Lögberg - 08.07.1891, Blaðsíða 5

LÖGBERG, MIÐVIKUDAGINN 8. JÚLI 1891.
o
ættu að vera stórkaupmenn, er
byrgðu smærri ver/.lanir landsins,
sem og er rjett álitið. Frjettaþráð-
inn telur hann sjer i lagi gagnleg-
an fyrir pessa stórkaupmenn, og
leggur {>að til, að landssjóður beri
mikinn hlut af kostnaðinum við lagn-
ing práðsins; en liann ætlazt til að
fjelög myndist til að leggja tal-
præði (telephones) frá kaupstöðum
upp um sveitir, og vonar að pessir
præðir tengist svo saman smátt og
smátt, unns peir nái landshornanan
á milli.
Höf. getur pess, að hann hafi
ritað og búið bæklinginn undir
prentun í fl/ti; augnamið sitt hafi
verið, að hann kæmist sem fyrst fit
á meðal manna á íslandi, svo ræða
mætti hin ýmsu mál og undirbúa
pau fyrir alpingi í sumar. Bækl-
ingurinn ber með sjer, að hann
hefur verið ritaður í fl/ti, pví hann
er ekki eins skipulega saminn og
vera mætti. En petta rírir alls ekki
álit lians í vorum augum. Vjer á-
lítum langt um meir í pað varið,
hvað mikið er í honum af góðum
hugvekjum en að hann sje svo
skipulega ritaður eða málið svo
sljett og hrukkulaust.
Síðasti kaflinn í bæklingnum er
nokkurs konar Krukkspá, og setjum
vjer hann hjer orðrjettan:
„Það var komið fram á fiimnta
tug hinnar tuttugustu aldar, og
margt var orðlð breytt á íslandi.
Allir prestar, sýslumenn, læknar,
menntuðustu bændur, lærisveinar úr
Möðruvallaskólanum og úr búnaðar-
skólunum höfðu tekið sig saman
um pað, að ræsta vel til hver á
sínu heimili oof að fá bændur til
pess að feta í sömu sper. B'erða-
bækurnar voru líka steinhættar að
tala um sóðaskapinn á íslandi, en
margar peirra voru nú farnar að
geta um hybýlapryðina par í landi.
Reykjavík var orðinn álitlegur
bær með 12—15 púsund manna.
Gufuskip komu par frá útlöndum
á hverri viku allt sumarið og miklu
optar um veturinn en áður hafði
tíðkast. En út fri Reykjavik gengu
títt gufuskip á báða bóga kringum
landið. Alpingishúsið var nú ekki
,eina húsið, sem mönnum varð star-
sýot á, heldur voru par nú komn-
ar allmargar fríðar byggingar; er
sjerstaklega vert að nefna hús lands-
skólans og safnanna, bæði hinna
.sögulegu og náttúrufræðislegu, er
áttu hús saman. Enginn kvartaði
nú ujn baðleysi i Reykjavík, pví
baðhús voru par komin nóg. Sjer-
staklega voru pó böð pau mjög
sótt, er stóðu inn með sjónutn,
niður frá laugunnm. Par hafði ver-
ið trrafin allmikil dæld í flæðarmál-
inu og sjónutn hleypt í hana, en
til pess að gera hann mátulega
heitann, var heitt vatn úr laugun-
um leitt eptir pípum í dældina.
Voru böð pessi sótt pegar snemma
á vorum, sumarið allt og fram á
vetur. Rótti útlendum ferðamönn-
um sjerstaklega gott á sumrum að
baða sig parna.
Hvergi voru pó breytingarnar
meiri að tiltölu en i Árnessyslu.
Eyrarbakki hafði vaxið miklu
skjótar en nokkur annar kaupstað-
ur á landinu, pví par var nú um
6000 manna. Kom pað skjótt fram,
er hann liafði fengið kaupstaðar-
rjettindi. að betra land lá að hon-
um en nokkrum öðrum kaupstað á
landinu. Tveir aðalvagnvegir höfðu
fyrir löngu verið lagðir upp frá
Eyrarbakka, en út frá peim kvísl-
uðust nú ótal smærri vagnvegir.
Svo var pað dag einn snemma
í júlímánuði, að menn sáu fána
vera hafna upp snemma merguns á
hverju húsi á Eyrarbakka. Það var
hátíðabrigði á öllw og auðsjeð að
eitthvað óvanalegt var um að vera,
enda átti að halda minningarhátíð
pess, að 50 ár væru liðin frá pví
að Eyrarbakki var gerður að kaup-
stað.
Daginn áður hafði fólk streymt
að úr öllum áttum til Eyrarbakka,
en pegar í byti pennan dag mátti
sjá hvern vagninn hlaðinn fólki
koma á fætur öðrum niður Flóann
og til kaupstaðarins. Þótti nú bænd-
um mun hægra að sitja á vagni
með konuna á aðra lilið og börnin
á móti sjer, og láta 2 hesta renna
fyrir með allt sa«an, en að fá
sjálfum sjer, konunni og hverjum
krakka sinn hestinn hverju, eins og
áður var siður. Hver bóndi átti
pví nú orðið vagn, enda var nú
nóg komið af vagna og aktfgja-
smiðum í landinu sjálfu, svo ekki
var neinn sjerstakur erfiðieiki á að
fá sjer vagn. Mátti sjá að mörg-
um ökupór pótti nú eigi síður gam-
an að pví, að láta hestana renna
fallega fyrir vögnunum, en inönnum
pótti áður gaman að pví, að láta
pá fara fallega undir sjálfum sjer
Að eins einstaka maður sást
teygja jóana. I>að voru synir höfð-
ingja eða rfkra bænda, pví öðrum
pótti nú of dfrt að halda hesta
eingöngu til reiðar. Ætluðu pessir
menn að halda kappreið einn há-
tfðardaginn; stóð pað f sambandi
við s/ningu pá. sem halda átti par
á Bakkanum.
Þegar leið að dagmálum, tók
mannfjöldi mikill að pyrpast saman
við höfnina, enda færðust bæði gufu-
skip pau, sem von var á frá Reykja-
vík, nær og uær. Þegar pau lögðu
ofurhægt inn á höfn Eyrarbakka,
laust upp miklu fagnaðarópi, bæði
á landi og út á skipunuin.
Gufuskip, enda pótt pau væru
ekki stór, inn á höfniaa á Eyrrr-
bakka! (
Um eitthvað 10 undanfarin ár
hafði verið unnið að pví að byggja
góða höfn á Eyrarbakka. Með pví
að sprengja sker og klappir hafði
bæði innsiglingin og höfnin sjálf
verið stækkuð og dypkuð, og svo
liafði steinveggur mikill verið lilað-
inn fyrir utan höfnina á sjálfum
skergarðinum. Enn fremur höfðu
hafnarveggir verið byggðir land-
megin eða kaupstaðar megin við
höfnina, svo að skipin gætu lagzt
upp við sjálfa hafnarveggina, eins
og títt er í útlöndum — og eins
og greinin sasla í Samkundutiðind-
um hafði talað um á 19. öldiani.
— Detta höfðu menn gert fyrir
hafnarsjóðinn, gjafasjóð Þorleifs
Kolbeinssonar, og með styrk úr
landssjóði. Enn fremur höfðu verið
almcnn samskot til pess par í kaup-
staðnum og í Árnessyslu, Rangár-
vallasyslu og Vestur-Skaptafellssfslu;
höfðu kaupmennirnir á Eyrarbakka
gefið drjúgum til pessa fyrirtækis.
Að lokum hafði pó Eyrarbakka-
kaupstaður tekið lán svo sem purfti
til pess að fullgjöra höfnina, pví
allir voru á einu máli, hvílík fram-
för petta væri fyrir kaupstaðinn.
Höfðu menn nú keppzt við að ljúka
pessu starfi, áður en 50 ára hátíð
kaupstaðarins yrði haldin.
Á fyrra skipinu, sem lagði inn
á höfnina, stóð landshöfðingi og
ymsir höfðingjar með honum úr
Reykjavík og par á meðal nokkrir
af kennurum landsskólans uppi á
skipstjórnarbrúnni. Hann var kom-
inn til pess að vígja höfnina; átti
hátíðin að byrja naeð peirri athöfn.
Þennan dag voru haldnar marg-
ar ræður á Eyrarbakka, og par var
minnzt margra manna, sem heima
höfðu átt á Eyrarbakka. t>ar var
minnzt Þorleifs Kolbeinssonar, Guð-
mundar Thorgrimssens, Einars Jóns-
sonar, Gnðmundar ísleifssonar o. fl.
Einkum var pó mikið minnzt á
Þorleif gamla, pví að aðalræðu-
maðurinn dró dæmi af æfi han.i.
Þegar hann 1/sti ástæðum og hag
manna á Eyrarbakka, er par hafði
verið ein verzlun, lysti hann meðal
annars, hvernig Þorleifur hafði aflað
sjer auðs fjár. En hann tók líka
fram, að pessi maður hefði ekki
horft í, pótt hann væri margra
barna faðir, að verja allmiklu af
fje sínu til framfara fyrir Stokks-
eyrarhrepp og Eyrarbakka, og hann
syndi fram á pað, hversu maður
pessi hefði sjeð skarplega fram f
tímann, prátt fyrir pað, pótt hánn
hefði enga menntun hlotið aðra en
pá, er hann hafði aflað sjer sjálfur.
Hvað hefði ekki getað orðið úr
gáfum hans, ef eins hægt hefði ver-
ið að afla sjer menntunar á æsku-
árum hans sem nú, ef pá hefðu
verið til skólar, ef tráfum hans hefði
verið hjúkrað, er hann sem um-
komulaus drengur gerði sjer langa
ferð til pess að biðja einn hinn
menntaðasta mann á landinu að
kenna sjer, en liann ljet hann synj-
andi frá sjer fara?
Æfi Þorleifs hefði pá orðið önn-
ur, en líklega hefði Eyrarbakki ekki
notið hans.
Á einu augnabliki var nú gerð-
ur meiri rómur að minningu t>or-
leifs gamla, en gert haiði verið að
honum sjálfum í lifanda lífi, öll
pau 80 ár eða meir, sem hann lifði.
En jeg skal ekki rita langt
um pessa hátíð, pví blöðin á Eyrar-
bakka, bæði Árnesingur og Austan-
verji og enda fleiri, munu gera pað
greinilega, og frjettapræðir munn
bera tiðindin frá henni út um land-
ið og til annara landa. Að eins
skal pess getið, að allir luku upp
einum munni um p»ð, að aldrei
hefðu peir verið á annari eins há-
tíð. Endaði hún með pví, að menn
ákváðu, að hið næsta stórvirki, sem
menn skyldu ráðast í par um sveit-
ir, værí að leggja járnbraut frá
Eyrarbakka upp að brúnni á ölfusá.
Sögðu menn að slðan mætti ávallt
lengja liana upp eptir syslunni, og
eins yfir ána, yfir í Ölfusið. t>á
gullu við Reykvíkingar og kváðust
mundu leggja járnbraut úr Víkinni
og austur, gætu menn mætzt á miðri
heiðinni. t>á greip einn gamall
maður fram í og mælti: „En varið
pið ykkur nú á Svínahrauni, góðir
hálsar!“
(Niðurl. næst). t
Jeg sel
SEDRUS-
GrlRDIN&A-STÓLPA
sjerstaklega ódyrt.
Einnig allskonar
TIMBUR.
SJERSTÖK SALA
Á
Ameríkanskri, þurri
Á. H. VAN ETTEN
á horninu á
Prinsess og Logan strætum,
WlNNIPEG.
Mutual Reserve Fund Llfe
Association of New York.
hefur fengið sömu viðtökur hjá íslend-
ingum og dllum öðrum sem því verða
kunnugir. 1 |)að eru nú gengnir á ann-
að hundrað /slendingar. þar á meðal
fjöldi hiuna leiðandi inanna. Fjelagið
selur lífsábyrgðir fyrir að eins pið sem
þær kosta. Minna skyldi engir borga,
því þá væri sú ábyrgð ótrygg. Meira
skyldi engir borga, því þá keupa þeir ot'
dýrt. Fyrir „koxtprísil selur þetta fjelag
lífsábyrgðír, og gefur eins góða tiygg-
ing og liin elztu, öiiugustu og dýrustu
fjelög heimsins.
25 ára $13,76 fl 35 ára $14,93 || 45 ára $17,96
30 „ $14,24 || 40 ., $16,17 « 50 „ $21,37
W. II. Paulson í Winnipeg er
Genkkal Agent fjelagsins, og geta menu
snúið sjer til hans eptir frekari upplýs
ingum. Þeir sem ekki ná til ab tala
við hann, ættu að skrifa honum og
svarar hann l>ví lljótt og greinilega. All-
ar uppiýsingar um fjelagið fást lika hjá
A. R. McNichol Mcli.tyre 151. Winnipeg
Oanadiaii Mc
jarnbraulin.
Ilin
B i 11 e g a s t a
S t y t s ta
B e s t a
Braut til allra staða
A u s t n r
V e s t ii r
S u (1 u r
Fimm til tíu dollars sparaðir með því
að kaupa farbfjef af okkur
Vcstur ad hafi.
Colonists vefnvagnar með öllum iestum
Farbrjef til Evropu
Lægsta fargjald til Íslands
og haðan hingað.
Viðvikjaudi frekari upplýsingum, kort-
unr., tímatöflum, og farbrjef-
um, skrifl menn
eða snúi sjer
til
W. M. McLeod,
Farbrjefa agent, 471 Main St., Wlnnipeg
Eða til
J. S. Carter,
á C. P. R. járnbrautarstöðvunum.
Robt. Kerr, ____________
Aðall'arbrjefagent
474
snúið SVð til vinstri handar ofan
Georgs stræti og gengið aptur til
bæjarins gegnum Fitzroy-garðinn;
par hafi hann svo fleygt yfirfrakk-
anum, af pví að liann vissi að hann
pekktist, eða falið hann, og farið
út úr garðinum og gegnum bæ-
inn—“
„Kjólfötin voru auðpekktari en
yfirfrakkinn11.
„Hann var ekki í kjólfötum“,
sagði Kilisp rólega.
„Nei, hann var pað ekki“, sagði
Calton með ákefð og minntist vitna
framburðarins. „t>ar kemur annað
atriðið, sem fellir yðar hugmynd.
Morðinginn var í kjólfötum — pað
sagði ökumaðurinn".
„Já; af pví að hann hafði sjeð
Mr. Fitzgerald í kjólfötum fáum
mínútum áður, og lijelt, að hann
væri sami maðurinu eins og sá
sem fór inn í kerruna íneð Mrliyte“.
„Nú-nú, hvað gerir pað til?“
„Munið pjer ekki að seinni
maðurinn hafði yfirfrakkann hneppt-
an að sjer? Moreland var í dökkum
buxum — að minnsta kosti held jeg
pað — og pegar hann hafði hneppt
487
og hann væri einhver heilagur mað-
ur!“
„Við hvern á hún?“ hvíslaði
Calton að Kilisp.
„Við hvern á jeg!“ grenjaði
Ciuttersnipe gamla. Hún hafði skarpa
heyrn og hafði heyrt spumino'una,
pó að hún væri sögð í lágum róm.
Náttúrlega við Mark B'rettlby!“
„Guð minn góður!“ Oalton
stóð upp standandi hissa, og pað
var jafnvel auðsjen nokkur undrun
á óbifanlega andlitinu á Kilsip.
„Já, pað var völlur á honum
á peim döguin“, hjelt Guttersnipe
gamla áfram, „og hann var að flag-
ast og flæmast kringum stelpuna
mína, og tældi hana, og skildi svo
við hana og barnið hennar í örbvrgð,
bölvaður fanturinn“.
„Barnið hennar! Hvað hjet
pað?“
„Ó“, svaraði kerlingin vonzku-
lega, „eins og pjer pekkið ekki
dótturdóttir mína, hana Sal“.
„Er Sal barn Mark Frettlbys?“
„Já, og hún er eins lagleg
stúlka eins og hin, pó að pað vildi
svo tilj að hún fæddiit ekki peim
483
arnir ykkar,“ sagði kerlingin vonzku-
lega og færðist allt í einu í hana
nýr kraptur; „og komist jeg á fæt-
ur aptur, skal jeg gera út af við
ykkur, hundspottin.“
Lizer rak upp skríkjulegan hlát-
ur, og Kilsip færði sig til hennar
„I.áttu ekki svona“, sagði hann
önuglega, tók í aðra öxlina á Lizer
og ýtti henni pangað sem hin
stúlkan húkti; „vertu kyr parna,
pangað til jeg segi pjer að færa
pig úr stað.
Lizer hrissti svarta, flókna hár-
ið aptur á höfuðið á sjer, og ætl-
aði að fara að svara einhverri ó-
svífni; en pá fók liin stúlkan,
sem var eldri og liyggnari, i hana
og dró hana niður við hliðina á
O
sjer.
Meðan á pessu stóð, fór Calton
að yrða á gömlu frúna í horninu.
„Þjer vilduð flnna mig?“ sagði
hann bliðlega, pvf að prátt fyrir
pá óbeit, sem hann hafði á
henni, pá var faún pó kona, sem
komin var að dauða.
„Já, bölvaður,“ hrikti i Gutter-
snipe gömlu; hún lagðist út af og
47 9
„Jeg veit ekki, af pví að jeg
er eKki læknir“, svaraði lögreglu-
inaðurinn purrlega.
„Ó!“ hrópaði Calton vandræða-
lega.
„Það sakar yður ekkert“, sagði
Kilsip hughreystandi; „jeg hef marg-
opt komið pangað, og ekkcrt geng-
ur að mjer“.
„Satt er pað“, svaraði mála-
færslumaðurinn, en jeg gct sykzt
af pví, hvað sem pað nú er, pó
jeg komi ekki nema einu siuni“.
,A’ður er óhætt að trúa mjer,
pað er ekkert verra en elli og
drykkjuskapur“.
„Hefur hún nokkurn lækni?“
„Það má enginn læknir koma
naerri henni — hún tekur meðölin
eptir sinni cigin fyrirsögn“.
„Bronnivíti, býst jeg við? Það
er nú miklu pægilegra meðal held-
ur en læknarnir eru vanir að skammta
manni“.
Þeir fóru inn í litla Bourkes
stræti, og eptir að peir voru komnir
út úr mjóu og dimmu göngunum,
sem Calton fannst hann nú vera
orðinn gagnkunnugur í, komu peir