Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 06.09.1911, Page 1

Yert%árgangsin8~ (minnst,
60 arkir) 3 kr. 50 aur.
erlendis 4kr. 50 aur., og
í Ameríku doll.: 1.50.
Borgist fyrir júnlmánað-
arlok.
ÞJOÐVILJINN.
|= Ttjtttjgasti OG FIMMTI ÁBGANGTJR’ =| =—
Uppsögn skrifleg ógild
nema komið sé til útgef-
anda fyrir 30. dagjúní-
mánaðar og kaupandi
samhliöa uppsögninni
borgi skuld sína iyrir
blaðið.
M 41—42.
ReYKJAVÍK 6. SEPTEMBER.
1911.
(Sjálfstœðúmenv. — Heimastjórnarmenv).
—o —
Vér höfum áður, í greinuimm, sem
þessa fyrirsögn bera, þrásinnis tekið það
fram, að það er gagngerði stefnumiin-
urinn út á við, þ. e. stefnumunurinn
að því er til ágreiningsmálanna milli Is-
lands og Danmerkur kemur, sem þing-
flokkana skilur fyrst af öllu.
I þessu tilliti böfum vér þegar bent
á þrjú stórmál: sambandsmálið, fánamálið
botnvörpuseJítamálið, og skulum nú enn
benda á fjórða stórmálið, sem er:
IV. Viðskiptaráðanautsniálið.
Fyrsta sporið til ísl. konsnla.
Það var sjálfstæðisflokkurinn, sem kom
því til leiðar, að veitt, var á alþingi 1909
fé til viðskiptaráðanauts, og ávann það
einnig, þrátt fyrir megnustu mótspyrnu
af bálfu »beimastjórnar«flokksins, sem
svo er nefndur, að fjárveitingin var end-
urtekin á síðast-a alþingi (1911).
Þetta er fyrst-a sporið í áttina tilþess,
að Island eignist- sjálft verzluii areriiuIs-
reka (konsúla) í öðrum löndum, og getur
margt gott af því leitt-, eigi að eins í
verzlunarlegu tilliti, beldur og á ýmsan
annan bátt (t. d. að því er kynningu
landsins í öðrum löndum snertir, þjóðar-
sjálfstæði o. fl.1)
Ef vér lítum á 3. gr. stöðulaganna
frá 2. jánúar 1871, þá eru »verzlun og
og siglingar« talið þar meðal íslenzkra
sérmála, þ. e. meðal þeirra mála, er ís-
lenzka löggjafarvaldið á eitt atkvæði um,
og sem Dönum er því alls óviðkomandi;
en engin fær væntanlega neitað því, að
verzlunarerindrekarnir séu Verzluninni og
siglingunum nauðsynlegir, og því allt. er
að þeim lýtur, verzlunar- eður og sigl-
ingamálefni, og eingöngu háð vilja ís-
lenzka löggjafarvaldsins, og íslenzkra
stjómarvalda.
Að danska löggjafarvaldinu bafi eigi
verið þetta ljóst, er stöðulögin frá 2. jan-
úar 1871 voru staðíest af konungi, en
hafi að eins litið á ástandið sem þá var
— eins og þeir (og þá auðvitað »beima-
stjórnar«mennirnir, aðstoðarmenn eða
hjálparhellur þeirra) hafa. gert, að því er
til fiskiveiðanna og fánamálsins kemur2)
J) Hér er átt viö það, að afla oss hlýs huga
annara þjóða í sjálfstæðisbaráttunni, erleittget-
ur til þess, að gora Dönutn það ljúfara, 6d eila,
að verða við éskutn vorum, eða kröfum, að því
er til sambandsniálsins kemur.
2) í>. e. litið að eins á, hvernig ástatt- var
— það er að vísu trúlegt; en þetta má
eigi villa neinn, þar sem ákvæði laganna
eru alveg skýlaus.
En í þessu máli bafa »beimastjórnar«-
mennirnir — eins og optar vill við brenna
bjá þeim — verið smámenniv, er eigi
gerðu sér pólitiska þýðingu málsins ljósa,
en sem að eins litu á það, að bér fengi
Bjarni Jónsson frá Vogi — peninga,
og það gat eigi þolast, þar sem pólitisk-
ur andstæðingur þeirra átti hlut að máli.
Á þessa sömu strengi er svo reynt
að slá hjá þjóðinni, og því þá óspart
hampað, að hr. B. J. sé eigi maður sér-
staklega verzlunarfróður, en bins þá lát-
ið ógetið, sem eigi er minna um vert,
að bann er mörgum, ef eigi flestum fær-
ari um það, að taka svari lands og þjóð-
ar í öðrum löndum.
(Meira).
Stríðið.
— o—
Lag: Eitt er landið ægi girt.
Alla daga íslands þjóð
ein í þungu stríði
átti víg við ís og glóð;
enginn hugar frýði.
Alla daga íslands til
erlend bróðurböndin
teygðist svikul; sér í vil
saman sneri böndin.
En er þessi bölvuð bönd
burtu skyldi sníða,
þá reis öndverð hendi bönd
bver við aðra að stríða.
Ottalaus við ís og glóð
yfir svikum barna
stendur hugdeig bnípin þjóð,
hrædd til sókna og varna.
Vina bros og bróðurþel
ber fram danska höndin,
strýkur mjúkt og matar vel
meðan bún herðir böndin.
Næg mun elds og ísa stærð,
af er nógu að taka,
til að launa frændum flærð
feiknum elds og klaka.
Brenni vakin víkings glóð,
viljans jökull svíði
þá, og hafði verið: — að þeir höfð\i, notið jafn-
réttis til fiskiveiða í landheigi við ísland, sem
og að danski fáninn hafði verið notaður hér á
landi.
En þetta er ástand, sem Danir hafa sjálfir
heimilað, að vér breyttum, er vér viljum, shr.
fyrgreinda 3. gr. stöðulaganna.
alla, sem við íslands þjóð
etja í þungu stríði.
Þá mun keppa bönd við hönd,
bugur ræður sigri,
af oss svikul bræðra bönd
beittum höggva vigri.
G-lysmál engin íslending
ætti framar ginna;
vísa munu þjóð og þing
þeim til heima sinna.
Alla daga Islands þjóð
eptir sigur fríðan
una mun við ís og glóð
og Ægis faðminn viðan.
(Eptir ,,Birkiheinum“).
U 11 ö xi d.
—o—
í 39. og 40. nr. blaðs vors gátum vér
nokkurra tíðinda frá útlöndum, og skal
þessu nú við aukið:
Danmövk.
Mælt er, að Nicolaj, Rússakeisari, og
drottning hans, séu í haust væntanleg til
Danmerkur, en bregði «sér svo, er þaðan
fara, til Krirt-skagansá sunnanverðu Rúss-
landi, og hafi því þegar verið settir þar
í varðhald ýmsir stjórnleysingjar; en hvort
þeir hafa nokkuð eður alls ekkert til saka
unnið, lætur sagan ógetið.
í önverðum ágúst þ. á. lýstu ýmsir
sporvagnastjórar verkfalli i Kaupmanna-
höfn, og olli það, sem von var, töluverð-
um baga.
16. —17. ág. þ. á. gistu 30 — 40 frakk-
neskir læknar, som og nokkrir italskir
læknar Kaupmannahöfn, kynntu sér sjúkra-
hús þar o. fL, og var fagnað, sem bezb
mátti.
1. ág. þ. á. hófst í Kaupmannahöfn
alþjóðlegur fundur dýrarina. — Sóttu
fundinn um bundrað dýravinir frá ýms-
um löndum.
Nýlega hefir verið samið svo um, að
dönsk málverkasýning verði haldin í borg-
inni Brighton á Bretlandi, og hefst hún
í næstk. marzmánuði.
25. júlí þ. á. sprakk bræðslu-ofn í borg-
inni Holstebro — Slöngvaðist brennandi
járnið í ýmsar éttir, og urðu 7 menn
hættulega sárir, og nokkrir aðrir blutu
minni lemstranir. —
Drengir frá Noregi, innan fermingar-
aldurs all-flestir, ef eigi allir, héldu ný
skeð samsöngva í Kaupmannahöfn og
viðar í Danmörku. — Munu þeir hafa
verið um hundrað að tölu, eða fleiri.
•f Dáinn er nýlega prófessor Ernst