Lögberg - 06.06.1907, Blaðsíða 2

2
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 6. JÚNÍ 1907
Píslarvottar stjórnar-
byltingarinnar.
eftir
Ivan Okuntsoff.
[Um höfund Þenna farast rit-
stjóra ‘Tndependents”, er eftirfar-
andi ritgeríS er tekin eftir, svo orS:
Ivan Okuntsoff, byltingamaöur af
Kósakka ættum, fæddist fyrir
þrjátíu árum síSan í grend við
Baikal-stöðuvatniö (\ sunnanverðri
Síberíu austarlegaj. Faðir hans
var um nokkur ár foringi Kósakk-
anna í héraSi sínu, en hann var
framfaramaður og sendi son sinn
til náms á guðfræðiskennaraskól-
ann í Kazan. Árið eftir aö hann
útskrifaðist þaðan, var hann skip-
aður skólaumsjónarmaöur á við-
áttumiklu svæði austan við Baikal-
vatnið. Okuntsoff setti marga
nýja skóla á stofn Jþar eystra, og
vann allmikið að því að uppfræða
og menta hina fákunnandi alþýðu,
sérstaklega í trúarefnum. Þegar
skipunarbréf Rússakeisara í Októ-
ber 1905 um ,J)jóðréttindin, reynd-
ist tál eitt, þá tók Okuntsoff í
fyrsta sinn taum byltingamanna
opinberlega. Hann kom þá á stofn
blað í Verchneudinsk, og hvatti
Kósakkana til að grípa til vopna
og gera stjórnarbylting, því að
hann taldi þá eina leið liggja Rúss-
landi til frelsis, frá sinu sjónar-
miði. Fyrir útgáfu blaðs ,þessa
var hann dæmdur dauöasekur í
Febrúarmánuði 1906, og kvað
Rennenkampf herforingi t>ann
dóm upp yfir honum. Ýmsir rúss-
neskir blaðamenn, með Vladimir
Korolenko og Peter Weinberg í
broddi fylkingar, hétu á fulltingi
Witte greifa Okuntsoff til hjálpar
og var þó dóminum breytt í lifstið-
arfangelsi í Akatuy - námunum.
Þar tókst Okuntsoff og öðrum
manni að yfirbuga gæzlumennina
og sleppa burt úr fangavistinni.
Komst Okuntsoff austur til Japan
og þaðan til Ameriku. Nú dvelur
hann í New York, og ætlar að fara
að gefa þar út rússneskt dagblað.
Hefir hann þegar fengið ýmsa
fræga rússneska rithöfunda sér til
aðstoöar]. Hefir einn þeirra snúið
eftirfarandi grein eftir Okuntsoff
á enska tungu, er nú birtist hér í
íslenzkri Þýðing.
Brjóst okkar fyltust af bitrum
kvíða daginn sem fjórir eða fimm
af föngunum, er sátu í sömu
myrkvastofunni og við, voru leidd-
ir til aftökustaðarins. Það kom
hálfgert æði á okkur. Við þutum
til og frá um fangaklefann, eða
fórnuðum höndum í dauðans ang
ist. Við höfðum ekki þrek til að
hafa orð á því hver við annan, er
við vissum að mundi ske. Einn
fanginn hét Pashinsky. Hann
hafði veriö “náðaður”, og hann
bæði grét nú og formælti. Innan
skamms vissum við að röðin mundi
koma að einhverjum okkar hinna.
Að við mundum verða kallaðir fyr-
ir réttinn, þaðan farið með okkur
að staurnum*J og svo látnir falla
ofan í gröfina. Hver okkar um
sig hélt að hann yrði sá nœsti. Þaö
var orðiö skuggsýnt í fangaklefan-
um. En í myrkrinu sáum við
myndir af hryllilegum útbúnaði. Á
þverslám er negldar voru á háa
staura, þóttumst við sjá vini okk-
ar banga. OPar voru líka auðir
staurar, sem biðu eftir sekum
mönnum. Rétt framan við staur-
*) Rússneskir byltingamenn eru
tíðum bundnir við staura og skotn-
ir þar. Og jarðaðir í holum, sem
grafnar eru framan við staurana.
ana, var röð af svörtum holum
égröfumý. Okkur fanst við ætla
að missa vitið.
Hver skyldi verða sá næsti? Eg
hélt að það yröi eg. Eg þóttist
viss um, að þeir mundu koma, taka
mig og myrða mig. Næturskugg-
arnir mundu hylja glæpi böölanna,
og árdagssólin mundi aldrei fram-
ar steypa geislum sínum yfir mig
í lifanda lífi.
Klukkan rétt átta um kveldiö
var lyklinum snúið í skránni á
fangelsishurðinni, og dyrnar á
klefanum okkar voru opnaðar.
Sex hermenn komu inn.
“Okuntsoff! ÚÉú átt að koma
meö okkur inn í réttarsalinn!”
tautaði fangavörðurinn.
Vanalega fór fangavöröurinn
þangað með okkur sjálfur. Nú
hafði hann hermannahóp með sér.
Þeir röSuðu sér í hring utan um
mig, og leiddu mig út. Fyrst var
fariö með mig til eins undirherfor-
ingjans. Þar var eg stuttlega yf-
irheyrður og svo sendur til vagns-
ins, sem Rennenkampf herforingi
hafði aðsetur i. Þ’að var hrollkalt
og niðamyrkur á Þegar við komum
út úr fangelsinu. Kuldinn virtist
hleypa í ifiig nýjum kjarki. Við
gengum hratt gegnum skóginn, og
fram hjá mörgum húsum, beint til
járnbrautarstöövarinnar. Eldar
sáust kyntir til vinstri handar, yfir
gröfum félaga okkar, sem höfðu
verið aflifaðir. Mér fanst eins og
þessir eldar væru að seiða mig aS
sér. Rétt hjá þeim voru staurarn-
ir og eg gat hæglega séö holurnar,
sem grafnar höföu verið í jöröina
framan við þá. Skelfing fanst mér
það mundi vera gott, að mega
leggjast niður í eina þeirra, og
falla í eilífan svefn,kvala- og þján-
ingalaust. “En eg vil samt heldur
lifa,” sagði eg við sjálfan mig.
Fram undan mér sá eg hús. Átti
eg að reyna að komast undan?
Eg vissi, að áður en eg væri kom-
inn tíu skref, mundi skot hafa rið-
ið að baki mér, kúla mundi fljúga
í gegn um mig, og svifta mig líf-
inu á einu vetfangi. En ef mér
skyldi nú takast aS sleppa undan?
Dæmalaust mundi eg þá veröa
glaður. En mér var ómögulegt aö
sleppa. Tólf dátar og tveir her-
foringjar umkringdu mig. Báðir
hinir síðarnefndu voru vopnaðir.
Alt í einu heyröist skrækróma
blísturshljóð; það var endurtekiö
hvað eftir annað. Skamt frá cí<k-
ur voru menn að gegna daglegum
störfum sínum. Þjeir voru aö vinna
í ró og makindum, og ef til vill
hirtu þeir ekki meira um þaS, sem
var að gerast í kring um þá, en
tindrandi smástirnin á himinhvelf
ingunni, sem mér sýndust leiftra
svo afskiftaleysislega þetta kveld.
Því nær, sem við komum vagni
Rennenkampfs herforingja, því
fleiri dátar urðu á leiö okkar. Alls
staðar voru byssur á lofti. Loftið
var þrungiö af formælingum. Það
var hræðilegh Eg var aleinn inn-
an um þessa hugsanasljóu, tilfinn-
ingarlausu menn, sem voru í g.rá-
um stökkum með hettur á höfði.
Þeir voru á stöSugri ferð fram
og aftur—njósnandi. Um hvern
voru þeir að njósna? íÞ.eir vissu
það ekki sjálfir. Við námum stað-
ar framan við skrautlegan vagn.
Hann var lýstur fjöldamörgum
ljósum. Þar inni sátu menn að
lostætum krásum og drukku dýr
vín. Þeir voru orönir ölvaðir og
háværir. Þ.eir voru búnir aö
gleyma aftöku fimm félaga okkar.
Nú hlógu þeir hátt og léku á als-
oddi.
Eg var aleinn.
Hvert sem eg sneri mér sá eg
dátana. Eg taldi þá. Þeir voru
fjörutíu og tveir. Mér fór að
Verða ákaflega kalt, og ónota-
hryllingur fór um mig. Foringi
flokksins, sem með mig kom, sté
inn í skrautlega vagninn og sagSi
í auðmýktarrómi: “Við erum
komnir með hann.” Liðsforingi
einn kom 'út í dyrnar; nam þar
staöar og stangaöi matarleifar úr
tönnum sér með vísifingursnögl-
inni.
“Bíðið þið við,” kallaði hann,
“og gætið hans vandlega.”
Eftir drykklanga stund kom
hann aftur út' í dyrnar og skipaði
dátunum að fara með mig yfir í
fangavagninn. Þeir leiddu mig
þangað, og settu þrjá varðmenn
til að gæta mín þar inni, en tíu úti
fyrir. Eg settist þar út í eitt horn-
ið og beiö. Eg beiö dauöans. Eg
átti það vist að hermennirnir
mundu koma á hverri stundu, lesa
yfir mér dauöadóminn og fara með
mig að einum mannlausa staurn-
um. Þ'annig sat eg í tvo klukku-
tíma; beið og þjáðist.
Klukkan ellefu voru félagar
mínir, Shinkman og Mirsky leidd-
ir inn í angavagninn. Það leit út
fyrir að Rennenkampf herforingi
hefSi ásett sér að hafa okkur með
sér, til tryggingar. Hann hafði
gefið út þá skipun, að ef ráðist
yrði á lestina, skyldi þegar í stað
ganga milli bols og höfuðs á þeim
Okuntsoff,Shinkman og Mirsky.
Þessi yfirlýsing hwforingjans
stóð letruð á tvær járnbrautarlest-
irnar. í annari vorum við fang-
arnir og hermennirnir, í hinni
Rennenkampf sjálfur og hirð-
gæöingar hans. •
Við biöum í fimm daga á braut-
arstööinni í Khilsk. 1 þessum sama
bæ hafSi Meller Zakomelsky her-
foringi látið varpa fimtíu verka-
mönnum í fangelsi og drepa sjö
þeirra.
Herréttarvaldið lét til sin taka
þessa fimm daga, sem við stóðum
viS í Khilok. Þjrjátíu. og sex
menn voru ákærðir og prófaðir og
átján þeirra dæmdir til dauða. En
Rennenkampf var svo miskunn-
samur að lata ei strax skjótanema
átta af þeim. Hinir tíu, sem dauða
dæmdir voru leiddu hermennirnir
inn í fangavagninn til okkar. Þ’etta
voru alt ungir menn, sem sendir
höfðu veriö frá Rússlandi meðan
á ófriðnum stóð, til Khilok í ýms-
um erindum. í staö þess að veita
þessum mönnum réttmæt laun fyr-
ir þaö, hve dugnaöarlega þeir
höföu leyst af hendi starf það, er
þeim hafði veriS falið þar austur
frá, voru þeir nú dæmdir til dauða.
í staS þess að vera sendir aftur
heim til sín, voru þeir dysjaSir í
ókunnu landi, út í skógum og ó-
bygðum. Foreldrar þessara ungu
manna, vissu vitanlega ekkert um
dóm Rennenkampfs, og liklegast
er líka, að þeir viti jafnvel ekkert
um hann enn þá.
Sennilegast er, að þessir aldur-
hnignu foreldar sakfeldu mann-
anna biði enn með óþreyju eftir
heimkomu sona sinna, en þefssir
ungu frjálslyndu niSjar þeirra
liggja Þá í hinstu ró undir grænum
sveröi við rætur furutrjánna í Sí-
óeríu, með rússneska kúlu í hjart-
í staöinn hjá keisaranum.”
Það var kalt 0g ónotalegt í
vagninum. Þar var skuggsýnt
inni, því að þéttu járnslárnar fyrir
gluggunum hömluðu dagsbirtunni
aS komast inn. Nú var um fjöru-
tu: manns komiS 1 þann vagn.
Átján þeirra, sem inni voru höföu
veriö dæmdir til dauða.
ÞaS stóð ekki lengi á úrskurði
herréttardómsins. Flann var jafn-
vigur á nóttu og degi, og fjöldi
manna var dæmdur til dauða á
hverjum sólarhring.
Félagar okkar höfðu komiS frá
herréttardóminum þegar þeir voru
leiddir inn í fangavagninn til okk-
Náföl.
Dr. Williams’ Pink Pills
henni aftur sælleik og
brigði.
anu.
‘Undir eins og þeir eru búnir
að drepa mig, þá ætla eg að biSja
>ig aö senda þetta bréf til for-
eldra minna aldurhniginna í Oryl-
héraöinu,” sagði einn dæmdi mað-
urinn við mig. Hann hét Belya-
yew. “Þetta er hinsta ósk mín,”
mælti hann enn fremur. “Eg hefi
úthelt blóði mínu í þjónustu ríkis-
ins. Eg vil að foreldrar mínir fái
að vita, hvaða laun eg hefi fengið
ar.
“Hver er dómurinn?” spurðum
við þá í dauðans ofboði þegar þair
komu inn í vagninn.
“Hver skyldi hann vera annar
en sá vanalegi. Dæmdir til að
vera skotnir.”
Herrétturinn var ekkert sérlcga
viðkvæmur í dómum sínum. Hann
dæmdi fjóra unglinga til dauða, á
aldrinum; seytján, átján og nitján
ára, að eins fyrir það, að þeir
höföu 1 ölæði barið a lögreglu-
stjóra nokkrum illræmdum.
Rennenkampf “náðaði” þá þó á
þann hátt, að breyta dóminum í tíu
ára þrælavinnu í Síberíu. March-
insky vélastjóri var dæmdur til
dauöa fyrir að hafa látið það viS-
gangast, aö sloknaði undir gufu-
vél þeirri, er hann hafði átt að
annast. Þetta var og í ölæði gert.
Mekertichev var dauða dæmdur
fyrir að hafa tekið á móti samskot
um handa verkamönnum, er verk-
fall höfðu gert. Þ’eir voru allir á
kærSir fyrir að hafa unnið afbrot-
in í vil uppreistarmönnum, er koll
varpa vildu núverandi stjórn
Rússlandi.
Ungu mennirnir létu harm sinn
í Ijósi á ýmsan veg, áöur en þeir
voru teknir af. Belyayev söng
með hljómþýðri rödd uppáhalds-
söng sinn:
“Hví treystiröu vorís veikum?”
Marchinsky hló kuldahlátur. Sá
hlátur mundi hafa runniö hverjum
meðalmanni til rifja. “Menn segja
að maðurinn sé ekkert nema van-
inn, tautaði hann. “Það væri bet-
ur að hægt væri að venja hann á
að gera sér að góðu að deyja.”
Rosenfeld var fölur, varirnar
honum blánuðu af skelfingu þess,
er hann átti fyrir höndum; hann
skimaði alt í kringum sig með upp-
glentum augum, leitandi árangurs-
laust eftir færi til að sleppa út úr
vagninum. Hinir voru flest allir
háværir, og létu tilfinningar sínar
hikunarlaust í ljósi. Margir and-
vörpuðu þess á milli en sumir
grétu eins og börn. Stundum lá
við sjálft að við ætluöum að missa
alla stjórn á okkur, sakir harms og
skelfingar.
Dauðinn var í nánd. Hann
færöist nær vagninum okkar með
hverri minútu sem leið. Her-
menn voru að grafa grafir og
reka niSur nýja staura. Nú var öll
von úti fyrir þeim átta mönnum,
sem dæmdir voru til dauða.
('Framh.ý.
Þúsundir ungra, uppvaxandi
stúlkna eru fölar og gráar í útliti,
þær hafa líka kveljandi höfuöverk,
bakverk og tak undir síöunni. Og
stundum geta Þær ekki sofiS, því
taugarnar eru svo slappar. Þær
verða daufar í bragði og eiga bágt
með að draga andann. Þær
fá hjartslátt viS hvað litla hreyf-
ingu sem er. — Þctta er blóðleysi.
—sem getur snúist upp í tæringu
sé það ei tekið fyrir í tíma. Dr.
Williams’ Pink Pills búa til hreint
rautt blóð—það er lykillinn að
frægð þeirra. Miss Winnie Allen,
Montreal, Que., segir:—“Eg var
svo máttvana og af mér gengin, að
vinafólk mitt hélt að eg væri að fá
tæringu. Eg var náföl, hafði alls
enga matarlyst og átti bágt meö
að sofna. Hin minsta áreynsla
þreytti mig og ef eg gekk nokkra
faöma stóð eg á öndinni af mæði.
Systir mín ráðlagði mér aS brúka
Dr. Williams’ Pink PiIIs, og þegar
eg var búin aö brúka þær í nokkrar
vikur, var eg oröin vei trísk og
rjóð í framan. Mér finstf allar
máttlitlar og veiklulegar stúlkur
ættu að brúka Dr. Williams’ Pink
Pills.”
Dr. Williams’ Pink Pills búa til
nýtt og mikiö blóS. Þess vegna
taka þær fyrir ræturnar á öðrum
eins kvillum og blóöleysi, slæmri
melting, gigt, riSu, duldum sjúk-
dómum stúlkna og kvenna, og
fjölda annarra vanalegra meina og
lækna þau. En þær þurfa að vera
ósviknar með fullu nafni: “Dr.
Williams’ Pink Pills for Pale
People” á umbúöunum utan um
hverja öskju. Stælingar hafa aldr-
ei læknaö nokkurn mann, en stund
um gera þær mikið ilt.
Ef kaupmaöurinn ySar hefir
ekki hinar ekta pillur, þá veröa
Þær sendar með pósti, á 50C. askj-
an, sex öskjur fyrir $2.50, frá The
Dr.Williams’ Medicine Co., Brock
ville, Ont. '
Thos. H. Johnson,
gáfu Islenzkur lögfræBlngur og m&la-
heil-1 íœrslumaCur.
| Skrlfstofa:— Room SS Canada Llft
Block, euðaustur homl Portagt
avenue og Maln 8t.
Utanáskrift:—p. o. Box 18«4.
Telefðn: 423. Winnlpeg, Man.
Hannesson & White
' lögfræðingar og málafærzlumenn.
Skrifstofa:
ROOM 12 Bank ofj HamiltoD Chamb.
Telephone 4716
Dr. O. Bjorn»ony I
OFnce: 660 WILLIAM AVE. tel. S9
L. Ofpice-tímar: 1.30 til 3 og 7 til 8 e, h.
House: 6ao McDermot Ave. Tel. 4300
wj
Dr. B. J. Brand»on.
Office: 650 Wllllam ave. Tel 80
Hours:^ to« &I7 to 8 p.m,
Residence : 620 McDermot ave. Tel.4300
WINNIPEG. MAN.
I. M. Clegborn, M D
læknlr og jíirsctnmaður.
Hellr keypt lyfJabúCtna & Baldur, og
henr þvl sj&lfur umsjón & öllum með-
ulum, sem hann lwtur fr& eér.
Ellzabeth St.,
BAIiDUR, . MA.\.
P.S.—lslenzkur túlkur vlð hendlna
hvenœr aem þörf geriet.
PETKE & KROMBEIN
selja í smáskömtum beztu teg-
undir af nýju, söltuðu og reyktu
KJÖTI og KJÖTBJÚGUM,
smjöri, jarðarávöxtum og eggjum
Sanngjarnt verð.
161 Nena st., nálægt Elgin ave.
A. S. Bardal
121 NENA STREET,
selur líkkistur og annast
um útfarir. Allur útbún-
aður sá bezti. Ennfrem-
ur selur hann allskonar
minuisvaröa og Iegsteina
Telephone 3or
M, Paulson.
selur
GiftingaleyflHbréf
KAUPID
BQRGID

DREWRY’S
fREDWOOD
LAGER
Gæðabjór. —- Ómengaður
og hollur.
Píanó 0g Qrgel
enn dviSjafnanleE. Bezta tegund-
ín sem læst í Canada. Seld með
aíborgunum.
Einkaútsala:
THE WINNIPEG PIANO & ORGAN CO.
295 Portage ave.
Biðjiö kaupmanninn yðar
um hann.
Bréfkafli fsá Kristnes, Sask.
18. Maí 1907.
.... “Tíðin er köld og stirð hér
um slóðir. Sáning byrjaði fyrstu
dagana í Maí en sjaldan hægt að
vinna allan daginn fyrir frosti í
jörðu. Plæging er líka byrjuð, en
það gengur alt fremur seint. Segja
sumir, að vorið sé eins og á Is-
landi þegar varla er meðal ár.”
------------------o--------
millenery.
Vor- og sumarhattar af nýjustu gerö fyr-
ir og þar yfir.
Strútsfjaörir hreinsaðar, litaðar og Iiðað-
ar.
Gamlir hattar endurnýjaðir og skreyttir
fyrir mjög Iágt verð.
COMMONWEALTH BLOGK,
524 MAIN ST,
JHmtib úftir
því að —|
Eútlu’sBMlngapapplr
úeldur húsunum heituml og varnar kulda. Skrifið eftir sýnishorr,-
um og verðskrá til
TEES & PERSSE, LIP-
A-Oents, WINNIPEO.