Lögberg - 25.01.1906, Blaðsíða 2

2
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 25. JANÚAR 1906
Sturlunga.
I.
Marga dýrgripi ómetanlega eig-
um vér meðal fornrita vorra, og
sælir erum vér ]>ess, að héðan af
eyðir þeim hvorki mölur né ryð,
rúm né tími, enda eru þeir alls-
herjareign allra mentaðra ])jóða,
enda þótt eignarréttur vor til
þeirra hvergi skerðist fyrir það
og sómi vor verði því varanlegri.
Einna ágætastir gimsteinar allra
vorra fornu sagnarita eru þó að
margra áliti hin elztu og yngstu:
Landnáma fhin elzta) og Islend-
ingabók Ara,og svo Heimskringla
Snorra og Sturlunga. Þessar
þækur er nú búið aftur og aftur
að prenta og á síðustu árum svo
meistaralega — einkum Heims-
kringlu Finns próf. Jónssonar —
aö lengra er varla hægt að kom-
ast. En um Sturlungu er nokkuð
öðru máli að gegna. Hin eina út-
gáfa hennar,sem hér á landi er til,
þótt sárfáir eigi, er frá fyrsta
fjórðungi fyrri aldar; hún var
góð frá þeim tíma, en alls ónóg
nú á dögum, enda ófáanleg nú.
Aðal galli útgáfunnar var sá, að
bókin var prentuð mestmegnis
eftir pappirshandritum, enda rann
Sóknarþekking og kunnátta á
meðferð heimilda á miklu lægra
stigi en slíkt ritverk útheimti.
Sturlunga er, eins og kunnugt er,
sagnakerfi, er tekur yfir tvær aldir
(12. og 13.), afar-lauslega sam-
tengdar sögur, stundum mjög á
misvixl og eru sumar sögurnar
steyptar saman úr fleirum — oft-
ast án allra skýringa og leiðbein-
inga; heimildir einungis nefndar
á hlaupum, og það sem oss þykir
yfirtaka — höfunda hvergi getið
—nema Sturlu, höfundar „Is-
lendinga sögu hinnar miklu“, þ.
e. hins mikla kafla um tíma og
afrek bræðranna Sturlusona:
Þórðar,Sighvats og Snorra. Dr.
B. M. Olsen hefir getið sér mikinn
orðstír fyrir rannsóknarrit sitt
um tilorðning og samsetning
Sturlungu. Skal ekki hér um það
rita, heldur minnast betur á út-
gáfu þessa hins mikla ritverks.
Næsta útgáfa þess var hin enska,
Dr. Guðbrandar Vigfússonar.
Hennar þarf ekki hér að geta,
því að fæstir íslendingar hafa
hennar not. Hins skal hér geta,
sem allir fróðleiksvirtir mega
stórum fagna, * að hrjár útgáfur
allrar Sturlungu ern nú væntan-
legar. Norræna fornritafélagið í
K.höfn átendur fyrir tveimur,
annari í danskri þýðingu.en hinni
á frUmmálinu eftir beztu heim-
ildum og með fylstu vísindalegri
röksemd og nákvæmni. Eftir
þeirri útgáfu hefir svo Sigurður
bóksali Kristjánsson ásett sér að
láta prenta hið mikla sögusafn
fyrir alþýðu vora. Viðbúið er, að
ýmsum alþýðumönnum þyki í
fyrstu minna til Sturlungu koma,
en hinna sögubóka vorra; en það
er ekki rétt, og mun stafa af því,
að Sturlunga hefir verið í svo
fárra höndum, og síður af þeirri
sök, að efni hennar er bæði rugl-
ingslegra og frá mönnum og at-
buröum sagt samtímis, svo að alt
sýnist smáfeldara og líkara því
sem nú ber við, heldur en í eldri
sögunum. Þær höfðu gengið
mann frá manni, frásagnirnar
við það- fegrast, stækkað og
hreinsast, en öllum aukagetum og
öllum ruglingi verið vísað á bug.
í eldri sögunum sjáum vér menn
og atburði eins og gegn um
stækkunargler. ' Sagnhetjurnar
byrja á því að vera börn sinnar
tiðar og ekki meiri né sterkari en
vaskir menn ávalt gerast, en svo
stækka þeir, svo vex þeim ásmeg-
in í ímyndun manna,unz þeir hafa
marga menn í höggi,og verða lík-
ari goðum en mönnum. Sturl-
unga segir frá öllu eins og það
var — lýsir hlutum og mönnum
rétt og öfgalaust eins og var, eða
ávalt er. Og samt sem áður —
og einmitt þess vegna — er hún
kóróna vorrar fornu sagnalistar.
Ef menn dást að snild Njálu og
vöxt manna og megn gildir sama
mál og mælir nálega allsstaðar og
á öllum tímum.
Matth. Jochumsson.
—Norðitrland.
■-----0-------
Loftsigling.
Egilssögu,þá lýsa höfundar Sturl-
ungu ekki minni list og mannviti,
Það er sannast að segja eitthvert
hið mesta 'undur í menningarsögu
þjóðanna,að forfeður vorir skyldu
kunna á 13. öld þá ságnalist, sem
svo má segja að hlaupi yfir heil-
ar aldir fram í tímann. Því að Alt af er verið að finna upp nýtt
heilir kaflar í Sturlungu eru rit- og nýtt til a'ð fullkomna og endur-
aðir bctur en nokkrir menn í Ev- bæta loftsiglingar-aðferðina Fyr
rópu kunnu að rita heilar aldir ir skömmu hefir Brazilíumaður-
eftir að þeir Sturlu Þórðarson ■ inn Santos Dumont, sem þegar
sömdu samtímissögur sínar. Síð- hefir unnið mikið að umbótum í
an á dögum Rómverja kunnu það þeirri grein, sýnt nýtt sýnishorn
engar Evrópuþjóðir til hlítar. j af loftvél, er hann hefir smíða lát-
—Þegar vér lesum Sturlungu 1 ið. Loftvél sú helzt eigi uppi af
hvað er það þá, sem skemtir oss J gasloftsbelg, en hún á að knýjast
og dillar? Það er efni, mál og: um loftið af mótorafli, sem hreyf-
meðferð — alveg hið sama og vér ir tvær skrúfur, sem gang setja á
heimtum af beztu sagnaritum loftfarið. Vél þessi með öllum út-
vorra daga. Ker, hinn ágæti j búnaði á aö vera átta metra á
enski forníræðingur, bætir þó breidd en fimtán á lengd, þar með;
enn nýjum kosti við Sturlungu, talið stjórnfærið, sem skagar
kosti, sem fylgt hefir fornsögum nokkurra metra lang, aftur úr. Á
og skáldskap þjóðar vorrar frá j loftfar þetta að þreyta kappsigl-
því Eddu-kviðurnar urðu til og ingu við gömlu loftbátana, í Alil
til loka Sturlungu. Það et* hetju-
stílinn, eða blærinn (tlie heroic
strain). Hann bendir á frá-
sögnina um Flugumýrar-brennu
og ýmsa aðra kafla, enda kveðst
finna sama blæ bregða fyrir . í
kvæðum Jóns biskups Arasonar,
og, ef til vill, megi enn heyra óm-
inn. Galla má ýmsa finna á Sturl-
ungu éauk hinna áður töldu),
svo sem hinn mikla urmul, sem í
henni slæðist með öðru veiga-
meira, af nöfnum, aukagetum og
smámunum. En að öðru leyti er
slíkt Yika.kostur. Það er hvers-
dagslifið, virkileikinji, sem þar
kemur úr kafinu, og gagntekur
lesarann, því þá fyrst sér hann
sig ganga i skoðun, þá fyrst
eldið við gas.
Eí gasleiðsla er um götuna ytSar
lelöir félagið plpumar að götulln-
unni ökeypls, tengir gasplpur viB
eldastór, sem keyptar hafa veriS aB
þvl, án þess að setja nokkuB fyrir
verkið.
GAS RANGES
eru hreinlegar.ódýrar, œtlS til relSu
Allar tegundir, $8 og þar yflr.
KomiS og skoSiS þær.
The Winnlpeg Electric Street Ry Co.
Gastó-delldin
215 Portage Ave.
anio á Italíu, á komandi vori.
Annar maður, sem er skipstjóri
í NewYork, Clinton að nafni, hef-
ir einnig fundið upp loftfar, sem
hægt er að stýra eins og skipi á
sjó. Hann hefir unnið að útbún-
ingi þeirrar vélar í liðug nítján
ár, og notar samþrýst loft, sem
hreyfir skrúfur, til þess að fleyta
þessu loftfari sínu um geiminn.
Góö heilsa.
Aríðandi er að blóðið sé nægilega
rnikið og hreint.
Til þess að heilsan sé í góðu
lagi, til þess að maðurinn geti lif-
að, þarf blóðið að vera heilbrigt.
Þess vegna er þörf á meðali, sem
kannast hann við þjóð sína eins býr til nýtt blóð, og hefir í sér
og Hún var fyrir 7 "8 öldum. fóIgiS afí til þess að endurnæra
Eldri sögur vorar eru ágæt lista-1 0g endumýja taugarnar. Ekkert
verk með ólíku betra skipulagi J meðal hefir eins góð áhrif í þessu
og frágangi oftast nær, en frá- Ufni og Dr. Williams’ Pink Pills.
sögukaflarnir í Sturlungu,* en, j,ær búa til nýtt, rautt og hreint
fyrir hvað eru þær listaverk nema blóð, og þetta'blóð læknar aftur
það, að þær eru ekki fullsannar j aðra eins sjúkdóma eins og blóð-
eða óbreyttar frásagnir, þess er leysi, taugaveiklun, gigt, ýmsa
gcrst hefir, heldur sníða sagnirn
ar (sjálfrátt og ósjálfrátt) eftir
kröfum fegurðar og snildar?.
Aðal drættirnir eru oftast sannir,
svo og mýmargt, sem flækst hefir
með og orðið fast við sagnirnar,
en fyrir áhrif hugsjóna og imynd-
unarafls verða sögurnar þó frem-
ur skáldskapur en réttar og eðli-
legar frásögur. Kapparnir í
kvenlega sjúkdóma, meltingar-
leysi,, hjartveiki, St. Vitus dans,
slagaveiki o. s. frv. Þér getið
fengið vitneskju um gagnsemi
þessa meðals alls staðar í landintt,
Meðal annars hjá Mr. D. W. Da-
ley, Crystal City, Man., er segir:
„Ég hefi notað Dr. Williams’Pink
Pills og þær hafa reynst mér
vel. Blóðið var mjög veiklað og
PLUMBING,
hitalofts- og vatnshitun.
The C. C. Young Co.
71 NENA ST.
’Phone 3069.
Xbyrgð tekin á að verkið sé vel af hendi
leyst.
Eldiviður.
Tamarac. Pine. Birki. Poplar.
Harökol og linkol. Lægsta verð.
Yard á horn. á Kate og Elgin.
Tel. 798.
H. P. Peterson.
MUSIK.
Við höfum til sölu alls konar hljóðfæri
og söngbækur. Piano. Orgel. Einka agent-
ar fyrir Wheeler & Wilson saumavélar.
Edisons hljóðritar, Accordeons og harmo-
nikur af ýmsum tegundum. Nýjustu söng-
lög og söngbækur ætíð á reiðnm höndum.
Biðjið um skrá yfir toc. söaglögin okkar.
Metropolitan Music Co.
537 MAIN ST.
Phone 3851.
Borgun út í hönd eða afborganir.
Orr.
Shea.
uMm.
I ¥
Plumbing & Heating.
sæti.
heilar sveitir manna, en afreks-
mennirnir á 12. og 13. öld eiga
fult í fangi, ef þeir fást við tvo
eða þrjá. Vísa Egils: „Börðumk
einn við átta en við ellefu tvisvar"
mun vera tilbúningur eftir likri
gamalli sögu, sem vísuorðið í
Landnámu: „Ek bar einn af ell-
ifu banaorð. Blástu meir.“ Auk
Sturlungu eru alveg óhlutgengir, eg var máttfarinn og veikur, var
ef skipa ætti þeim í Krapparúm- ^ mjög ilt fyrir hjartanu og óhæfur
ið á Orminum langa, þar sem pl vinnu. Eg brúkaði úr níu öskj
Einari þambaskelfi var þó veitt. um nieð þeim árangri, að eg nú
Þeir Gunnar og Kári gátu er v;g beztu heilsu. Eg hefi þá
hægðum sinum brytjað niður trik að ekkert meðal geti jafnast
við Dr. Williams’ Pink Pills í því
að endurnæra taugakerfið.“
En þér verðið að gæta þess, að
þér fáið hinar réttu „Dr. Willi-
ams’ Pink Pills for Pale People",
með fullu nafni prentuðu utan á
umbúðirnar um hverja öskju.
Biðjið lyfsalann um þessar pillur
eða fáið þær sendar með pósti frá
þesskunnu fornmenn dável ýkjur The Dr. Williams’ Medicine Co.,
og grobb, ef þvi var að skifta. j a 30C. öskjuna, eða sex öskjur á
Trúin á óskeikanleik Njálu og $2.50.
hennar lika hefir keim af trú guð-‘
rækinna manna á óskeikanleik
biblíunnar. Þetta skýrist þó alt
með tið og tíma. Enda er Sturl-
unga valinn lærimeistari til að
kenna oss, að meta rétt gildi
hinna eldri sagna, hvað áreiðan-
leik snertir. Aldrei munu íslend-
ingar harðskeyttari verið eða
vaskari og djarfari í hernaði en á
öldum Sturlunga; aldrei hafa fleiri
áræðismenn á íslandi barist en
þegar þeir Þórður kakali og
Kolbeinn ungi hittust á Húnaflóa,
eða fáir menn sýnt meiri karl-
mensku «n þeir, sem vörðust í
skálanum á Flugumýri. En um
625 William Ave
Phone 82. Res. 8788.
Dr G. F. BUSH, L. D. S.
Tannlæknlr.
Tennur fyltar og dregnar öt án
sársauka.
Fyrir aS fylla tönn ....$1.00
Fyrlr aS draga öt tönn.... 50
Telephone 825. 527 Main St.
TsÆ, Paulson,
selur
Giftingaleyflsbréf
Chamberlain’s Cough Remedy al-
gerlega skaðlaust.
Hver einasta móðir ætti að vita,
að Chamberlain’s Cough Remedy
er algerlega skaðlaust fyrir börnin
og hefir engin eiturefni inni að
halda. íjelt hjá öllum kaup-
mönnum.
MEÐ HFILDSOLUVERÐI.
Skemmiö ekki augu yöar
með því að brúka gamla úrelta
lampa. — Fleygið þeim út.
Þeir hafa séð betri daga. —
Fáið heldar fallega lampa
*) Á vissum s/öðum í Sturl-
ungu, einkum norðlenzku sögun-
um; þeirra nafna Guðm. dýra og
Guðm. prests góða, svo og á upp-
hafi sögu Þorgils og Hafliða sést
að höfundar og sögumenn hafa í
fyrstu verið viðvaningar1, og ávalt
er eins og mál og meðferð fari
batnandi, enda er varla auðið að
sjá.að Sturla sjálfur (\ elli sinni?)
riti betur en höfundar hinna síð-
ast rituðu kafla.
fyrir
Kol og viður
til sölu.
Glenwright Bros.
Tel. 3380.
587 Notre Dame
Cor. Langside.
“EIMREIÐIN”
Fjölbreyttasta og skemtilegasta
tlmaritiB á Islenzku. RitgerSir, sög-
ur, kvæSi myndir. VerS 40c. hvert
hefti. Fæst hjá H. S. Bardal og S.
Bergmann.
The INorthern Bank.
Utibúdeildin á horninu á Nena
St. og William Ave.
Rentur borgaðar a£ innlögum. Ávísanir
gefnar á íslandsbanka og víðsvegar um
heim
Höfuðstóll $2,000,000.
ABalskrifstofa I Winnipeg,
THE ÍCANADIAN BANK
OE COMMERCE.
á horninu á Ross og Isabcl
Höfuðstóll: $10,000,000.
Varasjóður: $4,500,000.
( SBARISJÓÐSDEILDIN
Innlög $1.00 og þar yfir. Rentur
lagSar viS höfuSst. á sex mán. fresti.
Víxlar fást á Englandsbanlca,
sem eru borganlegir á fslandi.
AÐALSKRIFSTOFA t TORONTO.
Bankastjóri í Winnipeg er
o-------JOHN AIRD-----------0
TI1E íDOMINION B4NK.
á horninu á Notre Dame og Nena St.
Alls konar bankastörf af hendi
leyst.
Ávísanir seldar á útlenda banka.
CABINET-MYNDIR
$3.00 TYLFTIN,
til loka Desember
mánaðar hjá
GOODALL’S
6I6J2 Main st. Cor. Logan ave.
ORKAR
morris piano

III í..JMfe
19
]>

Tðnninn og tilflnningin er fram-
leitt á hærra stig og meS meiri list
heldur en ánokkru öSru. Þau eru
seld meS góSum kjörum og ábyrgst
um öákveSinn tlma.
ÞaS ætti aS vera á hverju heimili.
S. L. BARROCLOUGH & CO.,
228 Portage ave., - Wlnnipeg.
Sparisjóðsdeildin.
SparisjöSsdeildin tekur viS Innlög-
um, frá $1.00 aS upphæS og þar yfir.
Rentur borgaSar tvlsvar á ári, I Jönl
og Desember.
Imperial Bank ofCanada
Höfuðstóll • • $3,500,000.00
Varasjóður - 3,500,000.00
Algengar rentur borgaSar af öllum
lnnlögum. Ávísanir seldar á bank-
ana á fslandi, ötborganlegar I krón.
Útibö I Winnipeg eru:
ASalskrifstofan á horninu á Main st.
og Bannatyne Ave.
N. G. LESLIE, bankastj.
NorSurbæjar-deildin, á horninu á
Main st. og Selkirk ave.
F. P. JARVIS, bankastj.
Dp.M. halldorsson,
PARK RIVER. N. D.
Er aS hltta á hverjum miSvikudegi
I Grafton, N.D., frá kl. 5—6 e.m.
Vörumar fást lánaðar, og með
vægum borgunarskilmálum.
New York Furnishing Höuse
Alls konar vörur, sem til hús-
búnaðar heyra.
Olíudúkur, linoleum, gólfdúk-
ar, gólfmottur, glaggatjöld, og
myndir, klukkur, lampar, borð,
dúkar, rúmstæði, dýnur, rúmteppi,
koddar, dinner sets, toilet sets,
þvottavindur og fleira.
JOSEPH HEIM.
eigandi.
Tel. 2590. 247 Port agt ave
Dr. W. Clarence Morden,
Tannlæknir.
Cor. Logan ave og Maln st.
620)4 Main st. - - .’Phone Í35.
Plate work og tennur dregnar ör
og fyltar fyrir sanngjarnt verS. —
Alt verk vel gert.
Thos. H. Johnson,
Islenzkur lögfræSingur og mála-
færslumaSur.
Skrifstofa:— Room 33 Canada Life
Block, suSaustur horni Portage
avenue og Main st.
Utanáskrift:—P. O. Box 1364.
Telefón: 423. Winnipeg, Man.
-ítlnnib eftir
— því að
Eúdy’s By ORlngapapplr
heldur húsunum heitumj og varnar kulda. Skrítíd eftir sýnishom-
um og verðskrá til
TEES & PERSSE, L^d.
Agbnts,
WINNIPEG.
Koviil Lnmbcr og Fuel co. Ltd.
BEZTU AMERÍSK HARÐKOL.
OFFICE: Cor. Notre Dame & Nena St. Tel. 3390
YARD: Notre Damé West. Tel. 2735.
WINNIPEG, CAN.