Lögberg - 13.08.1903, Qupperneq 4

4
LÖGBEKQ 13. ÁGÚST 1903

iögberg
h**puöKsH?Ka eí^íiía^S
lostðk *r. laaaL
I tvjrf Thondar h» THB LÖGBBRO
HUKTIMa * POBUBHIMO Co. Oaojwponíad).
H Ctt. Viuua A«a. «nd lnu S*.. Wutmraa.
Bsa. — enhaertptlaa r>rie* Roo p« Tttt. twtblt
CÖAtaaca. Biaal* aattm t eant*.
John A. BlondtO.
ísaa^,3swptK4sís
ptat om lo&raBinn. A itani togl^ilagQiii wn
imri tima. afoláttar tftir a jmnángi
BÚSTAÐA-öKIFTl katipenda wrBw;
kynna akriflega o« #eu w fjrrtrandl bifflTal
'sfafrMöt
UtaaUkrlfi tU atsrafBahatotB MaBalaa ari
Tha Lofftvarg Prtg. A Pab. Oc,
9>. &. »ea ii<i2..
t WL-HiitxlíaatB. '
CtaBtUtrill til ritrtjdraaa ari
Rdltor Logbarg.
1 o. Bva i;jt WianJpaa. Uaa.
1 «^Samk*œtnt lar dokSínm ar oppaBgn kaopanda
< blaði dgiid nemo barm sé akaldlan*. þfegar bana
•egirnpp.—Eí kaupandL aem er í akuld við blaðia
fctnr vistlerlum én þess að tilkynna heimilisakifp
Sn, þá er það fyrir dðmstdlunum álitin sjfnileg
aðnnun íyrir prettvíslegum tilgangL
. Fimtudaijií.n 31 Agúat 1903.
Hlæc'ileíja hólgrein
hefir P. L. Baldwirson þingmaður
Gimli-manna skrifað um sjálfan sig
í blaði sínn 30. Júlí síðastliðinn.
Eins og Ldgberg hefir skýrt frá og
mónnnm er kunnngt hætti Sigtr,
Jónaeson við að bjóða sig fram ti
þingmensku í Gimli-kjördæminu
svo að B. L. Baldwinson varð eÍDn
um boðið og þa náttúrlega kosinn
Af þessu verður marurinn svo ó-
stjórnlega upp með sór, að hann
eretur ekki stilt sig um að setja sam
an og birta í blaði sínu svo fárán-
legt og kjánalegt hól um sjálfan sig,
að það tekur langsamlega fram öllu
af því tagí sem vér minnumst að hafa
séð; það teknr jafnvel fram hinuin
orðlagí'a .,reisupassa“ Sölva Helga-
sonar, því að Sölvi ritaði ekki ,,pass-
ann“ undir s’nu eigin nafni. Vér
birtum hér grein þessa og undir-
strykum þar sem þingmaðurinn
nær sér einna bezt niðri og hann
minnir mann hvað mest sláandi á
S lva Helgasou:
,,Þann 23. þ. m. var útnefningadaKur
fyrir þingmannsefni í Gimli-kjördærai
B. L. Baldwinson hafði verið kjörinn
þar til sóknar af háifu Conservativa-
flokksins. Þegar ötnefningardagur kom
var þar enginn Liberal sjáanlegur,
hvorki þingsóknar þingmannsefnið, Sig
trygrur Jónasson, né nokkur úr þeim
flokki. B. L. Baldwinson mætti þar og
nokkurir Conservativar, og var B. L
Baldwinson kjörinn þingmadur fyrir
Gimli-kjðrdæmið um næsta kjörtímabil,
þar eð enein gagnsókn var. Gimli-kjör
um sér og vann að því einsamall af ís-
lendingum, og er það mál og fyrirtæki
komið svo langt að brautin verður full-
eerð og notuð á þessu hausti. Fyrst
þegar hann fór að vinna að þessu stór-
velferðarmáli, fyrir vesturhluta kjör-
dæmisins, datt íbúum þessekki í hug að
slíkt væri framkvæmilegt verk. Mót-
stððumenn hans og margir tíeiri hlóu að
þjssu og sóru og sárt við lðgðu, að ann-
að eins gæti ei skeð. Og svo þótti fyrir
tæki þetta mikilfenglegt og óframkvæm-
anlegt, að Lögberg. með ritstjórann og
hans fylgilið á bak við sig, hafa mót-
mælt, að brautin kæmi. Og sumir skarp-
séðir menn og gamlir ínýlendunum hafa
ekki trúað því fram að þessum degi að
brautin gæti komið. Menn gátu ekfei
trúað að einn íslendingur gæti komið því
til leiðar eða í verk, að járnbraut yrði
þvgð út í islenzkar nýlendur. Hvelík
firn og undur,—fyrir islenzkan hugsun-
arhátt! En svona sr fyrirtækið komið
langt á leið, að fyrr eða síðar á þessu
hausti geta íslendingar utan Jfrá Mani-
tobavatni farið inn til Winnipeg á 2—3
klukkutímum, í staðin áður á 2—3 dög-
um, eftir ferð og veðri. Þetta eru engar
smáræðis umbætur ekki á lengri tima
en B. L. Baldwinson var að þessu. Og
hefði kjördæmið haldið svona stórskrefa
áfram áður en B. L Baldwinson komtil
sögunnar, þá væri nú ððruvísi um að Jít-
ast í Gimli-kjördæmi en er. Þaðerekki
ofmikið sagt, að segja það. að þegar B
L Baldwinson varð þingmaður Gímli-
kjördsémis. þá rann því og íbúnm þess
fvrst upp framfara og roenningarsólin,
og mun hún æ hækka á lofti meðan hann
dæmi á þess vegna þvi láni að fagna. að
hafa B. L. Baldwinson í önnur fjögur ár
fyrir þinurmann sinn. Næstliðið kjör-
tíraabil starfaði hann og kom til leiðar
rniklu meiru fyrir kjördæmið en nokkur
sanngjörn líkindi voru til að hann gæti
gert. T. a. m. hafa vegabætur í austur-
parti kjördæmisins tekið meiri framför-
um á einu ári, á þingst&rfstímabil hans,
en þær gerðu á fjórum árum næst áund-
an. Þegar Sigtr. Jónasson var þing-
maður i sama kjördæmi, og Greenway-
stjórnin satvið völdin. Yfir höfuð að
tala hefir i fylkisstjórnin og þingmaður
Gimli kjördæmis aldrei gert neitt fyrir
kjósendurna og bygðirnar þar, sem telj-
andi er, fyrrlen jB. L. Baldwinson var
kosínn þingmaður. Auk þessara miklu
umbóta á vegum i kjðrdæminu, vargraf-
inn framræsluskurður i Ardals-bygð i
vor, sem bæði var nauðsynjaverk og stór-
virki, og óefað það mesta manntaksverk
sem gert hetir verið ifyrÍT Ný íslendinga
af nokkurri fylkisstjórn.
Um vesturpart kjördæmisins er það
sama að segja og nokkuð meira. Vega-
gerðir þar hafa tekið stórum framförum.
Þeir sem búa þar og þurftu, gátu fengið
framræsln, ef þeir hefðu viljað og séð
sér hag í og viljað leggja sinn skerf til,
sem aðrir fylkisbúar. Þeir hafa fengið
nýja barnaskóla, og mentamál þeirra
eru nú miklu betur sett, en þau voru í
tíð Greenways og Sigtryggs. Ofan á alt
þetta hefir þingmaður B. L. Baldwinson
útvegað jámbraut héðan frá Winnipeg
út um aðalbygðir kjördæmisins að vest-
an verðu. Brautina til Oak Point, Sýn-
ir það fyrirtæki hans mikinn dngnað og
forBjá. Hann tók það mál upp hjá sjálf-
er þingmaður þess kjördæmis, sem hann
á skilið að vera eins lengi og hann vill
og getur.
Þetta er að eins ágripið af yfirborðinu
af starfi þingm. fyrir Gimli-kjördæmi
Hann hefir auk þess greitt götu einstakra
manna og félaga. sem leitað hafa hjálp
ar hans. Þrátt fyrir ðfgar, svívirðileg-
ar árásis og ósannindi, sem Lögbeig og
Liberalflokkurinn hefir af alúð og ýtr
cstu kröftum reynt til að spilla fyrir B
L. Baldwinsonmeð, þá munu sanngjarn
ir og hugsandi menn i kjördæminu kunna
að meta þingmann sinn héðan af eins
og vera ber. Og íslendingar i heild
sinni, hér í landi mega vera stórnm upp
með sér af að eiga ann&n eins mann og
B. L Baldwinson er. Að fara að rekja
adferð og feril Lögbergs og Liberala,
gegn B L. Baldwinson. væri óðs manns
æði. Það er varmenska og fábjána at-
hæfi frá upphafi til enda. Sagan sýnir
starf og dugnað har.s. Og það sern hún
sýnir í þvi efni er óhrekjandi, bæði nú
og siðar. Það vita og sjá þeir menn,
sem bezt eru að sér gerðir á meðal ís-
lendinga i þessu landi.‘‘— B. L. Baldwin-
son um sjdlfan sig l ,,IIeimskringlu‘‘ 30.
Júli 1303.
A maðnr að trúa þvf, að þeir, eem
kunnu^astir eru þingmensku B. L.
B.—framkomu hans ú þingi og af-
skiftnm hans af kjördæminu á öllu
tímabilinu nema rétt fyrir kosning-
ingarnar—brosi ekki að þessari sjálfs
lýsing hans? Sannleikurinn er sá,
að Gimli-mönnum var svo hugleikið
að losast við hann og fá Sigtr. Jón-
asson fyrir þingmann sinn á ný, að
fjöldinn fnllyrðir, að hann (S. J.)
hefði vafalaust náð kosning þrátt
fyrir hinn mikla meirahluta Roblin-
8tjórnarinnar. Og það er haft fyrir
satt, að Roblin-stjórnin hafi talið sér
sæti það tapað.
Ekki kemur oss til hugar að fara
að andæfa öllu því, sem B. L B. seg-
ist hafa komið til leiðar í kjördæm-
inu; í því efni er mest um að gera
hvað Gimli-mönnum sjálfum finst.
Hann segist, til dæmis, „ofan á alt
annað hafa útvegað járnbraut frá
Winnipeg út urn aáalbyg ðir kjör-
dœmisins að vestanverðu." þessu
geta ef til vill einhverjir trúað sem
nógu mikilli fjarlægð búa, en þeir,
sem í vesturhluta kjördæmisins búa,
vita auðvitað, að þetta er ekkert
annað en tilhæfulaust skrum og
vitleysa. Áður en Greenway-stjórn-
in lagði niður völdin hafði hún feng-
ið Canadian Northern félagið, eða
menn þá sem fyrir því félagi standa,
til að fullgera gamla Hudsonsflóa-
brautar-8túfinn og leggja þá brant
alla leiö til Oak Point. Hefði Mr.
Greenway verið við völdin þá hefði
braut þessi verið bygð miklu fyrri—
væri nú fullgerð fyrir löngu. Og
þá hefði brautin verið lögð íslend-
ÍDgnm langtum haganlegar til þess
að nota hana, ekki sízt íslendingum
við Shoal Lake. það var fyrir
milligöngu Mr. Burrows að braut
þessi átti að leggjast og var því að-
; allega tekið tillit til kjósenda hans
! austan Manitoba-vatns. En þegar
Roblin kom til valda var hann sér-
stak lega að hngsa nm kjósendur
sína í Woodlands og því lét hann
breyta legu brautarinnar, leggja
hana sunnar og vestar til þess að
láta Woodlauds-menD njóta hennar
að öllu; enda er því svo varið, að
brautin nær alls ekki inn í Gimli-
kjördæmið eins og það var áður en
nýja kjördæmaskiftingin fór fram á
síöasta þingi. Með þessari nýju
skifting nær brautin inn í suðvestur
hornið á kjördæminu, en alls ekki
inri á meðal íslendinga.
Hér er því alls ekki um neina
nýja járnbraut að tala. þetta er
gamla Hudsonflóabrautin, sem hafði
fengið landveiting hjá Dominion-
stjórninni þegar afturhaldsmenn
voru þar við völdin, og 8256,000 eöa
36,400 á míluna fyrir fjörutíu milur
hjá fylkisstjórnÍDni; og nú gefur
Roblin 35,000 á mlluna fyrir að full-
gera hana til Oak Point.
það er svo ósegjanlega kóraiskt
að heyra Baldwin þakka sér braut
þessa. Eins og maður þurti annað
en sjá hvernig brautin liggur, hvern-
ig hún var færð eins fjarri íslend-
ingabygöinni og hægt var til þess
að sjá, að verrið er að þóknast Wood'
lands-mönnum og þeim einum.
Lögberg hefir ekki sagt það, að
járnbraut þessi yrði aldrei lögð til
Oak Point. En það sagði, að hún
yrði lögð seinna en lofað var, og
það rættist. Lögberg hélt því enn
fremur fram, að hvort brautin yrði
lögð seint eða snemma þá væri og
yrði B. L. Baldwinson á engan hátt
fyrir byggingu hennar að þakka;
við það stendur Lögberg því að það
er sannleikur eins og Baldwin sjálf-
ur veit.
Fjarri sönnu er það, að meira hatí
fyrir Gimli-kjördæmið verið gert
þessi fjögur ár, sem Roblin hefir set-
ið að völdnm; slíkt væri hægt að
sanna með dálítilli fyrirhöfn. Get-
ur verið, að meira fé hati verið eytt
innan kjördæmisins síðan, mjög
aennilegt að svo kunni að vera, en
það hefir þá gengið í fárra einstakra
manna vasa og í verk, sem engum
skín gott af og hvergi sést, til dæm-
is eins og upphæðin sem sökt var í
mylnubrautina góðu.
Nýir tímar.
Meðal þeirra manna er einna
fremstir standa í uáttúruvfsindum
nú á dögum ríkir sú skoðun að nýir
tímar séu í nándi Á nítjándu öld-
inni var ýmsum setningum slegið
föstum, sem nú lftur út fyrir aö
breytast muni innan skamms. Upp-
götvun Röntgens-geislanna og Rad-
ium-geislanna virðist ætla að koma
nýrri og öflugri breytingu á fót, sem
nú er að eins í byrjun. Englend-
ingurinn Sir William Crookes hélt
nýlega ræðu á alþjóða efnafræðinga-
fundinam í Berlín og sagði þarmeð-
al annars: „Vér stöndum nú á merki-
legum tímamótum í vfsindalegum
efnum. Afl og efni fer nú að renna
saman í eítt og mynda eina heild. í
?essu framtíðarlandi vísindalegrar
ækkingar, sem nú er í þann veginn
að birtast oes, munum vér finna
endileg svör, vfðtæk og undraverð,
npp á hin stærstu vandamál vísinda-
egra rannsókna. Á nítjándu öld-
inni nafa margar grundvallarreglur
verið fastákveðnar af vísindamönn-
unum. En munu nú allar þær á-
yktanir, sem nú sem stendur full -
nægja oss, standa óbreyttar í lok
tuttugustu aldarinnar? Mun þá
ekki geta orðið ofan á, að öll okkar
vísindi ekki hafi verið annað en
byrjunin ein,— fyrsta sporið inn á
and þekkingarinnar?
* *
*
Thomas A. Edison hefir, eins og
vita mátti, langað til að skygnast
um í hinum nýja heimi, sem Rönt-
gen-geislarnir hafa lokið upp. En
þessir geislar eru ekki hættulausir,
og bæði Edison sjálfur og aðstoðar-
maður hans, jCharles Dally, hafa
orðið fyrir áverkum af þeirra völd-
um. Sjón Edisons er ekki í róttu
lagi, og læknarnir hafa komist að
því að honum Býnast hlutirnir í
meiri fjarlægð en þeir f raun og
veru eru. Hann hefir því orðið að
taka sér hvíld um stundarsakir, og
er ekki orðinn albata enn- „Eg hefi
neyðst til um stundarsakir að hætta
við rannsóknir mínar á X geislun-
um,“ sagði Edison nýlega, „en eg er
sannfærður u m að í þeiin og Radium-
geislunum er margt fólgið, sem er
ósegjanlega mikils vert fyrir vísind-
in.“
Charles Dally tók mikinn þátt
í rannsóknum Edisons. En hinir
dularfullu X geislar gerðu hægra
handlegg hans aflvana og varð að
taka hann af. Vöðvarnir þornuðu
algerlega upp í handleggnum.
Vinstri handleggur hans er einnig
sýktur orðinn og búið að taka þrjá
fingur af vinstri hendinni.
Samsætisræða
B. L. Baldvinssonar
vifi íslendlngafljót.
Hr. ritstjóri Lögbergs.
Eftirfylgjandi atriöi úr ræðu
þeirri, sem þiugmaðurinn hélt við
fljótið að kvöldi hins 26. Júlí, og sem
minst er á í sfðasta nr. „Hkr.“, hafa
mér verið afhent, með ósk um að
þau kæmist á prent í Lögberg. Eg
hefi ritað atriði þessi nndir prentun
og fært til orð á stöku stað, en
hvergi raskað meiningu orða eða
setninga. Enn fremur hefi eg borið
þau nndir álit tveggja manna, sem
viðstaddir voru, og sögðu þeir, að
þannig mundi B. L. B. hafa talað
eða líkt því; en atriðin væri
ekki í réttri röð, og só eg ekki
aö það saki mikið.
Ræðamaður fór allmörgum orð-
um um nýlendu þessa og hag henn-
ar, og gat þess, að hér væri það lé-
legasta*) land, sem hann hefði stigið
*) Hefir víet meint akuryrkjuland.
G. E.
fæti sfnum á f Ameríku. það væri
því engin ástæða fyrir menn að von-
ast eftir járnbrant hingað, enda
þyrfti ekki að búast við henni. Ekki
að eins væri landið lélegt, heldur
gengi ódugnaður manna fram úr
öllu hófi. Bændur f Gimli-sveit
væri nú búnir að sofa hjá konum
sínum í tuttugu og átta fir**) án
þess að taka handtak, sem heitiö
geti, og nú væri mái fyrir þá að fara
að vakna og vinna, ryðja skóginn
og koma upp ökrum. Sú deyfð.sem
hér hefði verið ríkjandi manna á
meðal, dygði ekki lengur.
Ræðumaður gat þess, að þó kon-
servatívar hefði orðið í miklum
meirahluta við þes3ar kosningar, þá
væri það ekki ætlan þeirra að
þröngva kostum liberala að neinu
leyti, heldur ganga fram hjft þeim
sem hræjum. því hvar sem þeir
mætti liberals nú í fylkinu, þá ræki
þeir þá fyrir sér sem hunda.+)
það væri alsiða hér f ríkinu, að
hver þingmaður eða þingmannsefni
hefði fleiri eða færri menn í hverju
kjördæmi, sem alt af væri vakandi
í pólitík og reiðubúnir að vinna við
hverjar kosningar. í Gimli-sveit
ætti hann nokknra menn, sem gengi
um bygðina eins og regluleg sveit-
arnaut. Hér við fljótið ætti hann
tvö slík naut, þar sem væri þeir
herrar: Sveinn Thorvaldsson og
Hálfdan Sigmunðsson.ýf) þeir væri
**) Bændur i Gimli-sveit hafa sýnt og
sýna, að þeir hafa gert meira, og að það,
sem þingmaðurinn ber á þá, er óverð-
sknlduð brígzlyrði. Það vita allir, sem
þekkja ástæður hór, að hér er ekki við
snðggum framförum að búast, í skóg-
landi um 40—60 mílur frá járnbraut.
Reynslan hefir sýnt. að hér, eins og víða
í plássum, sem liggja langt frá markaði
og járnbraut, ber erfiði manna lítinn á-
vöxt, en af því leiðir þá aftur, að menn
þreytast á sffeldu erfiði ár eftir ár, sem
lítinn ávöxt ber, og falla svo í aðgerða-
leysis mók, og sitja og bíða í von um, að
samg- ngur og markaður batni, sem að
eins verður með járnbraut.—G. E.
t),.Slettir kráka á svaninn saur,
»amt er hún blökk sem áður;
og hann sem fyrrnm undir aur
alskæ;. mjallafáður.“—Stgr. Thorst.
tf) Ræðumaður hefði mátt geta þess,
að árið sem leið borgaði Boblin einu
sveitarnauti hans yfirþúsnnd doll. fyrir
að fara nokkurar embættisferðir fram og
! aftur um sveitina.—G. E.
Mikill Rfslattur!
TIL ÍSLENDINGA 1
Vörur mínar fást æfinlega með niðursettu
verði, þegar það er miðað við verð í öðrum búð-
um bæjarins; en nú um tíma býð eg sérstaka nið-
urfærslu á klukkum, silfur-varningi, gull-
hringum o. s. frv. Tilboð þetta stendur einungis
lítinn tíma og því vildi eg benda löndum mínum
á að nota tækifærið- — Eg set hér fáein sýnishorn
af niðurfærslunni:
$ 8 verkamanna-úrin áyætu á....... $6
$i5 vönduðu Walthara úrin í 17 steinum $10
$5 góð úr á.....................$2.50
Eg hef einnia' vissa úrategund, sem eg
sel á $1.25 og $1.75-
Og handhringa úr hreinu gulli, sem eg
sel fyrir lítið meira en hálfvirði: —
$6 til $8 hringar nú á $4 til $5
$3 til $5 hringar nú á $1.50 til $3
Þetta er einungis lítið sýnishorn en hin stórkost-
lega niðurfærsla á öllu í búð minni er eftir sömu
hlutföllum. — Verðleggið vöru mína og berið sam-
an við verð á samskonar vöru hjá öðrum. — Nið-
urfærslan stendur ekki nema lítinn tíma.
Notið tækifaerið, góðir landar !