Lögberg - 07.10.1891, Blaðsíða 3

LÖGBERG MIÐVIKUDAGINN 7. OKTÓBER 1891.
3
Logberg almennings.
[Undir |>essari íyrirsögu tökum vjer upp
greinir frá ínönnum kvaöanæfa, sem óska
að stíga fæti á Lögberg og reifa nokkur
þau máiefni, er lesendur vora kynni
varða. — Auðvitað tökum vjer eigi að oss
ábyrgð á skoðunum þeim er fram koma
í slíkum greinum. Éngin grein er tekin
upp nema höfundur nafngreini sig fyrir
ritstjóra blaðsins, en sjálfráðir eru höf-
undar um, hvort nafn þeirra verður prent-
að eða ekki].
I>að er að ráða af síðasta nú-
meri Heimskringlu að hún muni
ekki vera búin að „selja“ skömm-
unum til siðasta dropa, því þar
sem Jón Ólafssoti „fellir af“ síðasta
stúfnum sínum til E. Hjörleifsson-
ar, f>á fitjar núverandi ritstjóri henn-
ar upp á sínum stúf, auk þess sem
enn er á prjónunum; enda spá sum-
ir kaupendur Heimskringlu pví, að
Mr. Eldon muni verða auðið að
syngja ltana til moldar, ef ltann
stendur lengi við ritstjórnarstyrið.
Hvort sú spá rætist, gefur tíðin að
vita. En hvað sem því líður, pá
er óánægjan orðin svo megn í mönn-
um hjer við bæði Winnipeg-blöðin
íslenzku út af skömmunum, sem i
þeim hafa staðið rneiri hluta þess,
sem út er komið af yfirstandi ár-
gangi, að margir kaupendur þeirra
eru að gera ráð fyrir að afbiðja
þau við næstu árgarigamót, ef þau
veiða þá ekki búin að bæta ráð
sitt. I>að er líka sannsagt, að deil-
urnar, sem hafa staðið milli Lög-
berginga og Jóns Ólafssonar, eru
orðnar að svo lúalegum skömmum
og kornnar svo langt út fyrir tak-
mörk alls velsæmis, að slíkt er ekki
longur þolandi jafn-gáfuðum og
menntuðum mönnum sem þar hafa
átt ldut að máli. Þar á ofan skín
svo rammt hatur nú orðið út úr
hverri deilugrein á báðar hliðar, að
ómögulegt er að finna, hvorir eigi
betri málstað. Óneitanlega hefur
Jón gengið lengra f „titlum og
togum“ við mótstöðumenn sína en
þeir við hann, enda verður lionum
nú að öllum líkindum að því; en
hins vegar hafa mótpartar hans far-
ið svo langt, að þeir liafa misst
nokkurs af trausti margra manna
sem góðir leiðandi menn. I>að er
grátlega sorglegt, þegar beztu og
menntuðustu mennirnir af vorum
fámenna og tvístraða þjóðflokki
ganga þannig á undan alpyðunni
að þeir svipta sjálfa sig að meira
eða minna leyti trausti því og góðu
áliti, sem almenningur að verðugu
}>er til þeirra. I>að er þá og ákaf-
iega hætt við, að menn, sem eitt-
hvað þykjast eiga öðrum vanhent,
og í tilefni af því grípa pennaan,
stigi fati framar en þeir annars
hefðu gert, þegar þeir sjá hvað
fyrirrennararnir leyfa sjer. I>.nð er
líka orðið fágætt, að sjá svu frogn-
brjef frá löndum hjer í blöðunum,
að það sje ekki .,kryddað“, cf ekki
með hálfum eða Iieilum skömmum,
þá samt með háðblöndnum athuga-
serodum til eins eða fleiri eptir á-
stæðum, í því byggðarlagi sem brjef-
ið er úr. Og nú í seinni tíð mætti
nálega ætla, að livort blaðið fyrir
sig hefði sína „skamma“-ritara ekki
síður en sína frjettaritara. Fyrir
mitt leyti óska jeg að þau hætti
nú að flytja eins mikið af ómerk-
um deilum, sem almenning ekki
varðar hið minnsta u», eins og þau
helzt til lengi hafa gert. Hessar
óveru-deilur lykta opt með persónu-
legum tætings skömmum, en mál-
efninu, sem þær upphaflega risu út
af, er gersamlega stungið undir stól.
í staðinn fyrir slfkar greinir álít
eg heppilegt að kæmu ráðaþættir
og leiðbeiningar fyrir daglega lífið
í öllu verklegu bæði úti og inni;
það gæti orðið til ómetanlegs gagns
bæði fyrir menn og konur. Sllkra
leiðbeininga þurfa íslendingar með,
flestum, ef ekki öllum þjóðflokkum
fremur lijer í landi. Jeg hygg að
enginn þjóðflokkur, sem hingað
kemur, þurfi jafn-greinilega eins
og íslendingar, að aíieggja sína
gömlu lifnaðarháttu, þegar þeir setj-
ast að hjer. Jafnvel lærðir búfræð-
ingar, sem koma heiman af íslandi,
kunna ekki nje þekkja liið minnsta
til jarðyrkju hjer, hvað þá allur
fjöldinn af mönnum, og kvennfólk,
þótt prýðilega hafi verið verki farið
heima og vanizt matreiðslu og inn-
anhúss störfura á fyiirmyndarheim-
ilum, og jafnvel I kaupstað, verður
að miklu loeti að taka hjer upp
nýja aðferð. Hvað getur þá fólki
nýkomnu að heiman, sem þar á of-
an skilur ekki nokkurt orð í mál-
inu, verið nauðsynlegra, en að fá
góðar og greinilegar leiðbeiningar
í hjerlendutn verknaði? E>að mun
líka mega ganga út frá því, að
fólk, nýkomið að lieiman, lesi blöð-
in ekki slður með eptirtekt en þeir
sem fyrir eru, og yrðu leiðbeining-
arnar þá fljótt að tilætluðum notum.
E>að er óskandi, að íslenzkir menn
og konur, sem búin eru að fá
verklega reynslu og þekkingu hjer
í landi, hvort í sínuin verkaliring,
vildu nú rjúfa þögnina og fara að
rita eitthvað I leiðbeinandi verklega
átt fyrir sína nýkomnu bræður og
systur. t>að þarf enginn íslending-
ur að skammast sín fyrir að rita
um slikt. Norsk og ensk blöð hjer
I landi verja mörgum dálkum I
hverju númeri til að flytja ráða-
þætti og leiðbeiningar fyrir „bújörð-
ina, húsið og matjurtagarðinn“, og
er ekkert svo smásmuglegt, sem við
kemur daglega lífinu, að ekki sje
gefin leiðbeini.ig um það. Yrði
oinhver til að ríða á vaðið með að
rita I þá átt I íslenzku blöðin, inundu
fleiri korna á eptir. Og jeg er sann-
færður um, að það hefði ómetanlega
mikið gott. I för með sjer.
West Duluth, Minn., 26. sept. 1891.
Hallgr. JBacchmann.
Eptirfarandi grein, sem er til
vor komin frá sjera Þorvaldi Bjarnar-
syni á Melstað, nágrannapresti sjera
Lárusar heitins Eysteinssonar, þarf
dálltils formála við.
Ef til vill muna menn eptir
því, að í júlímánuði- í fyrra færði
Lögberg fregn um andlát sjera
Lárusar Eysteinssonar. Fregnin var
tekin eptir ísafold, en því skotið
inn I hana, að sjera Lárus hefði
verið einn af hneykslanlegustu
drykkjuprestum á íslandi. Mr.
Jón Olafsson lýsti 1 næsta blaði
yfir því að 'Jiann hefði skotið því
inn, og varði þau ummæli gegn
mótbárum, scm prentuð voru I blað-
inu, frá Mr. Gesti Jóhannssyni.
Þegar er þessi ummæli bárust
heim til íslands, skrifaði sjera Hjör-
leifur Einarsson, prófastur sjera
Lárusar heitins, móti þeim, og sendi
ísafold greinina. Hún var aldrei
prentuð þar I blaðinu og ekki
endursend liöfundinum, og hefur
málið því legið í þagnargildi. En
I sumar fjekk ekkja sjera Lárusar
uppkastið að greininni hjá prófasti,
með því að hún undi því illa, að
þossi ummæli yrðu ekki leiðrjett,
og fyrir hennar hönd sendi sjera
Dorvaldur oss hana, ásamt áskorun
um að taka hana I blaðið.
Ritst.
* , V
-cl /,
De mortuis nil nisi bene.
Sje það skylda vor við ná-
ungann að bera ekki út bresti
hans I lifanda lífi, þá er það engu
síður skylda vor við hann dauðan.
Detta er viðurkennt jafnt af lieið-
ingjurn sem kristnum mönnum. E>að
er boðorð sannrar mannúðar og ó-
spilltrar tilfinningar, að láta þær
yfirsjónir bróður vors liggja hlut-
lausar, sem hljóta að særa ættingja
og vini, og það er frámunalega
illa til fallið að fara að krunka
yfir látnum mönnum um yfirsjónir
þeirra.
E>að virðist þó svo sem herra
Jón Ólafsson, meðritstjóri Lögbergs,
hafi ekki verið á þeirri skoðun,
þegar liann hrópar um það I 27.
blaðinu að sjera Lárus sál. Ey-
steimsson hafi verið einn með hneyksl-
anlegustu drykkjuprestum á íslandi,
og hann I 28. blaðinu álítur það
rjett að halda því á lopti um látna
menn, sem ber af þvl, er almennt
gerist, til góðs eður ills. Látum
svo vera. Enjjúr~því herra J. Ó.
gctur ekki þagað um hið illa,
Jivernig sem á stendur, úr því
hans rjettlætistiifinning sem blaða-
manns er svo sterk og ströng, að
hann getur ekki hlíft grátandi ekkju
og syrgjandi ástvinum, þá má hann
ekki misvirða það, að menn heimti,
að hann segi ekkert það um hinn
látna sem vitanle<ra er ósatt. E>ví
að það ætti öllum að geta komið
saman um, að það er hverjum
manni ósæmandi, að bregða sverði
óhróðurs og ósanninda til að sví-
virða dána menn og særa á þann
hátt elskandi ástvini og auka á
harma þeirra.
Mjer kemur ekki til hugar að
neita því, að sjera Lárus sál. hafi
orðið drukkinn og hneykslað menn
með því. E>að er og satt að sjera
Lárusi var veitt áminning, en hann
skipaðist líka við hana og kannað-
ist við breiskleika sinn, svo þó
hann væri aldrei bindindismaður var
hann þrjá síöustu árin reglumaður,
og það var svo langt frá því að
liann væri þá I tölu hneykslispresta,
að hann þessi árin hafði lof og.
virðingu allra sóknarmanna sinna
fyrir samvizkusamlega embættisfærslu,
frábæra hæfilegleika sem kennimað-
ur og sálusorgari og velviljaður
fjelagsmaður. Þessu mun enginn
maður, sem satt vill segja, geta
neitað. Og mjer þykir það nijög
ósennileg staðhæfing, að ótti fyrir
afsetningu hafi verkað meira til
apturhvarfs hjá sjera Lárusi sál. en
sómatilfinningin. Hver hefur mikla
sómatilfinningu? Er það ekki sá
sem verður allur annar maður eptir
að liann hefur verið aðvaraður, eða
er það sá sem ekki skipast við
neina ráðningu, hversu áhrifamikil
sem hún er. Jeg ætla Jóni Ólafs-
syni að leysa úr þvl. — Að jeg
hafi verið áminntur um að liafa
sjerstakar gætur á framferði sjera
Lárusar er ósatt. Það var líka
hreinn óþarfi. Yfirmenn mlnir vissu,
að jeg mundi gera það. En satt
að segja tók jeg miklu meira ept-
ir því ágæta og frábæra hjá sjera
Lárusi sáluga, þeim mörgu góðu
kostum, sem prýddu hann, og áunnu
honum elsku og virðingu sóknar-
manna hans og allra, sem hann
þekktu nákvæmlega, heldur er, hinu,
sem gat áfellt hann og skaðað
mannorð hans. —' Jeg get ætlað að
istvinir sjera Lárusar hafi ætlazt
til að jeg þegði ekki um þetta
mál, og samvizka mín ætlaðist til
þess, og þess vegna lief jeg ritað
linur þessar.
Undornfelli 8. jan. 1891.
Hj'órl. Einarsson.
HOUGH & CAMPBELL
Málafærslumenn o. s. frv.
Skrifstofur: Mclntyre Block Main St.
Winnipeg, Man.
JOE LeBLANC
se'.ur mjög bllega allar tegundir af ieir
aui. Bollaper, diska, könnur, etcM etc.
Það borgar sig fyrir yður að líta inn
hjá honum, ef yður vantar leirtau.
Joe LeBlanc,
481 Main St.
NORTHEBN PACIFIC
RAILROAD.
TIJVCH] CVYUiXJ.
Taking cffect Sunday, July 19, 1891 (Ccnlral
or 30th Meridian Time).
North B’nd s ss (/> JU S STATIONS. South Bo°nd
J" •+* ^ Mh >> •s o'á Oh 2 6 :>-« D.e.s
Freight ’ No. 121. DailexTu Paessng’r No. 117. Daily
I2.55P 4-25p O W.nnipcg 11.2oa 3-oOa
12.40P 4-I7P 3-o Partatrelunct’n ll.28a 315»
I2.I7p 4.02 p 9-3 .St. Norl>crt.. U.41 a 3>48a
11.50a 3-47P >5-3 .. .Caitier.. .. n-55a 4.174
11.17 a 3-28p 23-5 .. St. Agathe. 12.13P 4-58.3
11.01 a 3>>9p 27-4 .Union Point. 12.22 p 5- iTa
10.42 a 3.07 p 32.5 . Silver I’lains. I2-33P 5*42a
10.09 a 2-48p 40.4 . .. Morris .. . 12. ^2P 6.2 2a
9.433 2-33p 46.8 . . .St. Jean... 1.07 P 6-53»
9.07 a 2.12p 56.O .. Letellier .. 1.28p 7-35»
7.5° a I.45P65.O .. Emerson .. 1.5op ,8.2oa
7.ooa I-35P68.I . . Pembima.. . 2. OO p 8.453
1 2.2Óp 9-40a 163 .Grand Forks. ó.oop C.4oa
3-I5P 5.30a 226 Winnip lun ctn io.oop 3.003
i-3oa 343 .. Brainard .. 2.00 a
8.°op 453 . .. Duluth.. . 7.0oa
8.35p 470 . Minneapolis . 6-35»
8.oop 481 . .. St. Paul.. . 7.053
n.iSp ... Chicago . . . 10.30 a
MORRIS-BRANDON BRANCH.
East Bound.
a / r-C
- ."3 æ
%. r= « .2
a.e-
oop I2.s5p
12 pj 12.24 p
20pil2.0I p
57 P 'll.48a
2op|l l.3oa
4^p U.15a
57 p 10.533
32 p
52 p
20 p
5°P
27 p
54 a
22 a
34»
56 a
o5 a
'7»
iO-4oa
io.20a
10.05 a
9.50a
9-37 3
9.22 a
9.07a
8.45 a
8.28 a
8.o3a
7.38 a
s
s
c.
7.40a 7.20a
7.00 a1 7.00 a
0
10
21.2
25.9
33-5
39.6
49
54.1
62.1
68.4
74.6
79-4
86.1
92.3
102
'°9-7
120
I29.5
137.2
I45.I
STAT’S.
W. Bound
« >8. «"*
> 43: f .7
, 3 E
2 > o T
w Kl Lí S
3 =
— r- U.
M orris.
Lowe Farm
.. Myrtle. .
. .Roland..
. Roshank .
.. M iami .
Deerwood .
. Altamont.
. Somerset.
Swan Lake
lnd Springs
Mariopolis
Greenway
.. Balder..
. Belmont..
.. Hilton ..
W awanesa
I. Roimlhw.
ÍMartinville
1. . Brandon
3.oop 10.30a
3.24p ll.lOa
3,49p u.66a
4,02 p 12.22 p
4-2op 12.57 p
4.34p
4-55P
5.°8p
5.27P
5,42p
5.58^
6,09p
6,26p
6,40p
7,03 P
7,22p
7.46p
8,69 p
8.29p
8.45p
1- 25P
2.11 p
2- 35P
3- >3P
3.40p
4- lop
4-3°P
5. Olp
5.29p
6- I3P
6.49p
7- 35P
8.18p
8.54p
9-3°P
PORTAGE LA PRAIRIE BKANCIl.
ast Bound. Miles from Wpg. STATIONS. W. B’nJ.
00 5J ^ C4> K O 4) 'o m X Cl S Ö Mxd No. 147 | Daily ex Su j
11.40 a 0 ’ • •' Winnipeg. .. 4.30 p
11.2Sa 3 0 Portage Junction. 4.42p
10-53 a 11.5 ... St. Charles.... 5->3P
10.46a 14-7 . ...H eadingly.... 5.20P
10.20 a 21.0 . White Plains . . 5-45p
9-333 35-2 «>33P
9.10 a 42.1 . . . .Oakville .... 6- 56p
8.253 55-5 Portage la Prairie 7.4OP
Pullman Palace Sleeping Cars and Ðining
Cars on Nos, II7 and 1I8,
Passengers will be carried on all regular
freight trains.
CIIAS. S. FEE, II, SWINFORD,
G. P. & T. A., St. Pa>i' Gen. Agt. Winnipeg.
11. T. BEl.t II, Ticket Agent,
486 Main St., Winuipeg.
60
liraustlr, þiltafnir þar. Llttu bara
á!“ Og svo bretti hann upp erm-
ina sína, með útlenda sniðinu, og
sýndi á sjer liandlegginn, sem liefði
getað slegið niður uxa.
„ ,Yið drekkum ekki svo mikið
þar fyrir handan4, segir hann, og
hló eitthvað svo undarlega; ,við
þekkjum ancað efni, sem er nokk-
uð betra, og sem þið auntingja
flónin munduð komast að raun um
að hefur dálitið öðruvísi áhrif. Það
efni gerir mann hraustan, hörundið
mjúkt, og hárið gljáandi; en jeg
ætla nú ekki að fara að segja þjer
hvað það er. Geturðu geflð mjer
mjólkursopa að drekka?4
„ ,Já,‘ segi jeg, og hlustaði,
hvort Stefán kæmi; jeg vafði svo
kápuna mína fastara að mjer, og
fór að skápnum, og þar beið djöf-
ullinn eptir mjer, eins og nú er
auðsjeð. Þvl rjett fyrir fratnan
mig I skápnum stóð flaskan með
svefnmeðalinu — hún hafði staðið
þar öll þessi sjö ár. Jeg geymdi
hana þar til að minna mig á það
helvlti, sem jeg hafði búið I með
£et, Og hjá meðalaílöskunni var
69
hennar; „það er það sem jeg ekki
skil. Hann var lifandi og frískur,
þegar jeg ljet hann I kjallarann,
og hann fannst þremur dögum síð-
ar bundinn, eins og jeg skildi við
hann, og dáinn. En hví bar hann
á sjer eitur? Hver veit nema hann
liafi brúkað það eins og meðal, því
útlendingar hafa útlenda siði; jeg
hef heyrt það sagt, að læknar gefi
stundum sjúklingutn inn eitur til
heilsubóta.“
„Læknar gefa að eins smá-
skamta af því,“ sagði jeg, „og svo
er það, að ef Set Treloar liefði
verið vanur við að neyta þess, hví
skyldi liann þá hafa dáið af því?
IEann gat líka engan veginn liafa haft
löngun til að deyja, hann var vel-
megandi, lieilsugóður, átti peninga
og allar horfur á að hann yrði enn
ríkari; svo þjer megið reiða yður á
það, að hann dó ekki sjálfviljug-
lega. Það er líka auðsjeð af því
ástandi, sem hann var I, þegar
hann fannst, af angistar-svipnum á
andlitinu, af merkjunuin um um-
brot hans, þar sem hann gat »kki
í myrkrinu sjeð matvælin, sem þó
68
geng með, eptir hjá Set Treloar!1
Svo jeg stalst á burt, en skyldi
sakleysi mitt eptir. Og frá þeirri
stund hef jeg hvorki nótt nje dag
haft ró.
„Jæja, þjer voruð I lestinni, og
þjer vitið hvernig útlit mitt var
þá, og þjer sáuð eiturdósirnar hrökkva
upp úr vasa mínum; jeg liafði ekk-
ert hugsað um þær frá því að
þær duttu úr barmi Sets Treloars.
Og nú hef jeg sagt yður sannleik-
ann, og ekkert nema sannleikann,
en þjer getið aldrei liaft neitt gagn
af þvl. I )ag og nótt h«f jeg reynt
til að ráða þessa gátu, en enginn
getur nokkurn tíma komizt að sann-
leikanum uin dauða Sets Treloars,
nema Set sjálfur.“
„Hann dó af svo stórum skamti
af rottvu itri, sem nægði til að bana
þremur mönnnm,“ sagði jeg; „svo
sást heldur ekkert mar á honuro,
nje nokkur sjúkdómur, er hefði
getað valdið dauða hans.“
„Já,“ sagði Júdit, og horfði á
mig undan fallega hvelfdu hrún-
unum, og hið guðlega innsigli sann-
leikans var á vörum og í augum
61
mjólkin og bollinn, sem Stefán
hafði drukkið úr um daginn.
„Djöfullinn segir, ,láttu nokkuð
af meðalinu í drykkinn, hann kemst
aldrei að því, og kondu honum svo
undan, áður en Stefán kemur inu.‘
Á meðalinu var enginn litur og
ekki meira bragð að því en vatni
—kerlingarnornirnar vissu fullvel
hvernig þær áttu að hafa það. Jeg
helti því I bollann svo Set sá ekki,
og svo ljet jeg mjólkina saman við
ocr færði honum hana undir eins.“
O
„Og það var ekkert vatn til I
skápnum?“ sagði jog.
„Vatn?“ sagði Júdít og ein-
bllndi á mig, „til hvers skyldi jeg
hafa geymt þar vatn? Jæja, liann
renndi því niður á augnabliki, og
áður en inaður hefði getað talið
til tlu, var hann sofnaður o<r far-
inn að lirjóta; og svo dettur hann
af stólnum ofan á gólfið, og úr
barmi hans hrökkva dósir; jeg þríf
þær upp (hlusta á meðan hvort
Stefán komi), og sting þeim I vasa
minn. ,Hvar á jeg nú aö fela þig?‘
segi jeg og liorfði á hann; jeg
vissi að honura var nú óliætt i