Lögberg - 16.12.1891, Blaðsíða 4

4
LÖGBERG MIÐVIKUDAGINN 16. DESEMBER 1891.
ö g b t v g.
Gefið út cð 573 M;iin Str. Wlnnipcg,
»f The J.ögbtrg Printing Publishing Coy.
(Incorporated 27. May 1890).
RrrsTjfiiti (Ewtor);
EiKAk IJJÖRLEirSSON
rusiniss manager: MAGNÚS PAULSON.
AUGI.Ý SIN GA R: Smá-auglvsingar í eitt
tkipti 2ö cts. fyrir 30 orð eða I þuml.
dálksiengáar; 1 doll. um mánuðiun. Á stærn
auglv'sirigiuii e‘ða augl. um lcngri tíina aj-
sláttur eptir samningi
BÚSTAOA-SKIPTI kaupenda verður að til-
kynna skrif.cya og geta um fyrverandi bú-
stað jafnframt.
UTANÁSKRIPT i AFGREIÐSLUSTOFU
blaðsms er:
TljE LCCBEFtC PÍJINTINC & PUBLISH- CO.
P. O. Box 368, VVinnipeg, Man.
UTANÁSKRIFT til RITSTjÓRANS er:
illITOP. LÖIiBEBC.
I’. O. BOX 368. WINNIPEG MAN.
’__ M tL)\ LKUí'. /6. MJES. 1891. -
IJg- Samkvæmt landslögum er uppsögn
kaupanda á blaöi ógild, nema hann sé
skuidiaus, þegar bann segir upp. — Ef
kaupandi, sem er í skuld viö blaö-
i?, tlytr vistferlum, án þess að tilkynna
i. iinilaskiftin, þá er það fyrir dómstól-
luuin álitin sýnileg sönuuu íyrir prett-
vlsuin tilgangú
Zfö~ Eftirieiðís v erðr á hverri viku prent
uð S blaðinu viðrkenning fyrir móttöku
allra peuiuga, sem því hafa borizt fyrir-
Ltrandi viku I pósti eða með bréfum,
en ekki íyrir peningum, sem menn af-
lienda sjáliir á afgreiðslustofu blaðsins*
þvi að þeir menn fá 3amstundis skriflega
viðrkenuing. — Bandarikjapeninga tekr
blaðið fullu verði (af Bandaríkjamönn-
um), og írá íslandi eru íslenzkir pen
ingaseölar teknir gildir fullu verði sem
borgun fyrir blaðið. — Sendið borgun í
V. O. Money Orders, eða peninga í Jit
ginterefi Intlcr. Sendið oss ekki bankaá
visanir, sem borgast eiga annarstaðar en
í Wiunipeg, nema 25cts aukaborgun fylg
fyrir innkölltm.
BRJEF
til hstendinga, kaupmda og lesenda
Lögbergtf.
Nú er Löirbersr komið bátt á
fjórða árið — ekki neina f>rjár vik-
ur þangað til f>að kemst á f>að
tiiQinta. A f>c5sum fjóruin árum
lieftir það verið mitt hlutskipti,
fremur en nokkurs annars manns,
að ávarpa landa mína í dálkum
pessa blaðs, og jeg veit ekki ann-
að en jeg muni halda pví áfram
fyrst um sinn framvegis.
Ilingað til hef jeg venjulegast
talað í þessu blaði í nafni annara
manna auk sjálfs mín, eins og fiest-
um mun kunnugt, sem lesið hafa
Lögberg að staðaldri. Jeg hef ekki
228
Nauce, sem fyrstri tókst að ná í
hana.
“O, Júdít mín“! sagði Nance
og kyssti hana áfergjulega, “jeg
hef aldrei efazt um að f>ú vajrir
saklaus, góða mín, og f>að hefur
ekki verið mjer að kenna, að jeg
liaíi aldrei komið að finna þig.“
“Nei, en mjer þótti fyrir, að
þú komst cklíi, Nance,“ sagði Jú-
dit, og svo varð hver eptir annan
að fá að taka í hönd hennar, og
börnin gáfu lienni blóm sín, en
jeg sá að bún tók upp minnstá
barnið og kyssti það á hálsinn, og
vissi jeg þá, að í hennar augum
var eitt sky á himni þessa dyrð-
lega, sólríka dags.
Bogar allir höfðu sagt, það
sem þcim )á á hjrta—og inargt
ljúft og notalegt orð var þar
sagt—þá tóku yngismeyjarnar stjórn-
ina að sjer, settu Júdít og Stefán
rnitt á íriilli sín, fleygðu fjölda- af
blómum niður fyrir fætur þeirta,
tóku að 8j’ngja cornvelsk kvæði
með sínum viðfeldnu röddum, og
tóku svo strykið gegnum bæinn
og eptir sólbjarta stignum, sem
gert mjer iriikið far um að ota
fram minni eigin persónu °S jeg
fmn enga livöt hjá mjer ti að
gera það framvegis. E11 jeg
ekki að þvi grufiandi, að uin þessi
áramót muni verða hert sjerstak-
lega einbeittlega á þeim tilraunum
til þess að afflytja mig fyrir fólki
þjóðar rainnar, sem staðið hafa yfir
allan síðara Iduta þess árs, er nú
er bráðum á enda runnið. Pess
vegna þykir mjer ekki ástæðulaust
að ávarpa leseudur mína í þetta
sinn nukkrun. orðum með mínu
eigin nafni undirrituðu.
Pað er vitaskuld í raun og
voru um Lögbercj, sem deilan stend-
ur, en ekki um rnig. Jeg ímynda
mjer ekki, að þeir sem hafa gert
sjer mest far um að bera sakir á
mig, liati gert það í þeim tilgangi
að vinna mjer persónulega tjón.
Fyrir þeim vakir vitanlega að vinna
slig á Lögbergi. Hvernig blað er
þá LögbergV
t>ví verður ekki neitað, að aðal-
efni blaðsins hefur verið nokkuð
annað síðan jeg tók við blaðinu af
nyju í byrjun síðastliðins febrúar-
mánaðar heldur en lengst af fyrir
þann tíma. Aður hafði aðaláherzl-
an verið lögð á vor sjerstöku mál,
íslendinga austan hafs og vestan.
Blaðið skoðaði það sitt aðalstarf til
bráðabyrgða, að koma mönnum í
skilning um, að allur meginþorri
vor vildi vera góðir íslendingar,
þó að hingað væri komið, svo lengi
sem þess yrði auðið. Vjer vorum
vitanlega taldir lítið annað eða
betra en landráðamenn af mjög
mörgum frændum vorum heima fyr-
ir. t>á skoðun þurfti að leiðrjetta.
Og það er óhætt að segja, að all-
ur þorri landa vorra hjer vestra
liafði litla grein gert sjer fyrir
þeirri stefnu, er þeir vildu taka
sctii Islendingar í þessu laudi. t>að
þujftu menn að gera sjer ljóst.
Og fyrstu árin var Lögberg að
leitast við að hjálpa mönnum til
að komast að niðurstöðu í því efni.
En vitaskuld gat það ekki orð-
ið aðalstarf blaðsins til lengdar. I
nóvember í fyrra haust hjelt jeg
dálitinn ræðustúf á samkomu, sem
haldin var lijer í bænum. Jeg
benti þar á, að það sem Vestur-
íslendingar eptir minni skoðun ættu
að fara að leggja aðaláberzluna á
væri það, að verða góðir borgar-
ar í þessu landi, en það gætu þeir
ekki orðið fyrr en þeir færu kapp-
samlega að taka þátt í málum þessa
lands, og þá þyrftu þeir vitaskuld
fyrst og fremst að læra að skilja
þau. Mín aðalviðleitni á því ári,
sem nú er bráðum út runnið, hef-
ur verið sú, að standa við þá ræðu,
skyra fyrir mönnum aðalmálefni
þess lands, sem langflestir Vestur-
íslendingar eiga heima í.
I>ar með var Lögberg orðið
fyrst og fremst pólitískt blað., I>ess
aðalumtalsefni hefur verið pólitík
landsins. Um það efni — Domin-
ion-mál og fyikis-mál — hef jeg
skrifað um 80 greinar síðan í byrj-
un febrúarmánaðar síðastliðins, sum-
ar stuttar, margar alllangar, flestar
frumsamdar. Jeg hef skrifað þær
frá mínu sjónarmiði, út frá minni
sannfæring. Jeg hef lagt mitt litla
lóð í vogarskál frjálslynda flokks-
ins blátt áfram af því að jeg gat
ekki sannfæringar minnar vegna
lagt það í neina aðra pólitíska
vogarskál.
Ócinir blaðsins hafa á þessu
síðasta ári verið að reyna að breiða
út þær sögur, að Lögberg sje með
frjálslynda flokknum blátt áfram af
því að það liafi verið keypt til
þess. t>að á að hafa verið á „upp-
boði“ síðastliðinn vetur um kosn-
ingaleytið. í>eim sem það segja,
lilytur að vera miklu kunnugra en
mjer um Lögberg, ef þeir segja
það satt, og þykist jeg þó vera
dálítið kunnugur. Hvers vegna í
Ósköpunuin skyldi blaðið ekki liafa
orðið apturlialdsmönnum fylgjandi,
ef það var til uppboðs? Vita það
ekki allir lifandi menn, sem nokk-
uð vita um kosningarnar í fyrra,
að það var sá flokkurinn, sem liafði
peningana, en að framkvæmdir frjáls-
lynda flokksins voru mjög lamaðar
einmitt fyrir peningaleysi? Og svo
er annað: Langflestir eigendur Lög-
bergs eru vitanlega eindregnir ineð
frjálslynda flokknum. Peir bafa
ekki enn haft eins cents peninga-
legan haguað aí Lögbergi, og þeir
gera sjer fráleitt von um að liafa
það fyrst um sinn. Hvenær sem
nokkuð verður afgangs kostnaði og
gömlmn skuldum af tekjum blaðs-
ins verður því varið til að auka
áhöld þess, en fer ekki í v^pa eig-
endanna um tiltölulegan langan
tíma. Hvers vegna í ósköpunum
skyldu svo þessir menn vera að
streitast við með ærnum kostn-
aði að halda úti blaði, sem
berðist móli sannfæring þeirra?
Getur ekki hver maður sjeð, að
þeir mundu lieldur hcetta við fyrir-
tækið, þar sem þannig er ástatt,
heldur en koma því í það horf, að
það ynni á móti þeim, auk kostn-
aðarins, sein það bakaði þeim?
En hvað sem því líður, þá er
eitt víst: Jeg hef ekki verið til
uppboðs, og það hefur enginn reynt
að kaupa mig. Jeg var ráðinn í
fyrra vetur af nyju sem ritstjóri
Lögbergs til þess að haida fram
minni sannfæring i pólitík. Það
var engum hlutaðeiganda ókunnugt
um, liver hún var. Jeg sleppti at-
vinnu hjer í bænum, þegar jeg
hafði verið hjer að eins rúmt ár,
af því að jeg vildi eiga rjett á
minni pólitisku sannfæring, þeirri
sömu sannfæring, sem jeg hef enn.
Og jeg skora á hvern mann, sem
þykist vita, að jeg hafi nokkurn
tíma frá þeirri sannfæring vikið,
leynt eða ljóst, að láta það upp-
skátt.
£>Ó að einkennilegt megi virð-
ast, þá er það ekki pólitlk Lög-
bergs, aðalefni blaðsins, sem mót-
stöðumenn þess gera einkum að
umræðuefni í því skyni að spilla
fyrir því. I>ar er þó um eitthvað
að rífast fyrir þá sem ern á annari
skoðun. I>að einkennilog'asta við
blástur þeirra manna er það, að
þeir eru seint og snemma að Ijúga
því, að blaðið sje það sem það er
ekk o: kirkjublað.
I>að er sannast að segja eitt
af því sem mjer hefur þótt allra-
skringilegast, síðan jeg kom til
þessa lands, að nokkur skynsamur
maður skuli liafa orðið til að trúa
jafnfáránlega ástæðulítilli lygi eins
og þeirri, að jeg sje ritstjóri kirkju-
blaðs. Jeg lief aldrei dregið nein-
ar dulur á það, að jeg er ekki
sjálfur kirkjumaður. Jeg hef aldrei,
mjer vitanlega, áfellt nokkurn mann
fyrir sínar trúarskoðanir, nje haldið
fram með neinum manni eða neinu
málefni af trúarlegum ástæðum.
Jeg hef aldrei synjað nokkurri grein
upptöku í Lögberg fyrir það að
hún væri móti kirkju eða kirkju-
mönnum. Þetta síðista ár hef jeg
gersamlega gengið fram hjá kirkju-
málum nema sem írjettum, að und-
anteknu því sem jeg hef ritað eina
grein til að halda frain með frí-
kirkju andspænis þjóðkirkju. Sann-
leikurinn er sá, að Lögberg er eina
vestur-íslenzka blaðið, sem leiðir
hjá sjer kirkju og trúarmál nema
sem frjettir. Pað er eina vestur-
íslenzka frjettablaðið, sem ckki reyn-
ir að gera trúarbrögð manna að ó-
vildar o<r ofsóknarefni. l>að er
eina vestur-íslenzka blaðið, sem leit-
ast við að tala um altnenn mál án
hliðsjónar af skoðunum manna við-
víkjandi öðru íífi.
Hvernig stendur þá á þessum
þvættingi um það, að Lögberg sje
kirkjublað? Það getur naumas*
verið af því, að flestir eigendur
Lögbergs eru kirkjumenn. Þá mætti
eins vel tala um kirkju-«(ór, kirkju-
hveiti, kirkju-öwæwr, kirkju-Á’ef, ef
kirkjumenn eiga, þær vörur, og
vilja selja þær.
Það er til íslenzkt máltæki
á þessa leið: Sjaldan verður svo
leiður til að ljúga, að ekki verði
einhver til að trúa. Það virðist
eiga hjer við. Aðalmótstöðumönn-
um blaðsins ríður á að snapa út
stuðning fyrir sín fyrirtæki hjá þeim
mönnum, sem vitanlega eru lútersku
kirkjunni andstæðir, og svo ljúga
þeir því upp, að Lögberg sje
kirkjublað, til þess að koma í veg
fyrir, að sá stuðningur, sem þeir
eru á dorgi eptir, lendi hjá Lög-
bergi. Jafnframt vonast þeir eptir
að geta dregið úr þeim blyju til-
finningum, sem kirkjumenn kunna
að liafa til blaðsins, ef þeir geta
sannfært þá um, að því sje látinn
veita forstöðu maður, sem allt af
sje að tala þvert um bug sjer.
Þeir reyna sjaldnast að rökstyðja
slíka staðhæfingu, sýna sjaldnast
fram á, að hverju leyti Lögberg
er kirkjublað, nje hvaða mein það
geri þeim sem ekki eru kirkjumenn,
heldur er þessi þvættingur þoirra
Oþtast í almennurn orðatiltækjurn.
Það Jiggur líka við, það sje gaman
að þeim, þegar þeir breyta út frá
þeirri reglu. Tökum til dæmis
síðustu lygina, sem Jón Ólafsson
hefur látið á prent út ganga i
Lögbergs garð. I<ögb, á eptjr hans
sögusögn »ö Jmfa „kreðið niður“
Menningarfjeiagið kring um Moun-
tain, og kveðið dauðamein þess
“Jjafa verið guðleysi og einurðar-
leysi.“ Hver afskipti hefur nú Lög-
berg haft af Menningarfjelaginu?
Þvl er fljótt svarað. ]>að hefur
flutt um fjelagið fvcer greinar eptir
einn af þess forsprökkum, Stephán
O. Stephanson, og eina eptir sjera
J611 Bjarnason. Það er allt og
sumt. Það hefur látið fjelagið
gersamlega hlutlaust, neina hvað
það hefur leyft umræður um það
4 báðar hliðar af óviðkomandi
inönnum.
Þetta er gott dæmi upp á þær
óskammfeilnu, gersamlega samvizku-
lausa lygar, sem allra-óhlutvöndustu
tuddarnir hjer eru að breiða út
um það blað, sem mjer hefur ver-
ið í hendur fengið. Með þessum
og þvílíkum sögum eru þeir að
syna mönnum frain á að Lögberg
sje svo og svo, og jeg sje jafnt og
stöðugt að vinna móti minni sannfær-
ing, sje ekki annað en „verkfæri í
höndurn sjera Jóns Bjarnasonar og
sjera Friðr. Berginanns“ og þar fram
eptir götunum. Þeir treysta því auð-
sjáanlega, að ef nógu ósvífnislega
sje logið, þá muni ávallt einliverjir
trúa, af því að þeir nenni ekki
að hafa fyrir því að grennslast
eptir sannleikanum, og að hinu
leytinu mætti það æra óstöðugan,
að henda á lopti allar þeirra sögur
og svara þeim.
Eins og jeg sagði í byrjan
þessa brjers, geng jeg að því vísu,
að um þessi áramót muni verða
gerðar óvenjulega atorkusamlegar
tilraunir til að breiða út slíkar sösr-
O
ur í því skyni að fá menn til að
segja upp kaupum á blaðinu. Þess
vegna hefur mjer virzt þörf á þess-
um línum. Jeg lái inönnum ekki.
þó þeir segi upp, ef þeir komast
að þeirri niðurstöðu eptir stillilega
íhugan, að jeg liafi ekki vandað
verk ínitt eins og lieimta mætti,
eða ef þeir sjá, að þeir eiga völ
á ljósari og áreiðanlegri fræðslu
um það sem þeir vilja vita, í öðr-
um íslenzkum blöðum, eða ef þeira
þykir önnur íslenzk blöð skemmti-
legri — 1 einu orði betri. En hitt
vildi jeg jafnframt leyfa mjer að
benda mönnum á, að það er þeim
ósamboðið sem sjálfstæðum og skyn-
sömum mönnum, að láta teygjast
til að svipta oss stuðning sínuin
fvrir lyga-fortölur, sem gerðar eru
af óhlutvöndum mönnum í eifrin-
gjörnum tilgangi.
Virðingarfylfst.
LJinar Hjörleijsson.
MJÖG ÁRIÐÁNDI
I RJETTIll
Samkvæmt brjefi frá Ottaiva
dags. 4. November 1891, eru ls-
lendingar sem fluttu frá íslandi til
Canada í suinar 1891, gjörðir að-
njótandi þeirra hlunninda, sem aug-
lýst voru í 1. blaði “landnem-
ans“ nfl.: Sjerhver fjölskyldufaðir
sem tekur heimilisrjeit og byrjar
búskap á 160 ekrurn af stjórnar-
landi í Manitoba eða Norðvestur-
landinu innan 9 mánaða frá því
liann flutti úr landi. og sannar
það fyrir H. H. Srnith, Commission-
er of Dominion Lands, Winnipeg,
fær útborgað í peningum $12 fyr-
ir sjálfan sig og $0 fyrir konu
og hvert barna þeirra yfir 12 ára
að. aldri, er með honum flutti
vestur.
Þeir sem bafa, eða hjereptir
kunna að ávinna sjer rjett til þessa
peningastyrks. geri svo vel að
senda kröfur sínar til undirritaðs,
sem kemur þeím á framfæri og
útvegar peningana. Kröfurnar ættu
að vera formlega ritaðar, stutt-og
gagnorðar, þær þurfa að taka fram
nöfn og aldur allra sem peninga
er krafizt fyrir, með hvaða skipi
þeir komu yfir Atlantshaf og hve-
nær. Enfremur f hvaða fjórðunjj-,
section, Township og Range þeir
hafa tekið heimilisrjett og hvert
það cr austur eða vestur af 1. 2.
3. &c. hádegi»baug. Einnig skyldi
taka fram hvað búið er að gera á
landinu, stærð liúsa & c.
B. L. Baldwinsan,
Dom, lmmigration Hall
I SLEN2KA
BAKARÍIO
AÐ 587 ROSS STR.
Ef þú þarfnast nokkurs af því
sem menn almennt kalla sælgæti,
þá borgar það sig að í'tra þangað
þar er allt þess háttar ætíð á reið-
um höndum, 0% er yfir höfuð tölu-
vert billegar en anuarstaðar í bor<r-
inni.
229
liðaðist niður klettana til Trevenick.
Aðkomumenn þar störðu á
þessa kátu prósessíu, sem elt var
af svo inörgum glöðum inönnum;
aptast í henni voru börn og gamal-
menni, karlkyni og kvennkyns, svo
veikburða, að þau gátu naumast
staðið. Hafgolan feykti til hvítu
kjólunum stúlknanna, og allt af
urðu söngraddirnar mildari, þangað
til þær voru komnar svo langt
burt, að þær heyrðust eklcí lengur
f þorpinu. Margar voru þær vina-
óskir og mörg þau vonarorð, sein
fylgdu brúðlijónunum til litlu kirkj-
unnar; þar krupu þau saman á ný
með öruggri von um ánægju í
framtíðinni.
Og mitt í fögnuðinurn laum-
uðust þau burt til ofurlítillar graf-
ar og kysstu þar livort annað með
tárin í augunum. Hver getur
sagt, að þessi sorgarsnertur í ást
þeirra hati ekki gert liana guð-
dómlega?
Af mjer er það að segja, að
mjer virtust andlit þeirra vera eins
og engla-andlit, þegar þau gengu
þangað ofan, scm jeg stóð, þökk-