Lögberg - 06.10.1898, Blaðsíða 3

LÖGBERG, FIMMTUDAGINN 6. OKTOBER 1893..
Transvaal-lýðveldið.
Innan skamms er búist við f>ýð-
ingarmiklum atburðum í Suður-Afr-
Iku. Sá tími er nú í nánd, að stimp-
ingarnar milli Hreta og Búanna 1
Transvaal, sem vanalega er kallað
Suður-Afriku Ijfðveldið, taka enda ft
einn eða annan liátt. Annaðhvort
verða nú Búarnir bráðlega að taka
sig saman í Andlitinu og beita allri
sinni stjórnkænsku, eða herkænsku,
eða hvorutveggja, eigi þeir framveg-
is að haldast við sem óháð lyðveldi,
ellegar f>eir meiga hætta öllum stirop-
ingum og renna þegjandi inní hið
brezka þjóðfjelag í Suður-Afríku.
öllum kemur saman um, að Bret-
ar og Þjóðverjar muni hafa komist að
vinsamlegri niðurstöðu í Suður Afríku
málunum, og ennfremur, að Bretar
sjeu að semja við Portúgalsmenn um
yfirráð yfir Delagoa firðinum og Moz
embique-landinu alla leið norður að
Zambezi-fljótinu- Samningar pessir
við Portúgalsmenn eru enn ekki full-
gerðir, en sjái stjórnin í Transvaal
engin möguleg ráð til að koma 1 veg
fyrir slíka samninga, og f>að strax, f>á
verður Suður-Afríku lyðveldið innan
skamms umgirt af eignum Breta
Verður pá ekki framar unnt fyrir Bú-
ana að hafa nein viðskipti nje sam-
göngur við umheiminn, án f>ess að
fara í gegnum eignir Breta, og yrði
lýðveldið f>á um leið svo gersamlega
á peirra valdi, að ekkert annað lægi
fyrir, eða væri mögulegt, en að láta
undan síga og ganga f>eim algerlega
á hönd, eða gera við pá samnÍDga og
halda f>á slðan.
Transvaal-Iýðveldið vill ekki
kannast við, að f>að standi að neinu
leyti undir brezku krúnunni. Auð-
vitað kannast f>að við, að f>að geti
enga löglega samningagert við aðrar
f>jóðir án sampykkis Breta. Og
vegDa samninga peirra, er Bretar
gerðu við Transvaal-lýðveldið fýrir
löngu síðan, geta engar f>jóðir hlut-
asttil um mál f>eirra án f>ess með f>vi
óbeinlínis að segja Bretum stríð
hendur. Á f>etta rak Þýzkalands-
keisari sig J>egar Jamesons upphlaup
ið varð um ftrið og hann telegraferaði
Kruger forseta hálfgert tilboð um
liðveizlu.
Hið eina hugsanlega, sem Bú-
arnir geta gert, er að taka til vopna
Bæirnir Pretoria og Johannesburg eru
báðir vel vfggirtir og byrgðir miklar
til af nýjasta herbúnaði. Hernaðar
íf>rótt kunna Búarnir allvel; hafa J>eir
lært hana af J>ýzkum kennurum.
Vegna járnbrautarsambandsins
milli Pretoria og Delagoa-fjarðarins,
gætu Búarnir hæglega komið herliði
sínu f>angað og gjöreytt öllum Portú-
galsmönnum í Lorenzo Marques, og
Verið búnir að ná umráðum yíir firð-
inum áður en Bretar hafa fullgert
samninga sína.
Heir, sem utan við standa og
þekkja styrk Breta, mundu ímynda
sjer, að Búarnir ljetu sjer lynda, und-
ir kringumstæðunum, að ganga Bret
Um á hönd. Allir geta sjeð, að Bú-
arnir, þessi handfylli af ómenntuðum
búalýð, geta f>ó með engu móti var-
ist Bretum, hvorki með vopnum nje á
neinn annan hátt. t>að er sannarlega
ekki trúlegt, að gamli Kruger sendi
bændursíua og búalýð á móti Bretum
I þeirri von að vinna sigur. Slikt
væri aúðviíað að senda menn út í op-
inn dauðann. En aðgætandi er, að
Búarnir hafa enga hugmynd um hvað
Voldugir Bretar eru; slíkt væri ekki
unut að gera þeim skiljanlegt. Bú-
arnir unnu einu sinni sigur yfir Bret
um hjá Majubahæð og Krugersdorp
og siðan standa þeir í þeirri barna-
legu meiningu, að þeir sjeu nenn á
móti Bretum og þurfi ekki að lúðra
fyrir þeim í neinu.
Knn fremur er þess að minnast,
að síðustu almennar kosningar í Cape
Colony hafa sannfært Búana um, að
öll Suður-Afrika vilji losast við Breta
og ganga 1 innbyrðissamband algei-
lega óháð Bretum. Gerðu Búarnir
uppreisn gegn Bretum, þá mundi því
Öll Suður-Afríku fylkin risa upp gegn
yfirráðum Breta, og væri þá sigurinn
vís. Búarnir eru svo sannfærðir nú,
síðan kosningarnar fóru fram í Cape
Colony, um óvinsælair Breta þar, að
þeir hafa nú aptur lokað ölluro
vöðum á ánum til þe s engin
verzlunarviðskipti geti fttt sjer stað ft
milli Cape Colony og Transvaal, og
Bretar geti ekki komið neinum \örum
ion i lýðveldið, hvorki að sunnan Dje
að austan frá Delagoa-firðipum.
E>að leynir sjer ekki, að Trans-
vaal menn eru nú ákveðnir í að bjóða
Bretum byrgin, en hvort þeir sjá sitt
óvænna eptir að Bretar hafa náð
strandiengjunni að austan og aðal-
höfninni þar, er eptir að vita. Grípi
þeir ekki til vopna, þá er það því að
þakka, að einhverjir koma fyrir þá
vitinu og geta sannfært þá, bæði um
það, að þeir sjeu engir menn á móti
Bretum, að þeir eigi enga liðsvon frá
Orange Free State nje neinstaðar
annarsstaðar frá í Suður-Afríku og
að hvergi sje frjálsari og betri stjórn
en í löndum þeim er Bretar eigi yfir
að ráða
Að suður-Afríka haldi áfram að
tilheyra Bretum og, að Lelagoa-fjörð
urinn gangi til Breta á pví er eng
inn vafi; en hvort hið síðarnefnda
leiðir ekki til stríðs og blóðsútheil-
iuga er undir Transvaal-mönnum aðal-
lega komið.
Til verða þeir menn, og það ef
til vill margir, sém vorkenna þessu
litla lýðveldi að ganga Bretum á
hönd, eða rjettara sagt, að hverfa inn
í hið brezka þjóðfjelag eins og dropi
í sjóinn, og það þvert á móti vilja
sínum. E>að er talað um, að Búarnir
haii alltaf þokað undan yfirgangi og
ráðríki Breta og þegar Bretar sjái
það, slái þeir hring um þessa frelsis-
vini til þess þeir geti ekki lengur
flúið. E>að sje gamla sagan, að lítil-
magninn verði að gjalda þess, að
hann er lítilmagni. En allir þeir,sem
þannig tala, gera slíkt vegna þess,
þeir eru kringumstæðunum ekki Dægi-
lega kunnugir.
I fyrsta lagi ber þess að gæta, að
Transvaal getur engu síður þrifist
sem lýðveldi þó Bretar eignist Dela-
goa-fjörðinn og aðrar eignir Portú-
galsmanna á austurströndinni. E>að
gæti orðið hinn mesti hagur fyrir
Transvaal að fá Breta í nágrennið í
stað Portúgalsmanna; reynist það
ekki svo, þá hafa Transvaal-menn eng-
um nema sjálfum sjer um að kenna.
Bretar eru manna bezt að Delagoa
firðinum komnir. enda er hann hvergi
betur kominn en í þeirra höndum
þegar tillit er tekið til almennra
hagsmuna þjóðanna. Fyrir mö gum
árum slðan gerðu Bretar og Portú
galsmenn hvoriitveggju kröfu til
fjarðarins. í þeim ágreiningi var sá
úrskurður felldur, að Portúgalsmenn
skyldi halda firðiuum; en jafnframt
var úrskurðað, að þeir mættu ekki
selja haDn eða leigja til neinna ann-
ara en Breta. E>ótt þess vegna Bret-
ar kaupi nú eða leigi fjörðinn frá
Portúgalsmönnum, þá hafa engir
neitt uppá að klaga. Að engu leyti
getur það orðið neinum skaði, að
Bretar nái firðinum, en það yrði að
mörgu leyti mjög mikill hagur, og
munum ujer sýna siðar í hverju slíkt
sjerstaklega liggur.
í öðru lagi ber þess að gæta, að
stjórnarfyrirkomulagið í Transvaal er
að mörgu leyti óhafandi. E>eir, sem
stjórnina hafa með höndum, beita ó-
þolandi ofbeldi og kúgun. Meiri
hluti þjóðarinnar eru Bretar og
Bandatíkjamenn og aðrir útlendingar,
en Búarnir sjálfirj afkomendur Hol-
lendinga, sem nú eru orðnir í algerð-
um minnihluta, hvað fólksfjöldann
inertir, þeir stjórna landinu. Hafa
þeir búið þannig um hnútana með
lögum, að útlendingarnir hafa ekki
atkvæði í stjórnmálum lýðveldisins.
Er því þess vegna og hefur til margra
ára verið stjórnað af minnahluta þjóð-
arinnar. Hefðu allir útlendingsr
þessir atkvæði, eins og rjett og eðli-
legt væri, þá mundi bráðlega koma í
Ijós, að lýðveldið fagnaði yfir því að
fá Breta við hliðina á sjer I stað Portú
galsmanna. Menn sjá af þessu, að þó
stjórnin þykist verða aðþrengd og
vilji helzt hvorki heyra Breta nje sjá,
þá sýnir slíkt einuDgis skoðun og
vilja minnihluta þjóðarir.nar.
3
En til þess menn geti fellt sann-
g-jarnan dóm í ágreiningsmálum Breta
02T Transvaal-manna, þá útheimtist að
maður llti yfir sögu Búanna frá þvl
þeir hófu byggð sína í Suður-Afríku,
og kyeni sjer í hverju misþótti þeirra
4 Bretum liggur og af hverju hanD
er sprottinn.
Jafnvel þó Portúgalsmenn finndu
fyrstir manna suðuroddann á Afríku
og sjóleiðina til Indlands, þá voru
það Hollendingar, sem fyrstir manna
veittu landinu-nokkra eptirtekt. Hol
lenzka-Austindía-fjelagið kom þar á
stofn rýlendu um miðju seytjándu
aldarinnar. Tíndu þeir þangað allskon-
ar rnslaralýð úr bæjunum á Hollaudi
og völdu fáeina menn af skárra taginu
til að stjórna nýlendunni. Bæði fje-
lagið og stjórnin á Hollandi afræktu
síðan nýlenduna algerlega, og stjórn-
aði húu sjer þvi sjálf að mestu. Ný
lendumenn voru mjög óupplýstir og
stóð enginn í því efni öðrum framar.
Nýlendustjórnin varð því búenda-
eða bænda-stjórn; fengu nýlendu-
menn af því nafnið li'úar (búendur
eða bændaveldi), og og hefur nýlend-
an haldið því nafni síðan.
(meira.).
THE WAWANESA
Mutual Insurance Co.
Aðal skiifstofa: Wawanesa, Man.
Fjclagirt cr algcrd saniciginlcgcign
]>eirra er í þad ganga.
Það tekur í eldsábyrgð allskonar bygging-
ar, gripi verkfæri o. s. frv,, tilheyrandi
landbúnaði, fyrir eins lága borg-
un, og framast er unnt.
Fjelagsstjórnin samdi ábyrgðarskjalið
með mestu nákvæmni og kefur lukkast.
að gera t>að hið sanngjarnasta laDdbúnað-
ar-ábyrgðarskjal, sem til er i fyikinu.
S. CHRISTOPHERSON,
heima stjórnarnefndanraður.
GRUND, MAN.
DENINGAR #
I w m m
...TIL LEIGU...
segn veðiíyrktum löndum. Rým-i
legir skilmálar. — Einnig nokkur
YRKT OG ÓYRKT
LÖND TIL SÖLU
með lágu verði og góðum borgunar
... .skilmálum....
Ttie London & Danadain
LQHN PND NGENGY CO., Ltd.
195 Lombard St., Winnipeg.
S. Ohristoplicrson,
Umboðsmaður,
Gkund & Baldur.
J. W. CARTMELL, M. D.
GLENBORO MAN.,
pakkar íslendingum fyrrir undanfarin eóS viö
sklpti, og óskar að geta verið )>eim tilþjenustu
framvegis.
Iiann ' selur f lyfjabúð sinni allskona
„Patenf* meðul og ýmsan annan varning, sem
venjulega er seldur á slilcum stöðum.
Islendingur, Mr. Sölvi Anderson, vinnur
apóthekinu. Hann er bæði fús og vel fær að
tulka fyrtr yður allt sem þjer æskiS.
Stranahan & Hamre,
PARK RIVER, - N. DAK
SELJA ALLSKONAR MEDÖL, BCEKUR
SKRIFFÆRI, SKRAUTMUNI, o. s. frv.
Ey Menn geta nú eins og áðnr skrifað
okkur á íslenzku, þegar þeir vilja fá meðöl
Munið eptir að gefa númerið af meðalinu
PATENTS
IPRQMPTLY SECUREDl
Write forour interesting books “ Invent-
or’sHelp” and "Howvou are swindled.”
Send us a rough sketch or model of vour
invention or improvement and we wilí tell
you freo our opinion as to whether it is
probably patentable. We make a spccialty
of applications rejeoted in other banda.
Higbest roferences furnished.
MAKION & MARION
PATENT SOLICITORS & EXPEKTS
Clvil A Mechanical Enaineers, Oraduates of the
Polytechnio School of Engineering, Bachelors in
Applicd ScienceB, Laval Universitv. Membcrs
Patent I.aw Associatlon, Americau \Vater Works
Associatlon, New England Water Works Assoo.
P. Q. Surveyors Association, Assoc. Member Can.
Society of Civil kngineers.
■ Offices : I Washinoton, D. C.
• ( Montreai., Can.
Telegraf er eitt af helztu námsgreinum á St.
Paul ,Bpsiness‘-skólanum. Kennararnir, sem
fyrir þeirri námsgrein standa, eru einhverjir þeir
beztu í landinu. MAGUIRE BROS.
91 East Sixth Street, St. Paul, Minn
ÍSLENZKUR LÆKNIR
Dp. M, Halldorsson,
Stranahan & Hamre lyfjabúð,
Park Rivfr, — — — N. Pa.lt..
Er að hilta á hverium miðvikudegi í Grafton
N. D„ frá kl. 5—6 e. m.
DR- DALGLEISH,
TANNLŒKNIR
MANITOBA.
kunngerir hjer með, að haDn hefur sett
niður verð á tilbúnum tónnum (set of
teeth) sem fylgir:
Bezta “sett“ af tilbúnum tönnum nú að
eins $10.00. Allt annað verk sett niður
að sama hlutfalli. En allt með því verði
verður að borgast út í hönd.
Hann er sá eini hjer í bænum Winnipeg
sem dregur út tennur kvalalaust.
Rooms 5—7,
Cor. Hain & Lombaril Strcets.
I. M. Cleghorn, M, D.,
LÆKNIR, og SYFIRSETUMAÐUR, Et<
‘Iefur keypt lyfjabúðina á Baldur og hefur
þvi sjálfúr umsjon a öllum meðölum, sem hann
ætur frá sjer.
EEIZABETH ST.
BALDUR, - - MAN.
P. S. Islenzkur túlkur við hendinahve
nær sem þörf gerist.
lccimlx*
BÓKUALD,
IIRAÐRITUN,
STILRITUN,
TF.LEG RAPHY,
LÖG, ENSKAR NÁMSGREINAR,
OG „ACTUAL BUSINESS“,
FRA BYRJUR TIL ENDA.
STOFþADDR FYRIR 33 ARUM SIDftN
og er elzti og bczú skólinn í öllu Norðvest-
urlandinu.
YFIR 5000 STUDENTAIf
H/\FA UTSKRIFAST AF HONUIYI.
og eru þar á meðal margir mest leiðandi
verzlunarmenn.
þessi skóli er opinn allt árið um kring, og
geta menn þvf byrjað hvenær sem er, hvort
heldur þeir vilja á dagskólann eða kveldskólann
l^enslan er fullkonjirf.
Nafnfrægir kennarar standa fyrir hverri
námsgreina-deild. J>aö er bezti og ó-
dýrasti skólinn, og útvegar nemendum
slnum betri stöðu en aðrar þvílíkar
stofnanir.
Komið eða skrifið eptir nákvæmari upplýs
ingum.
MAGUIRE BROS.,
EIGRNDUR.
93 E. Sixth Street, St. Paul, Minn.
fjekk Fyrstu Vkrðlaun (gullmeda-
líu) fyrir hveiti á malarasýningunni,
sem haldin var í Lundúnaborg 1892
og var hveiti úr öllum heiminum sýnt
þar. En Manitoba e -kki að eins
hið bezta hveitiland í heiuti, heldur er
þar einnig það bezta kvikfjái'ræktar-
land, sem auðið er að fá.
Manitoba er hið hentugasta
svæði fyrir útflytjendur að setjast að
l, því bæði er þar enn mikið af ótekn
um löndum, sem fást g-efins, og upp-
vaxandi blómlegir bæir, bar sem gott
fyrir karla og konur að fá atvinnu.
í Manitoba eru hin miklu og
fiskisælu veiðivötn, sem aldrei bregð
ast.
í Manitoba eru járnbrautir rnikl
ar og markaðir góðir.
í Manitoba eru ágætir frískólar
hvervetna fyrir æskulýðinn.
í bæjunum Wiunipeg, Brandon
°g Selkirk og fleiri bæjum muuu
vera samtals um 4000 íslendingar.
— í nýlendunum: Argyle, Pipestone,
Nýja-íslandi, Álptavatns, Shoal Lake
Narrows og vesturströnd Manitoba
vatns, munu vera samtals um 4000
íslendingar. í öðrum stöðum 1 fylá
inu er ætlað að sjeu 600 íslendingar.
í Manitoba eiga því heima um 8600
íslendingar, sem eigi munu iðrast
þess að vera þangað komnir. í Manl
toba er rúm fyrir mörgum sinnam
annað eins. Auk þess eru í Norð-
vestur Tetritoriunum og British Oo
lumbia að minnsta kosti um 1400 ís
endingar.
ísienzkur umboðsm. ætið reiðu
búinn að leiðbeina ísl. innflytjendum
Skrifið eptir nýjustu uppiýsing
m, bókum, kortum, (allt ókeypis)
Hon. THOS. GREENWAY.
Minister *f Agriculture & Iumigration
WlNNIPBt*, MaNITOBA.
I.ifid off lœrid.
Gangið á St. Paul ,Business‘-skólann. paS
tryggir ykkur tiltrú allra ,bnsmess‘-manna. Á-
lit hans hefur alltaf aukist þar til hann er nú á-
itinn bezti og ódýrasti skólinn f öllu NorSvest-
urlandinu. Bókhald er kennt á þann hátt, aS
legar menn koma af akólanum eru þeir fœrir
um aS taka aS sjer hjerum bil hvaða skrifstofu-
verk sem er. Reikningur, grammatlk, aS stafa,
skript og aS stýla brjef er kennt samkvæmt
fullkomnustu reglum Vjer erum útlærSir lög-
menn og höfum stóran klassa f þeirri námsgrein,
og getur lærdómur sá, sem vjer gefum f þeirri
námsgrein komið f veg fyrir mörg málaferli.
MAGUIRE BROS.
93 E. Sixth Street, St. Paul, Minn
Mlrn Pacific Hy.
TIME O-A.KID-
MAIN LINE.
N
Arr. Lv. Lv
II ooa I2JP .. .Winnipeg.... i OOp 9 3°P
7 S5a 12 OOp .... Morris .... 2.28p 12oi
6 ooa ii .09a .. . Emerson ... 3.20p 2 i 5
5 ooa IO 55.a ... Pembina.... 3.35 p 9. 30
I 25a 7.30a . . Grand Forks. . 7-05p 5. 55
4.05a WinnipegTunct’n 10.45p 4. 00
7.30a .... Duluth .... 8.00a
8.30 a .. Minneapolis .. 6.40 a
8.00a ....St Paul.... 7.15a
)0.30a ... .Chicago.... 9.35a
MORRIS-BRANDON BRANCH.
Less upp Les nidur
Arr. Arr. Lv. Lv.
11.00 a 4.00p ...Winnipeg. . 10.30a 9- 3°P
8,30p 2 20 p 12.15p 7.00p
5.15p 12.53 p .... Miami 1.50p 10.17p
12. lOa 10.56a .... Baldur .... 3.5ðp 3,2‘2p
9 28a 9.55 a . .. Wawanesa.. . fi.OOp 6,0?p
7.00 a 9.00 a Lv.Brandon..Ar 6.00p 8.30p
f»etta byrjadi 7. dea, Engin vidataóa í Morris. ba
mæta menn lestinni nr. 103 á vestur-leíó og lestíun
ur. 104 á anstur-leió. Fara frá VVpeg: mánud., midv.
og ristud. Frá Branóon: priój og laug.
ORTHERN
PACIEÍC
RAILWAY
GETA SELT TICKET
Til vesturs
TilKooteney p’ássins,Victoría;Van-
couver, Seattle, Tacoma, Portland, eg
samtengist trans-Pacitic linum til
Jaþan og Kína, og strandferða og
skemmtiskipum til Alaska. Einnig
fl jótasta og bezta ferð til San Francisco
og annara Califoroiu staða. Pullman
ferða Tourist cars alla leið til San
Francisco. Fer frá St. Paul á hverj-
um miðvikudegi. E>eir sem fara frá
Manitoba ættu að leggja á stað sama
dag. Sjcrstakur afsláttur (excursion
rates) á farseðlum ailt árið um krincr.
Til sudurs
Hin ágæta braut til Mimeapo'is,
. Paul, Chicago, St. Lousis o. s, frv.
Eina brautin sem hefur borðstofu og
Pullman-svefnvagna.
Til austurs
Lægsta fargjald til allra staðaiaust-
ur Canada og Bandaríkjnnum í gegn-
um St. Paul og Chicago eða vatna-
leið frá Duluth. Menn geta baldið
stanslaust áfram eða geta fengið að
stansa ístórbæjunum ef þeir vilja.
PORTAGE LA PRAIRIE BRANCH.
Lv Arr.
4 45 p m .. . Winnipeg. . . 11.15 p m
7.30 p m Portage la Prairie 8 30 a m
CHAS. S. FEE, H SWINFORD,
G.P.&T. A.,St.Paul. Gen.Agent, Winnipt
Arinbjorn S. Bardal
Selur líkkistur og annast um út
arir. Allur útbúnaðui ..á bezti.
Opið dag og nótt.
497 WILLIAM AVE. Telet/hone3d*
Til gamla landsins
Farseðlar seldir með D'ilum ?uf„.
skipalínum, sem fara frá Montreal,
Boston, New Yo*k og Phikdelphia
til Nerðuráifunnar. Einnig til Suður
Ameríku og Ástralíu.
Skrifið eða talið við agenta North-'
ern Pacific jámbrautarfjelagsins, eða
skrifið til
II. SWINFORD,
i Gknkrai. Aoknt,
WINNIPEG, MAN