda er báta-
afli þar mjög fljóttekinn, og fljótteknari,
en vanalega gjörist á þilskipum.
Fyrir oss Djúpmenn ætti það þvi að
vera hið mesta áhugamál að hlynna að
bátaútvegnum, meir en gjört hefur verið
hingað til.
Samkvæmt landhagsskýrslunum fyrir
árið 1898 gengu til fiskjar úr Norður-
Isafjarðarsýslu 221 bátar, og vantar þó
skýrslu úr tveim hreppum. Síðan hefur
bátum vist fjölgað töluvert, með
því að þessi síðustu ár hafa verið góð
aflaár. Það er þvi vel liklegt, að bátar
og sexæringar hór við Djúp, sóu nú orðn-
ir um 250.
Af þessum útveg hafa nú flestallir í-
búar Norður-Isafjarðarsýslu aðal-lífsbjörg
sína, auk þess, sem menn úr öðrum
hóruðum leita hingað atvinnu við sjó-
róðra. —
En allur þessi mikli útvegur er al-
veg ótryggður fyrir öllum slysum á sjó
og landi.
Næstum árlega farast fleiri og færri
bátar hór við Djúp, og eigi all-sjaldan
ber það við, að fjöldi skipa, með allri á-
höfn, sópast burt á einum degi. —
Þegar svo ber undir, eru konur og
börn ekki einungis sviptar einka athvarfi
sínu og aðstoð, heldur og opt aleigu
sinni, með því að báturinn og veiðarfær-
in eru eina eignin mikils þorra sjómanna
hór við Djúpið. —
Og þótt útgerðarmaðurinn ekki farist
sjálfur með bátnum sinum, stendur hann
38
inn, svo að skipverjar stælu honum eigi, ef hann dæi
á leiðinni.
Af einhverjuin ástæðum kærði hann sig þó ekkert
um það, að kona sín vissi um ráðstöfún þessa fyrst
um sinn.
„Jeg ætla einhvern tíma að láta það koma henni
og Berthu á óvartu, mælti hann.
„Jeg skil hann eptir hjá þór, Samúelu, sagðí hann
enn fremur, „og vitja hans svo síðar, þvi að hjá þór er
hann engu ver geymdur, en í Englands banka.
Bertha kemur kann ske sjálf, og vitjar hans, þeg-
ar hún er orðin stór.
En þessu liggur ekkert á, því að nú þarf jeg ekk-
ert á honum að halda, eða því, sem í honum er; en má
ske kemur sú tíðin síðar.
Jeg veit, að jeg má reiða mig á þig, Samúel, og
skyldi jeg deyja á leiðinni, þá ferðu sjálfúr með hann
til Hollands; er ekki svo?
Lofarðu mór því ekki?“
Jeg lofaði því, og svona var nú þetta.
„Haltu áframu, mælti eg mjög óþolinmóður.
„Kaspar komst lifandi heim til sínu, hélt hann þá
áfram, „en versnaði svo á leiðinni, að hann náði sór
aldrei aptur.
Það fór fyrir honum, sem mór. Hann varð ónýtur
og ósjálfbjarga; það frótti jeg fyrir nokkurum árum.
Alls einu sinni fékk jeg frá honum línu, og þar
stóð að eins þetta:
„G-eymdu það, sem þú veizt, unz Bertha mín kemur“.
Annað stóð ekki í brófinu.
Nú, jeg gerði það líka; jeg hélt þvíu.
47
Við þessi orð hennar, fann eg, að mig greip óum-
ræðileg angist.
„Seinni kona föður yðar“, sagði eg dræmt.
„Já, hann kvæntist henni einu eða tveimur árum
eptir það, að hann kom síðast til Deal.
Hann kvæntist henni, til þess að hún annaðist og
stundaði hann í ellinni.
En hún var svo munaðargjörn, og svo óstöðug í
sór, að hún stökk loksins frá honumu.
„Og hvað varð þá um hana?u spurði eg.
„Það veit eg ekkert um“, svaraði hún «Hún
skildi eptir bréf, þar sem hún sagðist ekki geta lengur
unað þessu lífi, og ætlaði sér því eitthvað út í heiminnu.
„Hún var þá á líkum aldri, sem jeg er núu, sagði
Bertha svo hugsandi.
„fíún var líka allt of ung, í samanburði við hannu,
mælti hún svo enn fremur. „En hann unni henni samt
sem áður svo heitt, og eptir að hún var farin, varð eg
einatt að klæða mig, eins og hún hafði klætt sig, og
bera sams konar skartgripi. Var þetta ekki kátlegt uppá-
tæki af honum?u
Nú stóð þá ljóst fyrir mér, hvernig í öllu þessu lá.
Seinni kona Kaspars Keefeland’s hafði auðsjáanlega
komið hór til bæjarins, eptir að hún var hlaupin burt
frá manni sínum.
Undir lognu yfirskini hafði hún ætlað sér, að ná i
sandelsviðarkistilinn, en dauðinn hafði orðið hennar
hlutskipti.
Frásögn Samúels frænda hafði þá, þrátt fyrir allt
og allt, verið sönn.