Lögberg - 26.12.1895, Blaðsíða 4

4
LÖGBERG, FIMMTUDAGINN 26 DESEMBER 1895

b e t g
Manitoba í>in*>iö jipployst.
Oen« út að 148 Prinoass Jtr., W innipeg
Tht Lögberg Printing &r Puhl sh;nr Co'y.
(Incorporateri May 27, isWol.
SUtstióri (Euitor);
SIGTK. /ÓNASSON.
BosInrss MsNAiiitR; B. T. BJÓK/fíON.
AUGLÝSINGA.R: Sœá-auglýsmga» > eitt
kipti 25 ets. fyrit 80 orf eöa 1 i>urol.
ááikslengdar; 1 doll. uro roán’lfinr. Á stærti
ugtýsingum eöa augl. uro lengti íros
rláttur eptir saœningi
RÚSTAD A-SKIPTl kaupends »er8ui af t
nna ikn/ega og geta um fyrvtrandi b-
s af jafnframt,
UTANÁSKRIPT til AFGREIÐSLUSTOF
htafsins et:
THE LÓ'CBEHC PRINTIMC & PUBLISH. CO
P. O. 8ox 388, Wionioeg, Man.
UTANÁSKRIFT til RltSTJÓRANS er:
EDITOR LÖOBERC.
O. BOX 368. WINNIPEG MAN
— fimmtcoaoinn 26. des.. 1885.
jy S&mkvæm lap'xslögum er uppsögD
kaupanda á blaö! ógild. nema bann ‘ó
kuldlaus, begar hann segir upp. - Ef
kaupandi, sem er i skuld viB blaf
iB flytr vistferlum, án áess aB tilkymif
heimilaskiftin, )>á er >aB fyrir dómstrM
unum álitin sýnileg sflnuun fyrit .-rcv
vísum tilgangf.
X/fT EptirleiBis verflur nverjum þeim sem
sendtr oss peninga fyrir blaðiB sent viður
kenmng fyrir borguninni á brjefaspjaldi,
hvort sem borgamrnar hafa til vor komið
frá Umboðsmönnum vorura eða áannan
hátt. Ef menn fá ekki slíkar viðurkenn
ingar eptir hæfilega lángan tíma, óabuni
vjer, aB þeir geri oss aðvart um það.
_ Bandaríkjapenin ga tekr blaðif
fuliu verði (af Bandaríkjamönnum),
og frá íslandi eru íslenzkir pen-
ingaseðlar teknir gildir fullu vertSi sem
borgun fyrir blaðið. — SendiB borgun i
V. 0. Money Ordert, eða peninga S He
jisterei Letter. Öendið oss ekk.i bankaá
visanir, sem borgast eiga annarstaðar en
Winnipeg. uema J5-ts aukaborgun fyliri
fyrir ínnköllun
Til kaupenda Lögbergs,
AUir f>eir. sem ekki eru f>eg«r
bönir að borga blaðift, eru vinsarrileg
ast beðoir að borga sern ALLRA
FYRST- 0>ÍS b)fflur á fá setn
allra mest að unnt er borgað fyrir
nýár, og vonum vjer f>ví að allir, sem
mögulega geta, verði við fxessari bón
vorri. Innheimtumenn vorir eru
einnig beðnir að taka fxetta til greina.
Vinsamlegast,
The Löohf.rg Ptg. & Publ. Co.
þuð hefur legið í loptinu um
nokkurn undunfarinn tíma, uð
Manitobastjórnin mundi ætla sjer
að uppleysa þíngið áður en kjör-
t'mabilið væri útrunnD, en flestir
bjuggust við, að þingið mundi koma,
saman áður en það var gert. En !
nú á mánudaginn var það gert op-
inbert, að þingið hafi verið uppleyst
á laugardaginn, og að alinennar
kosningar eigi að fara fram þann
15 vaista mán. (15. jan. 1896). Til-
nefningar fara fram viku fyr, eða
þann 8. jan.
Skólamálið er náttúrlega tikfn-
ið til þess, að stjórnin uppleysti
þingið, því hún vill eðlilega fá að
vita vilja almerinings í fylkinu um
þetta mál. sem er svoafar þýðingar-
mikið fyrir alda og óborna, ekki
einasta í fylki þessu, heldur og í
Norðvesturlandinu og jafnvel í
allri Canada.
Vjer áiítum, að vjer getum ekki
skýrt ástæöur stjórnarinnar og
stefnu í þessu og öðrum málum bet-
ur með öðru en því að þýða ávarp
forsætisráðgjafans, Mr. Greenways^
til kjósenda siuna, og er það sem
fylgir:
„Til kjósendanna í Mountain
k jördærni.
Háttvirtu herrar: Utn síðast
liðin rúrn sextán ár, hef je" nú í
sjöunda sinnið )>ann .heiður að leita
yðar atkvæða, Oil þessi ár haflð
þjer veitt mjer þarm heiður ogtrau.-t
að kjósa tnig fyrir þ'ngmann yðar,
og nú leita jeg fylgis yðar enn ör-
uggari en áður.
Ofi íkis stefna Dominion stjórn-
arinnar í menntamálum þessa tylkis,
hofur gert nauðsynlegt, að leitað sje
álits kjósendanna í þessu máli, sem
hún þannig hefur þrengt upp á
fylkið,
þann 21. marz síðastl. gaf Dom-
inion stjórnin út í rnesta fljótræði
, fyrinnælin, ('remedial onlerý sem
krefjast þess af Manitoba þinginu
' að setja á stofn aptur hina sjerstöku
l trúarbragða skóla fyrir kaþókka
| menn, eins og þeir voru fyrir 1890.
þvssutn fyiirmælum neitaði fylkis
þiugið að hlíða,
þann 8. júlí síðastl. skýrði Hon.
^ Mr, Foster frá því, í Dominion þing-
. inu, fyrir hönd stjórnarinnar, að er-
! indisbrjef yrði sent Manitoba stjórn-
j inni, til þess að fá vissu fyrir því,
j hvort þessi uintalaða breyting feng-
j ist eða ekki, Og ennfremur tók
hann fram, að ef Manitoba þirigið
neitaði að hlíðaþessum fyrirnrælum,
þá yrði llorninion þingið kallað sam-
an, í síðasta lagi fyrsta fimmtudag í
næstajanúar, og mundi Dominionj
þingið þá búa til lög, og fylgja frarn í1
það ytrasta, sem gæfu þeim kaþólsku
aptur skóla sina; lög sem yrðu
byggð á úrskurði leyndarráðsins á
i Englandi, og samkvæm ofarnefnd-
j um fyrirmælum Dominion stjóina.r-
innar, frá 21. imuz 1895.
Viölika orðum,um áform Dom-
inion stjórnarinnar í þessu niáli,
fóru Sir MacKenzie Bowell, Canada
prernier, um sama lciti, í efri mál-
stofu þingsins.
Af því sem í’ram hefur kornið hjá
ráðherrura Dominion stjórnarinnar
þá liggur í augum upjii, að ekkert
minna en algert apturhvarf til
hinna gömlu, sjerstöku skóla, verður
anntekið sem rjettarbót eða miðlun
fyrir þá kaþólsku. Samkvæmt Aður
nefndum ákvœðum Hon. Mr. Fost-
ers kotn áskorari til fylkisstjórnar-
innar t'rá Dominion stjorninni, um
að gera þær breytingar á skólnlög-
um fylkisíns, sem bætti rainni hlut-
amim í Manitoba hinn svo kallaða
skaða. þessu svaraði Manitoba-
s'jórnin með því, að neita afdráttar
laust að setja ajitur á gang hina
sjerstöku skóla, og ljet jafnframt í
Ijósi, að tilgangur sinn væri að við-
ihalda og verja núverandi fyrir-
komulag, sem er jafnt fyrir alla og
algerlega laust við sjerstaka trúar-
j bragðakennslu
Af þvi að Dominion þingið á nú
bráðum að kallast sainan til þess að
ráða fiarn úr þessu rnáli, þá er sjer-
stnklega ár'ðatidi, að vilji kjósend-
anna í þessu fylki, áhrærandi þetta
md, komi glöggt og skilmeikilega í
I ¥s>
Jeg held því fram.að fólk þessa
fylkis sje því fullkoml< ga vaxið, að
annast um sín eigin menntamál, og
jeg neita þeirri akæru, að það hafi
beitt ofsa eða rangindum við neinn
flokk eða flokka af fylkisbúum. Jeg
I tj i mig algerlega á móti þeirri að-
ferð Domiiiionstjórnarirmar, sem
hún hefur nú hótað að beita, n. 1. að
láta Oitawa-þingið ónýta með lögum
og afnema hið nuverandi, almenna
skólafyriikomulag þessa lýlkis, án
þess að vilja ganga inn á nefndar
rannsóknir í málinu, og verandi þvj
algerlega ókurmug kringumstæðun-
um h jer.
Ef atkvæði yðar sýna I stórum
stíl, að þjer sjeuð samþykkir stefnu
fylkisstjórnarinnar, í þessu ináli,
þá efast jeg ekki um, að það hafi á-
hrif á meðlimi Dominion þingsins,
og þannig mætti að líkindurn koma
( veg fynr ofbeldis lög þaðan.
í samanburði við þettx sjer-
staka spursmál, þá hufa nú önnur
mál, som áður hafa ríkt í hugum
rr.anna, lotið í lægra haldinu rrieðal
almennings, á síðari tímutn. Jeg
vil engu að síður benda yður á. að
stjórn mín hefur haldið Afrain sem
fyr, að stjórna Ijármálum fylkisins
hagkvæinlega og með sparsemi
mestu. Jafnt og stöðugt hef"r ver-
ið leitast við að styðja að hagsæld
bœndalýðsins, og að auka og efla á
allann hátt hina miklu jarðrækt
þessa fylkis. Stjórnin hefur á síð-
ustu tveimur árum, mikið stutt að
því, með fjárframlögum ogá annann
hátt, að bæta meðferð á mj<»lk, og
sýnist árangurinn af því ætla að
verða hinn æskillegasti.
Stefna vor í málinu um bann
áfengra drykkja, er ákveðin og aug-
Ijós. Vjer höfum ætið verið og er-
um enn reiðubúnir til að gefa út
lög, se.n útiloka áfenga drykki úr
fylkinu, hvenær sem jxing vort hef-
ur vald til að gera slíkt, Spurs-
málið mn það vald, hefur verið lagt
fyrir dómstólana, og er enn óútkljsð.
Sannist að fylkisþingið hafi sbkt
vald, og stjórn vor verður endur-
kjiirin til valda, þi skal því valdi
verða beitt hið bráðasta.
Nauðsýnin um niðurfærslu á
Hutnings gjaldi, með járnðrautum,
hefur vakað fyrir oss og um síða»t-
liðin sjö ár höfum vjer jafnt og
þjett unnið að umbótum á því máli.
Arangurinn af því hefur vitanlej.a
verið töluverður, þó auðvitað sje
flut.ningsgjaldið enn hrerra en bænd-
ur mega við að borjía. Sannleikur-
inn í þessu máli var, fyrir vort til-
stilli, lagður fyrir nefndina, sem ný-
lega var sett til að rannsaka j'uð
mál. Vjer höfum ásett ossað vinna
að því máli, þangað til viðunanlegur
endir fœst á því.
Að endingu bið jfg yður að
gæta þess, að aðnlatriðið, við þessnr
kosningar, er líka mest áríðandi.
Eiga Mi n’ti'ba menn að gera sjer að
góðu án niótmæla, ranglata. og of-
ríkisfulla meðferð á sjei ? A sjálf-
stjórn fylkisins virkilega að verfa
afnumin? A vort þjóðskóla fyrir-
komulag að verða eyðilagt? þetta
eru sþur.smálin, sem jijer eruð, '„eir-
ar mínir, beðnir að svara með at-
kvœðum yðar.
Jeg hef þann heiður, að vcra
yðar skuldbundinn þjenari.
T110 M AS GREEN WA Y.
Fyririnælin frá Ottawa.
Eins og lesendum vorum er
kunnugt, sendi Ottawastjórnin
fylkisstjórninni í vetur sem leið fyr-
irmæli um, að láta kaþólska menn í
Manitoba fá uptur hina sjerstöku
barnaskóla, er þeir höfðu áður en
skolalögin frá 1890 gengu í gildi, en
Manitobaþingið samþykkti Jiað svar
i vor, að Manitobastjórnin gæti ekki
orðið við fyririnæluin Ottawastjórn-
arinnar. í júli ritaði Ottawastjórn-
in Manitobastjórninni aptur um
þetta mál, og er sagt að það skjal
hafi verið mildara orðað en fyrstu
fyrirmælin, en samt haldið fram
sörnu stefnunni í öllu verulegu.
þessu skjali hefur ekki verið svarað
fyr en nú, að Manitobastjórnin sendi
svar sitt i byrjnn vikunnar, svo
Ottuwast jór'dn fœr það semjólagjöf.
Hvernig svarið er orðað vita menti
ekki, og það verður ekki gcrt opin-
bert fyr en það er kotnið til Ottawa,
en svo mikils höfum vjer orðið á-
skynja, að Manitobastjórnin neitar
að taka aptur upp gamla tvískipta-
skólafyrirkomulagið, eða breyta
skólalögunum fr& 1890 í nokkru
verulegu.
Hvað Ottawastj'írnin gcrir nú
til, er bágt að vita, eu ef hún stendur
við yfirlýsingu sítra á þingi í vetur
setn leið, þá smellir hún kúgunarlög-
uin á fylkið, hvernig sem henni
gengur að framfylgja þeim á móti
vilja fylkisbúa. 1 millit'ðinni er
enginn vafi a, að roeiri hluti manna
í hinum Canadafylkjunum dregur
taum Manitoba-búa, því að það er
álit þeirra, að fylkið hafí stjórnar-
legan rjctt til að haga skólalöggjöf
sinni eins og því sýnist, og að sam-
bandsstjórnin ætti ekki að blanda
sjer inn í það mál. Einn i’áðgjatinn
í Ottawa, Mr. Clarke Wallace, hefur
nýlega sagt af sjer út af því, að hon-
Utn kom ekki saman við formann
stjórnarinnar og fleiri ráðgjafana um
þetta niál. H inn vill sem sje ekki
lita kú<ía Manitoba i þessu máli,
Sir John A. McDinald sagði,
þearar barattan var á milli Manitoba-
: r o
fylkisins og sambandsstjórnarinnar
, útaf járnbrauta-einveldinu hjer í
fylkinu : „Við getum ekki hindrað
Manitoba" (We can not check Mani-
toba), og ljet landið heldur greiða
Canada Pacific járnbrautarfjelaginu
15 millj. dollara en að halda því
m ili frekar til streitu, enda hafði
Manitoba stjórnarskr<rlegan rjett
til að leyfa að leggja járnbrautir
hvar sem er uui fylkið, eins og það
hefur rjett til að haga skólafyrir-
komulagi sinu eins og það vill. En
jiað er nú kominn köttur í bjarnar
stað í Ottawa, þar sem er Sir Mac-
kenzie Bowell í staðinn fyrir Sir
Jobn A. McDonald, og kötturinn er
svo undir þumalfingrinum á kaþólska
klerkavaldinu, að hann ætlar að
reyna að kúga fy 1 ki okkar. Spuru-
málið er nú: Á p ifinn í Róm, erki-
biskupinn í St. Boniface og ka-
þólskt klerkavald að stjórna liinu
frjóvsamasta og vonsælasta af öllum
192
sjónutn, og timhugsanir um það, hvað kynni að hafa
skeð, ef að einhverjir af mönnunum hefði rekist á
hellirinn, setti hroli í hann.
Hann hafði nákvæmlega yfirvegað pessa bættu,
og hafði því á leiðinui þangað hugsað ujip ýms ráð
til þess, að láta mennina hafanóg að starfa, ef skipið
yrði að liggja á víkinni um hríð, eptir að búið væri
að afferma það. Til allrar hamingju kom ekki til
þess, að á þessum ráðum þyrfti að balda, og daginn
eptir sigldi skipið af stað með þægilegum vestan-
byr, áleiðis til annarar eyjar, þar setn Ilorn kapteinn
bafði keypt ,,guano“, og skildi hann eptir einann í
sandfjöruuni, eins rólegan að sjá og vant var, en í
rauniuni ofsaglaðau yfir því, að skipið lagði út.
XXI. KAPÍTULI.
Þegar toppsegl skonnortunnar voru horfin af
sjóndeildarhringnum, og engar líkur voru til að hún,
mundi snúa aptur, lagði Horn kapteino af stað áleið-
is til hellranna. Ef hann hefði hlýtt löngun sinni,
liefði hann farið af stað strax og skonnortan liafði
tekið upp akkeri sín. En jaftivel nú fór liann var-
lega, þó hann væri að flýta sjer, og gekk svo nærri
sjónum, að löðrið þvæi spor hans burt jafnótt. Hann
Mfiaðist yfir hina tvo klettahryggi fyrir norðan vlk-
201
aði svo þar sem fietið var, setn lá nærri fast við
inngangion í það, og horfði á það. Svo ste'g hsnn
ytir það og skimaBist urn í herberginu. Flet það úr
ábreiðum, sem Rvlph hafði sofið í, var ekki þar inni.
Þá fór kapt^inninn inn í næsta herbergi, og sjer^til
mikillar undrunar sá liann, að það var eins autt og
tóint og eDginn hefði nokkurntíma sofið þar, Þá
ílýtti hann sjer aptur fram í fremra herbergið og at-
hugaði fletið, sem honum í fyrstu hafði vivzt öðruvísi
eu það átti &ð sjer, þegar haon svaf í því. Nú sá
hann, að í því voru allar ábreiðurnar, sem þau höfðu
öll sofið við. Kapteinninn gnisti tönnum og tautaði
við sjálfan sig: „Það er enginn vafi á, að einhver
hefur komið hjer síðan þau fóru burt, og hann hefur
sofið lijer“.
í þessari andránni mundi hann eptir innsta her-
berginu, því sem var stærst og sem þakið á var
hrunið inn, en sem hann hafði gleymt í fátinu. Má-
ske maðurinn, sein soíið hafði f íletinu, væri þar inni
cinrrdtt nú, hugsaði bann ineð sjer. Hvað hann
hafði þó verið óvarkár, og hvaða hættu liafði hann
ekki ef til vill stofnað sjer í ! Hann læddist nú að
iunganginutn í innsta herbergið, með uppdregna
pístóluna, rak höfuðið inn í það, skiinaðist um í því
allstaðar og hrópaði: „Hver er hjer?>‘ En enginn
svaraði, og þá fór hann inn og leitaði í kringum og
bakvið öll björgin, sem láu hjer og hvarágólfinu,
en fann engan. Ea hann sá nokkuð, sem hann
starði á með undrun.
lðtí
var, og tók það upp. Það var eitt af gullstykkjuu-
uro, sem hann hafði áður sjeð í steinturnimoa.
„Er mögulegl/, að jeg hafi týut þessu!-* hrópaði
kaptfcinninn. Hanu ljet stykkið í vasa sinn, flýtti
sjer áfram og hjarta hans fór að slá hra t. Hann
Ijet ljósbirtuna falla á hellisgólfið, og rjett á eptir
sá hann ömiur tvö gullstykki og þar nálægt enda af
kerti, svo lítinn, að varla var hægt að halda honum á
milli fmgranna. Hann tók kertisstúfian upp og
starði á hann, Það var vanalegur kertisstúfur, en
þuð fór hroliur u>n kapteininn þegar hann sá hxnn.
Það var auðsjeð, að einhver hafði látið kertisstúfinn
falla, þegar bann gat ekki haldið longur á bonum.
Kapteinninn llýtti sjer áfram og ljet ljósbirtuna
alltaf skína á h> llisgólfið. Hann fann okki íleiri
gullstykki nje fleiri kertisstúfa, en hjer og hvar sá
liann enda af brunnum eld-<pýtum. Dálitið innar
fann hamx fleiri eldspýtur, og var brennisteinninn
brotinn af þeim, en þær óbruonar. Fáum augna-
blikum seinna sá liann hylla undir steiaturninn í
myrkrinu ains og einhvetja vofu, og þá liætti hann
að horfa á gólfið og bljóp þangað allt hvað fætur
toguðu. Hann kbfraði strax upp á turninn, og varð
lionum svo bylt við það, sem hann s& þar, að hann
nærri missti luktina úr höndunum. Steinhlemmur-
inn hafði verið tekinn upp og var lagðar þannig yfir
gatið, að heluiingurinn af því var opinn.
Kapteiuninn misati nærri andann, þegar hann sá
betts, en hann var taugasterkur maður, svo hann