Lögberg - 25.08.1897, Blaðsíða 5

LÖQBERG, FIMMTUDAQINN 25 AGUST 1897.
5
leg og skemmtileg', og vouum vjer aö
lesendur vorir athugi hana n&kvíem-
lega. Hún getur einniir verið hug-
Vekja fyrir oss Vestur-íslendÍDga, f>vf
Islands-þekking Amerikumanna er
litið meíri almeunt en fðlks f Evrópu.
-—Vjer ættum að gera oss far um, að
úthreiða pekkinjru á pjóð vorri bjer i
landi, Ofr stöndum að pví leyti betur
að vfgi í þcssu efni en bræður vori
& íslandi, að pað, sem ritað er utn
þjóðina á ensku máli, skilur að heita
niá hvort mannsbarn i Norður-Ame-
rfku (um 75 millj. inanna), f stað pess
að þegar ritað er á einhverju Evrópu-
máli, t. d. á dönsku, sjer og skilur
engin önnur pjóð pað, sem ritað er
(tiltölulega fátt fólk f samanburði við
tölu allra Evrópu-pjóðanna), en þjóð-
in sem á það tungumál. í pessu
liggur vafalaust að sumu leyti van-
þekking Evrópu-pjóðanna á íslandi.
Önnur ástæða fyrir pvf, að Evrópu-
þjóðirnar hafa vitlausar hugmyndir
um ísland og íslenzku pjóðina, eru
að voru áliti hinar jfmsu, óáreiðanlegu
ferðabækua og greinir í dagblöðum
og tfmarik«w, sem útlent fólk, er
ferðast til íslaatls ritar. Vitleysurn-
ar f bókum þessum og ritum standa
optast ómótmæltar, og erpað íslon/.k-
um menntamönnum að kenna, pví í
staðinn fyrir'að leiðrjetta vitleysurn-
ar, í blöðum hinna Jfmsu Evrópu-
landa, láta peir sjer vanalega nægja
að kvarta um pær f fslenzku blöðun-
um. Hriðja ástæðan er óefað sú, hve
lítil og afskekkt íslenzka pjóðin er
og hvað lftið hún kemur við framfara-
sögu pessarar aldar. Vorzlunin er
svo lftil og ómerkileg og iðnaður
enginn, að pjóðin vekur ekkert at-
hygli á sjer hjá hinum miklu og
nienntuðu verzlunar- og iðnaðar-
stjettum hinna siðuðu pjóða heiinsins
*—stjettum, sem nú á dögum hafa
naest áhrif f heiminum. Af pví sem
að ofan er sagt leiðir eðlilega, að f
skólabókum Evrópu-pjóðanna eru að
eins fáar Ifnur um ísland og fslenzku
þjóðina, og eru þessar fáu lfnur opt
meira og minna geggjaðar—teknar úr
eldri bókum, og pess vegna á eptir
tímanum og óáreiðanlegar hvað snort-
ir ástandið eins og það nú er.—En
um þetta hafa íslendingar engan
sanngjarnan rjett að kvarta, pvf ekki
fylgja bækur pær, sem notaðar eru í
Islenzkum skólum, betur með tfman-
um hvað ýmsar aðrar og meiri pjóðir
snertir. l>að er óhætt að segja, að
almenningur á íslandi, og jafnvel
fjöldinn af menntuðu mönnunum, hef-
ur jafn-ófullkomuar og vitlausar hug-
niyndir um ýmsar erlendar pjóðir og
löndin, sem þær byggja, som er að
kenna úreltum skólabókum og hlut-
drægum ritgerðum í öðrum bókum
og blöðum. Benedikt Gröndal er t.
d. talinn einn af menntuðustu mönn-
um á Islandi, og nógu er hann gam-
all f bettunui (50 ára rithöfunds-af-
mæli hans var pýlega haldið f Rvfk),
en aum væri sú pekking á ýmsum,
miklum erlendum pjóðum, sein byggð
væri á pví er eptir hann liggur—
landafræði bans og öðruin ritverkum.
Til að vera sjálfum sjer samkvæmir
rottu íslendiugar að hreiusa óhroðann
og vitleysurnar uin aðrar pjóðir úr
bókmenntum sínum, og geia sjer far
um að fræða pjóð sfna meir og öðru-
vfsi um útlendar pjóðir en gert er,
um leið og peir kvarta undan pokk-
ingarleysi og vitlausum hugmyndum
annara pjóða sjer viðvíkjandi. „Drag
fyrst bjálkann úr pfnu eigin auga“
o. s. frv.
Ymislegt.
LENGSTA VINDIBRÓ f VKRÖLDINÍII.
Heilbrigðisnefndin f Chicago
ætlar að byggja hina lengstu vindi-
brú, sem til er f veröldinni, yfir hinn
mikla nýja skurð, sem verið er að
byggja par (til að Qytja burt óhrein-
indi borgarinnar) og sem áður hefur
verið lýst í Lögbergi. Brúin á að
liggja yfir skurðinn undan 31. stræti
og Campbell avenue, og verður 400
fet á lengd f allt, en 120 fet á breidd.
Ilæð miðstólpanna (sem brúinsnyst á)
verður 68 fet; hæð frá gólfi (par sem
járnbr. lestir renna) upp undir járn-
bindinginn verður 21 fet; hæð undir
brúna frá yfirborði vatnsins f skurðin-
um verður 18 fet; og dýpt vatnsins í
skurðinum undir brúnni verður 24 fet.
Brúin verður úr stáli og á að vigta
7.000,000 pund. Hún á að geta borið
lestir er vigta til samans 8 millj.
pund. Brúin á að kosta í allt $700,-
000, þar f innifaldar vjelar til að
hreifa hana (vinda hana af og á). X>að
vorða 8 járnbrauta-spor á brúnni, og
ýmsar járnbrautir eiga að nota hana.
Vindupallurinn verður 80 fet að pver-
máli, og pað á að vera hægt að vinda
brúna af skurðinum (svo að endarnir
snúi upp og ofan eptir skurðinum í
staðinn fyrir pvert yfir um hann) á
einni mfnútu, og er pað ekki mikil
töf fyrir skip. Rafmagn verður lík-
lega notað til að hreifa vindi-vjelarnar.
*
SICRINGILEG BÖGGLAPÓSTS SENDING.
I>að var fyrir nokkru látinn ný
stárlegur böggull á pósthúsið f Birm-
ingham, til að sendast og áfhendast
með hraðpósti. Verkamaður einn,
sem liafði farið eitthvað út fyrir bæ-
inn með þriggja ára gamalt barn sitt,
kom aptur inn í bæinn ajett f tfrna til
að fara til vinnu sinnar, on hafði ekki
tfma til að kotna barninu heim til sfn.
Ilann fór þvf inn á næsta pósthús og
sagðist vilja senda barnið sem lirað-
póstsböggul. Pósthúss-ombættismenn-
irnir tóku við barninu undir þeirri
grein f póstmála reglugjörðinni sem
gerir ráð fyrir, að lifandi dýrum sje
veitt mótfaka, flutt og afhent, og settu
9 pence (um 18 cents) fyrir að flytja
barnið pangað, sem pað fttti að fara.
*
FRAJIFÖR NtJTÍÐAR-VfSINDANNA.
I ritgerð, scm ritstjóri mánaðar-
ritains Jicvieu) of licviews, W.T.Stead,
ritaði f júnf-núim-iið af riti sinu og
nefnir „A Retrospcct of Sixty Years“,
út af 60 ára ríkisstjórn Victorfu
drottuingar, er cjitirfylgjandi kiiffi
um framför nútfðar-vfsindanna:
„l>að eru til menn sem íinynda
sjer, að trúin á krajitavcrk hafi rjenað
mjög á Victoriu-timabilinu (sfðastl.
60 ár). En í raun og veru hefur fólk
almennt á pessu tfmabili sannfærst
rneir um, livllíkt stórkostlegt krapta-
verk sköpun veraldarinnar er, en á
nokkru öðru tfmabili siðan veiöldin
varð til. Nefndir menn kalla hinn
yfirstandandi tíma efnatrúar-tfmabil,
sem hafi bundið sálir mannanna við
efni. En nærri áður en petta brígsl
hoyrist, gera vfsindin heyrum kunn-
ugt, að engin dauð eða hreifingarlaus
efí.i eigi sjer stað, að sjerhver ögn
(atom) sje lifandi, og að hinir dauð-
legu lfkamir vorir sjeu eitt stórt sam-
safn af samblandi af lifandi smá-lfk-
ömum, og að heilsa vor og sjúkdómar
sje komið undir bardögum pessara
smá-lfkama I æðum vorum. Tökum
að eins eitt dæmi. Hugsum oss allt
sem orðið sóttögn (microbe) táknar
nú hjá oss, og minnumst pess, svo að
sóvtagnir voru svo að segja ópokktar
f raun og veru pegar Victoria drottn-
ing kom til ríkis. Vísindin hafa pann-
ig, í mjög sjerstakri merkingu, opin-
berað oss nj'jan hitnin og tiýja jörð,
óendanlega undruuarverð, sem vitna
um svo mikla speki, að andi manns-
ins getur ekki ineð rannsóknum sfn-
um gripið haua. Hið óendanlega ó-
rannsakanlega færist takmarkalaust
fjær oss við sjerhverja uppgötvun,sem
eykur pekkingu vora. Vjer vigtum
stjörnurnar, rannsökum samsetuing
þeirra í geislabrots kíkirnum (spcctro-
scope); vjer tökum ljósmyndir af
tunglinu og búum til landabrjef er
sýna skurðina I Mars. En ennþá stór
kostlegri eru uppgötvanirnar, sem
gerðar hafa verið viðvíkjandi hinum
óendanlega smáu frumögnum (tnole-
cules) sem eru allt I kringum oss, en
uppgötvanirnar, sem vjer höfum gert
í hinu óendanlega fjarlæga djújii
geimsins. Vísindin hafa sent Rönt-
gen-geislau gegnum hið dimma for-
tjald og ojiinberað hið ósýnilega, og
boðið öllum mönnum að njóta þess
sem arfleifðar sinnaa.“
#
l>að er nú staðhæft sem alveg
áreiðanlegt, að dr. Nansen, norður-
farinn nafntogaði, muni græða $150.-
000 á bók sinni „Farthest North“
(Lengst norður). Bókin er nú pegar
komin út á Englandi, t>ýzkalandi,
Frakklandi og f Atneríku, en holl
enzku og norsku útgáfurnar er rjett
tiro pað að bittast.
SslRirk
Traflino Co’u
VERZLUNBRMENN
Wcst Selkirl(, - - Maq.
Vjer bjóðum ykkur að koma og
skoða nýju vorvörurnar, sem við
erum nú daglega að kaupa innn.
Bcztu Vörur,
Lægstu prísar,
Ny Alnavara,
Nyr Vor-Fatnadur,
Nyir Hattar,
Nyir Skór,
Ny Matvara.
Einnig fiöfura við mikið af hveiti
mjöli og gripafóðri, og pið munið
ætíð finna okkar prísa pá lægstu.
Gerið svo vel að koma til okkar
SELKIRK
TRADING CflT.
Northera Paciflc Ry.
TIMH CJsŒlJD.
MAIN LINE.
Arr. Lv. Lv.
i i.oca «-25P .. .Winnipeg.... I 00|> 3°>P
6.55 a 11-55» .... Morris .... 2.28p 5-3°P
5-15« lO.ð'Ja .. . Emerson ... 3.20p 8. líp
4.15a lO.ðOa ... l'embina.... 3.35 p 9.30 p
lO.-'Op 7.30a . .Grand Forks,. 7-0Sp 6.65 a
l.lðp 4.05 a Winnipeg Tunct’n 10.4öp 4.00 p
7.30 a .... Dulutli .... 8.00 a
8.30a .. Minneapolis .. 6.40 a
8.00 a .....St l’aul.... 7 15 a
10 30 a .... Chicago.... !> 35 a
MORRIS-BRANDON BRANCH.
Arr. Arr. Lv. Lv.
ll.OOa 1.25 p ...Winnipeg. . 1.00 a (i 4>a
8,30p 11.50 a 2.35p 7.00 P
5.15p 10.22 a .... Miami 4.06 p 10.17 a
12. lOa 8.20a .... Baldur .... 6.20p 3,22 p
9.28 a 7.25a ... Wawanesa... 7.23p 6,02 p
7.00 a 6.30 a .... Brandon.... 8.20p 8.30 p
PORTAGE LA PRAIRIE BRANCH.
Lv Arr.
4 45 p m ... Winnipeg. .. 12.35 p m
7.30 p ra Portage la Prairie 9.30 a ra
CIIAS. S. FEE, H. SWINFORD,
G.P.&T. A.,St.Paul. Gen.Agent, Winnipeg
Nyir
Kaupendur
LÖGBERGS^-
fá blaðið frá byrjun sögunn-
ar „Sáðmennirnir“ til 1. jan-
úar 1899 fyrir eina
$2.00
ef, borgunin fylgir pöntun-
inni eða kemur oss að kostn-
aðarlausu innan skamms.
Þeir sem ekki hafa pen-
inga nú sem stendur geta
eins fcngið blaðið sent til
sín strax, og ef þeir verða
búnir að borga $2.00 tím-
anlega i haust fá þeir sömu
kjörkaupin og þótt þeir
sendu borgunina strax, en
annars vcrður þeim reikn-
að blaðið með vanalegu
verði.
127
„Hann hefur ekki komið ennpá, yðar tign,“
Svaraði porpstjórinn. „Jeg sendi eptir honum—fyrir
hálfum mánuði síðan. Kóleran er einnig í OsefE, í
Holja, og í Kalisheffa. Hún er allstaðar. Læknir-
inn hefur 40 púsund sálir að sjá um. Hann verður
að hlýða „zemstvo“-unum—fara hvortsem peir skijia
honum. nann hirðir ekkert um livað jcg segi.“
„Já,“ greip Aloxis fram f, „jeg veit pað. Og
fólkið sj&lft, reynir það að skilja hvers við þarf—að
fara eptir fyrirskipunum mínum?“
l>orpstjórinn breiddi út hendurnar afsakandi, og
kipraðist dálftið saman þar sem hann stóð. Það var
einnig nokkurt Gyðinga-blóð í æðum hans, sem, um
leið og pað hóf hann upp j-fir meðbræður hans f Ost-
erno, hafði pau áhrif á hann, að hann liafði allmikla
tilhneigingu til að flaðra ujip á pá sem stóðu fyrir
ofan hann. I>etta liggur I blóðinu; pað er eitt af
því sem fólkið, er stóð úti fyrir höll Pflatusar, fjekk
yfir sig og börn sín.
„Yðar tign pekkir hvernig fólkiðhjor er,“ sagði
hann svo. „l>að er seinlátt. Það er engin framför
f pví. Ein sýkin er sama og önnur f augum pess.
Bog dal e Bog vzial, segir það. Guð gaf, guð
burttók!“
Þorpstjórinn stanzaði, og hin svörtu augu hans
flugu frá andliti eins peirra til annars.
„Enginn nema Moscow-læknirinn ræður við fólk-
ið, yðar tign,“ sagði hann svo I pýðingarfullum rötn.
Alcxis ypti öxlura. Ilann stóð upp úr sæti slnu
130
Þorpstjórinn kveikti 4 eldspýtu og sagði: „Jeg
er kominn hjer með Moscow-læknirinn, eins og
pið sjáið.“
„Moscow-læknirinn!“ hrópuðu ýmsar raddir í
senu. Sbógom—sbogom; guð sje með yöur?“
I hinni daufu ljósglætu virtist allt gólfið rísa
upp og hrista sig. l>að svaf að minnsta kosti sjö
inauns f kofanum, on tvenrit af því fór ekki á fætur.
önnur mannoskjan var dauð. Hin var að dej'ja úr
kólerunni.
Þrekvaxinn maður einn seildist upp á múrsteins-
ofninn eptir óvönduðum steinolfulampa úr pjátri, og
rjetti hann að porpstjóranum. Alexis kom aptur
ÍDn í kofann við birtuna af bonum. Gólfið var
ópverralegt, eins og nærri má geta, par sem bæði
menn og skepnur bjuggu þar saman.
Maðurinn, sem rjetti lampann—Vassili Tula—
kastaði sjer á knje, krapsaði með hinum stóru,
ópvegnu liöndum sfnum í frakka lækuisins og sagði
honurn langa sorgar- og eymdarsöjiu kjökrBndi. Og
að fáeinum augnablikum liðnum voru fleiri fbúar
kofans kropnir á knj'e f kringum lækniriun (Alexis),
hangdu utan 1 honum og báðu hann hjálpar. Þarna
var Tula sjálfur, villimannslegur Slavi uin tíinmtiigs-
aldur, kona hans, úttauguð, horuð og hræðilcg
ásýndum, því hún var tannlaus og nærri blind; tveir
kvennmonn aðrir, og ólánlega vaxinn sextán votra
jiiltur.
Alexis ytti fólkinu frá sjer, ekki hranalega, og
123
og bunda vorra. Ef vjer ímynduðum osp, að pað
væri mögulegt að kenna hunduin að hugsa, álykta
og aðhafast af sjálfstláðum, ef vjer ályktuðum, að
slfk framför væri raöguleg, og hugsuðum oss svo þá
byltingu, sem mögulegt væri að slfk uppfraeðsla
hefði í för með sjer, pá getum vjer að d&litlu leyti
gert oss grein fyrir hvaða vandamál pað er, sem
l’aul Howard Alexis og hinir aðrir rússnesku aðals-
menn verða að ráða fram úr, áður en allir sem nú
lifa eru failnir frá.
X. K APÍTULI.
MOSCOW L.EKNIRINN.
„Stórko8tlcgt!“ hrópaði Stoinmetz með öudina 1
liálsiuum, og velti utn leið vindlinum með tungunni
frá hægra munnvikinu yfir f vinstra munnvikið, sem
var sjcrstakur kæhur hans. „Slórkostlegt—1!“
Alexis lcit sein snöggvast upp frá blöðunum,
sem lágu fjTÍr framan hann & borðinu—leit upp með
þeim svip sem er á andliti þess manns, sem er að
leggja saman f huganum. Eu svo hjclt hann áfram
verki sínu, sem haun hafði sctið við stanzlRust 1 fjóra
klukkutfma, og nú var klukkan orðiu nærri 1 um
nóttina. Karl Steinmetz hafði reykt fimm vindla
sfðan cptir miðdagsverð, og hafði ekki talað fleiri orð