Lögberg - 07.11.1901, Blaðsíða 2

2
LÖGBERG. FIMTUDAGINN 7 NÓVEMBER 1901.
RosS'farganið.
Fyrir nokkuru siðan fekajrði löor-
rpglustjórinn hér í bænum einn af
lótjre^luþjónunum, Ro38 að nafni,
fyrir óhlyðni. Umsjónarmenn lög-
i'jgrlunnar (police commissiouers)
eögðu síðan löjrreglupjóninum upp
\ ínnunni eftir að J>eir höfðu athugað
) æruna og álitið hana & rökum bygða
Þar með skyldi maður halda að {>ví
rt'ftl? hefði verið lokið. Ea nú rísa
vinir pessa Ross upp, og segja, að
hann hafi rangl&tlega verið rekinn úr
stöðu finni, enginn maður eigi að
Tnissa stöðu sína ftn giidra orsaka,
1 æjarstjórnio' eða fylkisstjórnin eigi
að rannsaka mftlið, og reynist J>að
svo, að ekki hafl verið góðog gild á
stæða til J>ess að reka manninn, þá
eigi bann að fá vinnu stna aftur.
Vér höfum enga hugmynd um
það, að hvað miklu eða litlu leyti he,f-
ir verið ástæða til að reka lögréglu-
pjóninn; en ólíklegt er, »ð menn eins
og Walker dómari og Drwson þá-
verandi pólitfréttardómari hafi vís-
vitandi beitt ranglæti gegn honum;
þvf munu fáir trúa, aem þá menn
þekkja. Hifi hann og lögreglustjór-
inn ekki getað komið sér saman, þá
auðvitað hlaut annarhvor þeirra að
víkja, og f>á virðist meira mæla með
þvf, að pjónninn viki fyrir herranum
en herrann fyrir þjóninum.
En það, sem gerir mál þetta
skringilegt f augum almennings, er
meunirnir, sem mftl lögreglupjónsins
hafa sérstaklega tekið að sér og mest
fftrast yfir f>ví, að annað eins rang-
læti skuli eiga sér stað í landi þessu,
undir brezkum lögum og brezkri
st;órn, eins og f>að að svifta heiðar-
legan mann stöðu sinni, fyrir engar
sakir, eða án pess að láta hann vita
hvers vegna f>að er gert og gefa hon-
un kost á að bera höcd fyrir höfuð
sér.
E>að er til pðlitískur félagsskap-
ur hér í bænum, sem heitir Maple
Leaf Club. Sá félagsskapur hefir
mestan p&tt átt í pvf, að á slðustu
tveimur árum bafa verið reknir úr
vinnu Btjórnarpjónar svo hundruðum
skiftir bæ3i bér i bænum og um þvert
og endilacgt iylkið gersamlega fyrir
engar sakir, að pví er téð verður.
I>að hefir auk heldur verið við yms
tækifæri farið fram á pað við stjórn-
ina að gefa ástæður fyrir burtrekstri
manna, en ekki fengist. Aðal ástæð-
*n, ef ekki algerlega eina ástæðan,
til pess að Roblin-stjórnin hefir rekið
embættismenn og pjóna fylkisins úr
vinnu hór í bænura og vfðar hefir ver-
ið sú, að Maple Leaf Club hefir vilj-
að koma par að einhverjum meðlim
sfnum eða vin.
Og pað lítur út fyrir, að það sé
pessi sami félagsskapur, The Maple
Leaf Club, sem tekið hefir að sér mál
1 Vgreglumannsin, og kemst nú svo
innilega við yfir pví ófyrirgefanlega
ranglæti að reka heiðarlegan lög-
reglupjón úr vinnu fyrir engar sakir
Gamli Winram, eða , vindramm-
ur á h.jrninu“ ejns og sumir nykomn-
ir lar dar kalla hann, er ein aðalspraut-
aa f pessu Ross máli; og vegna pess
hatan er að öilum lík:ndum flestum ef
ekki öllum öðrum betur kunnugur
manninum, sem mestan pátt átti f
pvf, að Andiés Freeman var rekinn
úr pjónustu fylkisins, þá væri fróð-
legt að heyra hveruig hann fóðrar
þ*ð verk. Eigi sfður væri fróðlegt
að heyra álit manna um pað, hvort
r8nglfttara muni vera að rekv A. Daw-
fon úr dómara8ætinu algerlega að cr-
>»kalau8u, eða lögreglupjóninn úr
s öðu sinni. Hinn fyrnefndi kom sér
vel við alla, sem cokkuð höfðu sam-
an við bann að sælda. Hinn síðar-
nefr di er ssgt^að hafi verið húsbónd*
s'aum óhlyðinn og var rekinn eftir
að kæra á hendur honum hafði verið
lðgð fram fyrir tvo dómara.
Meðíimir Maple Leaf Club á-
)íta pað alls ekkert ranglæti að reka
menn hundruðum saman úr vinnu f
e gin haoiiaðar8kyni; en verði öðrum
pað á að reka frá sér vinnutnann, sem
ekki er hægt að nota vegna ópægðar,
pað álfta þeir ópolandi racglæti í
frjálsu landi, pað er að segja, standi
vinnumaðurinn peim nærri á einhvern
hátt.
Alþýðuskólar Gyðinga fyrir
Kristsburð.
Fyrir meira en átján hundruð ár-
um siðan gat Jósefus sagnfræðicgur
sagt: ,I>aö, sem vér berum mesta um-
hyggju fyrir af öllu, er petta—að
menta börnin okkar vel.‘ Fyrir
meira en átján hundruð árum siðan
voru menn skyldaðir til pess með lög-
um að menta börniu sín á meðal
Gyðing* ; prívat skólar handa stúlk-
um, kosnir kennartr, ákveðnar kenslu-
greinar, sem pó varð vikið frá eftir
kringuinatæðum, með sérstöku tilliti
til aldurs nemenda. I>ar var kend
leikfimi og sund, og stúlkum var
veitt sérstök kensla f hússtjórn. Leið-
beiningar við kensluna feogust hjá
hinum löglærðu og í Talmud (hinni
nýju lögbók Gyðinga). E>ær voru
bygðar á reynslu og samsvöruðu að
miklu leyti bendingum peim, sem »ú
á tímura fást á kennaraskólunum.
Sérst;:klega einn maður—Jósúa
; sonur Gsmla—tók sig fram um að
koma skólum á fót f hverjura bæ. Eo
börnin komu ekki á skólana nema
þegar peim gott pótti. Þið líkaði
Jósúa illa. Hann fékk psð pví )e:tt
f lög, sð sérhvert barn yfir sex ára
aldur skyldi ganga & skóla. Og svo
lftur út fyrir, að einhver hafi reynt
að koma á UDgbarnadeild. ,Ekki
það,‘ sagði hámentaður lærimeistari;
,hver sft, sam sendir bí rn siti á skóla
áður en pað er orðið sex ára gamalt,
hann er eins og maður sem hleypur
á eftir honum, en nær honum ekki.
Hinni óproskuðu líkamsbygging
barnsins er ofboðið sé byrjaP of
snemma að keona því.‘ Til foreldra
sem ftkafir eru að byrja snemma að
kenna börnum sfnum, segir hann
ennfremur: ,Keni)ið börnunum bib-
líuna f heimahúsum.“
Samkvæmt Talmud voru lækn-
arnir mjög vandir að heilbtigðisreg!-
um. Væri ekki nægilegt rúm í skól-
unum fyrir öll skólabörnin, pá var
skipað að kenna peim ucdir berum
himni pangað til búið var að stækka
skólahúsið. Fyrst var kennarinn lát-
inn sitja á baklausum stól, og börnin
lfttin standa; en rétt fyrir eyðilegg-
ing Jerúsalemsborgar lagði menta-
málastjórnin börnunum til bekki eða
hægindi.
Kennarar ú' lærisveina hópnum
voru ekki mikilsvirði á þeim dögum.
.Uppfræðing, sem ungir kennarar
veita‘—segir f fyrst í bók Talmud—,
,er eins og súr vínber og nýtt vfn.‘
Væri lítt hæfur kennari ráðinn, pá
var hann pó ekki l&tinn víkja fyrir
öðrum hæfari, svo engrm skyldi
,hætta við að verða hirðulausir um
starf sitt í pví trausti, að enginn stæði
peim jafnfætis, bg engin hætta væri á
pvf, að þeim yrði vikið frft.‘ E>ess
var krafist, að námsgreinarnar væru
látnar, pað sem vér mundum kalla,
ganga ion í börnin, því s*gt
var, að ,ef misskilningur kæmist einu-
sinni inn hjá baroinu, pá festi hann
par rætur, svo ekki væri létt að út-
rýma honum paðan sfðar.‘
Talmud ráðleggur umburðarlyndi
við börnin pó peim gangi illa að læra
þangað til þau eru tólf ára gömul, en
að par eftir skuli gengið harðara eftir
vegna þess reynslan sýni. að-pau hafi
ekki mikla móttækisgáfu innan tólf
ára aldurs.
Á meðal rr.argra góðra bendinga
til kennaracs viðvfkjandi pví að vera
stuttorður og gagnorður, og umfram
alt þolinmóður við petta sitt ,guð-
dómlega starf,1 pá er han* mintur á
pað, að lærisveinar hafi fernskonar
lundarlag, s»m hægt sé að líkja við
njarlarvött, trekt, sfu og sáld: njarð-
arvötturinn drekkur alt í sig; pað,
sem trektin tekur ft móti f anntn end
ann, fer viðstöðulaust út um hinn
endann; sían hleypir vtninu í gegn,
en he’.dur eftir f sér dreggjunuro;sftld-
in aftur ft móti vinzar s&ðirnar frá
og heldur eftir ffnasta mjölinu.
Gyðinga börnin hljóta að h»fa
verið betri en eosku drengirnir og
stúlkurnar—ef til vill vegna biunaj
miklu 1 tnirgar, sem keonurunum
var sýnd—, pví annars hefði Garaalíel
lærifaðir ekki fyrirskipað aðrar eins
reglur og pessa: ,Sé lundarlag læri-
sveinsirs ekki samboðið útvortis lát-
bragði hans,pft fær hann ekki inntöku
á háskðlann.* E>að er sagt, að reglu
pessari hafi verið framfylgt, og peim
neitað um inotöku á háskólana, sem
ekki voru ftlitnir pess verðir,og óttast
var, að myndu hafa skaðleg áhrif á
lærisveinana. Vitringar peirra tfma
höfðu skólana og skólakennarana í
mestu hftvegum. Kennarastaðan var
álitin hærri og helgari en nokkur
önnur starfsgrein. ,Heimurinn gæt
ekki staðist án acdirdrftttar skóla-
barnanra/ skrifar e>nn af lærifeðrum
Gyðinga n&lægt 90 fyrir Kristsburð.
Eitt vers í Talmud hljóðar þannig:-
,Sá bær, sem hefir engan skóla og
engin skólabörn, ætti að vera rifinn
niður til grunna,1 og gerir hann þann-
ig grein fyrir því, að par sem háleit-
ur hugsunarhftttur sé manna ft meðal,
par sem skynsemin kerour fram f öllu,
par haldi ssöðugt áfram siðferðisleg-
ar framfarir, bæði á meðal einstak'-
inganna og allra yfir höfuð.
L'f kennarans var bundið mjög
nftið við Hf lærisveinsins. Yrði kenn-
arinn að flýja til annars bæjar undan
hættu, pá fóru lærisveinarnir með
houum. Kennararnir voru jafnvel
raetnir meira en feðurnir: ,Væri
kennarinn og faðirinn í einhverri
hættu staddir, pá var sjálfsagt að
hjálpa kennaranura fyrst.‘
En menn bftru sameiginlega virð-
ÍDgu hverjir fyrir öðrum, og hinn
spaki Chanina lærifaðir segir: ,Eg hef
mikið fræðst af kennurum mfnum,
meira pó af skólabræðrum mfnum, en
mest af lærisveinum mfnum.‘
E>ar finnur maður sama umræðu-
efnið, sem uppi er nú á tfmum: hvað
margir lær>sveinar eigi að vera í
hverjum bekk. Nokkuru fyrir Krists-
burð hafði mentamálastjórnin í Jer-
úsalem komið sér saman um,að ,hver
kennari skyldi hafa einuugis tuttugu
og fimm lærisveina; handa. 50 læri-
sveinum skyldi setja tvo keonarn; en
ef ekki væri nema fjörutfu, pá skyldi
kennarinn fá aðstoðarmann og bygð-
arlagið borga kostnaðinn.‘ Alliir
skólarnir voru borgfélagsskólar, sem
haldið var við á kostnað bæjarbúaeða
porpsbúa innan ákveðinna héraða.
Pað var lögð meiri rækt við fá-
tækari lærisveinana, vegna pess, að
kringumstæður þeirra voru erfiðari.
Leyft var að berja lærisveina ef pörf
gerðist, en ekki mátti refsiólin vera
sver, og lærifaðir einn ft meðal Gyð
inga, sem strangastar reglur setti, var
pvf hlyntur, að eitthvert ,góðgæti‘
væri haft á skólanum til verðlauna
handa minstu börnunum.
Stúlkunum voru kend öll innan-
hússtörf, pær voru uppfræddar í trú-
arbrögðunum og þeim var kond
grfska, vegna pess, pað tungumál
kemur inn hjá manni næmum smekk
fyrir pvf, sem er stranglega göfugt.
E>eir héldu pví fram f þá daga,
að jafnframt bóknfi ri ætti að kenna
unglingum handiðn. Peir sögðu:
,Hver sft, sem ekki kennir syni sfnum
handiðn, hann kennir honum að verða
pjófur,4 pví hann hefir að engu að
hverfa pegar ólftn ber að höndum.
England er nú að læra lexíur,
sem GyðÍDgum hafa verið kunnar um
margar aldir. Skólar Breta eru f
rauninni ekki annað ea verkleg viður-
kenning hinnar réttu mentunar að-
ferðar, sem Jósúa Ben Gamla kendi
fyrir Kristsburð, og sem hefir ver.ð
undirstaðan undir pjóðlífi GyðÍDga.—
T). Waterson í Journal of Education
London.
NÝ SKOBÚD.
að 483 Ross ave.
Við höfum látið eudurbæta búðina
neðan undir gamla Assiniboine Hall, 8.
dyr fyrir austan ,,dry goods“-búð St.
Jónssonar, og seljum þar framvegis skó-
fatnað af öllu tagi. Sérstaklega höfum
við mikið upplag af sterkum og vönduð-
um verkamanna-skóm. íslendingar
gjörðu okkur ánægju og greiða með því
að líta inn til okkar þegar þeir þurfa að
kaupa sér á fæturna. Skór og aktygi
tekin til aðgjörðar.
Jún Kctilssun, Th.Oddson,
skósmiður. harnessmaker.
483 Ross Ave., Winnlpcg.
ANDTEPPA
LÆKNUD
QKEYPIS.
HBADFBETT
F R Á
A8TSIALEXE gefur fljótann bata
og læknar algerlcga í öll-
II111 tilfcllum.
GrlILI.
Sent alveg ókeypis et beðið er um
það á póstspjaldi.
HITID NOFN YDAR OO IIEIMir.I GRF.INILEOA,
CHAINEÐ
FOR TEN
YEARS
RELIEP.
Ekkert jafnast við Asthmalene. Það
gefur fróunn á augnabragði jafnvel í
verstu tilfellum. Það læknar þó öll önn-
ur meðöl bregðist.
Séra C. F. Wells frá Villa Ridge, 111.
segir: „Qlasiö af Asthmalen# er eg pant-
aöi til reynslu, kom með góðum skilum.
Eg hefl ekki orð yfir hvað ég er bakklát-
ur fyrir hvað t»að hsflr gert mér gott. Eg
var fangi hlekkjaður vrS rotnandi kv«rk-
ar og háls og andarteppu í tíu ár. Eg sá
auglýsing yðar um meðal við þessum
voðalega kveljandi ^úkdómi, andarteppu
og hélt að því mundi hælt um of. en á-
Jyktaði þó að reyna það.
Mér til mestu undrunar hafði þessi
tilrann beztu áhrif. Sendið mér ílösku
af fullri stærð.
Séra DR. MORRIS WEOHSLER,
prestur Bnai Israel safnaðar.
New York, 3. Jan. 1901.
Drs. Taft Bros’ Medicine Co.
Herrar mínir: Asthmalene yðar er
ágætt meðal við andarteppu og árlegu
kvefl og það léttir allar þrautir, sem eru
samfara andarteppu. Áhrif þess eru fá-
gæt og undraverð. Eftir að hafa rann-
sakað Og sundurliðað Asthmaiene, þá
getum vér sagt að það inniheldur ekkert
opium, morphine, chloroform eða ether.
Séra Dr. Morris Wechsler.
Avon Springs, N. Y. 1. Feb. 1901.
Dr. Taft Bros. Medicine Oo.
B errar minir: Eg skrifa þettavottorð
því eg finn það skyldu mína, af því eg hefl
reynt þann undra kraft, sem Asthmalene
yðar til að lækna andarteppu heflr. Kon-
an mín heflr þjáðst af krampakendri and-
arteppu í siðastliöin 12 ár. Eftir að hafa
reynt allt, sem eg gat og margir aðrir
læknar, þá af hendingu sá eg nafn yðar á
gluggum í 130. stræti í New York. Eg
fékk mér samstunðis flösku af Asthma-
lene. Konan min fór fyrst að taka það
inn um fyrsta Nóvemper. Bg tók brátt
eftir virkilegum bita, og begar hún var
búin með eina flösku hafði andarteppan
horflð og hún var alheil, Eg get þvl með
fyllsta rétti mælt fram með moðalinu við
alla sem þjást ai þessum hryggilega sjúk-
dóm.
YCar með virðingu,
O. D. Phe’ps, M. D.
Fra 1. til 20. Nóvember hef eg
sett mér a<5 selja karlmanna vetr-
ar-alfatnaö, stakar buxur og yfir-
hafnir með 25 prócent afslætti.
Karlmenn sem þurfa að kaupa þess-
konar varning ættu ekki að missa
af þessu tækifæri. það getur jafu-
vcl borgað sig vel fyrir þú sem eiga
heima töluvert langt f burtu að ferð-
ast hingað og liagnýta sér þessi kjör-
kaup.
þeir sem eru peningalitlir, en
hafa smjör eða kjöt til að verzla
með, geta það alveg eins, og skal eg
borga þeim hæsta markaðsverð fyr-
ir sínar vörur.
C. II. Jiilins,
Gimli, Man.
Dagstoian
er cfað herbergi sem framur öllum
öðrum œt.ti að húa svo að hún yrði
þægileg og falleg, og við höfum
einmitt það, sem þér þurfið til
þess að gera hana þannig. Við
höfum rétt nú fengiö ljómandi
dagstofu húsbúnað (Parlor Sets) i
þremur og fimm stykkjum, sem
þér skylduð skoða áður en þór
kaupið annarsstaðar. Margar
sortir af fallegum stökum stólum
og öðru að velja úr. Söluverð okk-
ar er ætíð aðlaðandi fyrir þá sem
þurfa að kaupa.
Lewls Bros,
I 80 PRINCESS ST.
WINNIPEQ.
\[YM)I|>
mjög settar niður f verði, til f>ess að
rýma til fyrir jólavarningi, Komið
og reynið hvort við gefum yður ekki
kjörkaup.
VIÐ MEINUM ÞÚÐ.
W. R. TALBOT k C0„
239 Portage Ave.
5. Feb. 19C1.
Dr. Taft Bros. Medicine Co.
Herrar mínir: Eg þjáðist af andar-
teppu í 22 ár. Fg hefl reynt ýmsa læknis-
dóma en alla érangurslanst. Eg varð var
við auglýsing yðar og fékk mér eina flösku
til reynslu. Mér létti óðara. Síðan hefi
eg keypt flösku af f ullri stærð, og er mjög
þakklátur. F.g hefi fjögur börn í fjöl-
skyldu og gat okki unnið í sex ár. Eg
hefl nú beztu heilsu og gegni stðrfum
mínum daglega. Þér megið nota þetta
vottorð hvernig sem þér viíjið.
Heiiuili 235 Rivington Str.
S. Raphael,
67 East I29th str. New York City.
lilas tál rcynslu úkcypis cf skrifafl
er eftir J>ví.
Enginn dráttur. Skrifið nú þegar til
Dr. Taft Bros Medicine Co
79 East I30th str, N. Y. City.
yllum lyfjabúðum
BOYB
Agæt mílltíd
er því nær ómöguleg án þess að hafa
Boyds’ ljúffenga maskínu tilbnna brauð-
ið á borðinu. Sórhvert brauð er mikils
virði. Bovd’s brauð eru einungis búin til
úr bezta Manitoba hveiti.
Verð 5c. brauðið. 20 brauð flutt heim
til yðar fyrir $1.00,
W. J. BOYD.
St.rfstofa b«i«t á móti
GHOTEL GILLESPIE,
Daglegar rannsóknir meö X-ray, meö stœrsta
Xtray i rikind.
CRYSTAL, ; N. DAK.