Lögberg - 09.09.1891, Blaðsíða 2

2
Logberg almennings.
[Undir (lessari fyrirsögn tökum vjer upp
greinir frá reönnum hvaðanæfa, sem óska
að stíga fæti á Lögberg og reifa nokkur
þau máiefni, er lesendur vora kynni
varða. — Auðvitað tökum vjer eigi að oss
ábyrgð á ekoðunum (.eim er fram koma
í slíkum greinum. Engin grein er tekin
upp nema höfund'ur nafngreini sig fyrir
ritstjóra blaðsins, en sjálfráöir eru höf-
uudar um, hvort nafn þeirra verður prent-
að eða ekki].
Hann langar heini.
Leir veittu lionum virðing og seim,
0#f völdu’ lionum frjófgustu lönd;
Þó langar hann, langar liann heim
Að lopthreinni ættjarðar-strönd.
Þeir leiða’ hann í ginnandi glaum
A gleðinnar sælustu stund;
Samt vakandi drejmir hann draum
Um dalina’ á feðranna grund.
Nei, farsæld hann finnur ei hjep,
Og fær ekki augnabliks-ró,
t>ví hjartað og hugurinn er
Fyrir handan inn bárótta sjó.
t>ví völd horium veit ei, nje seim,
Nje veldu’ honum kornauðug lönd;
En flyt þú hann, flyt ]>ú hann lieim,
Að feðranna tignlegu strönd.
J. Magmjs Bjarnason.
ÞINGVALLA-NÝLENDAN.
Tvö ár eru nú liðin frá ]>ví
jeg ferðaðist um Þingvalla-nýlend-
una í xyrsta sinni. í annað sinn
var jeg á ferð par nú um síðara
hlut ágústmánaðar.
Jeg skrifaði, eptir að jeg í
fyrra sinnið ferðaðist um ]>á byggð,
dálitla grein í Lögberg viðvíkjandi
líðan manna ]>ar og áliti mínu á
framtíð byggðarinnar. Jeg sá nú,
mjer til mikillar ánægju, að vonir
mínar um nýlenduna höfðu ræzt.
Nýlendan má heita að liafi heppn-
a/.t prýðilega. Hún er nú mesta
íslenzka nýlendan í Canada. Hún
er vitanlega skemmra á veg kom-
in, en hin blótnlega Asgyle-byggð;
en hún stefnir í sömu búsældar
áttina, og meiri er hún, að búenda
tölu. Nýja Islandi er hún langt
fremrí að búnaðarháttum og vel-
gengni.
Breytingin, sem orðið hafði á
byggðinni um pessi tvö ár síðan
jeg var ]>ar staddur næst áður, var
eptirtektaverð. Búendur voru pi
um 60 að tölu, nú hafa tekið land
]>ar hjer um bil 150. Nú eru
komnir allmiklir hveitiakrar á hverju
landi hjá hinum eldri bændum, op
annars mjög fáir, jafnvel meðal
peirra sem pangað fluttu á síðasta
ári, sem ekki hafa fáeinar ekrur
undir hveiti. Akrarnir voru nú í
sínu fegursta skrúði, og gáfu ekk-
ert eptir hinum beztu sem gerast
hjer í Manitoba. Griparæktin par
í hyggðinni hefur, eips og kunn-
ugt er, verið aöalatriðið í búskapn-
um. Það er líka gerandi par að
koma fram gripum. Slíkar engjar
lief jeg aldrei sjeð; líka eru hagar
par óprjótandi enn setn komið cr,
af pví svo mikið af landinu er
óbyggt.
Vatnsleysi hefur pótt par aðal-
gallinn, eða eini gallinn, og er
víst nokkuð hæft i pví, að aii-
mikla fyrirhöfn hefur pað kostað
sumstaðar par að grafa eptir góðu
vatni, en fremur fer sú umkvörtun
minnkandi. Nokkrir bændur par
eiga yfir 100 fjár, og fjöldi bænda
eiga yfir 20 nautgripi.
Nú er fremur að taka fyrir inn-
flutning í pessa byggð og ber ýmis-
legt til pess. Eitt pað, að lengra
er nú orðið að sækja frá járnbraut
til ótekinna landa, en par eru lönd-
in sögð enn betri, en pau sem
tekin eru, og víst er pað, að í
austurpartinum af nyrðri parti
byggðarinnar, sem kallaður cr „Lög-
berg“, eru hin fegurstu lönd, og
hentug til akuryrkju, og er gnægð
af peim enn ónumin.
LÖGBERG, MIÐVIKUDAQINN 9. SEPTEMBER 1891.
Annað, sem veldur pví að inn-
fiutningur í Þingvallabvggð er nú
í rjenan, er pað, að stór landfláki
vestur frá enda M. N. W. brautar-
innar hefur nýlega vakið eptirtekt
uianna. Það land er mjög lofað af
öllum sem pað skoða, og eru nú
íslendirigar í hópum að ferðast
pangað og líta sjer eptir bújörðum.
í Þingvallabyggðinni eru nú
2 lúterskir söfnuðir, sem báðir standa
í kirkjufjelaginu; íslenzkum sunnu-
daga skóla er haldið uppi í báð-
um söfnuðunum.
Þegar jeg var á ferð par í
byggðinni fyrir tveimur árum síðan
var eittlivcrt umtal uin að fá prest
pangað, en vel mátti ■ heyra að
menn ekki treystu sjer pað sem
bezt pá sökum fátæktar og fá-
mennis. Sú breyting er nú orðÍH
á, að nú heyrðist pað vera hið
helzta óánægju efni par, að ekki
var fenginn prestur í byggðina, og
voru allir ákveðnir í pví, að bæta
úr pví, undir eins og álitlegur
, prestur fengist til að flytja pangað
Það gátu pess einhverjir til
um árið, að jeg myndi hafa verið
fenginn af M. & N. W. járnbrautar-
fjelaginu til að skrifa lof um byggð-
ina. Sú getgáta var röng. Eiua
ástæðan, sem jeg hafði pá til að
skrifa um byggðina var, eins og
nú, sú, að jeg vildi gjarna leiða
athygli manna að pví tækifæri, sem
par bauðst og býðst enn til að fá
góðar ábýlisjarðir. Hugboð rnitt
um pað, hvernig framtíð manna
y-ði par, hef jeg nú liaft pá á
nægju að sjá rætast.
Það væri illa gert að láta
nokkurt fjelag hafa álirif á pað,
sem rnaður segir um hvert land
sem er, í peim tilgangi að leið-
beina öðrum, en ekki væri nema
verðugt að minnzt væri með
pakklæti á meðferð Manitoba & N.
W. járnbrautarfjelagsins á íslcnd-
ingum, sem tekið hafa lönd með
fram peirri braut. Hjá pví fjelagi
hafa Islendingar mætt betri með-
ferð og meiri hlunnindum en hjá
nokkru öðru járnbrautar eða land-
fjelagi, sem gert hefur sjer far um
að draga pá til sín. Fyrir pað er
verðugt að pakka, og er pað hægt
án pess til missagna leiði um land-
kosti nokkurs hjeraðs.
W. II. Paulson.
ATHUGASEMD
við lítinn kafla úr 6. fundi kirkju-
pingsins 1891, sem stendur í Lög-
beigi 1. júlí, 2. bls., 3. dálki.
Á pessum 6. fundi kirkjupings-
ins ber sjera Jón Bjarnason pað
fram, að óánægja hafi heyrzt út af
pví, að trúarbrögð ættu að kennast
á hinum fyrirhugaða skóla kirkju-
fjelagsins ; og tekur hann sjerstak-
lega fram, að slík óánægja hafi
eptir roinni sögn komið fram í okk-
ar söfnuði við tilraun til að fá
samskot til skólans.
Af pví að jeg hef ckki átt tal
við sjera .1 Ui Bjarnason um petta
málefni síðan á kirkjupingi í fyrra,
n«ma með brjeli síðastl. vetur, pá
hlýt jeg að skoða svo, sem hann
dragi pessa sögn út úr áminnztu
brjefi mínu.
Ef svo er, pá hlýt jeg að biðja
minn heiðraða vin, sjcra Jón Bjarna-
son, að lesa aptur brjef mitt og
leiðrjetta síðan áminnzta sögn.
Jeg lief að vísu ekki afskript
af brjefinu vegna pess að pað var
frá míuu sjónarmiði prívat brjef,
en alls ckki embættisbrjef, sein
ganga pyrfti í gegnum kirkjuping.
En samt sem áður neita jeg pví,
að jeg hafi nokkuð í pá átt skrif-
að, er áminnzt sögn sjcra Jóns
Bjarnasonar bendir til.
En hitt hef jeg sagt í brjef-
inu, að málið liafi á tilgreindutn
fundi fengið mótróður, fyrir pað að
skólahugmyndin væri ekki nógu
frjálsleg frá sjónarmiði peirra er á
móti mæltu, ef guðfræði yrði gerð
að skyldugrein skólans.
Allir munu skilja, að í pessu
liggur erigin óánægja yfir pví, pó
guðfræðis kensla fari fram í skól-
anum, heldur yfir hinu, er jeg tók
fram í brjefi mínu til sjera Jóns,
að guðfræði yrði gerð að skyldu-
ein.
Setjum svo, að jeg biðji um
inntöku á skólann, cnn finni ekki
hjá mjer köllun til að verða guð-
fræðingur, heldur langi til að ná
menntun mjer til atvinnu á annan
hátt, segjurn í bókfærslu eða lög-
fræði, en ef til vill bæði fátæktar
og tilhneigingar vegna finni mjer
ekki fært, að stunda pá námsgrein,
eða eyða tíma mínum í að treða í
mig nauðugan peirri menntun, er
fjarri liggur tilfinningum mínum að
hafa lífsstöðu eða atvinnu af fyrir
ókoinninn tíina. .
Ef nú forstöðumaður skólans,
prátt fyrir pað, segir mig vsl kom
inn, pá mundi jeg ekki fara að
gera mjer rellu út af pví, pó guð-
fræði væri kend á skólanum, ef jeg
væri að eins sjálfur laus við hana;
og undir hjer sögðu skilyrði getur
kirkjufjelagið átt von á almennu
fylgi okkar safnaðar.
Ef par á móti forstöðumaður
skólans neitar mjer inntöku, nema
jeg lesi guðfræði líka, pá er jeg
samkvæmt framansögðu útilokaður
frá vorri einu íslenzku menntastofn-
un í pessn landi, og pá getum við
búizt við talsvert sterkum mótróðri
í söfnuði okkar.
Þessar síðustu málsgreinir sína
pnð sem hjer kallast (af nokkruin)
frelsi og ófrelsi í skólahugmyndinni
Jeg vona að pstta nægi til að
sýna, að jeg hef aldrei skrifað eða
á annan veg sagt mínum háttvirta
vini, sjer Jóni Bjarnasyni, pað sem
hann ber mig fyrir á framangreind-
una fundi kirkjupingsins.
Þar sem herra Tómas Pálsson
kirkjupingsmaður okkar svarar sjera
Jóni með pví á sama fundi kirkju-
pingsins að lýsa yfir misskilningi
mínum á framangreindu málefni.
pá virði jeg honum pað til vork-
unar, par jeg get ekki búizt við
að hann vefengdi orð sjera Jóns,
eða tæki málstað minn.
En af framangreindu vona jeg
hanm (T. P.) sannfærist um, að jeg
pessu máli viðvíkjandi hafi ekkert
misskilið, og par af leiðandi ekkert
sagt sjera Jóni, sem misskilningi
pyrfti að valda.
En par sem lierra Tómas Páls-
son endar pingræðu sína með pví,
að lýsa pví yfir að skólamálinu
hafi hjer verið vel tekið, pá leyfi
jeg mjer að kalla pað með væg-
ustu orðum misskilning, og skal jeg
gefa mönnum tækifæri til að bera
um hvor okkar liafi par skihð
rjfettara.
Á fundinum, sem málið var
rætt, tóku pátt í umræðunum (ef
mig minnir rjett) að eins 5 menn,
3 með en 2 á móti; en hvort 3
eða 2 hafa mátt sín meira, má ráða
af samskotunum, bæði af pví hvcr
upphæðin varð, og líka af tölu
gefendanna.
Jeg hef hjer fyrir mjer nafna-
lista gefendanna, og sýnir liann 21
að tölu, og upphæð samskotanna
>S-50,00; og er psirri upphæð safnað
af mjcr og lierra Kristjáni Ilelga-
syni; en á samskotalista kirkjufje-
lagsins, upplesnum á áminnztuin
fundi kirkjupingsins, sje jeg að
standa $11 frá okkar söfnuði, og
hefur pá priðji nefndarmaðurinn
okkar, herra Tórnas Pálsson, safnað
pcim viðbættu 50 centum, annað
hvort hjá sjálfutn sjer eða öðrum,
eða pá hvorumtveggja. En pað
er aðgætandi, að hr. T. Pálsson
lýsir pví yfir á kirkjupinginu að
nokkur loforð sjeu útistandandi hjer
ytra, og mun pað vera í peim
parti nýlendunnar, sem hann átti
yfir að fara, pví engin loforð á jeg
útistandandi á pví svæði, er jeg
fór yfir, og að pví er jeg vcit
ekki hr. Kris ján Helgason heldur,
enda munu pessi pinglýstu loforð
koma sjer vel í einbættistíð herra
Tóinasar Pálssonar.
Þingvallanýlendu 6. júlí 1892.
Hjálmar Iljálmarsson.
Prentun greinar pessarar hefur
dregizt fyrir vangá. Rilst.
Til minnis
FYRIR
JON OLAFSSON.
Jón Ólafsson er einhver sá gleymnasti maður, sem vjer höfum
nokkurn tíma kynnzt við, enda er pað ef til vill engin furða, pví að
maðurinn hcfur í mörg horn að líta. Oss pykir pví gustuk að minna
hann á einstök atriði, sem hann parf endilega að muna, en er auð-
sjáanlega búinn að gleyma.
1. Jón Ólafsson segir í Heimskr. 5. ág. síðastl., að pað sje „sú
helberasta og ærulausasta lygi“, að hann hafi tekið fje til eigin brúk-
unar af fjelagssjóði og engan staf skrifað fyrir í sumum tilfellum.
Eptirfylgjandi menn segjast hafa borgað oss meðan Jón var fjehirðir
Lögbergs, pær upphæðir, sem aptan við nöfn peirra standa:
B. H. Johnson Churchbridge $2 Jóhann Jóhannsson Churchbridge $2
Peter Einarsson „ $1,50 Thorsteinn Johnson Boissewain $2
Yilhj. Thorsteinsson South River $1 Friðjón Friðriksson Clenboro $1
13
a
o
trnes
.1. G. Jóhannesson $2, Jón Sigurðsson $2 — $4,00
Magn. Jónsson $2, Vigf. Snæbj.sson $2 — $4,00
Vigf. Sigurðsson $2, Guðm. Gíslason $1 — $3,00
Ilannes Björnsson $2, Björn Olson . $2 — $4,00
Einar Einarsson $2, Helgi Jónsson $3 — $5,00
samtals $ 20,00
$2,00 Jón Jónsson iírnes $2,00
$2,00 Hafliði Guðbrandss. Gardar$3,25
$2,00 H. H. Árman Garðar $4,00
$2,00 H. Bergsteinss. Binsoarth $2,00
$2,00 B. Runólfsson Sp. Forks $2,00
$25,00 Balmoral Lodge I.O.G.T. $1,50
$7,00 W. W. McLeod $3,38
$8,00 B. Björnsson Duluth $2,00
$1,00 H. Ásgrímsson Mountain $2,00
$2,00
Finnbogi Finnbdgason
Jónas Jónsson Árnes
Sigurður Ögmundsson St. Thomas
C. H. Gíslason Gardar
Jónas Jónsson Gloucester
Andrjes Freeman Winnipeg
Royal Soap Co.
E. A, Armstrong Pembina
Hjálmar Bjarnason Sp. Forks
J. Peterson Montevideo
Fyrir engri af pessum borgunum hafði Jón skrifað einn staf, pegar
liann skilaði af sjer fjárgeymslu Lögbergs. Ilann póttist og pá ekki
hafa einu centi yfir að ráða, heldur vera allslaus maður. Hafði hann pá
ekki tekið petta fje „til eigin brúkunar“? Eða Ijúga allir pessir menn?
Hann ætti að reyna að átta sig á pessu, pó hann gleyminn sje. Og
jafnframt ætti hann að vita, hvort hann rekur ekki minni til ýmsra.
annara upphæða, sem hann hefði átt að gera grein fyrir á annan hátt
en honum póknaðist, svo sem $4,80 hjá Mclntyre Bros., $1 hjá Imper.
Bank, $3,40 hjá Ól. Þorgeirssyni, $18,50 frá forstöðunefnd íslendinga-
dagsins o. s. frv., o. s. frv.
2. Þá ætti Jón ekki heldur að gleyma pví, að pegar hann var að
skila af sjer refkningum sínum í vetur, kemst hann að raun um pað,
prátt fyrir pann undandrátt, sem minnzt er á hjer að framan, að liann
skuldar fjelaginu til muna. Til pess að bæta úr pví í bráðina tekur
hann svo pað ráð, að skrifa snarlega í kassabókina $150,00, sem hann
hafi borgað sjálfum sjer nokkru áður - á peim tíma (23. des.) sem hann
vitanlega hafði borgað sjálfum sjer í peningum, ávísunum og vörum
allt sitt kaup, og skuldaði auk pess fjelaginu stórfje.
3. 7. jan., daginn sem Jón hætti fjárgeymslunni, lýsir hann yfir
pví á skrifstofu Lögbergs, að sjer sje ómögulegt að borga reikning
upp á $10,Oo, með pví að Lögberg eigi ekki svo mikinn sjóð. Rjett
á eptir skilar hann af Sjer $1,68, og segir pað vera alla pá peninga,
sem Lögbérg eigi hjá sjer. Svo vinnur hann sjer inn hjá fjelaginu
rúma $40 fram yfir pað sem lionum er borgað eptir að hann skilar
af sjer, tekur $70 af skuld sinni sem kaup fyrir febrúarmánuð, og
skilar í peningum 17. febrúar $141,23.
Jón Ólafsson ætti að reyna að átta sig á pví í allri sinn’ gleymsku,
að ef reikningsskil hans hefðu verið rjett, pegar hann borgaði sín
nafnfrægu 168 cent, og ef honum bar kaup fyrir febrúarmánuð, pá
hefði fjeíagið að lokum átt að berga honum yfir $110, í stað pess sem
kann borgaði þv't $141,23, og átti að borga meira.
Vjer göngum að pví vísu, að allir lesendur Lögbergs, aðrir en
Jón Ólafsson, sjeu búnir að átta sig á pessum tölum fyrir löngu.
Honum einum gengur pað ervitt, og kemur pað að líkindum til af
hans nafntoguðu gleymsku. Af pví að Lögberg er svo stórt, höfum
vjer hugsað oss að spandjera upp á liann ofurlítinn tíma pví rúmi sem
pessar minnis-greinar taka yfir, ef ske kynui, að viðskipti hans við
Lögberg dyttu pá ekki undir eins úr honum.
Logherg Prtg. & Publish. Co.
YEARS
OF VARIEO
and SUCCESSFUL
IlnthoUsoof CURA.
wo Aloneown,
for ali Dla-j
EXPERIENCE
TtVE METH0D8,
and Conti
orders
. • MEM •
Who have weak orUN.l
I DEVELOPED, or diseased
I organs, who aro sufler-
I i n g from f/í/toí s ofyouth'
] and any En
rcessea,or ot'
guarantee to
íf they
SM and
they can
nd ai>-'
afford a (JCKEl

Who are /nenvous and /#.
/’ors/vr.thescom of theír
feUows and the con-
tempt of friends and
compaxdons, leads uato
all patients,
possjblv se se-
own Bzclusive
ianoes will
There is, thou.
YOU ANDY0URS.
Don’t brood over your condition, nor t
Thousands of tho Worst Cases havo yield
ive up in dei
’ to our
encothat we employ, and we clalm the hqhopolv of uhifoku
SUCCE8S. ÉfílE MEDICAL C0.. 64 NlAQARA ST., BUFFALO, N. Y.
2,000 References, Name this paper when you write.
LJÓSIIYNDARAR.
Eptirmenn Best & Co.
Þeir liafa nú gert ljósmynda stofur
sínar enn stærri og skrautlegri en
áður og eru reiðubúnir að taka á-
gætustu myndir bæði fljótt og bil-
lega.
Baldvviii k Hlondal
207 Sixth Ave., N., Winnipeg.
SÝJiIJffilN
stendur yfir í ár frá 28. sept. til 2. okt
í verðlaurium verða gefnir alls
$13,500
NIÐURSETT FAR
með öllum járnbrautum.
Frekari upplýsingar fást hiá
N. C. BELL,
íiecretary- Trmmrer. Wjíjííu’KG.