Lögberg - 15.09.1898, Blaðsíða 4

4
LÖGBEEG, FIMMTUDAGINN 15 SEl’TEMIiEU 1898..
LOGBERG.
GefiC út a« 309^ Elgin Ave.,WlNNlPEG,MAN
af Thf. Lögberg Print’g & Publising Co’y
(Incorporated May 27,1890) ,
Ritstjóri (Editor): Sigtr. Jónasson.
Busincss Manager: B, T. Björnson,
A iifflýftin«rnr: Smá>angljfiingar í eitt Rkiptl 25
jrrir 30 oró eða 1 þml. dálkslengdar, 75 cts ura mán
dinn. Á stwrri auglýRÍngnm, eda auglýsingumum
lengritíma,afsláttur eptir samningi.
B(mtada-sklpti kanpenda verður að tilkynna
skriflega og geta um fyrverand* bústað jafnfraint.
Utanáakript til afgreiðslustofu blaðsins er:
The Höcberg I'rintinp A Publiali. Co
P. O.Box 58d _
Winnipeg.Man.
yB'Jlanáskrip Uilritntjdrann er:
Uditor bögbcrir,
P *0. Box
Winnipeg, Man.
Samkvmint landRlÖgum er upps«">gn kaupenda á
>laði ógild, nema hannsje skoldlaus, þegar hann seg
ropp.—Kf kaupandi,sem er í sknld við blaðíd flytu
« flstferlnm, án þess að tilkynna beirnilaskiptin, þá er
það fyrir dómstólunum álitin sýnileg sönnum fyrr
prettvísum tilgangi.
FIMMTUHAGlNNj 15. SUI'T. 1898.
Vaudræða-bult Ilkr.
VcslÍDgurinr, sem nefnist ritstj.
llkr., þykist vera að verja binar stað
lausu staðhæfingar sínar (útaf íslend
ingadags-flokkadrættinuin) í [>okka-
lega blaðinu, sem kom út 1. f>. m.
Audinn eða andarnir hafa inngcfið
hinum að scgja, að liann gcti sannað
þá sakargipt sína á hendur ýmsum 17.
iúnf inönnum, að J>eir hafi „kallað 2.
ágústs-menn trúlcysingja og skríl“
I samtali við enskumælandi menn.
En hann reynir ekki einusinni að
sanna pessa ákæru sína, auðvitað af
|>ví hann getur J>að ekki — J>að
hljóti allir „skynberandi“ menn að
skiija. En }>ví er veslingurinn með
J>efsar vífilengjur? Alítur hanc les-
endur idaðs síns svo skyni skroppna
að þeir sjái ekki, að hann er að fara
með vífilengjur?
Hvað Brown og vottorð lians
snertir, þá„fastákveður“(!!)hann ekki
neitt með vottorði sínu. Vjer höfum
neitað og neitum að J>að sje satt, sem
hann bar oss fyrir, og vor vitnisburð-
ur er eins gildur eins og hans. í
staðinn fyrir að J>að styrki málstað
JJrown’s, að ritstj. Hkr. gefur í skyn,
að hann sje betri en vor, þá veikir
það hann, af þvf allir vita að ritstj.
er hlutdrægur I þessu máli. Hann
ætti að hafa svo mikla „logic“ að sjá
þotta.
Kitstjóia-nefnan ncitar því uicð
cldónskum fúkyröum, að Jón Eldon
eða aðrir liafi skrifað fyrir hann J>að,
scm stcndur í ritstjórnardálkum Ukr.
Vjcr höfum ekki komið svona orðum
að þessu atriði, en vjer höfum gefið I
skyn, að það væri orðið mönnum
ljóst, sð Eldon og aðrir menn, er vjer
nafrgreindum, hefðu skrifað vissar.
nafnlausar óþverra-greinar f blaðið.
Allir „skynberandi menn“ hljóta að
vita, að ef Eldon hefur ekki skrifað
vissar nafnlausar greinar f blaðið, þ&
eru þær að minnsta kosti innblásnar
af honum, því menn eru ckki svo
kvefaðir, að þeir finni ekki dauninn af
þeim. Ef menn hafa ekki þckkt
„skunk“-lyktina af greinum þessum
áður, þá þurfa menn ekki annað en
bera saman svonefnda ritstj. grein f
blaðinu sem kom út 1. þ m. og ó-
þverra-grein Eldons í sama númerinu.
Þó ritstj.-nefnan safnaði saman tug-
um af fölskum vcttorðum, þá mundi
bún engan sannfæra um, að það sje
ekki „skunks“-þefur af þeim.
llver „skynberandi maður“ sjer,
að ritstj.-nefnan hefur orðið hroðalega
undir hvað staðhæfingar liennar sncrt.
ir. Þær eru allar jafn ósannaðar enn,
cptir alit vandræða-rugl hans.Og hvað
vottorð hans um þekkingu B. L. B.
á pólitiskum málum snertir, þá
endurtökura vjer það að ritstj.-nefnan
hotnar ekkeit í Canada pólitík. Þcssu
til sönnunar skulum vjer minua á, að
ritstjóra-nefnan sagði, ekki alls fyrir
löngu, í Hkr., að þingmcnn fylkisins
væru embættismenn! Þótt allir
„skynberandi menn“ viti, að þeir eru
fulltrúar fólksins, en ckki skipaðir af
krúnunni. Ollu lengra cn þctta get-
ur fávizkan ekki komist, og lík þessu
er hin pólitíska þckking B. L. Bald-
winsonar. Þó Walters og hann gefi
hver öðrum vottorð um þekkingu,
ritstj. hæfilegleika o. s. frv., þá eru
þau jafn mikils virði og ef blindir
menn gæfu vottorð um liti. Nefndir
herrar og hinir aðrir Hkr.-„andar“
hafa nóga ósvffni, en hún dugar ekki
til lengdar f staðinn fyrir þekkingu.
A sínum tíma skulum vjer fletta af
B. L. B. blæjunni og sýna, hve göt
óttur, fáfróður og ósvffinn bann er.
Það þ/ðir ekkert að vera að fylla
Lögberg með greinar um J>að efni
sem stendur. Eins er með aðrar
saka-jafnanir. Þær mega bfða þang-
að til annríki er minna, en þær verða
jafnaðar og ritstjóra-nefuunni refsað
eins og hún á skílið.
* *
Ilvað óþverra grein Eldous í
sama númeri Hkr. snertir, J>á dettur
oss ekki í hug að svara neinu af þeim
cidónska þvættingi fremur en vant er.
Hann gerir oss ekki meira til en
skottslettur svartílekkótta dýrsins
óþefsdýrsins), sem vjer höfuin svo
hej»pilega líkt þessum höfundi við.
Ólyktin haDgir við Hkr. cn ekki við
oss nje blað vort. Vjor kennum f
firjósti um [>að fólk, sem lætur ritstj.-
nefuu Hkr. bjóða sjer aðra cins and-
lega fæðu, því „skynberandi inenn“,
bæði á ísl. og hjer í landi, munu
dæma smokk |>ess, menntun og and-
legan þroska eptir hinni andlegu
fæðu, sem það gerir sjer að góðu.
Vjer skulum einungis benda á, að Jón
Eldon viðurkennir, að vjer höfum
haft rjett að mæla f öllum aðalatrið-
unum, þar sem vjer mæltum á móti
því að betlað væri handa honum und-
ir fölsku yfirskyni. Hann játar, að
hann eigi pðninga úti í lánnm, að
kona hans hafi borgað honpm húsa-
leigu, að hann hafi einungis lagt 25 cts.
í sjóðinn til að hjálpa systir sinni (þótt
hann um sömu mundir þættist eiga
nokkur hundruð dollara á banka) o. s.
frv. Vjer skulum nú bæta þeirri
upplýsingu við J>að, sem vjer liöfum
sagt áður, að oss er skýrt frá, að Jón
Eldon hafi feDgið um 800 doll. bruna-
bætur J>egar hús hans brann f fyrra
skiptið, og að það hafi verið meir en
fullar skaðabætur, en húskofi sá, sem
hann var búinn að láta byggja aptur,
liafi cinungis kostað um 300 dollara.
Þó bann þannig missti um 300 doll.
af 800 doll., þá sjá menn að hann átti
um 500 doli. eptir af skaðabótunum
—sem marga grunar að hafi verið
illa fengið fje.—Eins og vjer tókum
fram í fyrri grein vorri, J>á höfum vjcr
ekkert á móti að Eldon sje gefið, ef
hann er sannur f>urfamaður; eu vjer
álftum að vjer gerðum ekki skyldu
vora, sem blaðamaður, gagnvart al-
menningi ef vjer ljetum það viðgang-
ast mótmælalaust, að láta betla fyrir
bann, cða nokkurn annan, í almennu
blaði undir fölsku yfirskyni. Hvorki
Jón Eldon eða aðrir gcta skammað
oss til að þegja þegar verið er að
fleka íslenzkan almenning, hvort sem
það er í þessu efni eða öðru. Og
það er einmitt þetta sem „Hkr.-öndun-
um“ sárnar, að vjer lofum þeim ekki
að íleka íslendÍDga og leiða þá á
glapstigu eins og þeim sýnist. Þetta
er sú mikla synd, sem vjer höfum
drýgt gegn „öndunum“, og hana fyr-
irgefa þeir aldrei. En sá tími mun
koma, að þegar Ilkr. og „andarnir“
júpt grafnir f sorj>haug sví
virðinga sinna, að Lögberg og þeir,
sem starfað hafa að þeirri stefnu sem
blaðið berst fyrir, fá maklega viður-
kenningu hjá íslendÍDgum.—í þessu
sambandi skulum vjer geta þess, að
cinn kaupandi Hkr. sagði við oss,
rjett eptir að Iiann sá óþverra-greinina
bans „Ferðalangs“ f Hkr.: „Ritstj.
Ilkr. er okkar tíina Valgarður grái,
en hinir mannlastarainir Merðir. Jeg
skil ekki hvernig nokkur heiðarlegur
maður getur keypt annað eins h........
blað; jeg hef sagt þvf uj>jj“. Og þó
hafði maðurinn þá ekki sjeð óþverra-
greinarnar f Hkr. sem kom út 1. þ. m.
*
* Vr
Það er auðsieð á llkr., scm kom
út 8. þ. m., að „sanuieikanum verð-
ur hver sárroiðastur11. Sannlcikurinn
í greininni „í leysingu“ hefur komið
illa við kfiun ritstj.-nefnu Hkr. Hún
tekur fideiluna um andlega uppþcmb-
inginn að sjer eins og Lúsa Gvend-
iir, og prent&r upp bull hans til „Isa-
foldar“ sjer til varnar. Vjer spáðum
einmitt, að þessir og þvílíkir rithöf-
uodar! mundu rísa upp á skottleggj-
unura og skamma ritstj. „ísafoldar“,
enda rættist það von bráðar. En þeir
raunu ekki skamma iitstj.-ísafoldar
niður fremur en rímnaþvættings-
skáldin gátu skatnmað Jónas Hall-
grímsson og „Fjölnis“-menn niður.
Eu ritstj.-nefna Hkr. hefði mátt bfða
með óráðsrugl sjálfs sfn þangað til
mesta óráðið rann af skepnunni.
Fmularboð KúNsakcÍNara.
í síðasta blaði er þess getið, að
Bretar og Þjóðverjar muni liafa geng-
ið f sambaud. Þegar svo er komið,
og svo bætist þar við, að Bandaríkja-
mcnn og .Jajiansmcnu fylgja Brotum
ef í harðbakkana slæst, þá dregur það
óneitanlega allmikið úr ánægjunni,
sem Eússar, Frakkar og Sjiánverjar
liafa af því haft að undanförnu, að
Bretar stæðu einir sfns liðs. Þvf var
snemma sj>áð, þegar sarabandið á
milli Eússa og Frakka liófst, að Þjóð-
verjar mundu verða fáanlegir f Sam-
band með Bretum. Eússar hafa á
síðustu tímum livað cj>tir annað roynt
að bera Breta ofurliði f austurlanda-
málunum og stjórnkænsku yfirlcitt,
en Bretar sýna stöðugt, að allt, seth
Eússar geta gert, það geta binir líka,
ekki eins vel, heldur rniklu betur.
Sumir bera sjer nú í munn, að Eússar
muni vera búnir að sjá, að þeir sjeu
fjær því nú, en ef til vill nokkrusinni
áður, að geta mælt sig við Breta, og
kínversku málin sjeu komin í J>að
horf, að til vandræða hljóti að leiða
ef ekki sje viturlega tekið í strenginn.
Og grípur þá keisarinn til þess, sem
fæstir mundu hafa búist við úr þeirri
átt, að boða allsherjar sáttafund—
ekki með Bretum einum, það hefðu
allir strax skilið og því orðið of auð-
mýkjandi, heldur með öllum stórþjóð-
um heimsins—til að reyna, hvort ekki
verði greitt úr öllum þjóða-ágreiningi
framvegis á friðsamlegan hátt, og öll
vopn svo lögð niður. Rússar hafa
náð Port Arthur og öðrum mjög eigu-
Jegum og mikilsverðum stöðum J>ar
eystra, en hvernig á að varðveita
þessar dýrmætu eignir framvegis ef
„ljónið“ skyldi vakna qg allt hið vold-
uga föruneyti þess: Bandaríkin,
Þýzkaland og Japan.—Er ckki sann-
gjarnt að ætla, að citthvað J>essu líkt
hafi vakað fyrir Eússakeisara þegar
hann fjekk það innfall að koma á al-
heimsfriði? Hefði honum gengið góð-
meunskan ein til, hvors vegna kemur
ekki sú góðmannka iiaus fram nær
honutn, við lians oigin J>egna? Mcð-
ferðin á Gyðicgum á Eússlandi og
nýlendumöunum f Sfberíu ber þó
sanuariega engan vorulegan vott um
mannúð og góðmennsku, og um bið
sfðarnefnda er þó kcis&ranum full*
kunnugt.
Ymislegt.
FKAM í DAGSBIRTUNA.
Fyrir þremur vikum sfðan álitum
vjer það skyldu vora að skrifa á móti
þvf, hve gengdarlaustlff fjölda maima
var lagt í sölurnar vegna óhæfis her-
máladeildarinnar í Washington. Ým*
islegt, sem í ljós hefur komið sfðaD,
hefur styrkt oss í þeirri trú, að mörg
bundruð, ef ekki J>úsundir hermanna
hafi verið sviptir lífi að nauðsynja*
lausu með skammariegri meðferð.
Sibony og Santiago svívirðingin hef-
ur endurtekist í Montauk; og menn-
irnir sem i>örðust svo liraustlega, jafu*
vel án nauðsynlograr fæðu og að*
hjúkrunar, eru nú að fara heim til
sín, rnargir J>eirra til að deyja—til að
deyja, ekki úr ncinum algongura
sjúkdómum, heldur, eins og læknir*
inn, sem stundaði hinn unga manii,
TifFany, sagði, úr „hungri, vcgna
þess að J>eir fengu ekki þá fæðu, sein
þeim var nauðsynleg, þegar J>eir voru
að frískast“.
Einhver mest harðbrjósta og ó-
fyrirgefanlegasta yfirsjón deildarinnar
var það, að láta mennina fara heim
til sín, langar leiðir og eina sfns liðs,
þó þeir væru í svokölluðum aptur-
bata, þegar öllum var auðsjeð, að
þeir þurftu framlialdandi hjúkrunar
með á sjúkrahúsunum. Að J>etta hafi
verið gert og sje gert vita Bandarlkja*
menn vel vegna hinna sorglegu sýna,
sem fyrir augu þeirra bera, þegar
þessir skinboruðu og náfölu aumingj*
ar cru að dragast lieim til sfu f hina
ýmsu bæi. Margir ungir menn, sein
hvorki kúlur Spánverja nje gulusótt-
in á Cuba gat lagt að velli, leggjast
í gröf sína vegna illrar meðfcrðar,
sem leiðir af svívirðilegu stjórnleysi
vissra manna í stjórnardeild þeirri,
sem Alger ráðgjafi á yfir að segja.
Og liið aumasta af öllu er, »ð
þjóðina sem svo gjarnan vildi rjetta
hermönnum þessum hjálparhönd,getur
engu áorkað. Þegar menn geta ekki
náð til vina sinna og frænda, eða
fengið að vita hvar þeir eru, fyr en
heilsa þeirra hefur vorið eyðilögð með
illri ineðfcrð og tnannlcg hjálp keiu-
ur ekki frainar að ticinu haldi, þá er
ekki undarlegt |>ó spurt sje, hvað
lengi þetta Montauk Point athrefi
eigi að viðgangast.
Eitt er áreiðanlegt—tilfinningía
fyrir þvf er óðum að breiðast út um
landið, að ojiinbor rannsókn retti að
vera haliu. Eanglæti mikið liefur
vorið framið, og fibyrgðin hvflir bcin-
línis á herðutn Algcrs ráðgjafa, oða á
cinum eða floiri af ombættismönnuu)
hans. Hefði ráðgjafinn raunsakað
mál þctta strax þegar umkvartanir
—...
218
„Hjer cr ekki utn ncina vonzku að ræða, alls
ckki um neina vonzku, uDgi prestlingur mijn“, sagði
Simon svarti. „Það er ckki droj>i af beiskju f hjarta
nilnu gagnvart hinum gamla fjclaga mínuin; cn eins
og jeg hef þegar sagt yður, þá cr miskliður okkar
cnn ekki jafnaður á neinn liátt. Byrjaðu nú atlög-
una, Aylward!“
„Þið skuluð ckki byrja að berjast á meðan jeg
get staðið á milli ykkar“, liróp ði Alleyno og stökk
fratu fyrir bogaskyttuna. „Það er bæði synd og
skömtn, að sjá tvo kristna Englendinga bcrast á
banaspjótum cins og þeir væru óðir, blóðþyrstir
villimenn“.
„Ug það sem mcira cr“, sagði Hordle Jón, sem
snögglcga kcm út úr búrinu rneð stóra jdankan setn
brauíið var hnoðað á, „ef annarhvcr ykkar lyptir
sverði sínu til að höggva til hins, þá skal jeg fletja
hann út eins og föstuinngangs-pönnuköku. Við hinn
hclga kross! jeg skal reka hann niður í jörðina, eins
og tnaður rekur nagla í hurð, heldur en að lfita ykk-
ur meiða hvern annan“.
„Hamingjan veit, að þetta cr skringileg friðar-
j>rjodikun“, brópaði tíímon svarti. „Það gæti farið
svo að þú yrðir fyrir meiðsli sjálfur, öflugi vinur
iniun, ef þú lyptir upp og otar hinu stóra bsrofli þlnu
að mjer, því jeg vildi eins vel fá vindibrú kastalans
niður f hausinn á mjer eins og það“.
„Segðu mjer nú Aylward“, sagði Alleyr.e njög
alvarlegur á svipiun og iijelt handloggjuuum út frá
22l
Hún sneri sjer burt frá honutn, og ypti um leið
öxium og bandaði með hendinni. „Er það allt, sem
J>jer getið svarað?“ sagði hún svo. „Þjer eruð ekk-
crt betri cn faðir Uhristopher og hinir aðrir. Vkkar
cigin, ykkar eigin sáluhjálp, ælinlega ykkar eigin
sálubjálp! Faðir rninn er konungs maður, og þegar
liann ríður þar fram, sem bardaginn er liarðastur, þá
er iia.ni) ckki ætíð að hugsa um að frelsa sinn eigin
vesæla lfkama; hann hugsar lítið um, hvort bann
skilji haun eptir f valnum eða ekki. Hví skyiduð þá
þið, sem eruð herinenn andans, ætíð vera hnuggnir,
cða fela ykkur í klefum og hellrum og hugsa ekki
um annað cn sjálfa ykkur, en láta veröldina, sem þið
ættuð að bæta, halda leið sína og heyra ykkur hvorki
njc sjá? Ef þið hugsuöuð ekki meira um sálir ykkar
en hermaðurinn hugsar um lfkama sinn, þá munduð
þið vinna sálum annara meira gagn“.
„Það er sannleikur í því, sem þjer segið, lafði
míu“, sagði Alleyne; „en samt get jeg varla skilið,
hvað þjer viljið að prestarnir og kirkjan skuli gera“,
„Jeg vil, að þeir lifi eins og aðrir menu gera og
vinni mannsverk í veröldinni, að þeir prjediki rneira
með verkum sínum en með orðum sfnum. Jeg vil
að þeir komi út úr fylgsnum sínum og umgangist al-
meuning, taki þátt í sorg og gleði, áhyggjum og um-
bun, freistingum og hreifingum fólksins. Látum þá
erfiða og sveitast, vinna og plægja landið, og taka
sjer eiginkonur—“
,jÆ; æ!“ hrópaði Alleyne folmtraður, „þjer haíið
222
öaitioiginlega. Krossfararnir böfðu á ferðutn sínultí
kynnst ýmsutn |>ægindum og heimilis-prýði, svo setn
Damaskus-gólfteppum og Alcppo-ábreiðura, scm
vakti iijá |>oim óánægju með hina óyndislogu, beru
veggi og gólf og vöntun á prívat herbergjuin, setn
átti sjer stað í kastölum forfeðra pcirra. En hið
mikla franska strfð bafði haft enu sterkari áhrif i
|>essa átt; |>vf hversu jafnar sem þjóðir ]>essar (Eng«
lendingar og Frakkar) voru í hernaðarlistinui og ifk-
atnsæfingum, J>4 var enginn vafi á að nábúar vorir
stóðu óendanlega miklu framar hvað snerti íþróttir
þær sem stundaðar eru á friðartfmum. Straumur a£
riddurum og særðum hcrmönnum, sem komu úr ó-
friðnum, hafði stöðugt runnið inn f England í incir
en fjórðuDg aldar, auk þess að þangað höfðu verið
lluttir fjöldamargir herteknir Frakkar, sem ekki
gátu borgað lausnargjald sitt, og liafði sjerhver allra
þessara manna áhrif í þá átt að auka smekk lands-
búanna fyrir heimilis-prýði og þægindum, en skips-
farmar af frönskum húsbúnaði, frá Calais, Rouen og
öðrum borgum, sem ræntar höfðu verið, liafði orðið
iðnaðarmönnum vorum fyrirmynd til umbóta í smíði
þeirra. Af þcssu leiddi, að í flestum enskum kastöl-
um, J>ar á meðal t Twynhaui-kastala, fundust salir og
herbergi, sem hvorki vantaði i fegurð nje þægindi.
Á hinum mikla steinarni brann eldur, og snark-
aði og brakaði í trjábútunum, sem notaðir voru fyrir
eldsneyti, cn eldurinn kastaði frá sjer rauðu skini um
palinn, sem þar að auki var lýstur upp með fjórutq