Lögberg - 12.02.1890, Blaðsíða 7

LÖGBERG,= MIDVIKUDAGIN.N 12. FEBRÚAR 1S90
7
„HVAÐ Á AÐ TAKA FYRIR“.
„Hvað 4 að taka fyrirV1,
er fyrirsögnin fyrir greinarstúf, sem
birtist 5 „I.()gbergi“ 49.—50. nr.
f- 4. Greinin eptir .T. A. er auð-
sjúanlega rituð í g(5ðum tilgangi,
°g mega menn vera böf. pakkl4t-
'r fyrir pað, að hann leggur sinn skerf
til að leiðboina f4tækum frum-
bylingum, cptir Jieirri pekking, sem
bann liefur iiaft færf 4 að af'.a
sjer. Tilgangur minn með línum
pessum er að benda 4 fúein atriði
í ofanneíndri grein, sem jeg álít
miður beppilegt að fara oj)tir, p4 cr
byrja skal búskap fyrir fjelausa eða
fjelitla menn.
Jeg er liöf. alveg samdóma í
pví, að allir íslendingar, bvort beld-
ur peir eru fjölskylduvnenn eða
iausamonn, taki lieimilisrjett-
arland; on cnginn skyldi bíða
eptir að flytja 4 pað Jiangað til
bann hefur uxapar að byrja með;
jeg hef fleiri dæmi fyrir mjer, að
famillumenn, sem bafa byrjað úti
4 landi með eina kú og m4 ske
eldamaskínu, eru nú orðnir vel sj4lf-
bjarga eptir 3—4 ár. Margir liafa
byrjað 4 pví að taka land einhvern
tíma að sumrinu, en flutt sig út
til næsta nágranna að haustinu og
fengið J>ar búsnæði yfir veturinn;
og fengið svo bjálp fyrir vinnu
sína við að draga að við í bús-
kofa og fjós, og ekki allsjaldan
verið búnir að byggja og flytja í
búsið pá sáning hefur byrjað; enda
er J>að mjög áríðandi, svo að bægt
sje að taka vinnuna Jiegar bún er
helzt 4 boðstólum, sem er optast
hjá bændum um J>að leyti. Flest-
ir láta sjer nægja að koma upp
kostnaðarlitlum húsum í fyrstu, svo
sem 14 fet 4 breidd og 10 fet 4
lengd og svo sem 7—8 feta háum
veggjum með raft og torf-Jiaki, og
geta pau bús verið alveg lekalaus;
flestir munu brúka leir, sem all-
staðar er nægt af, 4 milli. Mjög
ópægilegt er að brúka jinnað en
borð í húsgólfið, pó margir liafi
látið duga sívala smá-„póla“; mest
er um að gera, að húsið sje hlytt
og loptgott.
Þessir örsnauðu menn verða sjálf-
sagt að skilja eptir fjölskyldu sína
4 löndunum, en vinna út allt sum-
arið; sjálfsagt J>ar sem Jieir fá bezt
borgaða vinnu sína, sem verður opt-
ast bjá bændum, Jiegar öllu er 4
botninn livolft, pví pað er pá fyrst,
að menn læra J>4 vinnu, sem J>eir
hljóta að bafa peninga upp úr er
peir fara að vinna 4 sínu eigin
landi; og svo purfa peir vanalega
að sækja aðra vinnu lengra til, og
pá kosta töluvert milliferðirnar; J>ar
við bætist og, að járnbrautar- og
bæja-vinnan varir sjaldan nema svo
sem 3—4 mánuði af árinu. Flestir
af J>eim, sem reynt bafa járnbraut-
arvinnu og sem jeg hef talað við,
taka liana fremur en aðra vinnu
af {>ví að bún sje svo ljett; oink-
anlega fyrir J>að að vinnutíiniun
sje tstyttri en bjá bæiulum.
I>að, sein böfundurinn talar um
að f4 lánaða uxa upp 4 að brjóta
fyrir bálfu uxaverðinu, get jeg ekki
sjeð að geti borið sig; og pó pað
gæti bitzt, pá er ekki liægt að
byggja 4 pvl, og J>að pá breint
ekki með öðru móti, en brjóta fyr-
ir J>að yfir bezta brottímann, sem
er júní, (ekki er talinn góður brot-
tíuni eptir miðjan júlí). Svo virð-
ist sem böf. gangi út frá, annað
bvort ftð sá 4 hrotið eða J>á ekki að
,,baksetja“ að baustinu, með J>ví að
hann gerir ráð fyrir, að maðurinn
fari í vinnu eptir að brottími er
liðinn. l>að befur reynzt mjög mis-
Jafnt að sá á 'brot, og er illgbr-
andi svo miklu nemi, en „baksetn-
'ng“ er nauðsynlegt að koma i
Verk að haustinu; eins og öll sú
jí'rð, sem 4 að sá í hveiti að vor-
inu, ætti að vera til reiðu að haust-
inu, J>ar sem er eins liætt við sum-
arfrostunum eins og lijer á sjer
stað.
Hvað pví við vlkur, að fóðra
brúkunar-uxa á liálmi, pá get jeg ekki
aðbyllzt J>að, enda J>ó J>eir væru brúlc-
unarlitlir, sem getur illa borið sig,
ef maðurinn er 4 annað borð að
hlynna nokkuð að landi sínu, til
J>ess að liafa liálft gagn af uxun-
um að sumrinu. Allt annað er með
aðra gelda gripi; að J>eir geti lif-
að af bálmi með góðri liirðing er
vafalaust.
Jeg er samdóma böf. í J>ví að
menn ættu almennt að kcppa um
að ná sem mest í bændavinnu, en
forðast sem mest járnbrautar og
bæjarvinnu, án J>ess að jeg álíti
bana nokkuð óbeiðarlega eða verri
vinnu í sjálfu sjer, on útkoman
verður almennt sú, að peir menn
sem leggja sig mikið í járnbraut-
arvinnu, eru verr en iðjulausir all-
an veturinn, eyða öllu sem J>eir
hafa aflað sjer að sumrinu áður, og
eru svo í sama farinu árið ejitir;
og sama er að segja um {>4, sem
stöðugt vinna í bæjum, svo fær
petta fólk fordólna fvrir allri annari
vinnu en J>eirri cr [>að getur unn-
ið hugsunarlaust. Petta er nú nokk-
uð skuggalegt, en [>að liefur líka
fleiri skugga-hliðar, sem eru enn í-
sjárverðari. Ar ejitir ár koma stórir
liójiar út liingað af minni kæru
fósturjörð ineð að minsta kosti pað í
huganum, og gangandi út frá pví, að
geta orðið sjálfstæðir og nytir menn í
mannf jelaginu, en [>á er liingað kemur,
er pað petta fólk, sem [>að finnur
fyrst, sem er í bæjunum, og pá verð-
ur J>að fyrst fyrir að láta J>að leiðbeina
sjer. 1>4 er einkum nm pað að ræða að
koma J>ví sem fyrst í vinnu, og J>4
sjálfsagt í pá vinnu, sem [>að álítur
bezta, som er járnbrautar eð bæjar-
vinna; að jeg ekki minnist 4 J>ær
fortölur bjá sumum, sem petta fólk
fær að heyra, livað illt sje að vinna
hjá bændum úti 4 landi; verður svo
lielzt niðurstaðan, að setjast að í
bænum, fyrsta veturinn, og svo
framvegis og pannig stækkar sá
hójnir, sem sætir einungis daglauna-
vinnu ár frá ári meir en sá sem
fer út 4 land að taka sjor bújörð.
Það mun vera almennt álit allra
vorra bugsandi nianna, að landtaka
lijer sje sá farsælasti vegur fyrir
flest af voru fólki og út frá pví
að ganga, er J>á líka nauhsynlegt
að vinna að pví, að menn sæti sem
mest bændavinnu, pvl pó menn
ekki geti tekið land í bráðina J>á
verður J>að pó ojitast útkoinan að
peir inenn, sem einu sinni fara út
til bænda, og staðnæmast J>ar nokk-
uð að mun, verða fyrst og fremst
miklu bæfari til að taka land, og
hafa sig ojitast inn í pað með tím-
anuin, fyrir utan hvað peir menn
verða miklu nytari fyrir pjóðfjelagið.
E>ar fá [>eir skóla fyrir liugann;
kríngumstæðurnar kiiyja [>4 til frain-
sóknar, og par af J>roskast [>eirra
'hugsunarafl; peir fríast við pær
margbreyttu freistingar, sem bæjar-
lífið hefur í för með sjer, öðruvísi
en }>eir, sein vinna sína ó-
breyttu tíu tíma vinnu í bæjunum,
enda pótt synast mætti, að peir
inenn ættu að liafa betra tækifæri,
J>ar sem peir hafa 14 tíma til að
evða til svefns og máltíðar, og er
auðsjáanlegt að J>eir gætu mist svo
sem tvo tíma á dag, til að upj>-
byggja sig í menntalegu tilliti; að
jeg ekki tali um allan J>ann tfma,
sem J>cir ganga iðjulausir svo mán-
uðum skij>tir, en um J>etta er ekki
að tala J>ví útkoinan er allt öðru-
vísi. Það er ekki sjáanlegt að
J>etta fólk bafi svo sem neina veru-
lega stefnu, og [>ó j>að hafi ein-
livern tíma stefnt 4 eitthvað, pá sjest
ekkert á mót á að }>etta eitt-
bvað sje ekki í söinu fjarlægðinni
og pað var fyrir fleiri árum, og }>ar af
leiðandi leggjamenn svo fyr eðasíðar
alveg árar í bát og láta svo reka
fyrir vatni og vindi, liugsandi ekki
um livar að landi ber að lokum.
Þotta sem jeg hef nú sagt á
sjer iniklar undantekningar. Það eru
til í Winúijieg menn sem vinna
með lífi og sál í framfara áttina,
pó [>að }>ví miður beri sVnilega
of lltinn ávöxt, og svo eru líka í
Winnij>eg nokkrir, sem meir en
fegnir vildu vera komnir út á land
og sem eru að reyna að draga
sanian nokkra dollara til að geta
byrjað búskaj) úti á landi, cn eru pví
miður í sama farinu eptir fleiri ár;
peir geta ekki trúað J>ví, að J>að
sje mögulegt að byrja úti 4 landi
með litla jieninga en }>að er mikill
misskilningur. Út á landi purfa
peir pó livorki að borga liúsaleigu
nje kauj>a eldivið, og liins vegar
heldur ódfrara að fæða sig úti á
landi en í Wirinipeg, og út frá
pví að ganga að maðurinn liafi lítið
eða svo að segja ekkcrt að byrja
með, purfi pvi að viuna út að
sumrinu og bafi pannig skammlaust
ofan af fyrir sjer og sínum, á líkan
bátt o(r bann mundi nera í Winni-
r> o
J>eg, J>á liefur liann J>að J>ó fram
yfir að vera búinn að innvinna sjer
100 ekrur af landi eptir prjú ár,
sem ekki eru svo lftils virði hjerna
úti á sljettunum.
Jeg hef pá orðið lieldur fjöl-
orðari en jeg ætlaði í fyrstu, og
má ske að sumum pyki að jeg
bafi farið nokkuð út frá ofninu, en
jeg vona, að peir færi ]>að allt til
betri vegar; líka geri jeg svo ráð
fyrir, að athugasemdir mínar við
ritgerð J. Á., verði ekki teknar
pakksamlega af öllum, par jeg bef
svo lítið byggt í skörðin, en [>að
er annað að geta sagt, livort petta
eða liitt geti borið sig, en að segja
að petta sje J>að bezta.
Þorsteinn Antoniusson
|3 r c 0 t 5 s í t r t ti.
Saga eptir Akxander L. Kielland.
(Niðurl.)
Og hvað var [>að í raun og
veru, sein komið hafði fyrir? — var
pað ekki sú allra versta skömm?
— var bún nú betri en svo marg-
ar vesalintrs stúlkur? hún hafði
O
hugsað til yfirsjóna J>eirra með
hryllingi, og aldrei getað skilið
[>ær. Ó — betur að hún gæti sjmrt
einhvern! betur að hún gæti losn-
að við allan pennan efa og alla
pessa óvissu, sem kvaldi hana; svo
liúii gæti fengið að vita ]>að með
vissu, bvað hún hefði gert, livort
hún ætti enn pá rjett 4 að líta
framan f augun á föður sínum —
eða hvort hún inundi liafa drýgt
[>á mestu synd.
Faðir hennar spurði bana svo
opt, hvort bún gæti ekki trú-
að sjer fyrir pvf, sem 4 bana legð-
ist; pví að hann fann, að eitthvað
var leynt milli peirra. En pegar
hún leit inn i skæru augun hans
— í hreinlyndisiega, bjarta andlitið,
pá var benni pað ómögulegt — al-
veg ómögulegt að koma nærri pví
hræðilega, óhreina atriði — og hún
gerði ekki nenja gráta. Stundum
hugsaði hún um mjúku höndina á
frú Hartwig, sem hafði verið svo
góð; en hún var ókunnug og langt
burtu, og öldungis alein varð hún
að heyja sitt stríð Og heyja pað
svo hljóðlega að enginn skyldi taka
eptir J>ví.
Og hann, — sem var á stjái úti
í Iffiuu með glaðlega andlitið og
punga skapið! Skyldi hún nokkurn
tírna fá að sjá liann aptur? — og
hvar átti húti að fela sig, ef hún
skyldi nokkurn tfma hitta liann^
Hann var fast samgróinn öllum
hennar efa, en án nokkurs bit-
urleika, án nokkurrar gretnju. Allt,
setn pjáði hatia, batt liana fastar við
hann, og hann leið henni aldrei úr
huga.
Rebekka annaðist sín daglegu
hússtörf tneð jafnmikilli athvgli og
umhyggju eins og áður. En í öllu,
setn hún gerði, brá honum fyrir. Ó-
tal staðir i húsinu og aldingarðin-
um minntu hana á liann: hún
mætti lionum í dyrunum, þarna
stóð liann, J>egar hann liafði yrt á
hana f fyrsta sinni, á konungsliól-
inn liafði hún ekki komið síðan
J>ar var [>að, að hann tók utan um
mitttið á lietini oa kyssti liana.
O v
Presturinn hugsaði oj>t áhyggju-
Ifullur uin dóttur sína; en í hvert
skipti, sem honum datt í hug bend-
ing læknisins, liristi liann höfuðið
gremjulcga. Ilann gat ómögulega
hugsað sjer, að lij>ur skilminga
manns-hönd mundi geta komizt inn
úr góðu brynjunni, sem liann liafði
gefið lienni, með bragði, sem nú
er margj>vælt orðið.
— Ef vorið hafði komið seint,
J>á kom haustið nógu snemma.
Eitt fagurt, hlýtt sumarkvöld
fór að rigna; daginn eptir rigndi
lfka, og nú rigndi óaflátanlega —
allt af kaldara og kaldara f 11
daga og nætur. Loksins stytti upp;
en næstu nótt var fjögra gráða
frost.
Á runnum og trjám lijengu
blöðin samanlímd eptir petta langa
regn; og J>egar frostið liafði purk-
að pau á sinn liátt, [>á duttu pau
til jarðar f stór-hópum, í hvert skipti
sem vindurinn liristi J>au ofurlít-
ið til.
Leiguliði jirestsins var einn af
J>eim fáu, sem hafði komið korninu
undir J>ak; nú [>urfti að [>reskja
]>að meðan J>reskivatn var til. Litli
lækurinn niðri í dalnum freyddi á-
fram, brúnleitur eins og kaffi, og
allt fólkið á búgarðinum var önn-
um kafið við að sjá um vjelina og
aka korni og hálmi upp og ofan
preStseturs-ásinn.
Hvervetna inni í garðinum lágu
hálmstrá, og pegar vindurinn straukst
inn á milli liúsanna, tók liann í
hausinn á hafra-hálminum, reisti hann
upp á endann og ljet stráin dansa
eins og gular vofur ejitir jörðinni.
Það var ung-æðislegur liaustvindur,
sem var að reyna sig; pað er ekki
fyrr en komið er fram á veturinn, að
lungun í lionuin verða fullvaxin,
og pá er pað, að liann fer að
lcika sjer að ]>aksteinum og skor-
steinspípum.
Grátitlingur einn hnipraði sig sam-
an uj>j>i á hundaliúsinu; liann [nýsti
höfðinu niður f fjaðrirnar, deplaði
augunum og ljet eins og ekkert
væri. En í raun og veru veitti liann
pví nákvæma ejitirtekt, livert farið
var með kornið. Þegar mikli grá-
titlinga-bardaginn liafði orðið um
vorið, liafði liann verið mitt inni f
hnyklinum, og enginn hafði höggv-
ið og gargað ineir nje, látið verri
ólátum en hann. En síðan liafði
hann orðið skynsamur; nú var hann
að liugsa um konu og börn — og
um pað, hve gott pað væri að
eiga eitthvað í vitum sínuin til
vetrarins.
— Ansgaríus hlakkaði til vetrar-
ins, — til hættulegra svaðilfara f snjó-
fönnunum og niðmyrkra kvelda með
gnauðandi brimgörðum. Hann not-
aði ]>egar ísinn, sem lá á jiollun-
um ejitir næturfrostið, pví alla sfna
tindáta ljet lianri marsjera út á
liann með tvær messingar-fallbyss-
ur.Sjálfur stóð hann uppi á kjagga,
sem var á livolfi, og athugaði vand-
lega, livernig ísiiin ljet smátt og
smátt undan, pangað til allt lier-
liðið steyptist niður, og ekki stóð
uj)j> úr annað en fallbyssu-hjólin.
Þá hrójiaði hann húrra og veifaði
húfunni.
„Hvers vegna ertu að hrój>a
}>etta?“- sj>urði presturinn, sein gekk
J>á 11111 garðinn.
„.Teg er að leika bardagann við
Austerlitz!“ — svaraði Ansgarfus
skfnandi glaður.
Faðirinn hjelt áfram og stundi
purigt; liann skildi ekki börn sfn.
-—Niðri í aldingarðinum sat Re-
bekka á bekk einum í sólskininu.
Hún liorfði út yfir lyngið, sem var
með dökk-lifrauðum blómum, par
sem haginn aptur á móti varð föl-
leitur undir liaustið.
Vejijtiriiar söfnuðust saman pegj-
andi, og hjeldu flugæfingar undir
ferðalagið, og allir strandfuglar flykkt-
ust í hópa til að fljúga sam-
an. Jafnvel lævirkinn liafði misst
móðinn og leitaði samferðafugla —
J>ögull og ópekktur innan um aðra
gráa haustfugla. E11 márinn gekk
rólega og stakk fram kviðnum; liann
ætlaði ekkert að fara.
Allt var svo kyrt og lojitið
var svo máttlaust og pámað. Það
dró úr öllum litum og hljómum
undir veturinn og lienni varð gott
af pví.
Ilún var ]>reytt og liún vissi
að pessi langi, dauði vetur
mundi eiga vel við hana. Hún
fann, að hennar vetur mundi verða
lengri en allra annara, og liún fór
að kvfða fyrir yorinu.
Þá mundi J>að vakna allt sam-
an, sem veturinn liefði svæft; fugl-
arnir mundu koina ajitur og syngja
gömlu söngvana með nýjum rödd-
unt; — og ujijii á konungshólnum
mundu fjólurnar liennar móður henn-
ar standa f bláum hnöppum; — pað
var p a r, að liann liafði tekið utan
um mittið á henni og kysst liaria
mörgum - mörgum sinnunt.
IsL bækur
til sölu hjá W. H. I’aujson & C#.
569 Main Str. Winnipeg:
Jón Ólafsson: Stafrófskver.............$ 15
M. Jochumson: Ljóðniæli, 1 skrautbandi 1,50
Sálmabókin nýja 1. prentun............. 1,20
„ „ 2- „ ......................... 1.00
Lárus Pálsson: Ilömöop. lækningarir. .. 40
M ynd af Jóni Sigurðssyni................ 50
Sjálfsfræðarinn, stjörnufræði............ 35
,, jarðfræði.. 40
Gestur Pálsaon: Menntunarástandið á ísl. 20
,, 3 Sögur.. 50
H. Pjetursson, Sálmar og kvæði f Skrautb. 1.75
„ ,, „ í fallegub. 1.50
Andvari 15. árg. (i889)................ 1.25
Dýravinurinn 1885—87—89 hvor........... 40
Tónas Helgason: Viðb. við kirkjusöngsb. 1.00
Biflíusögur (Tangs) ..................... 50
P. Pjetursson: Smásögur.. 50
Bibllitsögur (Balslevs).................. 35
Kaupendum út á landi, sem senda fulla
borgun fyrir þær bækur, sem |>eir panta, verða
sendar þær póstfrítt. Annnars verða ]>ær
alls ekki sendar og yfir höfuð ekki neinum
seldar nema fyrir borgun út í hönd.
NORTHERN PACIFIC
-------OGr-----------
IVJA^IITOB^ J/\R|IBí\AUT/\RFJI\CiD
Selur farbrjef
til allra stada < Canada og Battdarikjununj
LÆCRA EN NOKKURN TÍM.<\ ÁDUfJ.
florthern Paciflc og Mai;itoba járnbrautarfjelag-
ið scndir lest á
-----hverjum degi,----------
sem er fullkomlega útbúin með siðustu um-
bætur, ]>ar á meðal skrautlegir dagverða- og
svefnvagnar, sem gera ferðir með Jeirri
braut fljótar, skrmmtilegar og Jægilegar fyrir
fólk austur vestur og suður. Náið samband
við lestir á öðrum bruatum.
Allur farangttr merktur til staða f Can-
ada fluttur alla leið án |>ess tollrannsókn
sje við höfð.
Far yfir hafið með sjerstökum svefnþerbergj-
um útvegað til Stórbretalands og Evrópu
og þaðan. Samhand við allar beztu
gufuskipalínur.
Farbrjef VESTUP Á KYRRAHAFSSTRÖND
og TII, BAKA, sem duga 6 mánuði.
Viðvtkjandi frekari upplvsingum, kortum,
tímatöflum og farbrjefum sem gilda á miðdegis-
verðarvagna brautinni, skrifi mcnn eða snúa
sjcr til einhvers af agcntum N’orthern Pacific
& Manitoba brautarinnar eða til
HERBERT J. BELCH,
Farbrjefa agent 486 Main St.. Winni;>eg,
J. M. GRAIIAM. H. SWINFORD,
Aðalforstöðumaður. Aðal agent.
Winnipeg.
G. H. CAMPBELL
GENERAL
Eiilnil 1 Slcwship
TICKET AGENT, *
471MAO STREET. - WISAIPEG, MAA.
Hoadqnarters for all Lines, as undo*'
Allan, Inman,
Dominion, State,
Beaver. North Cerman,
White Star, Lloyd’s iBremen Llno>
Cuoln, Direct HamburgLine,
Cunard, French Line,
Anchor, ItaWan Line,
and every other line crossing the Atlantie or
Pacifle Ocoans.
Publisher of “CarapbeU’s Stearaship Giiide.w
ThisGuidegivesfull particularsof all lines. with
Time Tables and sailing dates. Send for it.
ACEHT FOR THOS. COOK&SONS,
the eelebrated Tourist Agents of the world.
PREPAID TICKETS,
to bring your friends out from the Old Country,
at lowcst rates. also
MONEY ORDERSAND DRAFTS
on all points in Great Britain and the Com
tincnt.
BACCACE
checked through, and labeled for the ship hr
which you sail.
Write for particulars. Corrospondeneo an-
swered promptly.
G. II. CAMPBELL,
General Steamship AgenL
471 Main St. and C.P.R. Dopot, Winnlpeg, Man.