Lögberg - 10.02.1898, Blaðsíða 7

LÖQBERG, FIMM I l'DAGINN 10. FEBRUAR 1898.
Bretafælni.
Fr»mb. frA 2 bls.
og bafa ætíð verið f>ar til, sem eru
metorðagjarnir og sjerplægoir guð
leysingjar, en slíkir menn hafa aldrei
h»ft stjórn landsins í bendi sjer. Hins-
vegar má geta pess, að guðrækni
Fnglendinga k Indlandi hefur fremur
fsrið hnignandi á síðari árura, og
kristniboðið hefur ekki koroið pví til
leiðar, sem vonast hefði mfttt eptir.
Indverjar álfts, og pað ekki að ástæðu-
lsusu, að Englendingar sje alvöru-
litlir í trúarefnum, enda bera þeir
(Indverjar) sjerstaka virðingu fyrir
peitn Englendingum, sem eru guð
rækuir og breyta sarckvæmt trú sinni.
Indverjar kannast við það, að ensku
dómstólarnir sjeu óhlutdrægir í dóm-
um. I>eir kannast við orðholdni Eng-
lendinga og að þeir sjeu áreiðan-
legir S öllum viðskiptum, enda gætu
þeir ekki borið Englendingum annað
með rjettu. En hið eina, sem getur
hjálpað Indverjum til hlltar, er það,
að þeir verði ktistnir; um það ber
öllum þeim saman, sem mest og bezt
hafa kynnt sjer ástand þeirra. Af-
guðadýrkun llindúnna og Múhameðs-
trúarmanna fylgir sú óhamingja sem
landinu rSður að fullu. Indverska
stjettaskiptingin og fastheldni við
heimskulegar kreddur, stendur þeim 1
ljósi fyrir allri menningu og upplys-
ingu. Englendingar hafa ekki rækt
dyggilega þá skyldu, að koma sálum
sinna indversku þegna „í satnfjelag
við guð“, og þess vegua—eins ’og Sir
Herbert Edwardes sá fyrir fram—hafa
þeim að miklu leyti misheppnast. allar
þeirra mcnningartilraunir S landinu.
Esst lndia fjelagið var stofnað
árið IÖOO, og árið 1858 tók England
við stjórn Iudlands. Á þvi timabili
færðist, iandið smátt og sroátt í áttina
til þess að verða eign Engiendinga.
I fyrstu, og lengi vel fraro eptir, kom
engum það til hugar, að landið gengi
undir ensku krúnuna. Smástyrjaldir,
einlægir samniugar og gróðahnykkir
einstakra manna og ymislogt pcss-
konar leiddi til þess að lokurn, að
enska flaggið blaktir ytir Indlandi, án
þess hægt væri að sjá það S nokkru,
&ð EnglendÍDgar gerðu sjerstakar til-
raunir til þess að ná umráðum yfir
landinu. Hefði EnglendÍDgum verið
boðið Indland fyrir 150 árum, S þvl
ástandi sem það er nú, þá er lang-
lSklegast, að þeir hefðu afbeðið sllkan
vanda.
Fólkstaian á öllu þvl mikla
svæði, sem Indland kallast, er nú 300
milljónir. Landið, sem allur þessi
urmull byggir, er tæplega á stærð við
hálf BandarSkin. Mikið af þessu
landi er ónytt, og mikið af þvl verður
að eins notað til akuryrkju með vatns-
veitingum; víða er jarðvegurinn orð-
inn ónytur vegna áburðarleysis. Jarð-
yrkju-aðferð Indverja er frumleg og
kostnaðarsöm. Á tíu ára fresti, eða
sem því svarar, koma þurka ár, eða
rjettara sagt rigningaleysis ár; þá
bregzt uppskeran S byggðarlögum
þeim, sem sjerstaklega þurfa rigninga
við, og svo kemur strax skortur.
önnur byggðarlög, sem ekki byggja
eingöngu upp á rigningar, heldur við-
hafa vatnsveitingar, þola lengur þurk-
ana. Uppskera hjá þeim, sem þar
búa, stfgur þá S verði, og þeir græða
snöggvast á neyð hinna; en svo þorna
árnar og vatnstjarnirnar tæmast, og
svo kemur óumfiýjanlegt hallæri alls
staðar þar, sem rigningarnar hafa
brugðist.
Á IndlaDdi eru tvær uppskerur á
ári. Fyrri uppskeran er ljelegri og
er höfð á heintamarkaðinn, handa Ind-
verjum, en hin síðari, sem er miklu
betri, er seld út úr landinu. Upp-
skerurnar eru rjett eptir vor og haust-
rigningarnar. Á öðrum tímum ársins
er landið gróðurlaust og ófrjósamt.
Norðurtakmörk Indlands eru fjöll-
ótt, og til eru fjöll þar víðar, en að-
allega er landið ein stór flatneskja,
forarbleyta og skóglendi. Loptslag-
ið á þessari fiatneskju er svo óheil-
næmt mikiun hluta ársins, að þar er
næstum þvi ólifandi fyrir Evrópu-
menn, og verða þeir einatt að flýja til
fjallanna til þess að forða lífinu. Eng-
ir Bnglendingar búa á Indlandi rtema
þeir, sem vinna riB stjórnarstörf og
herinn. I>ar sækist enginn eptir að
búa, sem á annars úrkosta. Embætt
ismenn stjórnarinnar þar eru leystir
frá embættum þegar þeir eru 55 ára
gatnlir. Eptir það lifa þessir upp-
gjafa-embættisrnenn tæp 2 ár að með-
altali, til þess að njóta eptirlaunanna.
t>að er talið svo til, að einungis 1 útl.
maður af hverjum þúsund þoli ind-
verska loptsl&gið. Aldrei fást nægi
lega margir Evrópumenn til þess að
fylla stjórnarembættÍD, svo alltaf þarf
að nota Indverja til embætta, t>eir
eru margir skynsantir, og einstöku
þeirra ráðvaridir, en þeir útheimta
mjög strangt eptirlit. Indverjar, sem
notaðir eru til pess að gegna lægstu
embættum, eru óráðvandir og ónýtir
yfirleitt; lögregluþjónarnir eru orð-
lagðir fyrir mútu-þágur og ódugnað.
Bengalarnir, í suðurhluta landsins,eru
Óeirðarmenn, lygnir og bjegómlegir,
sólgnir í embætti, en fyrir engu trú
andi. Drátt fyrir allt þetta verður
enska stjórnin að nota þessa menn ti'
embætta, vegna skortsins á Evrópu-
mönnum. Auk þess hefur stjórnin
sett sjer þá reglu, að nota Indver.ja
að þvl leyti sem hægt er, til þess að
venja þá við stjórnarstörf svo Indland
geti lært að stjórna sjer sjálft með
tímanum, eu sú stefna hefur aðeins
haft óheillavænlegar afieiðingar í för
með sjer. Sjálfstjórn virðist vera
óhugsanleg á Indlandi.
Á meðal Iodverja kunna 7 prct
af karlmönnum og 1 prot af kvenn-
fólki að lesa og skrifa. Deir, sem
þetta kunna, tilheyra flestir lægri
stjettunum. Hærri stjettirnar álSta
það fyrir neðan sig að læra nokknð.
Marga lang&r til að menDtast, eu
stjetta áhrifin aptraþeim. Stjettirnar
eru mótfaiinar tnenntun; og sá, sem
brýtur stjetta-kreddurnar, er bann-
færður, og kemst hann, eða hún, þá S
líkt ástaod og þeir, sem kaþólska
kirkjan Stannfærði á miðöidunum.
Upphaflega voru fjórar aðal
stje.ttir á Indlandi, en hver þeirra
hefur aptor skiptzt S margar smærri,
og. or talið svo til, að þær sjeu um
hálfa. milljón að tölu. Hver stjett
hefur siun einkennilegleik. Blöndun
stjetta með giptingu er bönnuð. Mat
má engiun borða sem tilreiddur hef-
ur verið af annarar stjettar manni.
Ekki má snorta á neinu, sem handleik-
ið hefnr verið af öðrum stjettum, o. s.
frv. Ef Englendingar leyfðu ekki
þessar stjettakreddur, þá mundi það
hafa ollað upphlaupum S landinu.
Deir hafa sýnt það $ öllu að þeir álitu
eig upp yfir slikar kreddur vaxna, og
Indverjar hafa að nokkru leyti gert
sjer slíkt að góðu í umgengni við
Englending", en I þeirra eigin hóp
halda þeir fast við sinar reglur, og
llða engum að koma i veg fyrir það.
Uppreisnin um árið orsakaðist af þvf,
að indverskum hermönnutn voru út
hlutuð skotfæri sem báru það með
sjer, að þau höfðu áður verið hand-
leikin. Vandræðin að eiga nokkuð
við þá þjóð, sem þannig er gegnum-
sýrð af hindurvitnum, eru svo tnikil,
að það getur enginn sá skilið, sem
ekki hefur reynt það. Eina ráðið er
að lækna þjóðina af þessari stjetta-
sýki; eu þó hægt sje i vissum tilfell-
um að sannfæra ýmsa um hin marg-
víslegu óhægindi, sem þessu fylgja,
þá hafa þeir ekki nægilegt hugrekki
til þess að losa sig við það. Hjer og
þar má þó sjá þess vott, að þetta fer
heldur minnkandi, en hið eina, sem
getur læknað þetta mein til hlytar, er
kristna trúin.
Fólkstalan á Indlandi hefur meira
en tvöfaldast síðan Englendingar
tóku við stjórn þar. I>að, sem áður
sjerstaklega hindraði fólksfjölgunina
er nú horfið. Engin mannskæð stríð
eiga sjer nú stað, engin barnamorð
eða ekkjubrennur, engar drepsóttir
eru látnar afskiptalausar og fólkið er
ekki látið strádeyja úr huDgri. Allt
þetta stöðvuðu Englendingar. En
nú er ekki landið farið að bera þjóð-
ina. Áður en Englendingar komu
til sögunnar var landið nægilega
þjettbyggt; nú eru innbyggjarnir
belmingi fleiri en þeir mega vera til
þess að þeim geti liðið vel. lndland
er land sem algerlega er upp á jarð-
yrkju komið. I>j6ðin er fædd og upp-
alin við jarðyrkju. Verzlunarvara
landsins er hveiti, olía, ópSurn, hrfs-
grjón, viðarull, te, indigo, húðir og
haropur. Ef þess vegna landið gefur
ekki nóg af sjer til þess að frarafleyta
þjóðinni, þá á hún að engu að hverfa
og þá eiu Jíf 300 milljóna 1 veði. Að
stjórna slíku landi er sannarlega ekki
heiðurinn einnsaman. En þegar Sind-
bað var einu síddí búinn að taka
gamla sjómanninn uppá herðar sjer,
þá varð hann að bera hann, hvort sem
honum fjell það vel eða illa.
Hvemig var nú ástandið á Ind
landi áður en Bretar tóku við stjórn
þess? Þá var Iudland, eins og Ev-
rópa er nú, mörg ríki, sem flest voru
óvinveitt hvert öðru. Yfir rlkjum
þessum rjeðu konungar (rajahar), er
sifeldlega áttu I blóðugum styrjöld-
um hvorir við aðra, ofþyngdu þegn-
um sSnum með háum sköttum, og
pintuðu þá og drápu eptir vild sinui.
Deir lifðu I óstjórnlegum og skræl-
ingjalegum munaði og reistu sjer
óviðjafnanlegar hallir og grafhvelfing-
ar, eu kúguðu þegna slna svo, að þeir
urðu að búa við skort og S hreysum.
Degar hungursneyð og drepsóttir
geysuðu yfir laDdið, þá voru engar
tilraunir gerðar til þess að bæta úr
bágindunum. Meiri harðstjórar og
verri fantar, en þessir rajahar voru,
hafa aldrei þekkst; og ef umboðs-
menn brezku stjórnarinnar hefðu ekki
hönd S hagga með þeim, þá væru þeir
eins enri þá. Dessir rajnhar eru vell-
auðugir. Deir eru svo ••íkir, að það er
með öllu ótrúlegt. Einn af umboðs-
mönnuni brezku stjórnarinnar ráð
laujði rajah einum að lána Bretum
visssn hluta af peningnm þeim, scm
lágu gagnslausir I kjöllurum hans, og
verja svo vöxtunum t;I opinberra um-
bóta I ríki hans. Rajahinn að. ylltist
þessa i&ðleggingu umboðsmannsins,
og það tók fimm mánuði að telja fjeð.
Vextirnir af peningunum, sem hann
láuaði upp & 3 prócent leigu, námu
2 mtllj. rupees á ári. Annar umboðsro.
hjálpaði rajah einum til þess að
innheimta skuld, sem hann áleit sjer
tapaða, og I þóknunarskyni, fyrir
þessa greiðvikni utnboðsmannsins,
sendi rajahana honum 4£8,UOO pund
steriing; og þegar svo umboðsmaður-
inn sendi gjöfina aptur og sagðist
ekki hafa leyfi til þess að þ'ggja hana,
þ& hryggðist rajahann fram úr öllu
hófi. Degar jeg var staddur í Jubul-
pore, þ& sagði Mr. Johnson, ameriski
kristniboðinn, mjer frá því, að rajah-
inn þar gæti sem bezt lagt 10 millj.
rupees af tekjum sfnum f hallæris-
sjóðinn árlega, en 1 þess stað legði
hann f þann sjóð aðeins nokkur huud-
ruð. Áður en Bretar tóku við stjórn-
artaumunum á Indlandi, lifði viss
hiuti fólksins þar S allsnægtum, en
hinn hlutinn S ógurlegri fátækt og
mðurlægingu. Aumast af öllu var líf
bændanna, og er raunar enn. Bæuda-
lífið er nokkurs konar hlekkur, sem
eins og tengir saman hina dapurlega
nútíð og hina blóðugu, óþolandi
liðnu tið.
Niðuiiag í næsta blaöi.
Gamalmcnni ograðrir,
seru þ ást af gigt og taugaveiklan
ættu að fá sjer eitt af hinutn ágætn
Db. Owkn’s Electric beltum Dau
eru áreiðanlega fullkomnustu raf-
mrgnsbeltin, sem búin eru til. í>að
er hægt að tenipra krapt þeirra, og
leiða rafurrnagnsstraumiuu S gegnum
lfkamann hvar sem er. Margir ís-
lendingar hafa reynt þau og heppnast
ágætlega.
Deir, sem ptnta vilja belti eða
fá nánari upplýsingar beltunum við-
vfkjandi, snúi sjer til
B. T. Bjöbn80N,
Box 368 Winnipeg, Man.
NÝJAR OG GAMLAR
SAUMAYJELAR—
Dær beztu S heimi og þær verstu I
heimi.—Dær dýrustu í heimi og
þær ódýrustu S heimi—og & öllum
tröppum þar á milli.
Sú heppilegssta hátfða-gjöf. sem nokk-
ur maður getur gefið, hvort heldur til
móður, systur, heitmeyjar, konu eða
dóttur, er ein Singer saumavjelin.—
Skrifið strax og gerið kaop á einni.
Dær verða sendar hvert á land sem
vill, nema til Alaska, kaupendum að
kostnaðarlausu.
I. M. Cleghflpn, M. D.,
LÆKNIR, og YFIR8ETUMA.ÐUR, EV
Hefur keypt ly'j’búðina á Btldurog hefur
þvl sjálfur umsjón á óllum meðölnm, iem hann
laetur frá sjer.
EEIZABETH 8T.
BALDUR, - - MAN.
P. 8. Isleuzkur túlkur við hendina hve
nær sem þörf gerist.
Dr. G. F. BUSH, L. D. S.
TANNLA.KNIR.
Tennur fylltar og dregnarút ánsárs-
auka.
Fyrir að draga út tönn 0,50.
Fyrir að fylla tönn 11,00.
527 Maiw St.
Noplhern Pacific Ry.
TIME OARD.
G. E. DALMAN,
SELRIRK, MAN.
Umboðsm. fyrir The Singer Mfg.Co.
MAIN LINE.
iArr. Lv. Lv
I O a I 2SP .. .Winnipeg.... I 0Op 9 3CP
5.55 a 12 OO t> .... Morris .... i 28p 12ois
S-'5a .. . Emerson ... 3.20p j 4 P
4. i5a .. . Pembina.... 3.35p 9.3i p
10.20p 7.30a .. Grand Forks.. 7.05p 5.55p
l.löp 4.05a Winnipeg iunct’n 10.45p 4.00p
7.3 >a .... Dulutb .... 8.00 a
8.30 a .. Minneapolis .. 6.40 a
8.0ua ....St Paul.... 7 15 »
10 30 a ... .Chicago.... 9 35 a
MORRIS-BRANDON BRANCH.
Les» npp Lea nidtir
Arr. Arr. Lv. Lv.
U.lOa 4 OOp ...Winnipeg. . 10.30 a 9 3»P
8,30p 2 20 p 12 15p 7.0Oa
5.15( 12.53 p .... Miami l.ÖJp 10 17p
12 IO3 10.56a .... Baldur ..... 3.55p S.22p
9 28 a 9 55 a ... Wawanesa.. . 5.00p 6,02o
7.00 a 9 00 a I,v.Brandon..Ar e.oop 8.30p
ogCHASÞ.
gfRUPQL
BNSEEg
SjrpentM!
:price
25
Reliable Household
Remedy for Coughs nnd
1 Colds of Infants or Adults.
Cures Bronchitis, Croup,
Asthma, Whooping Cough, |-
AND ALL
Throat and Lung Diseases.
CHILDREN LIKE 1T.
S- U by all d«aler«, or
Edmar.s 't), I ates Si Co.,
Tocoolo, Ol't.
PATENTS
IPRDMPTLY SECUREDI
NO PATENT- NO PAY-
PltFP Book on Fatents
kUk k Prizes on Patents
I 11 Lr Li 200 Inventions TVanted
Any one sendirg Sketch arrt Deecrlptlon tn.T
qulckly ascertain. free, whether an inveutlon i»
probably patentable. Communic*tlonj aixioUf
confldentiaL b'ees moderate,
MARION & MARION, Experts
TElfLK BriLDUS, 1S5 ST. JIJES ST., I0TOUL
Tbe only írra of GRADUATB rXGINKFRSIn
tr.e Pomlninn tian^actin^ patent buainesa
cluaivciy, Alcntionthi* Paper.
4 .v7v> a 9 uvn 1A , XilBllUUU . <ol u.wp
þetta hyrjtdl 7. rtei. Engte vlrt.tnd* I Morrte. t>»r
mwte menn l.stlnnl ur. 103 á vestur.leid og le»tiun
nr. UN á auatnr.leld. F»r» tri Wpeg: mánsd., mldv.
•ig f'» ud. Frá Biandoi: f’ridj ,fimint. og laug.
PORTAGE LA PRAIRIE BRANCH.
Lv Arr.
4 45 p m ... Winuipeg. .. 12.35 p m
7.30 p m j Portage la Prairie 9.30 a m
CHAS. S. FEE,
G. P. &T. A., St. Paul.
H SWINFORD,
Gen.Agent, Winnipe
Arinbjorn S. Bardal
Selur líkkistur og annast um út-
arir. Allur útbúnaður sá bezti.
Opið dag og nótt.
613 Elflin Ave- Telepbons 309
ÖQBERQ ÖEFUR
kaupendum sinum, sem borga fyrirfram
eina gódabok i kaupbœtir.
Deim kaupeudum Lögbergs, sem góðfúslega vilja taka upp
þá reglu að borga blaðið fyrirfrám, gefum vjer eina af
eptirfylgjandi bókum alveg frltt, sem þóknun. Dessar
bækur eru allar eigulegar og eptir góða höfuuda, og kosta
að jafnaði ekki miuna en 25 oents.
Degar menn senda borgunina er bezt að tilgreina númerið
& bók þeirri, sem óskað er eptir. Bækurnar eru þessar:
1.
2.
8.
4.
5.
6.
7.
«_
o!
10.
n.
12.
13.
14.
16.
16.
17.
Chicsgo-fðr mSn, M. J.
Helgi Maeri, M. J.
Hamlet (Shakespear) M. J.
Othello (Shakespear) M. J.
Romeo og Juliet (Shakesp ) M. .1.
Eðlislýsing jarðariunar (b)
Eðli8fræði (b)
Efnafræði (b)
GðnguhrólfsrSmur, B. Gr.
íslpnzkir textar (kvæöi eptir ýmsa
höfunda),
Ljóðm. Gr. Thomsens, eldri títg.
' Ás
Ritregiur V. Ásmundssonar
Brúðkaupslagið, skáldsa,
Bjðrnstjerne Björnson,
Blómsturvallasaga
Hðfrungshlaup, J Verne
Högni og Ingibjörg
eptir
•T.
18.
19.
20.
21.
22.
28.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
80.
81.
32.
83.
84.
35.
Sagan af Andra jarli
Björn ojj Guðrún, B. J.
-Kóngnrinn S gullá
Kári Kárason
Nal oe Daraajanti (forn-Indv. saga
Smásöeur handa Ijðrnum, Th. H.
Villifer frækni
Vonir, E. H.
Utanför, Kr J.
Ut-ýn I, býöingar í bnudnn og
óbundnu máli
í ðrvænting
Quaritch ofursti
Þokulýðurinn
t Leiðslu
Ætintýri kapt. Horns
Rauðir demantar
Barnalærdómsbók H. H. (b)
Lýsing íslands
Munið eptir, að hver sá sem borgrar einn árgaug af Lögbergi fyrirfram
vanalegu verði (#2) fær eina ofannefndura bókum 1 kaup-
bætir.—Sá setn sendir fyrirfram borgun fyrir 2 eintök, fær tvær
af bókunum o. s. frv.
NYIR KAUPENDUR
Deir sem senda oss $2.00 sem fyrirfram borgun fyrir Lögberg þetta
nýbyrjaða ár fá tvær (2) bækur af listanum hjer að ofsn í
kaupbætir. Ennfremur skulum við senda þeim frítt, aukablaðið,
sem vjer gáfum út um jólin. Oss þykir rajög líklegt að menn haii
gaman af að eignast það, bæði sökum myndanna og innihaldsins.
Logberg Prtg & Publ. Co.
P. O. Box 585, Winnipeg, Man