Lögberg - 25.08.1897, Side 1

Lögberg er gefið út hvern fimTnfudag a
The Lögberg Printing & Publish. Co.
Skrifsiofa: Afgreiðslustofa: Frentsmiðja
148 Princess Str., Winnipeg, Man.
Kostar $2,00 uin árið (á íslandi.ö kr.,) borg-
ist fyrirfram.—Einsttök númer 5 cent.

1' H Jihus618 hl-iu d every Thursday .
1 nr LIiCÍIÉRfi PRINTING & PUBLISH. Co.
at 148 Princess Str., Winnipeg, Man.
Subscription price: $2,00 per year, payabl
in advance,— Single copies 5 cents.

10. Ar.
Wianiiíeg, Maniioba, finitntiuliigimi 25. sigúst 181)7.
Nr. 33.
$1,8401 VERDLADNDM
Verðnr gcflð ú árinu 1897
som fyigir:
12 Gendron Bicycles
24 Gull úr
I® Sctt af SiIturlH'inadi
fyrir
Súpu Umbúdir.
Til frekari upplýsinga snúi menn
s3er til
ROYAL CROWN SOAP CO.,
WINNIPEG, MAN.
FRJETTIR
CANADA.
Útíluttar vörur frá Canada til
Öandaríkjanna, siðastl. fj&rhags&r,
Oftniu $40,309,887, en innfluttíir vörur
þkðan yfir sama timabil $58,464,048.
Ungverskur nylendumaÖur einn,
Adam Grega aö nafni, sem heima &
ö&lœgt Whitewood i Norðvesturland-
inu, er sakaður um aö hafa drepið
föður sinn um lok vikunnar sem leið,
°g hefur likskoðunardómur fundið
^ann sekann um glaapinn.
Verkfalliö i Lethbridge-kolanftm-
Unum, hjer i Norðvesturlandinu, er
um garð gengiÖ, og fengu verka-
^enn enga viðbót viö kaupgjald. En
Þeim var lofað stöðugri vinnu en að
nndanförnu o. s. frv.
UANDAKÍKIN.
Hina siðustu daga hefur litið út
tyrir, að sœttir og samningar ætluðu
að komast & milli kolan&ma-eigenda
°g verkamanna þeirra, er gerðu verk-
f<ill fyrjr nokkru siðan i Pennsylvania
°g vlðar, en hraðskeyti sögðu í gæn
ekkert hefði orðið af pvi.
íinsrr mylnur og verksmiðjur í
IWdarikjunum, som verið hafa að-
fferðarlausar um langan undanfarinn
^®a, hafa nú aptur farið að starfa, og
Þykir það merki um endurnyjung
kinuar fyrri velgengni í landinu.
Veðreið fór fram i Washington
^*ark i Chicago siðastl. laugardag, og
r°yndu sig þar tveir vekringar, „Joe
^ *tchon“ og „Star Pointer11 fyrir
H000 verðlaun, og vann hinn siðar-
uefndi. Sprettirnir voru þrir, 1 mila
kver, og varð ,Star ,Pointer“ & undan
1 þeim öllum. Ilestur þeisi
miluna & 2 míuútum. IIvHÖa is-
enzkur gæðingur mundi gera það?
Slðustu fregnir segja, að Banda-
r*kjastjórn sje að semja við Spftnar-
8*Jðrn um, að nefud sjo sett til að
fíera út um Cuha-mftlið, og koma ft
^’öi milli móðurlandsins og n/lend-
UtJnar.
I.ögbergi, misstu yfirJTOO manns llfið
I brunanum, margt af þvl kvennfólk
af helztu ættuin Frakklands.
1itl0.\d.
Uað var bafin ramisókn útaf hinu
'Öalega slysi, sem kom fyrir þegar
&6abirgða Bazar sft brann í París,
'0t er leiðjScin hyggður var og hald-
a þar I góðgerðaskyni, og hafa /ms-
þeirra, sem ábyrgð báru af slysinu,
dæmdir I fjehætur og fangelsi.
ns og ftÓQr hofur verið skjfrt frft 1
£>að lltnr all alvarlega út með
ófriðinn ft norðvestur takmörkum
1 ndlands. Fjallabúar þeir er Afridar
nefnast eru að safna liði og gera ftrfts
ir ft virki Breta. Það er nú sagt að
þeir hafi unnið eitt virki ft landamær
unum. Flokkur þessi hefur ekki
verið undir stjórn Breta, en er að
reyna að vekja aðra þjóðflokka innan
landamæra Indlands til uppreisnar.
Það eru ofsatrúar Múhamcds-prestar
sem eru leiðtogar Afridanna, og þó_
emlrinn I Afghanistan neiti að vera
nokkuð við mftlið riðinn, þft eru allar
líkur til að svo sje—ef til vill fyrir
undirróður Rússa.
Allt stendur enn fast með friðar
samninga milli Tyrkja og Grikkja,
Bretar heimta að Tyrkir hafi lið sitt
hurt úr Þessallu, en Þjóðverjar setja
sig á móti að þeir geri það fyr en her-
kostnaðar-krafa Tyrkja sje borguð.
Hinir æstustu Aþenubúar hjeldu ný
lcga fund og skoruðu & stjórnina að
halda ftfram ófriðnum, en það virðist
fft lftinn byr hjft liinum gætnari
Grikkjum.
Islands-þckking Norúur-
álfumanua.
Ef jeg væri spurður, hvað mjer
hefði þótt mestuin undrum sæta, af
þvl er fyrir augun og eyrun hefur
borið á ferðalagi þvl, sem jeg er nú
nýkominn úr, mundi jeg ekkx segja,
að það væri fegurð nftttúrunnar — Og
er hún þó dýrðleg bæði sum-
staðar & Korsfku og‘& þeim hluta
strandarionar við Miðjarðarhafið, sem
kallaður er Riviera. Jeg mundi ekki
heldur segja, að það væri veðurblíð
an syðra-—-að sjft trje springa út sfðast
I janúar og gras slegið snomma I
febrúar. Ekki beldur, að það væri
auðlegðin, nje listin, som blasir við
manni ft stórhýsunum 1 París, utan og
innan, og ft myndasöfnuuum þar—og
vona jeg þó að jeg gleymi því aldrci
Jeg mundi ekki einu sinni segja, að
það væri óþrifnaður Korslkumanna —
og hef jeg þó sjeð silkiklædd&r hefð
arkonur l&ta stftlþuð börn sfn ganga
ftlfreka um h&degisbilið initt ft veg-
legustu götu bæjarins, þar sem út-
leDdinga-hótelIin eru,aðseturshöll erki-
biskupsins og aðal-skemmtitorg bæj-
armanna.
Ekkert af þessu kom mjer með
öllu & óvart.
Jeg mundi segja, að það sein
mjer hafi þótt mestum undrum sæta,
hafi verið vanþekking Norðurálfu-
manna á ættjörð vorri.
Jeg get ekki sagt, að jeg hafi
gert mjer sjerlega liáar hugmyndir í
því efui. Eu jeg hafði óneitatilega
gert mjer I hugarlund, að nokkurn
veginn vel menntaðir monn hefðu veð-
ur af þvl, að hvorki saga vor njo
tunga væri með öllu ómerkileg. Jeg
er kominn & allt aðra skoðun nú.
Til skýringar ætla jeg að gcta f&einna
dæma.
Fyrsti maðurinn, sem jeg hilti ft
hótelli pví,er jeg hafðist við í á Korá-
Iku, var ungur maður, danskur.
Fyrstu vikuna voru þar ekki aðrir
karlmenn gestkomandi að staðaldri en
við. Hann hafði verið fjögur ár í
lærðum skóla í Danmörku. Svo
liafði hann tekið „ptæliminærexamen11
og lært uppdrfttt (toikning) í „tekn-
iska“ skólanum I Höfn, og svo haft
atvinnu eitt ftr við að draga upp
myndir & skritstofu mannvirkjafræð-
ings eins í London. Hanu las og
talaði — auk dönskunnar —2eus^u
pyzku og frönsku. Jeg get þess í
þvl skyni að gera möunum ljóst, að
maðurinn hafði alls ekkert slaka nú-
tlðarmenntun.
Við höfðum hittzt við borðið
tvisvar ft dag og rabhað saman dag-
inn og veginn. Svo var það einu
BÍnni, að hann hóf mftls á þvl, að sig
furðaði &, hvað fs'enzka væri Ilk
dönsku.—Jeg spurði, af hverju hann
rjeði það.—Ilann sagðist skilja hvert
einasta orð, sem jeg segði, alveg eins
og þaö væri danska, eiginlega ekki
heyra neinn verulegan mun ft (slenzk-
unni og döosku, nema hvað sjer fynd-
ist eitthvað norskukynjaður hreimur
I framburðinum.—Kynlegur fróðleik-
ur þótti honum það I meira lagi, þeg-
ar jeg sagði honuin að þetta, sora jeg
hefði verið að bögglast við að tala,
væri ekki móðurmftl mitt, og aö jeg
væri hræddur um, að hann skildi inig
alls ekki, ef jeg færi að tala það viö
hann.
Nokkru síðar þóttist hann skilja
ft mjer, að mjer mundi þykja gaman
að fornura bókmenntum Norðurlanda.
Hann var manna kurtcisastur og ftst-
úðlegastur, vildi hillast til að tala um
það, sem hann hjelt að öðrum mundi
vera hugðnæmt. Og svo fór hann að
skrafa við mig um Svlann—Snorra
Sturluson!
Eptir þessu var öll íslands þekk-
ing þessa danska menntamanns. Jeg
varð þess aldrei var, að hann vissi lif
andi vitund um þctta land, annað en
að bjoðan kæmi saltfiskur og gersam
lega óætt saltket, og að bjer væru
voðalegir landskj&lftar.
Jeg kynntist flciri Döuum þar
syðra, menntuðu fólki og efnuðu.
Allt var ft sörau bókina Irert bjft þeiui,
að þvf er Island snerti. Kona eins
kaupmanns og verksmiðjueiganda
fræddi mig meðal annars ft þvf, að
hvergi & fslandi nema í Reykjavfk
væri unnt að fft húsaskjól, sem kom-
andi væri inn f fyrir siðaöa menn,
hvað þft að hugsandi væri að hafast
þar við að staðaldri.
Sessunautur minn við borðið
nokkrar vikur var frft Austurríki, en
var þ& konnari við liðsforingjaskóla f
Parfs, óvenjulega viðfeldinn maður.
Jeg vissi til þess, að hanu talaði
þýzku, frönsku, ensku, ftölsku og
rússnesku, en það getur vol verið, að
hann hafi talað fleiri tungur. Honum
var ekki ljóst, hverju rfki ísland væri
fthangandi, hjelt helzt það stæði ann-
aðhvort I sambandi við England oða
Bandarlkin. Annars vissi hann, að
hjer væru eldfjöll og fiskiveiðar, og
þar ineð búið—alls ekkert anúað.
Þft var enskur prestur úr bisk-
upakirkjunni, sem prjodikaði tvisvar
ft hverjum sunnudegi yfir Englend-
ingunum. Iíann vissi það eitt að lft-
ið hefði verið til af biLdlum hjer ft
landi—hann þóttist vita upp ft hár,
bvað fáar þær hefðu verið—þangað
til brczka biblíufjelagið hefði skorizt
f leikinn. Annars ekkert. Mjer
skildist svo, sem honum væri ekki
einu sinni ljóst, & hvaða m&li þessar
biblíur yæru, sem Bretar hefðu komið
inn & íslandi.
Sænskum stórkaupmanni einum,
öldruðum, kynntist jeg meira en
nokkrum öðrum manni þar syðra, þvf
að mjor fjoll hann bezt f geð. Hann
talaði vel og roiprennanði ensku,
þýzku og frönsku, var gefinn fyrir
hækur, enda fróður um margt, og
hafði einkar-gaman af að frjetta af
íslandi. Eitt hið fyrsta, sern hann
spurði um, var, hvaða tunga þar væri
töluð.—-,,fslenzka“, sagði jeg.—„Jft—
jú—auövitað“. Enn hanu fttti við
monntuðu inennina, livaða mftl þeir
töluðu sfn á milli.—„íslenzku“, aagði
jeg.—„Á hvaða m&li eru þá bækurn-
ar, sem mest eru lesnar?*4 — ,,Á fs-
lenzku“.—„Það er þó aldrei prjedikað
f kirkjunum ft íslenzku?“ Honum
fór að þykja mikils um vert þegar
hanu hcyrði, aö þvf væri nú einmitt
svo varið, þvf að hann var mjög trú-
rækinn maður. Jog varð þess ekki
var, að hann vissi neitt verulegt uin
ísland anuað en það, að Karl Jóhann
hefði gleymt þvf, þegar hann var að
nft Noregi undan Dönum.
Syni hans kynntist jeg sfðar.
Elann hafði hafst við ftrum saman )
ýmsuin löndum utan Svfþjóðar, til
þess að læra som mest. Hann hjelt
auðsjftanlcga, að jeg mundi vera ó-
sanr.sögull f meira lagi, og hefði verið
að gera gabb að föður slnuin mjer til
dægrascyttingar, þegar gamli maður
iun fór að hafa það eptir mjer, að það
væru til bækur á Isloczku.
Skoinmtilegastur var Englend-
ngur einn, sem jeg hitti i Nizza ft
heimleiðinni. Jeg var þar & ferð með
ressuin srensku feðgum, som jeg hef
minnst ft. Þegar við komuin I fyrsta
sinni inn I borðsalinn I hótellinu, sem
við gistum I, Snt þar við ann&n borðs-
endann grfthærður Eoglendingur,
frlður sýuum, með sterkvaxið, róm-
verskt nef og hvltt yfirskegg. Ilann
rar einkonniloga hvatlegur, enda þótt
hann sæti kyr og væri að jeta. Það
stafaði af augnaráðinu. Ilann dró
allt af annað augað f pung, þegar
liann leit upji, hafði auðsjftanlega
vanizt ft það ft fuglaveiðutn — og
hvessti hitt augað ft inaiiu, lfkast þvf
sem hann ætlaði að tvfbenda því út
ur andlitinu & sjer. Hann var að
tala við þ/zka stúlku, sem uæst hon-
um sat, og samræðan gekk skringi
lega. Ilann kunni ekkert orð í
þ/zku, talaði við haua ýmist & ensku
eða fröusku og hún skildi hvorugt —
það er að segja ekki nema annaðhvort
orð, og tabjmst það. Mftlrómurinn
var einkennilega nrrandi önugur, og
þó einhvor góðmenusku hreimur í
öuugleikanum. Hanu var að koma
stúlkunni í skilniug um, að hann hefði
verið 30 ftr ft Indtandi, en nú ferðað-
ist hann ekkert, færi aldroi burt af
Englandi, nema þegar hann væri til
neyddur, þvf að Eugland væri full-
gott handa sjer.
Þegar staðið var upp frft borðum
fór jeg inn f reykingar herbergið og
sat þar einn d&litla stund. Englend-
ingurinn var að vingsast fyrir utan
dyrnar, gjóta augunum inn til mfn,
hörfa frft og koma aptur að dyrunum.
Loksins vatt hann sjer inn.
„Það er vfst ekki eins heitt I Svf-
þjóð núna eins og hjer“, sagði hann.
—Jeg sagðist ekki búast við þvf—
annars væri jeg þar ókunnugur, gæti
naumast sagt, að jeg hefði komið
þangað.—„Eruð þjer þft ekki Svíi?“
—Nei, jog sagðist vera íslendingur.
—Hanu hröklaðist aptur ft bak að
dyrunum, stóð þar grafkyr og virti
mig heldur vandlega fyrir Bjer með
opna auganu. Svo færðist hann nær
mjer aptur. Mjer fannst sem hann
mundi vera að sitja um að komast
aptur fyrir mig svo lítið bæri ft, til
þcss að athuga, hvort ckkort væri ó-
venjulegt að sjá & mjer þeim moginn.
Eptir stundarþögn segir hann svo, að
jeg hljóti að klæða mig uokkuð öðru
vfsi heima fyrir.—„Hvers vegna þft
það?“ Hvort menn gangi ekki jafa-
aöarlegast f selskinnum ft Islandi til
þess að verjast kuldanum.
Svo rak hver spuruiugin aðra,
hver annari vitlausari. Það Jeyndi
sjor ekki, að maöuriun hafði alltaf
Grætiland í huganum. Loksitis fór
jeg að trjenast upp & samræðunni,
svo jeg ljet þess getið, að mjer þætti
illa farið, hve afskræmislega hugmynd
REMNANTS!
REMNANTS!
REMNANTS!
Hundruð af R^mnants
Húsundir af Remnants
— hjá —
Carsleyl* Co.
AUir Rcmnants (klæðAstúfar) og aðrar
yörur, sem lítið er optir af, verða settar
á borð í miðri búðinni, þar sem þær
standa til boða fyrir svo lágt verð að
þær hljóta að ganga ú|. Allar vörur
eiu merktar með greinilegum tölu*
stöfum.
lvomið ! Kcrnið! Komið!
Carsley Co.
344 MAIN STR.
Suonan viö Portage ave.
hann hefði gert sjer um ættjörð mfna,
ogað það mætti enda sjiyrja ft þ& leið,
að maður hefði naum&st geð til að
svara. Ilann þagði viö ofurljtla stund.
Svo sagði hann góðl&tlega—urrið var
liorfið úr m&Irómnum og snerpau úr
augunum: „Jeg sjiyr af þvf, að jeg
veit ckki. Við fftuin aldrei noitt að
heyra um ísland“.
Jeg gæti tfnt til mörg íleiri
Jærai, en læt hjer staðar numið.
Dagleg reynsla mfn f vetur hefur ver-
ið sú, að þegar ekki bora til neinar
sjeratakar ftstæður—Iffsstaða, som hof-
ur f för með sjer óvenjuleg kyuni af
oss, eða fftgætur fthugi og n&m — þft
viti menntaðir Norðnrftlfumenn ekk-
ert um oss, en geri sjer hinar frftleit-
ustu og fftr&nlegustu hugmyndir um
þjóð vora, ef svo ber undir, sð vjcr
komum þeim nokkurn tfma til hngar.
Eu jafnframt hef jeg komist að
raun um það, að þaðsjefurðu auðvelt
að fá mcnn til að hlusta með athygli
ft frftsagnir um ísland og íslondirgs.
Og ÞeR ÞeRar nrenn hafa verið komn-
ir í skilning um, að hjer & landi sje
tilkomumikil, enda dýrðleg nftttúru-
fegurð, að vjer höfutn f fynidinni ver-
ið lýðveldi með einkennilegri löggjöf
og þjóðfjelagsskipan, að nrostum | ví
við hvern einasta blett ( sveiturum
sjeu bunduar þjóðlegar endurininn-
ingar um drongskaji og breysti 1 ða
ftstrfður og ógæfu, að vjer höfum
fengið aptur að nokkru vort forna
sjftlfsforræði og fyrir þft sök sje þjóð-
in að rísa úr öskunni eins og fuglinn
Fönix; að vjer, þessar 70 þúsundir
manna á norðurlijara heims, sjeum
framar öllu öðru bókmenntaþjóð að
fornu og u/ju—þft sjiyrja þeir vana-
lega, hvornig f ósköpunum ft því
standi, að veröldin ffti ekkert um
þetta að vita; — Noreg þekki allir
út I hörgul, on okkur þekki enginn.
Mjer hefur orðið ógreitt um svsr.
Jeg hef ekki getað neitað þvf með
sjftlfum mjer, að sumjiart að minnsta
kosti mundi það stafa af ómyndar-
skajr og ujipburðarleysi sjftlfra vor.
En mjer finust þetta geta verið
d&lftil bending fyrir Ferðamannafje-
lag vort. Og sömuleiðis fyrir þ&,
ssin hugsa til að fft stuðuing af al-
monningsúliti liins meuntaða heims f
sjúlfstjóruarbaráttu vorri. Það þarf
eitthvað að aðhafast Oðru vfsi en aö
uudanförnu til þoss, að hinn menntaði
hoiinur hugsi um laud vort & annan
hfttt on sem hftlf geit eyðisker ein-
hverstaðar norður f höfum. E. H,
—Isafold,