Lögberg - 09.09.1891, Blaðsíða 4

4
LÖGBERG, MIÐVIKUDAGINN 9. SEPTEMBER 1891.
<£ Ö g b t X g.
öcfið út að 573 JSain Str. WlnnipcK»
af The Lögberg Printing ér Publishing Coy.
(Iacorporated 27. May 1890).
Kititjóri (Editor):
EJNAK HJÖRLEIFSSON
dusiness managf.r: MAGNÚS PAULSON.
AUGLÝSINGAR: Smá-auglýsingar I eitt
skipti 28 cts. fyrir 30 orð eða 1 Jraml.
dálkslengdar; 1 doll. um mánuSinn. Á stærri
auglýsingum eða augl. um lengri tíma af-
sláttur eptir samningi
BÚSTADA-SKIPTI kaupenda verður að til-
kynna skrijlega og geta um fyrverandi bú-
stað jafnframt.
UTANÁSKRIPT til AFGREIÐSLÚSTOFU
blaðsins er:
TiJE LOCBEFJG PfJINTINC & FUBUSH- CO.
P. O. Box 368, Winnipeg, Man.
UTÁNÁSKRIFT til RITSTJÓRANS er:
EDITOit LÖOBERO.
P. O. BOX 368. WINNIPEG MAN.
i-- MID\IKUL\ 9. SEPT. iSgi. -
pr SaBikvæmt. landslögum er uppsögn
kaupanda á blaöi ógild, nema hann sé
skuldlaus, þegar hann segir upp. — Ef
kaupandi, sem er í skuld við hlað-
ið, flytr vistferlum, án þess að tilkynna
heimilaskiftin, þá er það fyrir dómstól-
unum álitin sýnileg sönuun fyrir prett-
vísum tilgangi.
jgf* Eftirleiðis verðr á hverri viku prent-
uð í blaðinu viðrkennÍDg fyrir móttöku
allra peninga, sem því hafa borizt fyrir-
farandi viku í pósti eða með hréfum,
en ekki fyrir peningum, sem menn af-
henda sjálfir á afgreiðslustofu hlaðsins*
því að þeir menn fá samstundis skriflega
viðrkenning. — Bandaríkjapeninga tekr
hlaðið fullu verði (af Bandaiikjamönn-
um), og frá íslandi eru ísienzkir pen
ingaseðlar teknir gildir fullu verði sem
borgun fyrir blaðið. — Sendið horgun í
r. 0. Noney Orders, eða peninga líe-
gittered J.etter. Sendið oss ekki bankaá-
vísanir, sem borgast eiga annarstaðar en
í Winnipeg, nema 25cts aukaborgun fylg
fyrir innköllan.
Fyrir nokkrum dögum urðu í
Ottawa-jjina'inu umræður um stjórn-
arkostnaðinn hjer í landinu, og gáfu
tilefni til þess peir $8,000, sem
landstjóra eru ætlaðir sjerstaklega
til Ijósmatar og eldiviðar, J>ó að
laun hans sjeu $50,000 á ári auk
búsnæðis, búsbúnaðar og ferðakostn-
aðar, samtals um $90,000 árlega.-*-
t>á er ekki heldur neitt smáræði,
sem löggjaíarvaldið kostar pessar
4,800,000 manna, sem í Canada búa.
A sambandsþinginu sitja 295 menn,
sem hver um sig fá $1000 á ári,
fyrir utan ferðakostnað, og á f>ing-
um fylkjanna og territóríanna eiga
sæti 420. í>að verða samtals 715
eru ráðherrar, sem hafa iÁlliá laun
auk {ringkaupsins. Til samanburðar
má geta pess, að í fulltrúadeild
brezka pingsms eru að eins 070,
45 mönnum færra en löggjafar
Canada eru- í sambandspinginu og
fylkispingunum, og eru pó tals-
vert færri menn í allri Canada en
í Lundúnum einum. -— Svo er
talið, að Canada borgi ef til
vill embættismönnum sínum meira
tiltöluleca en nokkurt annað land í
heimi — ekki sízt ef pað er reikn-
að með, sem peir stela beinlínis og
óbeinlínis. — t»að virðist pví ekki
með öllu ástæðulaust, að frjálslynda
flokkinn hjer í iandinu langar til
að fá einhverri breyting fram kom-
ið að f>ví er snertir meðferð lands-
mála.
Skuldir Canada-fylkjasambands-
ins voru árið 1881 $155,000,000.
Nú eru pær komnar upp í $287,000-
000, hjer um bil $50 á hvert manns-
barn í landinu. t>annig hefur verið
eytt meira en 80 millíónum doll-
ara af lánuðu fje á síðasta áratug
landinu til framfara og til pess að
gera pað aðgengilegt fyrir nfbyggja,
að ótöldum peitn peningum, sem
fengizt hafa með ymsum skatta-
álögum — á að gizka $300,000,000.
Beinlínis til að styðja að inn-
flutningum hefur eptirfylgjandi upp-
hæðum verið varið á síðasta áratug:
1881 .....................$ 214,251
1882 ....................... 215,339
1883 ....................... 373,9*7
1884 ....................... 511,208
1885 ....................... 423,860
1886 ....................... 257,354
1887 ....................... 341,236
1888 ....................... 244,789
1889 ....................... 202,499
1890 ...................... 110,091
$2,894,584
Með þessu móti fengust inn í
landið á pessum 10 árum rúmlega
850,000 manna. Samt sem áður
jókst mannfjöldinn ekki á áratugn-
um um meira en 498,000, eða um
11 af hndr. eins og getið var um
í síðasta blaði. I>ó eng-ir innflutn-
ingar hefðu átt sjer stað, hefði tala
landsmanna átt að minnsta kosti að
aukast um 14 af hndr. J>að var
oðlilega fólksfjölgunin í Bandaríkj-
unum frá 1880—90 — af innflutn-
ingum óx fólkstalan þar að auki
um 10,45 af hndr. 44 af lindr. af
Canadamönnum 1881 er bjer um
bil 500,000, og pegar innflytjend-
unum er við bætt, hefði fólksfjöld-
inn átt að aukast um hjer um bil j
1,300,000. •
J>að er fróðlegt til samanburð-!
ar að sjá, hveruig gengið liefur j
löggjafar. Hjer um bii 50 þeirra sunnan megin landamæranna á ára-
tugnum 1880—90. Við byrjun hans
var skuld Bandaríkjanna 1,922 millí-
ónir dollara. Eptir 10 ár var búið
að borga um 1000 mill. af þeirri
skuld, og mannfjöldinn hafði vaxið
um nálega 25 af lindr. — Og ef
vel gengi, ætti þó í raun og veru
mannfjöldinn að vaxa tiltölulega
meira hjer nyrðra en sunnan við
landamærin, af því að þar er orðið
þjcttbylla.
A manntalinu er byggð tala
sambandsþingsmannanna. Eptir nyja
manntalinu er Manitoba eini lands-
parturinn, sem fjölgar þingmönnum
sínum. Menn hafa lengi þótzt vita,
að Manitoba hefði of fáa fulltrúa
á sambandsþinginu í samanburði við
aðra landshluta, og nú hefur
þetta sannazt með manntal-
inu. J>egar ný kjördæma-skipt-
ing fer fram, fær Manitoba 7 þing-
rnenn í stað þess sem hún hefur
áður haft 5 að eins. Allmikið hef-
ur fjölgað bæði í British Colum-
bia og Territóríunuin, en þaðan
voru áður tiltölulega of margir
þingmenn, og því rerður tala þeirra
elcki aukin. Jjintrmannatalan er mið-
uð við Quebec-fylki. I>egar fylkja-
samband Canada myndaðist, fjekk
Quebec 65 fulltrúa, og þá fulltrúa-
tölu á fylkið að liafa um aldur og
æfi. JÞannig breytist fulltrúatalan
á þinginu ekkert, ef mannfjöldinn
vex eptir sama hlutfalli í öllum
fylkjunum (að Quebec meðtöldu).
Af því að mannfjöldinn hefur vaxið
tiltölulega miklu meira í Manitoba
en í Qu*bec, þá á Maniteba að fá
fleiri þingmenn. J>ar á móti hefur
mannfjöldinn í strandfylkjunum svo-
kölluðu (Maritime- Provinces) ekki
vaxið tiltölulega eins mikið eins og
í Quebec, og þess vegna fækka
þeirra þingmenn. í Ontario hefur
fólkið fjölgað meira en í Quebec,
en munurinn er ekki svo ntikill,
að Ontario eisri tilkall til aukinnar
þingmannatölu. Samkvæmt nyja
inanntaliau verður þingmannatalan
þessi: Frá Ontario 92, óbreytt;
Quebec 65, óbreytt; Nova Scotia
20, einn tapazt; New Brunswick 14,
tveir tapazt; Prince Edward Island
5, einn tapazt; Manitoba 7, tveir
unnizt; Territoríin 4, óbreytt; Brit-
isli Columbia 6, óbreytt.
stjórnarskrArmAlið
Á ALÞINGI.
Eins óg kunnugt er, var á
þinginu 1889 gerð tilraun til þess
af hinum svo kölluðu “miðlunar-
mönnum,“ að koma kröfum alþingis
um endurbót stjórnarinnar í það
horf, að allir þirigmenn (konung-
kjörnir jafnt sem þjóðkjörnir) gætu
á þær fallizt, og nokkur líkindi
yrðu jafnframt til þess að danska
stjórnin yrði fáanleg til að sinna
þeim. Út af þessari tilraun miðl-
unarmanna hafa staðið mjög snarpar
deilur í blöðunum íslenzku síðan
þinginu lauk 1889. A þinginu, sem
nú stendur yfir, liefur stjórnarskrár-
málið verið tekið fyrir af nyju, og
fóru svo leikar að miðlunarraenn
biðu ósigur í neðri deild og gamla
stefnan varð ofan á. Svo var frum-
varp neðri deildar tafarlaust fellt í
efri deild, og er allt þaanig komið
I gamla horfið, sama endileysu-stapp-
ið, sem málið var í fyrir þingið
1889.
Umræðurnar í neðri deild virð-
ast hafa verið í meira lagi beizkar.
T. d. er ritað í prívatbrjefi frá
Reykjavík, að einn þingmaður hafi
í þeim umræðum borið öðrum þing-
manni á bryn, að hann hafi rofið
heitorð við stúlku, og notaði það
sem sönnun fyrir því, hve lítið
mætti reiða sig á hann í pólitískum
málum. Grein sú sem hjer fer á
eptir, og tekin er úr ísafold, ber
það og með sjer, að gamanið hef-
ur lieldur en ekki farið að grána
í þinginu.
KÓMIDÍAN.
J>að lá hverjum manni í aug-
um uppi þegar í þingbyrjun og
raunar fyr, sem nú er sumpart fram
komið og sumpart að eins ókomið
fram, að stjórnarskrárrnálið mundi
ekkert græða á því að vera hleýpt
inn á þing í þetta sinn, heldur
mundi það fara allt í mola og «m-
ræður um það verða óvinafagnaður
og ekki annað.
Málið er ekki einu feti nær
samkomulagi innan deildar, í neðri
deild, eptir en áður að þær 10—12
stunda umræður hófust, er það fjekk
þar, og samkomulag milli deild-
anna í því hefur aldjei verið lík-
indum fjær en nú, frá því endur-
skoðunarbaráttan hófst. Efri deild
hefur allt af lilífzt við áður að
leiða það beinlínis að troginu; hún
hefur haft önnur tök á því: látið
það daga uppi eða breytt frum-
varpinu og reynt sainkomulag við
hina deildina. Nú má ganga að
því vísu, að henni sje horfin öll
feimni, og er það raunar ekki lá-
andi frá hennar sjónarmiði, þar sem
svar neðri deildar við samkomulags-
tilrauninni í hitt eð fyrra er nú
snöggt viðbragð aptur á bak, að
undangengnum landráðabrigzlum eða
öðrum jafn-óstefnlegum látum frá
sumura forkólfum málsins, sem nú
eru í neðri deild.
Meðan stjórnin og hennar fylgi-
flskar höfðu það lag, að gefa í skyn
að endurskoðun stjórnarskrárinnar
væri ekki almennings vilji, heldur
að eins vindbelgingskreddur ein-
stakra manna, — meðan svo stóð,
var ekki nema alveg rjett og sjálf-
sagt, að sýna og sanna bæði raeð
þi»gmálafundum í hjeraði, J>ing-
vallafundum og loks með atkvæði
hinnar þjóðkjörnu deildar á alþingi,
að hjer væri engum hjegóma til
að dreifa, heldur fullkominni alvöru
af þjóðarinnar hendi. I>á urðu and-
vío-ismenn endurskoðunarinnar að
þagna á þeirri viðbáru. Og þeir
komust lengra en það, eins og
menn vita af því sem gerðist á
síðasta þingi. I>á vantaði ekki nema
herzlumuninn til þess, að samkomu-
lag fengist milli deildan»a, án þess
að »eitt væri niður fellt af kröfnin
endurskoðunarflokksins, það er veru-
legur missir var 1. I>að sem siðan
hefur gerzt, sannar síður en ekki
þótt óviturlegt sj«, nokkurt hið
minnsta hop á eiudregnum vilja
almennings um að fá stjórnarskrána
endurskoðaða og þannig umbætta
að öllu verulegu, sem farið var
fram á þagar í upphafi hinnar nýju
stjórnarbaráttu. En— hvað hafði þá
að þýða, að vera að hleypa málinu
nú inn á þing, úr því að það
hafði snúizt aptur á þá leið, að
öll samkomulags-von milli deildanna
var þrotin?
J>að leyfði sjer einn þingmaður
í neðri deild, að kalla þetta kómi-
dlu, I umræðunum am daginn, og
það maður, sem jafnan hefur verið
og er einn hian öruggasti fylgis-
maður endurskoðunari»nar. En að
gera jafn-alvarlegt mál að kómidíu,
það er — óvinafagnaður. Ilitt er
þó ekki betra, að málið gerir nú
bæði að spilla stórum þingvinnunni
að öðru leyti, og hefur, við um-
ræðurnar í neðri deild, leitt suma
þingmonn út á það liviksyndi ó-
þingmannlegs orðalags — lúalegra
brigílvrða og getsaka—, að virð-
ingu þingsins fleytist valla opt yfir
annað eins.
Vlða Jcoma Ilallgerði bitlingar.
Sjera Þorleifur Jónsson, prestur
Axfirðinga og Keldhverfinga, skrifar
meðal annars þetta í Norðurljósinu
28. júlí síðastl. un manninn, sem
nú er almennt nefndur „tuddinn“
meðal íslendinga 1 Yesturheimi o:
um Jón Ólafsson:
„A dauða mínum átti jeg von,
en ekki á því, að Jón Ólafsson
færi að troða illsakir við mig alveg
að raunarlausu, því að jeg hef opt-
ar en einu sinni gert þeim manni
greiða, án þess að ætlast til annara
launa fyrir, en að hann hjeidi á-
622
Og með því að hún hafði með ský-
lausum orðum verið arfleidd að öll-
um auðæfum Marks Frettlbys, fjekk
hún fasteignir sínar Mr. Calton í
hendur, og var hann, ásamt Thin-
ton og Tarbet, umboðsmaður henn-
ar í Astralíu. I>egar lienni var far-
ið að batna, var henni sagt frá
fyrra hjónabandi föður hennar, en
báðir þögðu þeir Calton og Fitz-
gerald um það að Sal Rawlins væri
hálfsystir hennar, því að það gat
ekkert gott af sjer leitt að láta
það uppskátt, en hlaut aptur á inóti
að vekja hneyksli, með því að það
varð ekki skýrt nema á eiuc veg,þann
sanna. Skömmu síðar giptust þau
Madge og Fitzgerald, og bæði urðu
þau sárfegin að skilja við Astralíu
með öllum þeim sorgum og gremju-
endurminningum, sem bundar voru
við það land.
J>egar J>au hjónin stóðu á Jíil-
farinu á einu P. & O. gufuskipinu,
og það stefndi út eptir bláa Hob-
sonsflóanum, og hvít sjávarfroðan
vall með fram því, þá horfðu þau
bæði á, hvernig Melbourne smátt
og smátt hvarf gjónum þeirra í
619
ir, sem lifað hefðu langt um verra
lífi en Maik Frettlby veslingurinn,
ef. vel væri að gáð, mundu verða
fyrstu mennirnir til að ámæla hin-
um látna. En það átti ekki svo
að fara, að almenningur fengi nokk-
urn tíma forvitni sína sadda^. því
að næsta dag komu þær frjettir,
að Roger Moreland hefði liengt
sig í klefa sínum um nóttina, og
enga játning eptir sig látið.
J>egar Brian heyrði þetta, þakk-
aði hann guði af hrærðu hjarta, og
fór að finna Calton; hann hitti hann
í skrifstofu sinni, og var hann þar
sokkinn niður í samræðu við Chins-
ton og Kilsip. I>eir komust allir
,að Jieirri niðurstöðu, að með því
að Moreland væri nú dauður, væri
ekkert unnið við að gera játning
Marks Frettlbys heyrum kunna, og
komu sjer því saman um að brenna
hana; og þegar Fitzgerald sá svarta
pappírsöskuhrúguna í ofninum, allt
sem nú var eptir af þessari gremju-
legu sögu, fannst lionuin steini
Ijett af lijarta sjer. Allir lofuðu
Jieir, málafærslumr.ðurinn, Chinston
og Kilsip, að, þegja um þetta mál,
618
alveg á sama um það sem sagt
mundi verða. Hann kærði sig koll-
óttan, svo framarlega sem Madge
batnaði, og þau gætu orðið sam-
ferða til annarar heimsálfu frá Astr-
alíu og skilið J>ar eptir sínar bitru
endurminningar. Hann þóttist vita
að Moreland mundi sæta liinni
þungu refsingu fyrir glæp sinn, og
svo mundi ekkert framar verða um
málið talað. Betra væri að öll
sagan væri sögð, og verða fyrir
stundar-sorg J>ar af leiðandi, heldur
en lialda áfram að hylja þessa sví-
virðing og skömm, er gat komizt upp
á hverja augnabliki, sem vera skyldi.
Út um alla Melbourne var J>egar
komin sú frjett, að morðingi Olivers
Whytes hefði verið tekinn fastur, og
að játning hans mundi Ijósta upp
einhverjum furðulegum atvikum,
sem snertu Mark Frettly heit-
inn. Brian vissi vel, að heimurinn
lokar augunum fyrir leynilegum
yfirsjónum svo lengi sem nokkur
tilraun er gerð til að halda þeim
leyndum, en er grimmilega strang-
ur að því er snertir þær yfirsjónir,
sein komizt liafa upp, og að marg-
623
glóandi sólsetursljósinu. I>au gátu
sjeð hvolfþökin tvö á sýningarhús-
inu, og dómhúsið og sömuleiðis
þinghúsið ineð háa turninum innan
um grænu trjen. Bak við var him-
ininn fagurrauður með svörtum skýja-
rákum, og yfir allan Jjennan mikla
bæ breiddist reykjarský eins og lík-
klæði.
Rauða ljósið frá sólinni, sem
var að setjast, glampaði rciðilega á
vatnið, og það var eins og gufu-
skipið væri að brjótast áfram gegn-
um blóðsjó. Madge tók fast utan um
handlegginn á manni sínum, og
fann augu sín fyllast tárum, þegar
hún sá ættjörð sina liverfa liægt og
og hægt.
„Guðsfriði“, sagði liún blíðlega.
„Guðsfriði um allar aldir“.
„J>ú sjer þó ekki eptir að fara?“
sagði hann og laut höfðinu niður
að henni.
„Nei, jeg sje ekki eptir því“,
svaraði hún, og leit á hann með
sínum ástríku augum. „J>egar jeg
hef þig við hlið mjer, hræðist jeg
ekkert. Hjörtu okkar hafa sannar-
lega reynzt I eldi mótlætinganna*