Lögberg - 21.10.1897, Blaðsíða 4

4
LÖOBERG, FIMM UDAGINN 21 OKTOBER 21897.
LÖGBERG.
GefiS út aS 148 l’rincessSt., WlNNtPF.o, Man.
af The Lögbero Trint’g & Publising Co’v
(Incorporated May 27,1890),
Ritstjóri (Editor): Sigtr. Jónasson.
Business Manager: B, T. Björnson.
A «»i£ I ýMÍn£St r : Smá-auplýsingar í eitt skipti 25c
yrir 30 ord eda 1 J»ml. dálkslengdar, 75 cts um mán-
ndinn- Á stærri auglýsingum, eda auglýsinguinum
lengri tíma, afsláttur eptir samningi.
ItáKtada-Kkipli kaupenda verdur ad tilkynna
Kkriflega og geta um fyrverand* bústad jafnframt.
Utanáskript til afgreidalustofo bladains er:
1 l>e I-eig I*rmlir g A- Publit»l*. Co
P. O. Box 5 85
Winnipeg.Man.
Utanáskrip ttil ritstjórans er:
Edltor Lögberg,
P '0. Box 585,
Winuipeg, Man.
_ Samkvæmt landslögum er nppsögn kanpenda á
oladi ógild, nema hannsje skaldlaus, þegar hann seg
ir app.—Ef kaupandi, sem er í skuld vid bladid flytu
vistferlum, án þess ad tilkynna heimilaskiptin, þá er
þad fyrir dómstólunum álitin sýnileg sönnum fyrr
prettvísum tilgangi.
— fimmtudagink 21.okt. 1897.—
Sir Wilfiid Laurier var haldin
veizla pann 5. f>. m. í Massey Hall í
Toronto. Eptirsókn manna eptir að
fá að vera par viðstaddir, til pess að
geta sjeð hann oir heyrt ræðu hans,
var svo mikil, að jafnvel pó Massey
Hall sje að líkíndum stærsta sam-
komuhíisið f Canada, pá urðu margir
fri að hverfa eptir að pað var orðið
troðfullt. Við petta tækifæri kom
mjög skyrt í ljós hin mikla virðing,
sem Toronto-menn bera fyrir Sir Wil-
frid Laurier, og hve ánægðir peir eru
yfir framkomu hans á 60 ára Demants-
hátíðinni síðastliðið sumar, sem full-
trái Canada, Að framkoma hans par
bafi verið til hins mesta heiðurs og
gagns fyrir Canada og brezka rfkið f
heild sinni, um pað er hvívetna lokið
upp sama munni. Jafnvel apturhalds
flokkurinn, sem auðvitað ekki geng-
ur inn á allar pær skoðanir Sir Wil-
frids á hinum ýmsu málum, er komu
fram f ræðum hans á pessari ferð,
viðurkenna pað, að peir sjeu ánægðir
yfir framkomu hans sem fulltrúa Can-
ada. Sir Wilfrid Laurier hefur
óneitanlega tekist snilldarlega, pann
stutta tíma, er hann hefur setið við
styrið sem forsætis-ráðherra, að ávinna
sjer viiðirgu og fullkomið traust.
Honum hefur meistaralega tekist að
leiða til lykta ágreining pann, sem
apturhalds-stjórninni reyndist óvið-
ráðanlegur og varð að lokum dauða-
msin hennar—skólaniálið. Og hann
hefur komið pví til leiðar, að sam-
bandið á milli Canada og Eoglands er
nú nánara og innilegra en pað hefur
verið nokkru finni áður, og að Canada
hefur á pessu ári vaxið í áliti, ekki
að eins hjá Bretum, heldur einnig hjá
öllum hinum menutuðu pjóðum.
Sir Wilfrid Laurier var haldin
önnur veizla í Torouto pann 6. p. m.,
af verzlunarmanna fjelagi hæjarins,
og hjelt hann par mjög merkilega
ræðu. Hann byrjaði ræðu sína með
pvf, að rninnast pess, að hann hefði,
ásamt Sir John Thompson sáluga, sem
pá var ráðaneytis-formaður sambands-
stjórnarinnar, verið gestur pessa fje-
lags. A’ð engan hefði víst grunað pá,
að Sir John Thompson mundi að litl-
um tfma Jiðnum skilja við pennan
heim innan hinna söguríku veggja
Windsor kastalans á Englandi. l>á
hefði Mr. Foster f ræðu sinni haldið
pvf fram, og sannað sögu sfna með
tölum, að vellíðan væri í landinu; en
hann (Sir Wilfrid) hefði gert pá at-
hugasemd, að ef frjálslyndi flokkurinn
sæti að völdum, pá mundi hann ekki
gera sig ánægðan með pá vellíðan,
sem ekki væri bægt að sjá með ber-
um augum. Hann sagði, að sjer
sjfndist nú skfna út úr andlitum peirra,
sem par vorn saman komnir, langtum
meiri ánægju- og vellfðunar-vottur
en fyrir fjórum árum sfðan, pegar
Mr. Foster var með tölum að sannfæra
pá um vellíðan peirra. Hann sagðist
haldg pví fram, að pað, sem Canada
parfnaðist mest og eingöngu, væri
verzlunar viðskipti við sðrar pjóðir.
Dað væri ekki vani sinn að dást mikið
að pví, sem sje fyrirlitlegt, og að góð
verzlunar-viðskipti sjeu djfrðlegri í
sínum augum en stríð og sigurvinn-
ingar. Að með pvf Iffsfjöri, sem
streymirí æðum pessar r ungu pjóð«r,
muni takast að vinna námanaog skóg-
ana, og hagD/ta fiskiveiðarnar. Hjer
eptir, sagði hanD, er ekki rjett að
segja; „Canada fyrir Canadamenn11,
canadisk fyrirtæki eru hjer eptir opin
öllum heiminum. Detta Jand er of
mikið til pess, að pað megi putnbast
eitt út af fyrir sig.
Hann gekk f gegn um verzlunar-
hlunnindin við Stórbretaland og af-
náui brezku verzlunarsamninganna við
Dyzkaland og Belgíu, og s/udi fram
á, með mjög sannfærandi rökum, að
ef hann befði, eins og sumir vildu,
farið fram á sjerstök verzlunar-hlunn-
indi frá Bretum, um Jeið og hann
fjekk pá til pess að afuema samning-
ana við Þýzkaland og Belgíu, pá
mundi pað hafa orðið til pess, að
hvorugt hefði fengist. Hann sagðist
hafa borið bænir sfnar fram fyrir Jón
Bola hinn örláta, en ekki Jón Bola
verzlunarmanninn. Fyrsta sporið hafi
verið stigið f rjetta átt, hefði lengra
verið farið pá hefði allt misheppnast.
Hann sagði, að tilgangur stjórn-
arinnar væri að fara sparsamlega með
almennings fje, og að verja öllu pví
fje, sem frekast er unnt, til pess að
gera flutninga til Bretlands sem allra
ódýrasta, og láta menn á parm hátt
verða aðnjótandi ápreifanlegra hlunn-
inda á brezka markaðinum. St. Lawr-
ence skipaleiðin sje styzta og gæti
verið ódýrasta leiðin á milli Ameríku
og Norðurálfunnar, og Canada ætti að
flytja par á milli, ekki að eins sínar
eigin vörur og farpega, heldur einnig
Bindaríkjanna.
Hann skýrði frá afstöðu stjórnar-
ionar gagnvart Bandaríkjunum.
Stjórnin ætlar sjer, sagði hann, að
gera allt, sem í hennar valdi stendur,
til p°ss, að sambandið milli Canada
og Bandaríkjanna geti orðið sem allra
vinsamlegast, pvf hún álftur, að pað
sje peim báðum fyrir beztu, en ekki
leggi hún virðingu Canada í sölurnar
fyrir neitt slíkt. Stjórnin vildi helzt
ekki purfa að semja nein lög,er gangi
lííka átt eins og lögin gegn útlendri
vinnu; en hún vildi gjarnan gera á-
batasama samninga, eins og t. d.
samningana, sem gerðir hafa verið um
afnám nautgripa-sóttvarðarins. Það
er algerlega á valdi Bandaríkjamanna
hverju pessu tvenuu löggjöf stjórn-
arinnar, gagnvart peim, líkist meir.
Hún mun beita hinu sama gagnvart
peim, eins og peir beita gagnvart
Canada.
Það, sem hjer að ofan er tilfært
úr ræðn Sir Wilfrids Laurier, er að
eins mjög lítill útdráttur, en pað sýn-
ir stefnu stjórnarinnar í ýmsum pýð-
ingarmiklum málum, og er að pví
leyti all-fróðlegt.
Sljettueltlarnir.
Eins og getið var um 1 Lögbergi
pann 7. p. m., geysuðu voðalegir
sljettu-eldar yfir ýms byggðarlög hjer
í Manitoba, í byrjun mánaðarins, og
gerðu mjög stórkostlegt tjón. Fjöldi
manna missti aleigu sína i eldinn,
margir brunnu meira og minna, pegar
peir voru að reyna að forða eignum
sfnum og lífi, og 7 eða 8 manneskjur
brunnu tii dauðs. Eignatjón pað,
sem hlotist hefur af pessum sljettu-
eldum, verður ekki metið til peninga.
Degar bændur hafa, eptir margra ára
elju, eignast góð bú, og komist í
pægilegar kriugumstæður, og svo
brenriur pessi ávöxtur af margra ára
vinnu peirra, allt f einu, til kaldra
kola, pá er slikt eignatjón tilfinnan-
legra og meira virði, bæði fyrir pá,
sem I hluteigaog byggðarlagið í heild
sin.ii, heldur en jafnvel stórkostlegri
eignatjón, sem auðmenn opt og einatt
verða fyrir af eldsbrunum. Bændur
pessir, að minnsta kosti allur porri
peirra, ná sjer að iíkindum aldrei
aptur, hvað efnahaginn snertir; peir
eru nú eldri og slitnari, og að öllum
lfkindum fátækari en peir voru, pegar
peir byrjuðu búskap í fyrstu, og auk
pess er ekki ótrúlegt að svona áföll
dragi úr peim kjarkinn til pess, að
fitja aptur upp af nýju.
Nokkur hluti peirra, sem rnisstu
eignir sfnar, voru nýkomnir til Mani
toba, Galioíu-menn og Hollendingar,
og verður peim petta langtum minna
tilfinnanlegt, en eldti bændum. Dessir
útlendingar höfðu gjrt tiltölulega litl-
ar umbætur á löndum sínum, og
mundi pví taka einungis litla fjár-
upphæð til pess, að bæta peim tjón
pað, er peir hafa liðið.
Nokkrir menn hjer I bænum hafa
tekið sig saman, til pess, að safna
gjöfum handa pessu bágstadda fólki,
og blaðið, „The Winnipeg Daily Tri-
bune‘l. hefur haft meðferðis áskorun,
til lesenda sinna, um að láta eitthvað
af hendi rakna, en fremur lítill hefur
árangurinn orðið af peirri áskorun,
eptir pví, sem blaðið sjálft ber með
sjer. Col. D. H. McMillan, fjármála-
ráðgjafi fylkÍ8Stjórnarinnar, gaf í skyn
á fundi, sem nýlega var haldinn útaf
pessum málum, að fylkisstjórnin
mundi leggja fram fje til hjálpar fólki
pví, sem fyrir skaðanum varð, með
peim skilmálum, að peir, sem pá hjálp
fá, endurborgi stjórninni hana síðar-
meir. Dað eru pannig allmiklar líkur
fengnar fyrir pví, að fólk pað, hjer í
fylkinu, sem varð fyrir skaða af sljetlu-
eldunum, líði ekki nauð í vetur.
Vjer höfum ekki heyrt pess getið,
að sljettu-eldar hafi gert neitt tjón í
íslendinga-byggðunum, og er pað
gleðiefni; en engu að síður viljum
vjer benda lesendum Lögbergs á pað,
að hið mikla tjón, sem svo margir
hafa liðið af eldsbruna á pessu hausti,
ætti að vera peim bending um pað,
hvað orsakast getur af ógætilegum,
og í mörgum tilfellum ópörfum eld-
kveikingum. Menn kveikja einatt I
rusli eða strái á landareign sinni peg-
ar lygnt er, og álíta, að peir með pvj
geti ekki gert sjer eða öðrum neinn
skaða, en veður breytist opt fyr en
marin varir, og sá eldur, sem gjarnan
hefði mátt vera ókveiktur, verður opt
og einatt orsök til hinna mestu vand-
ræða. Flestir, ef ekki allir, sljettu-
eldarnir, hjer í fylkinu, eru afleiðingin
af ógætilegri meðferð manna á eldi
og mundi peim, sem slíkt yrði sannað
upp á, verða stranglega hegnt.
Vjer sögðumst ekki hafa heyrt
pess getið, eð sljettu-eldamir hefðu
gert neitt tjón í tslendinga byggðuil-
um. Vjer getum bætt pví við, að, af
öllum peim mörgu íslendingum, sem
búa víðsvegar í Manitoba-fylki, munu
einungis ein hjón bafa liðið eigna-
míssir af sljettu eldutn. Dau voru
nýbyrjuð búskap á leigulandi, ná-
lægt Beausejour, og misstu nokkurn-
veginn aleigu sína, og eru nú flutt
hingað til Winnipeg, I-úsvi't og fje-
laus. Maðurinn heitir Bjarni Guð-
mundsson.
Oss pætti vel við eiga, að íslend-
ingar rjettu pessum bjónum hjálpar-
hönd og bættu peim, pó ekki væri
nema að nokkru leyti, pað eignatjóu,
sem pau hafa orðið fyrir.
CJm böð.
Eptir H. Worthington Paige, New York,
„Kronískir kvefsjúkdómar f nef-
inu, hálsinum eða lungunum, eiga
sjaldan, jafnvel aldrei, rót sína
að rekja til eins tilfellis af bólgu á
pessum stöðum, ef hinar rjettu lækn-
ingar liafa verið viðhafðar. Nei, í
pessháttar sjúkdómstilfellum heyrum
vjer vanalega sögur um mörg bólgu-
köst, sem lítið eða ekkert var gert til
pess að lækna, hvert slíkt kast heldur
verra en pað næsta á undan, og ekk-
ert peirra algerlega batnað áður en
pað næsta byrjaði, alltaf færist veikin
út og tekur ýmsum breytinguro, hinir
sýktu líkams-partar skemmast, og svo
verður petta loks að krónískum sjúk-
dómi, svo prálátuin, að pað útheimtir
langvarandi lækningar, uppskurð,
nýtt loptslag o. s. frv., til pess að
koma slímhimnunni aptur í nokkurn-
veginn eðlilegt ásigkomulag. Jeg
álít, að í flestum tilfellum, sjeu pessi
ítrekuðu kvefveikis köst, sem eru
orsökin til hinna algengu óviðráðan-
legu kvefsjúkdóma, sjúklingunum
sjálfum að kenna. Dað prennt, sem
fremur öllu öðru er líklegt að leiða til
andfærasjúkdóma, er óviturlegur
klæðnaður, of mikill hiti í húsum og
heit böð, hvort heldur vissir líkams-
partar aðeins eru baðaðir eða allur
líkaminn. Jeg legg sjerstaka áherzlu
á hið síðastnefnda. Jeg hef marg
reynt pað,að látafólk,sem gengur með
kvof, sárindi f kverkunum og hósta all-
au *cturnrinn—hætta við heit böð, en
taka aptur upp köld böð. Detta hefur
haft pau áhrif á sjúklingana, að peir
hafaorðið langtum minna meðtæki-
legir fyrir kvef, og mjer hefur tekist
miklu betur að lælina pá.
Með köldum böðum er ekki nauð-
synlega skilið, að menn eigi að dífa
sjer í kalt vatn, til pess að pola pess-
háttar böð í vetrarkuldunum, og
styrkjast af peim, útheimtist að maður
sje hraustbyggður. Jafnvel pó jeg
geti tilíæit ýmsdæmi um bæði hraust-
veikbyggða menn, som
hafa polað slík böð og haft gott af
peim, pá vil jeg ekki mæla með pvf,
að pau sjeu almonnt viðhöfð.
Dað, sem jeg sjerstaklega á lijer
við er pað, að andiitið, hálsinn, og
brjóstið sje pvegið, kveld og morgna,
í köldu vatni. Einn hnefa af salti skal
láta útí vatnið, pað hjálpar mjög mik-
ið til pess, að pvotturinn komi að til-
ætluðum notum. Bezt er að brúka
tyrkneskar baðpurkur við pennan
pvott, svampar eru ekki nógu snarpir.
Vatnið parf að vera vel kalt. Dessi
pvottur á andlitinu, hálsinum og
brjóstinu, parf að ganga fljótt af; svo
á að núa pessa parta duglega, með
snarpri purku, pangað til peir eru
■ 218
hrópaði hand. „Hann kallar mig ce bon Steinmetz.
Ce bon Steinmetz—fjandinn bafi ósvífnina úr hon-
um! Hann segist vona, að kæri prinzinn sinn verði
svo vænn, að sleppa öllum viðhafnarreglum, koma
með hina yndislegu prinzessu sína og borð«. mið-
dagsverð með sjer, alveg prívat, í hans litla pied a
terre í Champs Elysées. Hann ábyrgist, að par verði
enginn nema systir bans, hertogafrúin, og hann von-
ar, að ,ce bon1 Steinmetz komi með yður og einnig
unga frökenen, frændkona prinzessunnar“.
Steinmetz fleygði brjefinu á borðið, ljet pað
liggja par nokkur augnablik, en tók pað svo upp
aptur gekk að aminum og fleygði pví á eldinn.
„Allt petta pýðir“, sagði hann, „að Vassili veit,
að við erum hjer, og ef við pvf ekki piggjum boðið
og borðum miðdagsverð hjá honum, pá verðum við
fyrir skapraun og töf á landamæruuum af hálfu
heimsks—undarlega og grunsamlega heimsks—und-
irerabættismanns. Ef við neitum að piggja heim-
boðið, pá ályktar Vassili af pví, að við sjeum hrædd-
ir við hann. Við verðum pess vegna að piggja pað,
einkum par eð Vassili hefur sínar veiku hliðar. Ilann
elskar lávarða, „ce Vassili“. Ef pjer skrifið honum
á jiappírinn með stóru gullnu kórónunni, sem jeg
pantaði handa yður, að pjer piggið boðið, pá hefur
pað útaf fyrir sig nokkur áhrif á hann. Festin er
jafn sterk og veikasti hlekkurinn í henni. Veikasti
hlekkurinn í Monsieur Vassili verður snortinn af
pkrautlcga skrifpappírnum ^ðar. Ef ce cherprince
227
„Ó! Frá öllum og ýinsum“.
„Jeg vissi ekki, að prinzinn ætti svo marga
óvini“, sagði Steinmetz umsvifalaust, og hló her
togafrúin að pessu svo óvænt og lengi, að pað virtist
hætta á að hún fengi s!ag af pví.
Dannig gengu samræðurnar alltaf á meðan mið-
dagsverðurinn stóð yfir, sem var lengi. Vassili leiddi
talið margsinnis og hvað eptir annað að Ostemo og
hinu daglega lífi í pessu afskekkta landi, En peir
sem voru pví kunnugir, sögðu ekkert uin pað, og
pað var auðsjeð að Etta og Magga vissu ekki hvers-
kyns líf pað var, sem pær áttu par í vændum.
Vassili leit hinurn daufu, gulu augum sínum við
og við til pjónanna, sem stóðu pó ágætlega í stöðu
sinni, og svo leit hann æfinlega niður á staupin.
Djónarnir Ijetu pau líka aldrei í friði—voru alltaf að
bæta í pau og höfðu sífelldar gætur á peim, sem
gerir mann pyrstan á móti vilja sínum, fyrir pá sök,
að petta minnir mann sífellt á porsta.
En pað losnaði ekkert meira um tungu gestanna,
hvað miklu víni sem hellt var á pær. Alexis var
alvarlegur, höfuðsterkur maður, sem hafði mikið
vald yfir sjálfurn sjer í öllu, og vínföng hrifu ekki á
hann. Karl Steinmetz hafði útskrifast í Heidelberg,
og var par að auki vanur við sumblið, pví hann hafði
opt setið að pví ura dagana.
Etta var nógu glaðvær—skemmlileg, fjörug og
kát—á meðan að eins var rætt urn vanaleg umtals-
efni i fjelagslífinu; en pegar Vassili leiddi talið að
222
„Já, sem veiðimaður“, sagði Alexis.
„Auðvitað—“ sagði Vassili og stanzaði, en svo
gerði hann hreifingu með hendinni sem benti á, að
hann ætlaðist til að Steinmetz tæki pátt í samtalinu.
Dað má vera, að hann hafi heldur viljað að Stein-
metz væri að tala, en að hann gerði pegjandi athug-
anir. „Djer eigið auðvitað stríðsamt með fólkið á
jörðum yðar, eins og allir hinir miklu landeigendúr
á Rússlandi“, hjelt Vassili áfram, „pó eignir yðar,
strangt tekið, sjeu ekki í hallæris-hjeruðunum“.
„Ekki alveg; par er ekki algerð hungursneyð,
pó par sje sultur“, sagði Steinmetz beint út.
Vassili hló, hristi hin gullspengdu gleraugu sín
framan í Steinmetz ávítandi og sagði:
„O, vinur rninu, pjer hafið enn gamla, vonda
siðinn, að kalla hrifuna hrífu! Dað er ólán, að fólk-
ið skuli svelta dálítið, en hvað skal segja? Dað
verður að læra að vera forsjálla, vinna meira og
drekka minna. Degar um annað eius fólk er að
ræða, pá er reynzlan hinn eini kennari, sem Dokkuð
dugir. Dað er ekki til nokkurs hlutar að tala við
pað. Dað er hættulegt að leggja pví styrk. Dar að
auki eru skýrslurnar, sem maður les í blöðunum um
ballærið, auðsjáanlega vitlausar og ýktar. Djer
megið ekki, fröken“, sagði hann og sneri sjer kurt-
eislega til Möggu, „pjer megið ekki trúa öllu, setn
pjer heyrið um Rússland“.
»J0g geri pað heldur ekki“, svaraði Magga og
brosti hreinskilnislega, og kom petta bros Monsieur