Lögberg - 18.07.1901, Blaðsíða 4

4
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 18 JÚLÍ 1901
LÖGBERG.
er srefið fit bvern flmtndiig af THE LÖGBKRG
RINTING & PUBLI8HING CO., (l'Sggilt), ad 309
Igin Ave , Winnipeg, Man.— Kostar f2.00 um ário
á ÍBlandi 6 kr.]. Borgist f>rirfram, Einstök nr 5c.
PnbliHhed every Thursday by THE LÖGBKRG
PRINTING & PUBLISHING CO., (lncorporated |, at
309 Elgin Ave., Winnipeg,Mau — Sabscription price
|2 00 per year. payable in advance. Smgíecopies 5c
Ritstjóri (Editor): Sigtr. Jónasson.
Business Manager: M. Paulson.
aUGLYSTNGAR: Smá-auglýsingar í eltt akifti25c
fyrir 30 ord eda 1 þml. dálkalengdar, 75 cts um
mánudinn. Á stærri auglýsingnm um lengri
tíma, afslúttur efiir samnmgi.
BUSTADA-SKIFTI kaupenda verdur ad tilkynna
skriflega og geta um fyrverandi bústad jafufram
Utan&skripttil afgreidslustofnbladsins er:
The Logberg Printlng & Publishing Co.
P.O.Box 1292
Wlnnipeg ,Man.
UUnáakripittiI rlt«t)<3rans er:
Edlior Lögberg,
P -O.Box 1292,
Wlnnipeg, Man.
--- Samkvæmt landslögum er uppsögn kanpanda á
b’adidgild.nema trnnnsé skuldlans, þegar hann seg
rupp.—Ef kanpandi,sem er í sbnld vid bladidflytu
vlstferlnm, án þess ad tilkynna heimilaskiptin, þá er
aö fyrir dómstólunnm áiitin sýnileg söunumfyrir
prettvísum tilgangi.
— FIMTUDAGINN, 18. JULÍ 1901.—
Sorglegt sjónleysí.
Sjáandi sjá þeir ekki,
og heyrandi heyra þeir ekld.
Allif hugsandi menn kannast
vi5, að líkamlegt sjónleysi er eitt-
hvert hið hræðiiegasta böl, sem
nokkur maður getur þj4ðst af. Hinn
sj inlausi, eða blindi maður dvelur í
o r ráfar í sd'eldu myrkri, sér ekki
blessað Ijósið, hve skært sem það
sktn, og nýtur ekki hinnar margvís-
legu fegurðar, sem skaparinn hefur
búið verk sín í, hinurn skynjandi
verum sínum til ununar og gleði.
Hinn blindi maður þekkir einungis
einn lit—lit næturinnar, myrkrið.
Hann segir því eðlilega, að allir hlut-
ir í tilverunni séu svartir, þótt sjá-
andi menn — allur þorri manna—
segi, að sömu hlutirnir hafi marg-
víslega liti. En auk hinna alblindu
manna eru til aðrir, sem hafa gall-
aða hkamlega sjón, menn, sem virð-
ast j'msir litir alt aðrir en þeir eru
í raun og veru—sýnist t. d. grænt
vera blátt, rautt vera gult, o. s. frv.
—og eru þessir menn kallaðir lit-
blindir menn. En svo sorglegt sem
ástan d al-sjónlausra manna er, þá
cru þeir ekki bættulegir fyrir aðra
menn, geta ekki stofnað öðrum en
sjálfum sér f voða, þvf allir vita að
þeir eru sjónlausir og treysta þeim
þess vegna ekki. Hinir litblindu
menn, þar á móti, geta stofnað bæði
sjálfum sér og öðrum í voða, og eru
þess vegna hættulegir menn. þeir
hika sér ekki við að halda því fram,
að hlutirnir hafi alt aðra liti en þeir
hafa 1 raun og veru. þeir geta
stofnað sjálfum sér og öðrum í lífs-
háska og ollað lífs- og eignatjóni á
landi og.sjó með þvf, að lesa ram-
vitlaust úr litum á ljósum og öðrum
merkjum. það er meira að segja
hætta á, að litblindir menn geti orð-
ið meðal til að koma saklausum
mönnum í fangelsi og fríað seka
menn við hegningu, ef þeir skyldu
vera vitni í sakamálum. En svo
er þriðji flokkur manna, sern sér að
vísu að hvítt er hvítt, svart er svart,
o, s. frv., en eru svo grályndir eða
prályndir að halda því fram, að
svart sé hvítt, eða hvítt svart, þótt
þeir viti betur—eru eins og nátt-
uglan, sem skrækti sffelt um að
nóttin væri bjartari en dagurinn!
En eins og líkamlegt sjónleysi,
litblindni og náttuglu-sjón á sér
stað hjá sumum mönnum, eins á al-
gert andlegt sjónleysi, litblindni og
náttuglu-sjón sér stað hjá allmörg-
um. Oss hafa oft komið þessir and-
legu sjóngallar til hugar þegar vér
höfum lesið íslenzka afturhaldsmól-
gagnið „Hkr.“ Og nú sfðast kom
oss þetta til hugar er vér lásum hina
fáránlegu grein Mr. Guðm. Símonar-
sonar — með fyrirsögninni „Svar
gegn Mótmæli"— í „Hkr.“ er út kom
11. þ. m. það kennir hörmulegs
andlegs sjóngalla hjá höfundi nefndr-
ar greinar, en vér skulum lofa hverj-
um lesanda „Hkr.“ að dæma um það
af hverjum af hinum þremur and-
legu sjóngöllum höfundurinn þjá-
ist. Að hann þjáist af einum þess-
um sjóngalla er Ijóst af eftirf. orð-
um hans í nefndri grein hans:
„Ritstj. Lögb. hefur tekið sér það
verkefni að sæma séra Hafst. öllum
þeim ósannindum er hann getur
upphugsað." Ef Mr. G. Símonar-
son væri ekki þjáður af einhverjum
af nefndum andlegu sjóngöllum, þá
hefði hann aldrei lótið aðra eins
fjarstæðu frá sér fara á prenti, A11-
ir menn með heilbrigðri andlegri
sjón vita og viðurkenna, að það var
séra Hafst. Pétursson (afdankaði
„Tjaldbúðar“- presturinn) sem byrj-
aði að áreita Lögberg, ritstjóra þess
og aðra aðstandendur blaðsins að
fyrrabragði, og að hann hefur hald-
ið áfram áreitni sinni, ósannindum
og dylgjum í öllum blöðum, sem
hann hefur fengið inni fyrir þetta
góðgæti sitt í, og jafnvel gefið út
bæklinga (hina alræmdu „Tjald-
búðar“-bæklinga) til að útbreiða ó-
sannindi sín í þeim.
Já, það er sorglegt að Mr. G.
Símonarson skuli þjást af andlegum
sjóngalla — hverrar tegundar sem
hann er—því það er ómögulegt ann-
' að en að þessi galli verði honum eða
; öðrum til leiðinda og ef til vill skaða.
En svo raunalegt sem það er þegar
einstaklingar þjást af þvílíku böli,
þá er enn raunalegra' þegar heilir
hópar af fólki þjást af andlogum
sjóngöllum, eins og oft hefur komið
fyrir í sögunni. þegar fólkið hefur
verið í þvílíku ástandi, hefur það
framið hina hræðilegustu heimsku
og glæpi, jafnvel aflífað sína beztu
menn og hreykt illmennum og ræn-
j ingjum upp f þeirra stað. það var
' ekkert annað en andlegur sjóngalli
' sem kom Gyðingum til að hrópa:
^ „Burt, burt með hann (Krist), gef
jOss Barrabas" (illræðismanninn). Á
þessu sést hve hættulegir þessir
sjóngallar eru.
Yér ætlum ekki að fara neitt út í
athugasemdir Mr. Símonarsonar við
grein Mr. Jóns ólafssonar, því vér
búumst við að hann svari þeim
jsjálfur. En vér stöndum við það
jsem vér áður höfum sagt um rit-
^dóms-ómynd séra Hafsteins útaf
jsögu-ágripi Argyle-bygðar í alma-
naki Mr. O. S. Thorgeirssonar, enda
jhefur Mr. Shnonarson ekki svo
i mikið sem reynt að hrekja neitt af
því, er vér sögðum útaf ritdóms-
j ómyndinni. Hann bara segir, að
Mr.B. Jónsson hafi sýnt „mestu par-
tisku“ I sögu-ágripinuí almanakinu,
og er það viðbótar-sönnun fyi ir, að
Mr. Símonarson þjáist af hræðileg-
um andlegum sjóngalla. Ef vér
værum illgjarnir mundum vór segja,
að Mr. Símonarson hefði sýnt og
! sýni ,.partisku“ sjálfur, cn vér kenn-
jum andlegum sjóngalla um hinar
j fáránlegu greinar hans í „Hkr.“—
Vér tökum engin af andmælum
jvorum gegn séra Hafsteini aftur,
I því þau eru á gildum rökum bygö
og standa algerlega óhrakin, þrátt
fyrir mald Mr. Símonarsonar.
Til „Tjaldbúðar“limsins.
Maður, sem kallar sig meðlim
„Tjaldbúðar“-safnaðar— presturinn?
—ritaði greinarstúf í „Hkr.“, er út
kom'4. þ. m., með fyrirsögn: „Lög-
leg hjónabönd“, þessi „meðlimur" er
að hnotabitast út af því, að vér
skyldum þýða grein afdankaða
„Tjaldbúðar“-prestsins í „Danne-
brog“ 8. maí og birta í Lögbergi.
Meðal annars farast „meðlimnum"
orð þannig: „það er slæmt og leið-
idegt að séra H. Pétursson lét
þessa grein sjást eftir sig — jafn
merkan mann—því greinin er eigi
rétt hermd, og einskisvirði á hina
réttu hlið, en það er ennþá leiðin-
legra af Lögbergi að láta greinina
koma út á íslenzku. þýðing grein-
arinnar fer nærri lagi nema á eftir
fyrirsögninni .Ólöglegar giftingar'
var spurningarmerki hjá sóra H. P.,
sem felt var úr í Lögbergi. Merkið
þýddi auðvitað, að þessi fyrirsögn
væri ekki áreiðanleg. það sóst því
á þessu — og fleiru —að Lögberg er
ekki að hlynna að séra B. þ. með
þessu, heldur er það að slá tvær
flugur í einu, þi séra H. P. og séra
B. þ.“
Útaf þessu hjali „meðlimsins‘•
skulum vér gera eftirfylgjandi at-
hugasemdir:
1. það getur ekki verið merk-
ur maður, sem lætur fara frá sér
grein sem ekki er „rétt hermd(!!) og
einskisvirði á hina róttu hlið“.—2.
það er spáný kenning, að það sé
leiðinlegt, að íslendingar fái að sjá
það sein ritað er um þá og málefni
þeírra í opinbcrum blöðum. Ef það
er leiðinlegt af Lögbergi að þýða og
prenta upp þessa umræddu grein úr
„Dannebabrog“, þá er ekki síður
leiðinlegt af skandinaviskum blöð-
um í Bindaríkjunum að prenta
hana upp og enskum blöðum þar að
þýða hana og útbreiða um laudið.—
3. þýðing greinarinnar er algerlega
rétt og nákvæm; vér skiljum dönsku
eins vel og „meðlimurinn.“—4. Rit-
stjóri blaðsins „Dannebrog“ hefur
vafalaust búið til fyrirsögnina yfir
grein H. P. og sett spurningarmerk-
ið við, því hann (ritstj.) hefur ekki
verið sannfærður um, að sú afdrátt-
arlausa staðhæfing H. P. að hjóna-
böndin, sem hann talar um, séu ó-
lögleg, væri áreiðanleg. „Meðlim-
urinn“ er því hér að sía mýfluguna
frá—en gleypir úlfaldann.—5. það
er séra H. P. sem ekki er að hlynna
að séra B. þ. með því, að staðhæfa
afdráttarlaust í greininni sjálfri, að
hjónavígslur hans sóu ólöglegar.—
6. „Meðlimurinn“ þjáist augsýnilega
af einum þessum audlega sjóngalla,
sem vór tölum um á öðrum stað í
þessu númeri blaðs vors.
Hvað snertir niðurlag greinar
„meðlimsins", þá sýnir það einmitt
hlífð við séra B. þ., að vór skiftum
oss ekki neitt af viðskilnaði hans á
Islandi o.s.frv. um þær mundir að
hann kom hingað. En oss kom
auðvitað ekki til hugar að hann
yrði kallaður sem prestur af nokkr-
um söfnuði eins og á stóð. það
hefði vafalaust verið álitin ofsókn
af vorri hendi ef vór hefðum farið
að birta dóm hæstaréttar ( máli
hans og gefa álit um það
hvort hjónavígslur huns væru
ólöglegar eða ekki. Én fyrst „með-
limurinn“ fór að hrófla við þessu
atriði og þykir það merkilegt, að
vér skulum ekki hafa frætt lesend-
ur vora um vissa hluti viðvíkjandi
máli séra R þ., þá skulum vér segja
það nú, að það er mjög mikið vafa-
mál hvort hjónavigslur hans eru
löglegar. Vér höfum aldrei haldið
neinu á lofti um það, hvort hjóna-
vígslur hans séu löglegar eða ekki.
það er afdankaði „Tjaldbúðar"-
presturinn, sem hefur staðhæft í
„Dannebrog" að þær séu ólöglegar.
Vér biitum einungis þýðingu af
greininni, sem þettaálit kemur fram
í, lesendum vorum til fróðleiks.—
Hvað sem því líður hvort „prest-
skapur og hempa“ hefur verið dæmt
af séra B. þ., þá var hann sviftur
leyti til að fremja nokkur prests-
verk á íslandi, og auðvitað í öllu
hinu danska ríki. Til að sanna
þetta vitnum vér til bréfs amt-
mannsins í Suðuramtinu, er birtist
í „ísafold" 3. febr. 1900. Amtmað-
urinu segir í niðurlagi bréfsins:
„Vitanlega hafði presturinn“ (sóra
B. þ.) „verið settur frá öllum prests-
verkum um leið og varðhaldsúr-
skurðurinn var upp kveðinn, og
upp frá því aldrei komið að prests-
verkum."—Hvort sem hjónavfgslur
séra B. þ. eru löglegar eða ekki, þá
er stórskömm að því fyrir Vestur-
íslendinga að hann skuli fást við
prestskap hér. þetta hefur af-
dankaði „Tjaldbúðar“-presturinn sóð
og þess vegna var hann að reyna að
klína þeim svarta bletti á ev. lút.
kirkjufélagið ísl., að séra B. þ. til-
heyrði því. Hvað skyldi ensku-
mælandi fólk hér í landi segja ef
það fengi að vita alt um þetta mál
eins og það er ?
Um rúsínuna í enda greinar-
innar ætlum vér ckki að þrátta. Ef
„limnum" er nokkur huggun í
að telja sjálfum sór trú um að vór
höfum tapað vinsældum, þá er hon-
um sú huggun ekki of góð. Vór
skulum lofa honum að lifa í þeirri
„Fool’s Paradise" (Paradís heimsk-
ingjans) I bráðina.
Strokni ,,hákarllnn.“
1 síðasta númeri Lögbergs skýrð-
um vór frá, að Hjörtur H. Lindal,—
sem vór skírðum „hikarl" þegar
hann var að rugla um pólitík í
„Hkr.“ í haust er leið—, hefði strok-
ið suður til Bandarlkja með $145.00
sem hann átti ekki sjálfur, hinn 21.
f. m., og lofuðum vér nákvæmari
skýrslu um þetta málefni. Vór
skulum nú efna þetta loforð vort,
og byggjum vér það, er vér segjum
um þetta efni, á upplýsingum er
Mr. J. P. Clinton, fasteigna-verzl-
unarmaður að 436 Main-stræti, hér
1 bænum, hefur látið oss í tó:
Um tveimur mánuðum áður en
Lindal strauk, gekk hann í fólag
290
Sagði Lilian. „Einn af leikendunum kcndi mér að
syngja og dansa, og þegar hann yfirgaf leikflokkion,
sem við vorum f, pá bauð hann fóstru minni hærra
kaup fyrir mig, svo eg var hjá honum í tvö ár. Við
lékum nokkurskonar leik hvert með öðru. Qann
lézt vera blicdur írlendÍDgur, en eg lézt vera dóttir
hans, og hann rataði heim á pann hátt að heyra mig
syngja, og ýuaislegt fleira lfkt pvf. Sro varð eg tólf
ára gömul, og pá fór eg mfna eigin leið.“
„Fóruð yðar eigin leið?“ sagði Mitchel. „Hvað
meinið pér með pví?“
„Jæja, eg komst að hvernig f öllu lá, eins og
pér 8kiljið,“ sagði Liliac; „eg komst að pvf, að fóstra
mín fekk 15 dollara á viku sem kaup fyrir mig, par
sem maðurinc, er eg var hjí, fekk fjörutfu dollara
um vikuna fyrir mig, pví eg var cokkurskonar snill-
ingur, eins og pér skiljið. Upp á mína æru og trú
var eg pað. Trúið þér pví ekki?“
„Eg trúi pvf, vissulega,“ sagði Mitchel hispurs-
laust.
„Yður er betra að samsinna því,“ sagði hún og
kinkaði kolli hátíðlega, sem gerði hana aftur mjög
vnglÍDgslega útlits. „Ef pér sarrsintuð þvi ekki, pá
er ekki að vita nema eg hneykslaði alt fólkið hérna í
vagninum með pvf að fara að d«nsa, til að santifæra
yður um, að svo er sem eg segi. Jæja, eg var ein
af þeim sem kallað er að geri lukku á fyrsta augna-
bliki. Eg steig djarflegt spor, pað get eg ssgtyður.
Eg fór bara bema leið til uus af leikflokka-agentua.
299
„I>að er alvcg satt,“ sagði Mitchel. „Og hvað
á maður að segja um pann garðyrk jumann, sem vilj-
andi fleygir hinu bezta fræi sfnu út í veðurog vind?“
„Dvflfkur maður væri asni—eða eitthvað ennþá
verra!“ sagði Payton ofursti.
„Eða eitthvað ennpá verra!“ sagði Mitchel sam-
sinnandi. „Þetta var ágæt viðbót hjá yður, ofursti.
Eða encþá verra! Miklu verra í þessu t:lfelli.“
„í pessu tilfelli ?-‘ sagði Payton ofursti. „Hvað
meinið pér með pvf?“
„Eg meina, að petta er blómstur sem vaxið hef-
ur upp af fræi er garðyrkjumaður, sem er verri en
asni, eins og pér komust að orði, hefur fleygt burt,“
sagði Mitchel.
„Talið ekki við mig f ráðgátum, maður,“ sagði
ofurstinn önuglega. „Talið ljóst og skýrt.“
„E>að skal eg gera,“ Bagði Mitchel. „I>essi litla
stúika er .Bciwery-söngkona—dóttir ópektra foreldra,
sem fleygðu benni út f veður og vind pegar hún var
hvítvoðungur.“
„Er hún útburður?“ sagði ofurstinn.
„Að öllum lfkindum,” sagði Mitchel. „Hún er
alin upp f loiguhorbergja-húsum í austurhvorfum
borgarinnar.“
„Er pað mögulegt?-1 sagði Payton ofursti. „Er
ekki hryllilegt, hve mikil spilling á sér stað f ver-
öldinni? Er ekki undravert, að nokkrir foreldrar
skuli pannig fleygja frá sér sínu eigin holdi og
blóði?“
294
Hún stanzaði hér f nokkur augnablik, en bætti
sfðan við, með sorgarhreim í röddinni:
„Þetta skeði þegar eg var fjórtán ára, og eg hef
aldrei verið reglulega sæl upp frá þeim degi.“
„Einmitt það!“ sagði Mitchel. „Hann páði ást-
ir yðar, og gaf yður loforð á móti? Var pað alt, er
pér fenguð?“
„Já, pað var alt!“ sagði Lilian. „En hann hefur
endurtekið loforð sitt oft, og eg trúi því enn, að liann
muni uppfylla loforð sitt—einhvern tíma.“
„Jæja nú,“ sagði Mitchel f blfðlegum róm, „mig
langar til að þór segið mér hvenær barnið yðar fædd-
ist?“
£>að var grimdarlegt að koma með þessa spurn-
ingu Lilian svona óvænt, en Mr. Mitohel áleit að það
væri rétt af sór, að gera það, jafnvel þótt honum
væri mjög á móti skapi að baka henni sársauka.
Hún horfði áhann, með skelfingu málaðri f andlitinu,
og neyddist til að taka með höndunum fyrir munr,-
inn, til að kæfa niður hljóðið, er kom fram á varir
hennar.
„Hvað meinið pér?“ sagði hún slðan og saup
hveljur.
„Einmitt pað sem eg sagði,“ svaraði Mitchel.
„Hvenær fæddist barnið yðar?“
„En—en—eg á ekkert barn!“ fleipraði hún fram
úr sér í örvænting sinni.
„Ó, en pér eigið barn!“ sagði Mitchel einbeitt-
lega.