Lögberg - 08.09.1904, Blaðsíða 4

4
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 8. SEPT. 1904.
Jögberg
cor. William Ave.'& Neiia St.
®ntniprg, 4Han.
M. PAULSON, Edltor,
J. A. BLONDAL, Bub. Manager.
UTAXÁSKRIFT :
The 1.ÖGBER G PRINTING k PtBLCo
P. O, Box 136., Winntpeg, Man.
Heiðurssamsœti.
Fimtudagskveldiö hinn 1. þ.m.
hélt Fyrsti lút. söfnuður þeim
séra Jóni Bjarnasyni og frú hans
heiöurssamsæti f sunnudagsskóla-
sal kirkjunnar í tilefni af því, aö
liöin voru tuttugu ár frá því þau
fluttu hingaö vestur og séra Jón
geröist prestur safnaöarins. Sam-
sætiö var fjölment, hátt á fjórða
handrað manns, alt meölimir
safnaöarins fyrir ofan fjórtán ára
aldur.
Eftir að forseti safnaöarins,
herra H. S. Bardal haföi sett
samkomuna og skýrt frá tilefni
hennar stóöu allir á fætur og
sungu: „Hvaöersvo glatt sem<
góöra vina fundur. “ Þá talaði
Magnús Paulson fyrir minni heiö-
ursgestanna og ’forseti safnaöarins
flutti þeirn skrautritað ávarp og
afhenti þeim aö gjöf frá söfnuðin-
nm ' dýra og vandaöa kiukku á
borði eða fæti; bæöi kíukkan og
fóturinn er úr gullgreyptum onix
og gersemi mesta. Eftir að þau
hjónin höföu ávarpað söfnuöinn
og þakkað ávarpiö og gjöfina og
vinahug þann og velvild, sem þaö
og samkoman bæri vott um, var
Si'/.t aö veitingum sem kvenfélags
konur stóöu fyrir. Aö því loknu
hófust ræöuhöld á ný. Thomas
H. Johnson talaöi fyrir minrii
kirkjufélagsins, Finnur Jónsson
fyrir minni safnaöarins,' Árni P'riö-1
riksson fyrir minni kvenfélags j
safnaöarins, Sigfús Anderson fyrir
minni söngflokksins, og þeir Sig-1
tryggur Jónasson ogÁrni Eggerts-
son fáein orö til heiðursgestanna.
Á milli þess aö ræður voru haldn-
ar skemti söngflokkur safnaðarins
meö íslenzkum söng, sem allir
gátu tekið þátt í, og Mrs. W. H.
Paulson söng sóló. Samsætinu
var ekki slitið fyr en undir miö-
nætti og er víst óhætt aö segja,
að öllum hafi þótt þaö ánægju-
legt. Áöur en heim var fariö
lýsti forsetinn yfir því, ai klukk-
an 4 næsta dag (þegar börn væru
koinin heim úr skóla) væri öllum
ungmennum safnaöarins innan 14
ára aldurs, og öllum öðrum meö-
limum safnaöarins sem ekki gátu
veriö viöstaddir um kveldiö, boö-
iö til veitinga í sunnudagsskóla-
salnum og því lofað, að þau séra i
Jón Bjarnason og frú Lára yröu I
þar viöstödd.
Ávarp safnaöarins til prests-
hjónanna var undirskrifað af full-
trúunum fyrir hönd safnaðarins
og hljóðaöi á þessa leiö:
Winnipeg, 1. Sept. 1904.
Séra Jón Bjarnason,
Winnipeg, Man.
Ástkæri prestur vor!
Nú eru liðug tuttugu ár síðan
liðin, að þér gerðust prestur
Fyrsta lúterska safnaöarins í
Winnipeg. Miðvikudaginn 20.
Ágúst 1884 fluttuð þér fyrstu guðs-
þjónustuna í húsi Framfarafélags
íslendmga og lögðuð út af orðum
Péturs: ,,Gott er aö vér erum
hér, herra!“
En margir munu þá hafa til
þess fundiö, að hér væri ekki eins
gott að vera fyrir yður og þeir
hefðu óskað. Þá máttu allir
undantekningarlauBt sæta kjörum
og kostum frumbýlinga, en efna-
hagur íslenzks fólks að vonum
býsna þröngur og ástæöur allar.
Hugmyndir manna í kirkjuleg-
um efnum voru líka á allmiklu
reiki um þær mundir. Þó söfn-
uður væri aö nafninu til, var eft-
ir að safna öllum fjöldanum inn í
hann. Barátta fyrir hinu kirkju-
lega málefni, langvinn og allerfiö
var þegar fyrirfram sjáanleg, enda
lét hún ekki lengi eftir sér bíða.
Safnaöarlíf höföu næsta fáir hug-
mynd um og stefna fjöldans
kristilegum efnum öll á víö og
dreif. Flest þaö, er telja mætti
til vestur-íslenzkrar menningar,
átti eftir aö veröa til ogvaxa upp.
En þrátt fyrir alt þetta, tókuð
þér og yðar ágæta frú ótrauö til
starfa, meö kristilegri djörfung,
staöfestu og umburöarlyndi.
Þaö er oss öllum auösætt, aö
drottinn hefir verið meö í starfinu,
því þaö hefir hepnast um fram
allar vonir. Smám samán hefir
söfnuöur vor vaxið og þroskast í
öllum efnum. Enda hefir þaö á-
valt öllum augljóst veriö, aö af
yðar hálfu hefir alt verið í sölurn-
ar lagt og allri orku til þess beitt,
>aö hann næöi blóma sem beztum.
Ef mér mættum nefna nokkuð
eitt, er vér ööru framar ættum aö
þakka, væri þaö starf yöar fyrir
æskulýöinn. Oss dylst ekki, hví-
líka þýöing sunnudagsskólinn hefir
haft til aö auka vöxt og viðgang
safnaöarins, og bandalag unga
fólksins sömuleiöis nú á síöari ár-
um. Aö vorri hyggju hefir hjarta-
punkturinn í safnaöarstarfinu öllu
einmitt veriö þar og blómi safn.
aðarins langmest því aö þakka,
hve vel og trúlega hefir yfirsunnu-
dagsskólanum vakaö veriö og
samvizkusamlega reynt aö glæöa
kristilegan áhuga æskulýðsins. Og
í þessu hafiö þiö, göfugu hjón,
átt bæöi jafnan þátt.
En vér þökkum ekki einungis
þetta, heldur starf yðar alt aö
eflingu guðs ríkis. Vér þökkum
prédikanina í drottins húsi, hugg-
unina og áminningarnar allar—
vitnisburö yðar um frelsarann og
hina guðlegu þýöing mótlætisins
fyrir andlegan þroska mannsins.
Vér vonum, aö drottinn lengi
svo aldur yðar, að söfnuðurinn fái
aö njóta yðar um langan tíma
enn og hlýða prédikan yðar og
fræöslu í guöshúsinu nýja og veg-
lega, sem honum fyrir náö drott-
ins hefir auönast aö reisa. Enda
ætlumst vértij, að þessi nýreista
kirkja veröi skoöuö sem hæfilegur
minnisvarði yfir starf yðar að mál-
efni guös ríkis.
Vér lftum nú yfir þessi tuttugu
ár, hræröir í huga. Vér hugsum
um stríðiö og baráttuna, er þeim
hefir fylgt, einkum fyrir yöur,sem
borið hafiö starfið á herðum yðar.
Vér hugsum um þreytuna og sárs-
aukann, sem árin hafa haft í för
meö sér fyrir yður, og alt hiö
marga og mikla, er þér hafiö í
sölurnar lagt. ,
Vér höfum svo oft til þessfund-
iö, að hér var ekki eins gott að
vera og þér áttuö skilið.
En um leið og vér finnum sárt
til þess, að launin af hálfu safnað-
arins hafa önnur veriö en skyldi
biöjum vér gjafarann alls góðs aö
launa yöur og konunni yðar alt
yöar göfuga starf og breiða friö
og farsæld yfir ókomna æfidaga
ykkar alla.
En hvað þeir halda við
séurn heimskir.
Það er þó loksins svo komið,
að afturhaldsflokkurinn og verk-
smiðjueigendurnir í Austur Can-
ada álíta ekki til neins að reyna
að leyna kjósendur því, að fari
svo, að Laurier-stjórnin leggi nið-
ur völdin við næstu kosningar þá
veröi almenn tollhækkun, jafn-
vel hærri tollar heldur en nokk-
urn tíma voru áður en Laurier-
stjórnin kom til valda og Field-
ings-tolllöggjöfin gekk í gildi.
Lengivel var reynt að leyna
þessu; og væri einhver svo djarf-
ur að geta þess til að það mundi
þýöa hækkaða tolla aö koma aft-
urhaldsflokknum til valda, þá var
honum ekki við vært. Jafnvel
um síðustu Dominion-kosningar,
fyrir fjórum árum síðan, var ekki
!'.pp meö þaö komandi, að neina
tollhækkun væri aö óttast þó
Laurier-stjórnin félli. Margir létu
meira aö segja telja sér trú um
þaö, að ef Hugh John Macdon-
ald næði kosning'u í Brandon, þá
mundu tollar lækka tií stórra
muna og aukheldur verða teknir
meö öllu af vissum vörutegund-
um.
Afturhaldsblööin reyndu aö
telja mönnum trú um, aö tollarn-
ir heföu hækkaö en ekki lækkaö
við Fieldings-tolllöggjöfina. Þau
héldu því fram, aö það, aö toll-
tekjurnar heföu farið vaxandi síö-
an Laurier-stjórnin kom til valda
gæti ekki stafað af neinu ööru
en því, aö tollarnir heföu fariö
hækkandi og töldu það hróplegt
ranglæti aö leggja þannig aukna
skatta og auknar byrðar á fólkiö.
Þau stálu undan aöalatriðinu,
því, aö viöskiftin viö önnur lönd
margfölduöust, ogvegna þess juk-
ust tolltekjurnar. Þegar tollur-
inn var lækkaöur, þá gúknuðu
ekki auðkýfingarnir í Austur-Can-
ada lengur einir yfir markaöinum.
Menn fóru þá, sér til mikils pen-
ingasparnaðar aö geta keypt vör-
ur sínar víöar aö og geröu þaö
líka. Þannig var þaö, að verzl-
unin viö útlönd fór vaxandi og þá
náttúrlega tolltekjurnar líka.
Jafnvel^ eftir þaö að leiðtogar
afturhaldáflokksins lýstu því hisp-
urslaust yfir austur í fylkjum aö
tollarnir ættu að hækka, og þing-
menn þess flokks allir í einum
hóp greiddu atkvæöi þing eftir
þing með tollhækkunartillögum
leiötoga síns, þá reyndu aftur-
haldsblöðin aö sannfæra menn
um, að Laurier-stjörnin legði ó-
hæfilega háa tolla á þá.
En fólkið sá í gegn um þetta
og hló að því, hvernig reynt var
aö fara kringum þaö.
Og þá var byrjað á nýjum leik.
Þaö var fariö að telja fólkinu trú
um þaö, að þó tollarnir hækkuðu,
sem satt að segja væri nú hug-
myndin, þá borguðu þeir ekki
tollinn, sem vörurnar keypta,
heldur þeir sem þær seldu. Og
auk þess stæöu verksmiöjumenn-
irnir í Canada viö aö selja vör-
urnar langtum ódýrari ef þeir
fengju einir að sitja aö canadiska
markaöinum eins og hann væri.
En einnig þetta sá fólkiö f gegn
um. Þaö sá, að yröi það aö
borga tollinn meðan Laurier-
stjórnin sat aö völdum, þá mundi
þaö engu síður veröa aö borga
hann þó R. L. Borden kæmist til
valda. Og svo voru menn svo
lausmálir að segja frá því aö aft-
urhaldsleiðtogarnir heföu haldið
því fram á þingi í Ottawa þegar
þeir voru aö mæla meö tollhækk-
un, að bændurnir í Vestur-Can-
ada væru komnir í svo góð efni,
að þeir stæöu við aö borga dálít-
iö hærra verð fyrir lífsnauðsynjar
sínar. Menn voru líka svo mik-
iö eldri en tvævetur, aö þeir
trúðu því ekki, að verksmiðju-
eigendunum mundi fara að því
leyti öðruvísi en öllum öðrum
mönnum, að þeir lækkuðu verð á
vörum sínum víð það að losast
við alla samkepni.
Nú er því byrjað á einu nýju
enn. Verksmiðjumenn hafa nú
látið mynda klúbb austur í Mon-
treal sem kallaöur er ,,Made-in-
Canada Club“ og á aö hafa það
fyrir markmiö að koma því til
leiðar, að Canada-menn kaupisem
allra minst—helzt ekkert—af vör-
um sem ekki eru búnar til í Can-
ada. Geta má nærri, að í klúbb
þessum eru ekki aðrir en aftur-
haldsmenn og hátollamenn, og
aðalsporið til þess aö fá þessu
framgengt er þaö að fá menn til
aö greiöa atkvæöi með afturhalds-
flokknum við næstu kosningar.
Klúbburinn ætlar sér að brýna
fyrir mönnum aö íhuga tollmálin
og gera sér grein fyrir því, hvort
tollarnir séu nægilega háir til þess
aö halda úti úr landinu vörum
sem Iáglaunað fólk vinnur viö aö
búa til í öörum löndum, og hvort
innflutniqgur slíkrar vöru ekki sé
líklegur að leiðá til launalækkun-
ar og deyfðar í landinu.
Þetta eru nú tökin sem beita á
viö verkalýðinn í Canada viö
næstu kosningar. Meö brellu
þessari á aö fá fólk til aö greiöa
atkvæöi meö því, aö verksmiöju-
mennirnir í Canada losist viö alla
samkepni og þaö- veröi aö borga
hærra verö framvegis fyrir lífs-
nauðsynjar sínar.
En þetta bregzt eins og althitt.
Fólkiö er ekki eins heimskt eins
og þeir herrar, afturhaldsleiðtog-
arnir, halda. Þeir þurfa ekki aö
halda, að fólkið kynni sér tollmál-
in eiiigöngu í gegn um gleraugu
verksmiöjueigendanna. Þaö eru
tvær hliöar á því máli, og þær
gagnólíkar. Önnur hliðin snýr
aö verksmiöjumönnum, hin aö
fólkinu. I tollmálinu er eins líf
annars dauöi. Á meöal verk-
smiöjumanna leiöa hátollar til
auös og allsnægta, á meðal al-
þýöu til byröi og á meðal hinna
fátæku til skorts.
Þessi ,,Made-in-Canada“ klúbb-
ur ætlar aö fá menn til að greiða
atkvæöi meö tollhækkun vegna
þess lágu tollarnir séu líklegir aö
leiöa til kauplækkunar og jafnvel
vinnuleysis.
En hvaö verksmiðjumennirnir
halda viö séum heimskir.
Hjá Bandaríkjamönnum eru
sannarlega nógu háir tollarnir,
einmitt eins og R. L. Borden seg-
ir þeir skuli veröa í Canada ef
afturhaldsflokkurinn komist til
valda. Þar ættum vér því að
hafa nokkurnveginn áreiöanlegt
sýnishorn af því sem við má bú_
ast í Canada meö hækkuðum toll-
um.
Berum saman ástandið nú á
yfirstandandi tímum í Bandaríkj-
unum (hátollalandinu) og Canada
(lágtollalandinu). Vellíðan í Can-
ada fer stórum vaxandi með hverju
árinu og öllu fleygir þar fram.
Tekjur stjórnarinnar fara óöum
vaxandi, viöskiftin viö umheiminn
aukast, allir hafa nóga vinnu og
fá góð laun vinnu sinnar. í
Bandafíkjunum fara tekjur ríkis-
ins minkandi; innlegg þjóðarinn-
ar í sparisjóð landsins fara mink-
andi; vinnulaun eru að lækka;
vinnulýöurinn neyöist út í verk-
föll til þess aö reyna aö bæta kjör
sín; verkfallasögur berast úr öll-
um áttum, og verkföllin leiða
eymd og neyð yfir verkalýöinn,
hvar sem þau eru.
Það er samskonar deyfð nú í
Bandaríkjunum eins og var í Can-
ada fyrir átta árum síðan meöan
afturhaldsmenn sátu að völdum
og hátollalöggjöf þeirra varí gildi.
Hátollarnir í Bandaríkjíunum
eru verksmiðjufélögunum þpr ó-
segjanlega mikilsvirði, auðga þau
árlega um margar miljónir dollara
upp á reikning fólksins. Sama| um sú er hann hefir gert ai Lög-
fyrirkomulagi vilja verksmiðju- bergi.
mennirnir í Austur-Canada koma
á hér. En þeir geta ekki komiö
því á nema þeim takist, meðan á
kosningunum stendur, að beygja
vilja fólksins undir sinn vilja með
einhverjum brögðum.
En þaö tekst þeim aldrei.
Einar Jónsson .frá Galtafelli
átti kost á að selja útilegumann
sinn til Rípa fyrir 600 kr. Skrif-
aði hann þá Guöm. Björnssyni
lækni og bað hann grenslast eítir,
hvort enginn kaupandi mundi
finnast aö honum hér, því að held-
Canada-menn eru nú búnir aö ur vildi hann fá minna fyrir hann
reyna hvorttveggja: hátollastefnu
afturhaldsflokksins og lágtolla
frjálslynda flokksins. Og sjö ára
reynsla hefir sýnt, aö hátollarnir
stóðu þeim ósegjanlega mikiö fyr-
ir þrifum. Dettur verksmiöju-
mönnunum í hug, að menn séu
svo blindir, aö þeir sjái ekki, aö
vellíðan Canada' byrjaði einmitt
og væri myn-din heima á íslandi.
Þá varö D. Thomsen kaupmaður
til að bjóða honum 700 kr. fyrir
myndina. Ætlar hann síðan að
gefa hana landinu. Er slíkt
sæmdarverk og vonandi að mörg-
um leiki nú hugur á aö feta í fót-
I spor Thomsens.
Þetta ár verður bókaár mikið.
þegar tollarnir voru lækkaöir? 5 því að flest skáldin eru aö hugsa
Dettur þeim í hug, aö menn séu um aö gefa eitthvað út. Einar
þau börn að vilja kippa öllu í Benidiktsson er þegar byrjaður,
gamla horfið aftur meö því aö frá Þorsteini Erlingssyni kemur
hjálpa flokk þeim til valda, semjbráöum eitthvaö, en eigi segjum
búið er að margsanna, að ekki vér frá því aö ginni, hvaö þaö er,
er fær um aö stjórna landinu? og Þorsteinn Gíslason mun gefa
En hvaö þeir halda viö séum út ljóðakver. Steingrímur Thor-
heimskir. steinssort hefir þýtt um 20 arkir
af æfintýrum Andersens fyrir Guö-
mund Gamalíelsson, er gefur þau
út og lætur myndir fylgja.
Nú er útilegamaöur Einars
Jónssonar kominn. Stendur hann
í göngunum niðri í Alþingishúsinu.
Þetta er [mikiö verk og fagurt.
Stór og tröllaukinn útilegumaður
ber konu sína látna á bakinu, en
ungbarn f fyrir. Er honum þetta
ærin byrði og styðst hann fast á
staf sinn, en við hlið hans rennur
rakki.Konan er bundin á bak
mannsins. Er hún fögur sínum
og að öllu leyti vel gerð, en barn-
ið er þó enn betur g^rt. Þaö
heldur báöum höndum um háls
föður sínum og er svo raunalegt á
svipinn, aö hver maöur viknar er
á þaö lítur. Leiðir sorgarsvipur
þess ósjálfrátt hug áhorfandans að
þeirri sorgarsögu sem Einar hefir
höggviö f steininn, og skýrist viö
þaö heildin öll. Galli er þaö á
þessu verki, aö útilegumaöurinn
sjálfur erof trammyntur og kjálka-
mikill. Er þaö ósamkvæmt þjóð-
sögum vorum um útilegumenn.
Því aö þeir eru sagðir fríöir sínum
og tigulggir. En vöxturinn er
geysi þreklegur og allur líkaminn
vel gerður. En þótt finna megi
aö einstökum atriðum, er þetta
verk stórvirki og Einari til mikils
sóma.
Óvart varö mér aö segja, aö
Einar hefði höggviö þetta í stein.
Hann hefir aö eins hnoðað það í
leir, én sjálfsagöur hlutur er þaö,
aö Alþingi kaupir aö honum úti-
legumanninn höggvinn í hvítan
ógallaöan marmara, því að tími
er nú til kominn að kaupa fyrsta
verkið í listasafn íslands og gera
hús yfir það. — Hafa munu þeir
og eitfhvað málararnir, sem þang-
að á erindi.
Stríðið.
Ógurleg orusta hefir staöiö milli
’ Japansmanna og Rússa síðan þann
! 28. f. m. Þá sóttu Japansmenn
aö Kúrópatkin í Liao Yang og
hættu ekki fyr en Rússar létu
undan síga norður til Mukden.
Hugmynd Japansmanna var aö
hneppa liö Kúrópatkins inni í
Liao Yang, en það hepnaöist ekki;
og nú veita Japansmenn Rússum
eftirför noröur í því skyni aö láta
þá ekki komast undan, hvort sem
þaö tekst eða ekki. — í þessari
jlöngu og blóðugu orustu hefir
mannfall veriö ógurlegt í beggja
(liöi. — Japansmenn hafa eins og
fyr sýnt óviðjafnanlega dirfsku og
I hermensku, og unnið heimsfræg-
an sigur; en vonbrigði mun þeim
hafa verið það, aö láta her Rússa
sleppa noröur frá Liao Yang.—
[ Hepnist ekki Japansmönnum aö
slá hring um Rússa þá er búist
. við, að þeir'hverfi alla leiö noröur
til Harbin og taki sér þar vetur-
j setu. — Rússar hejma fyrir tala
digurt um þaö aö senda óvígan
J her og nýjan herskipaflota austur
með vorinu, enda þurfa þeir aö
gera betur en þeir hafa gert, ef
duga skal.
Port Arthur er búist viö aö falli
!áður en vikan er liðin.
Frakkar hafa látiö þaö í Ijósi,
aö þeir vildu bjóöa Rússum aö
j koma sáttum á fyrir þeirra hönd,
ef Bretar vilji bjóða Japansmönn-
um hiö sama. Er álitinn hent-
ugur tími til þess strax eftir aö
Port Arthur hefir falliö.
Bretar og Bandaríkjamenn
krefjast þess af Rússum aö tak-
marka meira en gert hefir verið
hvaö séu óleyfilegir flutningar
(contraband of vvar) til austur-
landa. í því efni hafa Rússar
hingað til farið undan í flæmingi,
en nú eru þeir beönir um ákveö-
iö svar, sem þeir ekki komast
hjá að gefa.
Listir og vísindi.
Eftir Ingólfi.
Þess verður trauðla langt aö
bíða, að málarar sæki mjög til ís-
lands, því aö land vort er svo ein-
kennilegt ,,fagurt og frítt“ að
þeir hafa hér gnægð verkefna. í
surnar hefir hér verið franskur
málari að nafni Charles Hrnt'ida.
Hefir hann gert margar fallegar
myndir. Eru sumar næturútsýn
héðan úr bænum austur og norð-
ur til fjallanna alleinkennilegar,
en flestar frá Þingvöllum. Þær
eru allflestar mjög fallegar, eink-
TIL SÖLU
stór ..shanty" í Selkirk, fjós fyrir tól
kýr og tvo hesta fylgir og heyhús fj ri
tuttugu ,,ton“. Tvser lóðir iylgjg
Nákvæmari upplýsingar fást hjá
Markús GuiTinumlssyn
f West-Selkii k.
S. THORKELSON,
7S1 Rosa tive
Selur alls konar mál og milolíu i smá-
sölu og heildsölu með lægra verði en
aðrir. Hann ábyrgist að vörurnar séu
að öllu leyti af beztu tegund.
Maple LeafRenovating Works
Við hreinsmm. þvoum, pretsum og
gerum víð kvenna og karlmanna fatn-
að.— Reynið okkur.
125 Albert St.
Beint á móti Centar Fire Hail,
Telephone 482,