Lögberg - 13.08.1903, Side 7

LoQBXJDRG, 13. ÁGrÚST 180*,
r
Frá alþingi.
StjóbnabskeIe nefndabIlit
NEÐBI DEILDAB.
t>Að er samhuga skoðun nefndar-
innar, að frumvarpið hafi stórmikla
og nauðsjnlega stjórnarbót að f»ra,
ojjr getur hún að því er p a ð atriði
snertir, Iátið sér nægja að sktrskota
til nefndarAlitanna um stjórnarskrár.
málið í b&ðum deildum alpingis I
fyrra. Nyafstaðnar kosningar hafa
sýnt J>að ótvírætt, að pjóðin öll eða
najög yfirgnasfandi meiri hluti henaar
aðhyllist frumvarpið, væntir sér góðs
af pvl og óskar, að það sé sampykt ó-
breytt, og höfum véc ekki getað fund-
ið neinn pann agnúa & frumvarpinu,
sem verið gæti pví til fyrirstöðu.
Til pess að koma í veg fyrir allau
misskilning skulum vér taka fram, að
vér teljum ekki að öllum hinum gömlu
stjórnbótarkröfum Islands sé full-
nægt með frumvarpi pessu; en hins
vegar teljum vér stórmikið unnið af
pvi, sem hefir verið aðalkjarninn í
stjórnbótarkröfunum, án pess að neinu
sé slept af áðurfengnum réttindum.
Vér finnum áBtæðu til að taka pað
fram sérstaklega, að ákvæði frum-
varpsins um, aö r&ðhorrann skuli bera
lög og aðrar mikilvægar stjórnarat-
hafnir upp fyrir konungi í rikisr&ðinu
er e k k i pess eðlis, að sampykt pess
geti á nokkurn hátt vaidið vafa um
pað, að vér eftir sem áður höldurn 6-
skertum sérréttÍDdum pjóðar vorrar
og landsréttindakröfum hennar. A-
kvæðið verður beraýnilega að skiljaet
1 samræmi við pá meginsetning, sem
stendur i 1. grein stjómarskrárinnar,
að Island skuli hafa löggjöf sína og
stjórn útaf fyrir sig i öllum
peim málefnum, sem varða pað sér
staklega, pannig, að löggjafarvaldið
sé hjá konungi og alpingi I samein-
ingu, framkvæmdarvaldið hjá kon.
ungi og dómsvaldið hjá dómendum.
Konungur getur, eftir beinum ákvæð-
um frumvarpsins, ekki falið n e i n u m
ö ð r u m en ráðherra íslands einum
að framkværaa neitt af pti æðsta valdi
sem honum ber i löggjöf og lands-
stjórn íslands eftir stjórnarskrá pess.
t>egar af pessum ástæðum er óhugs
andi, að í ákvæðinu um flutning mál-
anna fyrir konungi 1 ríkisráðinu felist
nokkuð pað, sem veiti ö ð r u m ráð-
gjöfum konungs nokkurt vald yfir
sérmálum íslands, eða rótt til að láta
pau til sfn taka'. í ástæðum frum-
varpsins er pað og skýrt tekið fram,
að pað geti „auðvitað ekki komið til
raála, að nokkur hinna ráðgjafanna
fari að skifta sór af neinu pvi, sem er
sérstaklegt mál íslands.*4 I>essi orð
sýna, að núverandi jjstjórn vor er á
sama máli og vér um petta atriði, og
pykir mega telja vist, að yfirlysing
pessi sé sett I frumvarpsástæðurnar
með fullri vitund hinna ráðherranna,
og pannig viðurkend af peim.
Á peBsum skilningi var bygt, er
frumvarpið var sampykt i fyrra, og á
peim skiiningi byggir nefndin enn.
Fyrirmæli stjórnarskrárinnar um,
að ísland skuli hafa stjórn sérmála
sinna út af fyrir sig, kemstjnú fyrst til
fullra framkvæmda að pví er löggjöf
og landsstjórn snertir, nú er stjóraar-
athöfnin er verklega aðgreind frá öll-
um öðrum stjórnarstörfum i rikinu,
og ráðherrann ásamt stjórnarráði stnu
verður í landinu sjálfu. Hingað ti!
hefir, eins og kunnugt er, ráðherra
störfunum verið gegnt af mönnum,
sem jafnframt hafa haft önnur (dönsk)
ráðgjafaembætti á hendi, og stöðugt
verið við hlið konungs. I>egar nú
ráðgjafinn flyzt langar leiðir burtu
frá konungi, er hann pó verður að
bera undir helztu mál landsins, verð-
ur nauðsynlegt að setja einhverja
fasta reglu um pað, hvernig samband-
inu milli konungs og ráðherra íslands
skuli hagað. Vér litum svo á, að á-
kvæðið um að ráðherrann skuli „fara
svo oft sem nauðsyn er 4 til Kaup-
mannahafnar, til pess að bera upp
fyrir konungi í ríkisráðinu lög og
mikilvægar stjórnarráðBtafanir,** sé
slik iyrirkomulagsregla, og pað er svo
langt frá pví, að par með sé viður-
kend gildi danskra grundvallarlaga á
íslandi, að pví er pvert á móti slegið
föstu með ákvæðinu, aö hér sé um
fyrirkomulag að ræða,^sem taki til
hins islenzka löggjafarvalds að á-
kveða um, svo sem önuur sérstök mál-
efni íslands. Með binum Jtilvitnuðu
orðum er engin heimild’gefin til pess
að sérstakleg máiefui íslands séu
rædd („forhandles**) *i rikisráðinu;
pau káveða að ei nsjað ráðherrann
hitti konunginn p a r, og beri par
upp fyrir h o n u m—ekki öðrum—mál
pau, er hann hefir að flytja. Með pví
að tiltaka pann stað, vinst pað, að
ekki parf að setja neÍD önnur ákvæði
viðvíkjandi pví, á hvera Jhátt rikis-
stjórnin skuii i& vitneskju|um, hverju
fram vindur í hinni sérstöku löggjöf
vorri og stjórn. Ea pað er viður-
kent, að hún hafi eðlilegan rétt til
pess, er Daumöck ber alla ábyrgð
gagnvart öðrum pjóðum.
Ennfremur vinst pað, að ráðherra
Islands vecður til staðar til að standa
fyrir máli 3Ínu og íslands, ef einhver
annar ráðgjati konungs skyldi hreyfa
nokkru, er kæmi of nærri sérmálasviði
íslands. Auk pess hefir petta fyrir
komulag pann kost, að pað er i fullu
samræmi við stjórnarháttu ríkisins.—
I>ótt vér nú ekki getum jséð, að pað
8é „stjórnarfarsleg nauðsyn,** að velja
petta fyrirkomulag, par sem væntan-
lega mætti finna aðra vegi, sem ekki
kæmi i b&ga við stöðu p& 1 rfkinu,
sem íslandi er mörkuð i gildandi lög-
um, pá sjáum vór ekki annað fyrir-
komulag hagfeldara og umsvifaminna
en pað, sem frumvarpið fer fram &, og
viljum vér óhikað aðhyllast pað, eins
og pað liggur fyrir, með peim form&la
er að framan greinir.
Staða r&ðherraf (jlslands^verður I
verulegum atriðum fr&brugðin stöðu
hinna annarra.ráðherra konungs. Hann
verður skipaður eftir stjómarskrá ís-
lands, ekki eftir grundvallarlögunum.
Hann er íslenzkur embættismaður,bú-
settur & íslandi, launaður af landsjóði
íslands, ekki af rikissjóði. Hann hef-
ir að eins & hendi sérm&l Islands, og
má ekki gegna neinu öðru r&ðgjafa-
embætti. Valdsvið hans liggur fyrir
utan valdsvið grundvallarlaganna og
dómsvald rikisréttarins. Haan ber &-
byrgð fyrir alpingi einu, er ljóslega
sést á pvi, að orðin „fyrir sitt Ieytí“ I
3. gi. stjórnarskr&rinnarjeru feld úr i
frumvarpinu. Hann svarar til sakar
fyrir hæitarétti, og á ekkijsæti í rikis-
pinginu nó atkvæði um m&lefni kon-
ungsríkisins, eins og á hinn bóginn
hinir ráðgjafarnir geta ekki^með und-
irskrift sinni gefið gildi neinum á-
kvörðunum viðvikjandi peim málum,
er liggja undir verksvið hans. Hann
situr ekki I rikisr&ðinu að staðaldri,
heldur kemur hann,;par aðjífeins endr-
um og sinnum I ákveðnum erindum.
Hann á ekki sæti & ráðgjafasamkund-
um (Ministerraad), og|gmálum peim,
sem hann flytur, getur ekki orðið ráð-
ið til lykta á pann h&tt, sem um ræðir
I 16. gr. hiuna dönsku grundvallar-
laga, heldur verður jhann jafnan að
leitá úrskurðar konungs e i n s I rik-
isráðinu. Hann verður laus við
flokkaskiftingar og stjórnarskifti 1
Danmörku, en stendur og fellur með
fylgi pví, sem hann hefir á alpingi og
á íslandi, enda göngum vér að pvi
visu, að hann verði skipaður af kon-
unginum með undirskrift ráðgjafans
fyrir ísland.
Staða íslandsráðherrans í rlkis-
ráðinu er pannig Rlt annars eðlis en
ríkisráðseta ráðgjafans fyrir ísland
hefir verið í framkvæmdiuni til pessa.
Sérotaða hans í rlkisráðinu er nú orð-
iu sj&lfsögð og ómótmælanleg, og
pess vegna er ekki lengur ástæða til
að hafa móti pví, að hann beri par
upp sérm&l vor fyrir konung.
I>ar sem vór pannig erum fullkom-
lega sannfærðir um, að pað ákvæði
frumvarpsins, sem um hefir verið rætt
hér að fraraan, geti ekki á neinn h&tt
skert róttindi eða sjálfstæði Islands,
né dregið neitt af pví valdi, sem
landsstjórninni ber eftir 1. gr. stjórn-
arskrárinnar, úr höndum hennar, en
vér hins vegar álítum stórmikið upp-
fylt af sjálfstjórnarkröfum pjóðarinn-
ar með pessu frumvarpi, er pað verð-
ur að stjórnarskipunarlögum, pá hik-
um vér eigi við að ráða hinni hátt-
virtu pingdeild til pess að sampykkja
frumvarpið óbreytt f öllum gteinum.
—Isafold.
Segla-útbúnaðurinn & veðsiglinga-
b&tuum Shamrock III kostar a ð e ins
sjö púsund dollara.
VARIÐ YÐUR X CATARRH SMIRSLUM,
sem kvikasilfur er (, af því að kvikasilfrið sljófgar
áreiðanlega tilfinnínguna og eyðileggur alla líkams-
bygginguna þegar það fer í gegnum slímhimnuna.
Slík meðöl skildi enginn nota uema samkvœmt
læknis ráði, því það tjón, sem þau orsaka, er tíu
sinnnm meira en gagaið sem þau gera. Hall’s Cat
arrh Cure, sem F. J. Cheney & Co., Toledo, Ohio,
býr til, er ekki blandað kvikasilfri, og það er inn-
vortis meðal, hefir því bein áhrif á blóðið og slím-
himnuna. Þegar þér kaupið Hall’s Catarrn Cure,
þá fullvissið yður um að þér fáið það ósvikíð. Það
er uotað sem innvortis meðal og F. J. Cheney & Co.,
Toledo, býr til.
Selt í lyijabúðum fjrir 75C.
OLE BIMONSON,
m.vilirineð sínu
Scandiaiwiaa Éoíel
7.18 Maiw Stbscst
Voði Sl.00 4 dag,
VIDURI VIDURI
JACK PINÉ lœ3sta verdL
POPLAR J
ÍT. CT. WELWO013,
Phone 1691 Cor. Prinoess & Losan
RIVER PARK
Skemtanir að kveldi.
The Slide for Life.
DOCRITY and HOLMAN
nútíðar Samavnir Ameríku.
Warren Noble
The Gold King.
Edison Hall frítt.
H. B. ttammerton, ráðsm.
Elm Park
Fallegasti skemtistaöurinn i
Manitobr. Sérlega þægilngor
fyrir Picnics.
Ceo. A. Young,
R&ðsmaður.
jfcTt'Hcbíar til
altra stabct
Með jámbraut
eða sjóleiðis
fyrir ....
LŒGSTA VERÐ.
Upplysingar fást hjá öllum agent-
um óan. Northern j&rnbr.
Traffic Manafcr.
Scott k Menzie
555 ffliin St.
Uppboðshaldarar á bújðrðum, bápen-
ingi og bæjareignum. Hjá okkur
eru kjörkaup. Vid höfum einnig
prívatsðlu á hendi.
BOSS Ave, — Þar höfum við snotur*
Cottage fyrir eitt þúsund og sex
hundruð dollara.
JESSIE Ave. (í Fort Rouge)— Fimmtiu-
feta lóð höfum við þar fyrir eitt þáa
und dollara.
MANITQBA Ave, — Nýtt Cottage ár
múrsteini, kjallari góður; vexð eitt
þásund og átta hundruð dellara;
þrjú hundruð borgist út í tk'Sid-
Við hðfum ódýrar lóðir i Fort Rouge.
Comið og ajáið hvað við hðfum að
bjóða.
SCOTT & MENZIB 55e|Main 8».
iWinnipeg.
Oddson, Hanson k Co
Fasteigna og fjármála Agentar.
Peningar lánaðir á 6 prct. og upp.
Eldsábyrgð á húsum og húsmunum.
Skrifstofa: 32<H Main St
Öegn C.N.R. vagnstððinni, Winnipeg.
HSERBROOK—Húsog lóð, vel inngirt,
með nýjum umiðtum, að eins $1,0C0.
SHERBROOKE — Hús 02 lóð, inngirt,
með blómagarði, nýjum umbótum,
alt fyrir $2.000.
NÓTRE DAME -Hús og tvær ióðir, að
eins fyrir nokkura daga $1.350.
Hornið á Henry Ave og Gwendóline St.
ásamt 3 húsum fsestmeð góðum kjðr-
um. Þeir sem vinna á C P.R verk-
Stæð.mum geta öignast þar heimili
með léttu móti, ef tekin strax.
MARYLAND—7 herbergja hús með nýj-
um umbótum, vel vandað, $t,400.
NOTRE DAME —8 lóðir með hústim.
sem leigjast fyrir $20 um mármðinn.
Eign þessa er hægt að kaupa billega
og með góðum borgunarskilmálum.
WINNIPEG Avd—Nokkurar lóðir bill.
HÚ8 og lóðir í ðllum pðrtum ’oæjarins.
Skrifst. opin á laugard,- miðv,d.-b vðld.
J. G. Elliott.
Fasteignasali. — Leigur. innheimtur,
dánarbúum rádstafað o.fl. í*ast-
eignir í ðllum pðrtum bæjarins.
Agent fyrir The Canadian Cooperative
Investmeut Co.
Tel. 201.1 • 44 (’iuuria Life Buildiag.
YOUNG St—Cottage með sex hevbergj-
um. gott fjós fylgir, $1 500.
PAOIFIC Ave. — Húr raeð sjð herberpj
um, $1,400.
ROSS Ave.—Hús með áttu herbergjum,
vel sett, $1,500.
SPENCE St.—Hús meðníu herbergjura,
alt með nýustu gerð; verður selt
ódýrt, fæst strax til íbúðar. Finnið
mig ef þór viljið fá góð kaup á þvi.
MACHRAY St. — 66 feta breið lóð, 132
fet á lengd, að eins S160.
Þrjár lóðir milli Pearl og Emily stræta.
Finnið mig.
F. H. Brydges k Sons,
Fasteigna, fjármála og elds-
ábyrgðar agentar.
VESTERN CANADA-BLOGK, WINNIPEG
50,000 ekrur af úrvals landi i hinum nafn-
fræga Saskatchewan dal, nálægt
Rosthern. Við höfnm einkarétt til
að selja land þetta og seljum það alt
í einu eða í sectionfjórðungum. Frí
heimilisréttariðnd fást innan um
þetta landavæði.
S. H. Evarið k Co,
Fasteigna og íðnaðarmanna Agentar.
Peningalán, Eldsábyrgð o. fl.
Tel, 2037, 600 Main St, P 0 Box 357,
Winnipeg. Mnnitoba.
MOUNTAIN Ave. — Þrjátíu lóðir, $55
hvev, $22 borgist út í hönd, afgangur
á tveimur árum.
STELLA St. — Lóð 50x150 fet, $450.
Helmingurinn út í hðnd.
PACIFIC Ave. — Oott hús, $1,700, S5iX>
borgist út í hðnd.
Nokkur göð hús á Young St.
Dalton k Grassie.
FasteUrnasuia. Leisur innh»-imrar.
PenlniíaldD, Eldsábjrgd.
481 - W5a:n St
Við hðfum 2.5iX) ekrur af góðu hveiti-
landi um 20 míiur frá Winnípeg ná-
lœgt járnbraut og góðura markaði.
Auðvelt að ná í hey, vatn og við.
Land þetta er vel fallið tilakuryikju
og kvikfjárræktar o« æt. i að gefa
mikið af sór. Við getum s- It þdð í
emáspildum á $6 til $8 ekruna eða
alla spilduna á $7 ekruna.
Góð hálf section af landi með umbótum
3 mílur frá járnbraut, $20 ekran,
bezta hveitilard, sáð í 185 ekt ur, alt
inngirt með þrefaldri viigirðingu,
engar byggingar,
Kjðrkaup, 183 lóðir norðaustur frá sýn-
ingargarðinum, $50 lóðin, mundu
seljast sérstakar á $100 hver.
DALTON & GRASSIE, fasteignasalar,
o.s.frv., 48L Main St.
Alexander, (jlrant og Smiinei»
Landsalar og fjármála-agentar,
535 Bain Street, - Cor. James St.
Á móti Craig’s Dry Goods Store.
ROSS Ave.— Vrið hðfutn þar góðar lóðir
sem kosta að eins tvö hundruð sjö-
tíu og fimm dollara hver.
ALEXANDER Ave.—nálægt Nona St.,
íaliegt Cottage, steingrunnur, verð
ellefu hundruð og bmmtíu doll.
NARES St.—Þar hðfum við fallegt Cot-
tage með fimm herbergjum, sem
kostar tíu hundruð og fimmtíu doll-
ara aðeins.
SELKIRK Ave.—Þar hðfum við gó'ar
lóðir nærri C. P. R. verksmiðjunum
með lágu verði.
Ódýrar lóðir í öllum pörtum bæjarins
liöfum við og.
Lán og vátryggiug.
Rauðárdalnum.—Beztu lönd yrkt eða
óyrkt, endurbættar bújarðir, sem
við höfum einkarétt til að selja.
Crotty, Love & Co.
Landsalar, fj&rmála 03 vá-
tryggin^far agentar.
£SjL£5 Mælxz SLi>ee^.
á móti City Hall,
SPENCE St.—Nýtízkuhús, nálægt Port-
age Ave.; þrjátiu og átta hundruð
dollarar er verð þess.
LANGSIDE—fyrir sunnan Broadway,
nýtízkuhús á þrjátíu og þrjú hudruð
dollara.
VAUGHAN St,— átta herbergja nýtizku
hús fyrir fjörutíu og fimm hundruð
dollara.
LANGSIDE St. — nálægt Broadway.
sextiu og sex feta lóð, að eins fjórt-
án dollara fetið; borgist út i hönd.
GERTRUDE St,—nálægt Cresent, tvær
ágætar lóðir, að eins $375; skilmál-
ar vægir.
Verðmat, peningalán og vátrygging.
CROTTY, LOVE & Co, landsalar o. s.
fiv., 515 Main St.
AREXANDER, GRANT & SIMMERS,
535 Main Stxeet.
í FJÓRAR HELZTU
*
&
*
&
£
4
4
3
4
4
AiaefieanP0FuoI5TI^Y |
við fuglavkeikindum og til að ^
auka varpið. í
l ROUGH m LICE i
skepnumeðala-tegundir.
Amepiean |00j^
handaheetum, nautgripum,kLrid-
um ojc svínum.
Dauði vís ðllum lúsategundum.
BA-VA-RA
eða Bavarian hrossa-áburður,
við mari, skurðum, liðskekking
og sárum.
Öll meðulin ábyrgst. Þau
eru ekki áreiðaulog nema á þeirn
sé mynd af „Uncle Sam."
Búin til af
American Stick Food Co.
Fremont, Ohio.
A. E. HfflOS & CO.,
602 Main St. Wlnnipeg, Man.
Aðal-ngentar i Man, og N. W. T.
Agentar óskast í hverju þorpi.
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4