Lögberg - 31.01.1907, Blaðsíða 6

LÖGBERG, FiMTUDAGlNiN 31. JANÚAR 1907
DENVER og HELGA
eSa
VIÐ ROSSNESKU 'IIRÐINA.
SKÁLDSAGA
eftir
ARTHUR W. MARCHMONT.
Þegar til Koona kom átti eg honum víst mikið
að þakka, hve greiðlega mér gckk og hve litlar hindr-
anir voru lagðar í veg minn. Ilann gekk sjalfur
með mér yfir að járngrindahliði landamæranna; eft-
irlitsmennirnir og hann gutu augunum hvor til annars
og hafði honum þá víst tekist að fullvissa þá um áð
mig væri ekkert að óttast; þeir skoðuðu að eins vega-
bréfið mitt vandlega, og hlevptu mér síðan þegjandi
íít um hliðið, og út úr Rússlandi.
Eg hafði alt að þessu ekki vogað að litast neitt
um eftir Siegel og Helgu, en þegar eg var sloppinn
fór eg að svipast um eftir þeim. og þótti mér nóg
um það sem mér bar þá fyrir sjónir
Eg sá strax að mikill munur var á eftirlitinu á
konum og körlum, sem fara ætluðu yfir landamærin.
Fæstir karlmennirnir mættu nokkrum hindrunum.
Eftirlitsmennirnir litu hvast á suma þeirra, spurðu
þá nokkurra spurninga, og þar nieð var öllu lokið. En
allar konur, frá tvítugaaldri og upp að fimtimu voru
leiddar afsíðis til frekari rannsókna.
Eg sá Helgu koma yfir að hliðinu, og rétta fram
vegabréf sitt; og sýndi hún aðdáanlega dirfsku og
óþolinmæði í að komast áfram. er eftirlitsmennirnir
voru að virða hann fyrir sér. En það dugði ekki.
Hún var leidd afsíðis eins og margar fleiri konur til
frekari prófunar.
Meðan eg beið milli vonar og ótta eftir þvi að
sjá Helgu koma aftur, kom Siegel. Hann var all-
skrirgilegur ásýndum. Hann hafði brett upp krag-
anum á kápu sinni, teygt húfuna ofan fyrir augu, svo
að sem allra minst sæi i andlit honum. Og er hann
nálgaðist hliðið, gaut hann augunum flóttalega í
allar áttir. Látbragð hans var svo hlægilega afkára-
legt, áð varla gat manni blandast hugur um að það
væri uppgerð. — En rússnesku embættismennirnir
eru einkennilega auðtrúa stundum, cg þegar Siegel
var á leiðinni upp að hliðinu, sá eg að þeir fóru að
hvíslast á,eins og su'ðandi býflugur yfir nýútsprungn-
um fífli.
„Gerið svo vel að sýna vegabréf yðar, monsieur,"
mælti einn þeirra er við grindurnar stóð, þegar Siegel
bar þar að.
“Vegabréf ? Við hvað eigið l>ér?” spurði hann
á einhverju alþjóða-blendingsmáli.
“Komið með vegabréf yðar undir eins. Þér
hljótið að vita hváð það er,” sagði eftirlitsmaðurinn
nú á frönsku.
„Eg hefi ekkert vegabréf," sagði Siegel og ýgldi
sig. Hann sagði mér síðar, að hann hefði rifið vega-
bréf mitt í sundur, því að honum kefði þótt það viss-
ara að eftirláta eftirlitsmönnununr sjálfum að gkep-
ast á því, að hann væri sá Harper C. Denver, sem þá
langaði nú mest til að klófesta. „Við Bandaríkja-
menn erum undanþegnir því, að þurfa að sýpa vega-
bréf á landamærum býst eg við,“ hreytti hann út úr
sér mikilmenskulega.
“Hvert er nafn yðar, monsieur?”
“Mér kemur ekki til hugar að fara að gera yður
það uppskátt. Eg er Bandarikjamaður. Það ætti að
nægja. Eg ráðiegg ykkur að móðga mig ekki,” bætti
hann við í hótunarrómi og bretti brýrnar framan í
eftirlitsmennina, og lét sem hann ætlaði iað rvðjast
fram hjá þeim.
Samstundis voru margar hendur á lofti til að
stööva hann. Einn eftirlitsmaðurinn reyndi að sjá
sem bezt framan í Siegel, og var uiyi leið að lesa eitt-
hvað á skrifuðu skjali, er hann hélt á. Sá maður
hvíslaði einhverju að einum félaga sínum'. Hann veik
sér að Síegel og sagði:
“Lyftið húfunni yðar upp frá augunum svO við
getum séð framan í yður!”
“Eg neita því,” svaraði Siegel.
“Þá verður yður ekki hleypt í gegn um landa-
mærahliðið.”
“Eg sktil sýna ykkur það,” hrópaði hann, og
steytti hnefana. Eg var sannast að segja hræddur
um að hann ætlaði að fara i handalögmál við þá.
“Viljið þér gjöra svo vel og koma með mér?”
sagði aldraður maður er gekk fram úr hópnum.
Virtist hann vera einn yfirmannanna.
“Hversvegna ?” spurði Siegel bistur.
\ egna þess að það er ekki fyllilega formlegt,
að þér yfirgefið Rússland að svo komnu, en eg vona,
eftir að hafa átt tal við yður, að þér getið haldið á-
fra mferð yðar tafarlaust.”
“Látum svo vera,” svaraði Siegel þóttalega, og
íylgdi manninum eftir.
“H’eldurðu að þetta sé sá rétti?” heyrði eg einn
eftirlitSmanninn segja viö félaga sinn.
“Já, eg er ekki í neinum efa um þjtaö," svaraði
hinn. “Sá fær að halda áfram feröinni, auðvitaö
samt í gagnstæða átt, ’ bætti liann við brosandi.
Rétt á eftir fór kvenfólkið að koma aftur út úr
biðsal þeim, er þær höfðu verið prófaðar í, en ekki sá
eg Helgu á meðal þeirra. Minkaði von mín um að
hún ætti afturkvæmt þaðan, til að halda áfram ferð-
inni út yfir landamœrin, eftir því sem fleiri konurnar
komu út þaðan.
Sumar þeirra sem út komu voru að tala um
prófi'ð sin á milli, og mér til lítillar hugarhægðar
heyrði eg að rannsóknirnar höfðu verið óvenjulega
ítanlegar. Voru sumar konurnar bálreiðar yfir að-
ferð þeirri, sem beitt hafði verið.
“Mér var skipað að rífa af mér hárkollunia, til að
sýna þeim hvort eghefði ekki annað hár öðru visi litt
innan undir,” sagði þýzk kona við vinstúlku sína.
"Eg kalla þetta blátt áfram skammarlega meðferð.”
Enn sást ekkert til ferða Helgu, og þó að mér
væri mjög umhugað um að frétta af henni, áður en
lestin legði á stað, þorði eg þó ekki að doka lengur
við, vegna þess að eg bjóst við að tekið yrði eftir þvi.
Siðustu íninúturnar, er cg stóð í vagndyrunum
og mæn'di, eftirvæntingarfullur, árangurslaust eftir
Helgu, leið mér ver en með orðum verði lýst.
Loksins sá eg spæjarann koma, sem orðið hafði
mér samferða síðasta áfangann til Kovna. Svipur
hans bar þess vott, að hann hefði miklar og honu'mi á-
nægjulegar fréttir að færa. Hann stansaði við vagn-
dyrnar og sagði:
“Eg óska yður góðrar ferðar, monsieur. Þér
ætlið þá ekki að snúa aftur til PétursI>orgar ?”
“Eg er enn þá á báðum áttum. Eg held samt, j
að litið yrði á þvi að græða.”
Eg reyndi að tala svo stillilega, sem mér var
mögulegt.
“Og eg veit ekki. Eg get samt sagt yður býsna
mik’lvægar fréttir,” svaraði hann,
"Fréttir eru mér ætið jafn-kærkomnar,” svaraði
eg og brosti ismeygiléga,
“Eg er leynilögregluþiónn,” sagði hann með
mikilmenskusvip. eins og hann byggist við, að gera
mig öldungis forviða. Eg lét lika, sem mér yrði mjög
hverft við þetta.
“Þér!” hrópaði eg. “Það er ómögulegt. Ilvað
er þetta, eg hélt—” svo þagnaði eg og lét hann geta
sérfci eyðurnar, hvað eg hefði ímyndað mér.
“Hvað hélduð þér að eg væri?” spurði hann hlæj-
andi.
“Eg gerði mér í hugarlund, að þér væruð kaup-
maður, eða erindsreki einhvers félags, en eg hefði
fyrir svarið. að þér væruð leynilögregluþjónn! Eg
hefi auðvitað hevrt því viðbrug'ðið áður, hve sniðug-
ir rússnesku spæjararnir væru. Nú hefi eg sjálfur
fengið færi á að sjá það með eigin augum. Qg þér
skulið vera lögregluþjónn! Eg er svo sem öldungis
hissa.”
“Vitið þér hver eg ímvndaði mér fyrst að þér
væruð ?” spurði hann.
“Þér hafið þó ekki haldið að eg væri starfisbróð-
ir yðar?” spurði eg aftur eins og í spaugi.
“Ónei, eg hélt Þér væruð níhilisti.”
“Níhilisti! Nei, nú er eg hissa. Bandaríkja-
maður, níhilisti!”
„Þeir þyrpast hingað úr öllum -áttum heims,
monsieur. Eg var einmitt áð leita að samlanda yðiar,
Mr. Damper. nei Denver, er hann víst kallaður.”
“Hamingjan góða. F.r þetta alvara yðar?”
“Já, en við erum búnir að ná í fuglinn. Hann
%Tar á sömu lestinni og þér; og þar var líka kvenmað-
ur — kvenmaður. sem er einhver hin skæðasta níhil-
istakona á öllu Rússlandi.”
“Kvenmaður? Þi'ð lögregluþjónar eruð undar-
legir menn! En að ykkur skuli geta dottið annað
eins í hug um kvenfólk?”
“Kvenfólkið er óft hættulegra hér í Rússlandi,
en karlmennirnir. En þessi kona er jafn-hættuleg
og hún er falleg. Nú er yður bezt að fara inn í
vagninn, monsieur, það er verið áð gefa brautfarar-
merkið—, nema þér séuð að hugsa um að snúa aftur
til höfuðborgar vorrar.”
“Hvenær fer næsta lest?”
“Hún leggur á stað eftir eina klukkustund. En
þér getið líka komið mteð aðallestinni til baka frá
Insterbnrg.”
“Það yrði líldega þægilegra fyrir mig. Þa get
eg náð í farangur minn og látið hann fylgja mér aftur
til Rússlands. Ef eg sný aftur, langar mig til að
hitta yður," sagði eg um leið og eg fór inn i vagn-
inn.
“Eg sný undir eins aftur til ViJna,” sagði hann.
“Gó'ða ferð, monsieur.”
“í guðsfriði. Já, þér sögðuð, að nihilistakonan
hefði verið falleg. Skyldi hún verða látin sæta
þungri refsingu?” spurði eg um leið og lestin lagði
á stað.
Hann hristi höfuðið og svaraði:
“Hún verður send 'til námanna, ef hún reynist
sönn að sök.”
Það kom alveg heim við það, sem gamli Kalkov,
illyrmið, hafði sagt. Það var svo> sem auðséð, að
liann ætlaði að standa við orð sin.
Sem betur fór, hafði hún verið hygnari en eg;
þar eð það var fyrirhyggju hennar að þakka, að eg
var nú frjáls maður og fær iám að reyna að losa
hana úr klóm lögreglunnar.
Ef eg hefði staðið í sporum Siegels nú, mundi
j allar bjargir hafa verið bannaðar. Þegar mér datt
Siegel í hug, gat eg, þrátt fyrir alt, ekki að mér
gert, að brosa að leik þ’eim, er hann hafði ieikið síð-
asta klukkutímann.
XXIV. KAPITULI.
»
1
Eg sný aftur til Pétursborgar.
Það var sannarlega heppilegt fyrir roig, jafn-
æstur og eg var i skapi, eftir að Helga hafði veriö
tekin föst, að eg skyldi ekki vita um öll þau þræls-
brögð, sem rússneska lögregLan beitir við fanga þar í
landi. Ef mér hefði verið eins kunnugt um það þá,
og mér er nú, þykir mér líklegt að eg hefði stytt mér
stundir út úr gremju og hugarangri.
Það, sem Helgu var gefið að sök, voru engir
smámunir. Kalkov prinz var einhver sá lang-hættu-i
legasti maður, sem til var í öllu keisaradæminu, -cf
hann fjandskapaðist gegn einhverjum; sjálfur lxaföi
eg heyrt á honum, aö þaðan átti Helga engrar vægð-
ar að vænta. Honum var það fullljóst, að hún æskti
einskis framar, en að steypa honumi úr valdasessinum,
sein hann me'ð svikum og undirferli hafði rænt föður
htennar. Var fjandskapur hans gegn henni nokk-
j urs konar sjálfsvörn, og máttr því ganga að þvi
vísu að ckki mundi af dregið.
Þegar eg í huganum fór yfir síðustu fundi okk-
j ar sá eg, að hann hafði búið alt þannig undir, að eg
| skyldi falJa í þá gildru, sem eg kæmist ekki úr lif-
andi. Einmitt þess vegna hafði hann ekki svifist að
tala jafn-cpinskátt um Helgu, og refsingu þá, er hún
ætti í vænduro, og hann gerði.
Að mér mundi takast að sleppa undan mönnun-
um, sem fyrir mér sátu utan við hailargarðinn og að-
vara Helgu, hafði honum ekki getað komið til hugar.
En að þvi er eg ímyndaöi roér hafði hann ekki
látið sér þetta nægja. Hann hafði ekki vílað fyrir
sér að nota bræðráfélagið sér til hagsmuna í ofsókn-
unum gegn Helgu, en þegar hann var búinn að hafa
alt það gagn af þeim meðlimum þess, er tekist höfðu
á hendur að ráðast að mér og henni, hafði hann að
öllum líkindum látið spæjara sína taka þá höndumi, til
þess að þurfa ekkert að eiga á hættu síðarmeir, ef
þessi verkfæri hans kynnu opinberlega að snúast á
mótihonum.
Eftir að þeir höfðu verið handteknir kornst hann
auðvitáð strax að því, að Helga hafði sloppið undan
og haft skjö.in nteð sér. Sjálfsagt hafði Drexel líka
skýrt honum frá því, að eg hefði komið tii hússins ög
hitt hana.
Enn fremur mundi honum nú hafa verið tilkynt,
að lögregluspæjararnir hefðu náð í nihilistakonuná
hættulegu, og sömuleiðis að hendur hefðu verið hafð-
ar í hári mínu, því að allir héldu að Siegel væri H. C.
Denver, Bandarikjamorðinginn.
Eg efaðist ekki um', að Kalkov væri nú hinn ró-
legasti og í allra bezta skapi, vegna þess hve vel hafði
veiðst í netið, sem hann lagði fyrir okkur.
Eiginlega höfðu honum hepnast allar fyrirætlan-
ir hans, okkur viðvíkjandi, að einni undanskilinni.
Honum hafði enn eigi tekist að ná í skjölin, enda þótt
bann hefði beitt öllum brögðum til þess; reið rnér því
á að vta, hváð hann mundi ætlast fyrir, í því efni._
Sennilegast fanst mér, að hann mundi snúa sér
persónulega til Helgu, og spyrja hana; en eg bjóst
naiunast við, áð hann færi að ómaka sig til Siegels,
fyrst um sinn. Síðast Þegar prinzinn átti tal við
mig, hafði han nhótað mér því, að láta íikæra mig
fyrir dráp Vastics. Eg hafði ekki sint því neinu. Nú
var svo sem auðvitað, að þær sakir roundu verða
bornar á Siegel. Vitanlega var honum engin hætta
b'úin af þeirri kæru. Hann gat* smeykt sér út úr þeim
cándræ’ðum, undir eins og honum þóknaðist að opna
munninn, og segja hver hann væri; en vegna þess að
hann langaði til að fá náin kynni af fangavistinni
russnesku, voru lítil likindi til, að hann léti uppi hið
létta nafn sitt fyr en eftir nokkra daga.
Sokum þess hafði eg nægan tíima til starfa, og
var eg ekki lengi að ráða við mig, hvað eg ætti að
gera. Eg varð að ná fundi keisarans, og segja hon-
uni' sögu mina, áður en Kaikov prinz fengi nokkurn
grun um að eg Iéki Iausum hala. Ef hann fengi
nokkra vitneskju um það„ mundi hann eins og áður
fyrri leggja þær hindranir í veg fyrir mig, að eg
næði aldrei fundi keisarans.
Eg fór undir eins út úr lestinni, þegar hún nam
staðar í Insterburg, 0fr lagði litlu síðar á stað með
aðaJlestinni, er rann til Pétursborgar. Engar krögg-
l,r komst eg i á þeirri leið. Eftirlitsmennirnir í Kov-
na þektu mig aftur; en engar óþarfaspurningar lögðu
þeir fyrir mig.
Vinur minn, Ieynlögregluþjónninn, haföi sagt
tveimur eftirlitsmönnunum öll deili á mér, og mun alt
það, er hann sagði, hafa verið mér lieldur í vil. Em-
bættismaðurinn, sem eg hafði séð Ieiða Siegel burt
frá landamærunum, var sérlega kompánlegur við
mig. Eftir að hinum formlegu spurnin'gum var lok-
ið, mæ!ti hann:
“Var Bandaríkjamaðurinn, sem við tókum hér
fastan, vinur yðar, monsieur?”
“Já, auðvitað var hann vinur minn, á sama hátt
og allir aðrir Bandaríkjamenn vfir höfuð ð tala.”
“\ itið þér hvað hann heitir?”
“Bandarikjamenn eru býsna margir, á að gizka
sextiu miljónir,” svaraði eg hlæjandi. “En vitið þér
nú fvrir víst að hann hafi verið Bandaríkjamaður ?”
spurði eg ennfremur.
“Hann lét ekkert uppi, ekki einu sinni nafn sitt.”
" “Gæti eg fengið aö sjá hann? Það væri ekki ó-
mögulegt að eg þekti hann. Fréttaritarar kynnast
jafnáðarlega fleiri mönnum, en aðrir.”
“Það er búið að senda hann til Pétursborgar. —
Ef eg mætti ráðleggja yður nokkuð mundi eg—”
Hann þagnaði.
“Eg tek hollttm ráðum, hvaðan sem þau koma,”
svaraði eg.
“Jæja. þá mundi eg ráðleggja yður, að gefa yð-
ur ekkert í tæri við þenna náunga. Við vitum auð-
vitað lítið um hann, en það lítið, sem’ við vitum, er
þess eðlis, að enginn heiðarlegur maður ætti að hafa
nokkur mök við hann. Kæran, sem hann er undir, er
mjög alvarleg.”
Eg hló.
“Einmitt það? Eg trúi þvi, sem þér segið. Þvi
er jafnaðarlegast þannig varið með okkur Banda-
ríkjamenn, að þegar við leggjum eitthvað fyrir okk-
ur, ilt eða gott, þá er einhver mynd í þvi, sem við
gerum. En eg á bágt með að trúa því, að nakkur
Bandarikjamaður hafi gerst níhilisti.”
“Samt sem áður eru níhilistar til í ykkar eigin
landi. Eg veit ekki betur, en að níhilistar hafi ráðið
suma af forsetum ykkar af dögum. Berið þér á
móti því ?” >
“Já. Þeir sem hafa unnið þau illvirki hafa ver-
ið dæmalausustu flækings nrþvætti, þangað kominir
frá Evrópu.. Enginn heiðvirður Bandaríkjaborgari
mundi drýgja aðra eins óhæfu.”
Hann hóf augabrýmar, brosti og liristi höfuðið.
“Níhilista-pestin geisar um öll lönd. Þessi sam-
landi yðar, sem við vorum að tala um, er morðingi,”
svaraði hann rólega og lagði þunga áherzlu á hvert
orð. „Hann vár að reyna að forða sér undan hegn-
ingunni.”
Aumingja Siegel! Mér lá við að reka upp hlát-
ur, en eg stilti mig þó. Þessar fregnir voru hins
vegar mér sjálfum töluvert umhugsunareíni,
“Þetta er aumt að heyra,” sagði eg ræunalega.
“Enginn heiðvirður maður æskir eftir að bjarga
morðingja, jafnvel þó samlandi sé.“—Þvi næst skild-
um við. , í
Eg hafði grætt það á samtalinu, að eg vissi, að
farið hafði verið með fangana til Pétursbotrgar; og
rneðan eg var á leiðinni Þangað hafði eg nægan tíma
til að ráða ráðum mínum. Hafði eg Iíka komist að
ákveðinni niðurstöðu, þegar til höfuðborgarinnar
kom.
Eg valdi mér rólegt gistihús í tiorginni, til nátt-
staðar. Ritaði nafn mitt sem Frank Siegel frá San
Francisco á gestaskrána, og eftir að eg hafði fengið
kveldmatinn upp í herbergi mitt þar, lagðist eg strax
til svefns.
Eg gætti þannig allrar varasemi, til þess að
þekkjast ekki, vegna þess að eg vissi, að eg hafði
bæði við bræðrafélagslimunum og spæjurum Kalkovs
prinz að sjá.
Undir eins og lýsti af degi tók eg til starfa. Eg
ók þá fyrst til skrifstofu sendiherra Bandaríkjanna.
Þegar eg kom þangað sendi eg inn nafnspjald Sieg-
els til Haraldar Mervins. Mér var fylgt inn til hans,
og strax þegar eg kom inn i dyrnar spratj hann upp
frá skrifborði sínu og gekk á móti mér og rétti fram
hönd sína til að bjóða mig velkominn. En áður en
við heilsuðumst nam hann staðar og sagði:
“En mér var fært nafnspjald Mr. Siegels. Hvern-
ig stendur á þessu?”
“Þekkirðu mig ekki?” spurði eg.
“Jú. Það ert þú, Denver. Kondu blessaður og
c-nll »