Lögberg - 19.01.1911, Blaðsíða 1

24. ÁR
WINNIPEG, MAN., Fimtudaginn 19. Janúar 1911.
Nýtt loftskeytaáhald.
Merkileg uppfundning.
Prófessor Cerebotani, ítalskur
uppfundningamaður, sýndi nýskeö
ráðaneytinu franska og nokkrum
vís.ndamönnum öðrum, þar á
meðal Eiffel þe'm, er gerði upp-
drætti að Eiffeltuminum m kla„
nýtt loftskeytaáhald og merkilegt,
er hann hafði fundið upp. Meðal
annars sýndi hann þá loftskeyta-
vél, svo litla, að bera má í vasa,
og mátti með henni senda skeyti
eins skjótt e ns og rituð væri með
ritvél. Loftskeyta útbúnaður þessi
er sagður lítið fyrirferðarmeiri
en ferðakíkir, og er móttökustöð-
inni komið fyrir á tré eða staur
fimtiu feta hátt uppi í loft: og er
þaðan hægt að hafa skeytasam-
band með þessum útbúnaði alla
vega þaðan i tveggja til þriggja
mílna fjarlægð-
Monakó.
Nú er loks komin þingbundin
stjóm í Monakó. Hinn y- þ. m.
gaf Albert prinz út t lskipun um
það, knúður af óánægju og óróa
með einveldisstjórnina, sem verið
hafði. Eftirleiðis verður þjóð-
þing þar í landi og verða þing-
menn 21. íbúar i Monakó eru
19,000, og af þeim em 1,500
borgarar. Land ð er ekki stærra
alls en 375 ekrur. Engir skattar
em þar lagðir á menn, því að
nægilegt fé til allra útgjalda fsest
frá spilahúsinu í Monte Carlo.
Portúgal.
Fregnir em enn að berast öðru
hvoru um það, að lýðveldinu í
Portúgal vcrði kollvarpaö. Eng-
ar áreiðanlegar sannan r hafa þó
fengist fyrir þvi, en bráðabirgða-
stjórnin er í óða önn að vinna að
ýmsum umbótum áður en hún fer
frá völdum. Innanríkisráðgjafinn
hefir lýst yfir, að hann ætli að
koma á mikilli breyt ngu í skóla-
malum, bæði á barnaskólum og
hær,~i skólum, og læknaskóla skuli
stofna í I.issabon. Fátækum böm-
um á að veita fæði, klæði og bæk-
ur ókeypis, er þau þurfa þess með.
Annað nýmælið er það, að allir
V'nnuveitendur skuli skyldir til að
láta verkmenn fá e;nn hvíldardag
í hverri v ku- Þá á og að veita
öldraðum fátæklingum ellistyrk
og sömuleiðis að styrkja fátækar
konur, er eiga fyrir börnum að
sja. Bannað hefir það enn frem-
ur verið með lögum, að meðlim'r
munkareglna og trúarfélaga bæm
sérkennilega og mjög áberandi
búninga, og Jesúítum hef'r verið
harðbannað að koma aftur inn í
landið næstu tuttugu árin. — Ber-
sýnilegar árásir komu fram gegn
konungssinnum nýskeð í Lissabon
er skrílhnn réðist inn í skrifstofur
hr'ggija blaða er konungssinnum
fj’gdu aö málum, og stórskemdu
þar áhöld og margt annað svo að
utkoma blaðanna hefir frestast
síðan-
Óeirðir á Indlandi.
T rúarbragða óe rðir urðu þessa
dagana 1 Bombay á Indlandi milli
Súnnita og Stúaha, sem hvort-
‘veggju eru trúarflokkar Múha-
medsmanna, en hafa nokkuð mis-
munandi skoðanir í trúarefnum
samt.^ Tlerlið var kallað til að
sefa óe'rðirnar og tókst ekki fyr
en skotið hafði verið nokkmm
SKotrm á npphlaupsskarana. Lét-
ust ellcfu manns i þessum skærum
n allmargir urðu sárir.
111 meðferð.
Hennannasveit fann nýskeð
mann nokkurn bund'nn við tré í
s ogunum skamt austan yið par-s_
Maður þessi hét Harry Miller og
var Bandankjamaður, sem gegnt
iafði umboðsstörfum í París.
Hann kvað ókunna menn vel búna
hafa ,-ænt s«g, bæði tekið af sér
U.m $I>cno 5 peningum og fært
S'g ur fötum þeim, sem hann
;ar 1 og i lélega og forna tötra og
1 þeim var hann er hann fanst
kuldadaU8a Cn UfÍ af hugri os
Ofviðri í Ástralín.
Fjörutíu manns farast.
Hinn 12. þ.m- barst frétt um
það til Victoria með skipinu Mak-
ura, að fjörutíu manns hafi ný-
skeð farist í ofviðri sem geysaði
við strendur Ástralíu vestanverða.
í því ofveðri hlektist á sextiu og
sjö skipum, sem voru að perlu-
veiðum, og mörg þeirra brotnuðu
í spón.
Vatnsgeymir springur.
Ellefu manns biðu bana og
feiknalegt eignatjón varð af því í
grend við Huelva á Spáni, að
vatnsgeymir mikill við kopamám-
ur þar, sprakk í sundur, en í hon-
um voru 250,000 ten'ngsfet af
vatni. Vatnið sópaði öllu frá sem
fyrir varð á fimm milna svæði og
velti jafnvel um koll vagnlestum
hlöðnum málmum.
Kýlapestin í Manchúríu.
Fólk hrynur niÖur.
Kýlapestin er mjög mögnuð í
Manchúríu um þessar m-undir.
Er sagt að fólk deyi þai í stór-
hópum, jafnvel svo hundmðum
skiftir á dag, og manndauðinn
heldur að aukast. Franskur gerla-
fræðingur, sem var að rannsaka
sýkina þar eystra, hefir dáð úr
henni. Kínastjórn hefir skorað á
útlendinga að leggja á ráð og
hjálpa til að stöðva útbre:ðslu
sýkinnar, og hafa fjórir trúboðs-
læknar, þrír brezkir og einn frá
Bandaríkjum, boðið liðsinni sitt í
þeim efnum.
Sorglegt ferðalag.
Engar samgöngur höfðu verið
milli Moose Jaw, Sask., og Lee-
ville og Dewdrop frá þvi fyrir
jól og þangað t'l á fimtudaginn
var. Hömluðu þvi ófærð og ill
veðrátta. En þá loks kornu menn
á einum vagni með hestum fyrir
til Moose Jaw frá Leville, og er
vegalengdin þar á milli þó eigi
nema um 65 mílur. Ferðamenn
þeir höfðu hitt á leið sinni bónda,
sem var að flytja konu sína látna
til Moose Jaw. Hún hafði látist
i grend við Lakejohnson og mað-
urinn hafði lagt þaðan upp í það
sorglega ferðalag að flytja likið
til Moose Jaw, en ferðin hafði
orðið bæð: sein og erfið. Hann
hafði verið búinn að vera fimm
daga á leiðinni þegar ferðamenn-
imir hittu hann, og var þó ekki
kominn nema þrjátiu og fjórar
rnílur að heiman frá sér.
Krýning George V.
Krýn'ng George Bretakonungs
fer fram í Júnímánuði aæstkom-
andi, og hefir nefndin, sem ann-
ast á hátíðarhaldið nýskeð komið
sér saman um tilhögunina- Há-
tíðarhaldinu og sk.mðgöngunni
verður háttað mjög svipað þvi
sem var við krýningu Edwards
konungs; hátíðahöldin hefjast 19-
Júní og standa 11 30. s.m. í sam-
bandi við þau verður herkönnun
við Spithead og verður konungur
þar að sjálfsögðu viðstaldur.
Svartir landnemar.
Svertingjar frá Oklahoma rík-
inu eru að þyrpast norður til Al-
berta. Stærsti hópurinn komj á
föstudaginn var. Það voru fimm
fjölskyldur, þrjátíu og fjórir menn
alls, sem höfðu tekið sig upp frá
bómullarræktinni í Oklahoma til
að nema sér land norður i Alberta.
Fólk þetta sest að v'ð Grand
Trunk brautina og hefir þegar
myndað nýlenlu í grend við Chip
Lake, og þykir komast vel af.
Ekki kvað vera fritt við að hvítir
menn er þar búa í grend amist
við þessum innflutningi svert-
nfna> og hefir jafnvel nefnd
manna fundið innanríkisráðgjaf-
ann að máli og kvartað yfir þessum
innflutningi. Ráðgjafinn hefir
ekki sint neitt kvörtunum þe'm,
og kveðst ekki mega bægja svert-
ingjum frá landnámi frekar en
öðmm, ef þeir fullnægi 'þeim
skilyrðum, sem heimtuð em gf
innflytjendum, en það hafi all'r
þessir Oklahoma svertingjar gert.
BANKARNIR 1 WINNIPEG
Á þessari mynd eru færðar saman myndir af öllum fccnkum í Winnipeg og nokkrum cðr-
um atórhýsum bæjarins.
Or bænum.
Þess er getið í blaðinu “Her-
ald’’ frá Guelph, Ont., að séra J.
J- Clemens hafi fengið köllun frá
St. Peters ensk-lútersku kirkjunni
í Ottawa um að gerast þar prest-
ur. Hann hefir verið prestur St.
Paul’s kirkjunnar í Guelph eitt ár,
°S segir blaðið að það sé að vísu
ekki fastráðið enn, hvort hann
taki þessu boöi. Blaðið flytur
mynd af prestinum og ber á hann
mikið lof fyrir dugnað og góða
bæfileika.
Hér vom á ferð sunnan úr N.-
Dakota í vikunni, þeir herrar
Gunnlaugur Erlendsson lyfsali i
Edinburg, Gísli Goodman, alcúr-
yrkjuverkfærasali og F- Samson.
G. L. Stephenson ‘plumber’ hef-
ir sent Lögbergi veggalmanak
með snoturri mynd. Starfstofa
hans er að 118 Nena str- Talsími
Garry 2154 og 2949.
Hinn 24. Des. s.l. andaðist í
New Bmnswick, Canada, Guð-
mundur Kristjánsson Mattiasson-
ar frá Hliði á Álftanesi, 67 ára
að aldri. Hans ver.ur síðar getið
hér í blaðinu. — Reykjavíkurblöð-
in eru vinsamlega beðin að taka
upp þessa dánarfregn-
Hr. Sigurður Finnbogason,
kaupm. hér í bæ, lá mjög þungt
haldinn í fyrri v'ku, en nú er hann
á góðum batavegi og úr allri
hættu.
14- þ.m. vora gefin saman í
hjónaband Ingólfur Jóhannsson
trá Árdal og Júlíana Jámbrá
Helgason frá Hecla Hjónavígsl-
una framlkvæmdi séra Rúnólfur
Marteinsson, og. fór hún fram á
heimili Mr. og Mrs. Bedford
Thompson, i St. James.
Hingað komu í fyrri viku frá
Westboume Mr. og Mrs. Gísli O.
Gíslason, Jakob Crawford og Sig-
Sölvason til að vera við jarðarför
séra Odds V. Gíslasonar, sem
fram fór s-1- föstudag.
Kappspil fór fram í ísl. liberal-
klúbbnum s.l- föstudagskvöld, og
gáfu verðlaunin hr. Jón J. Skaft-
fell og hr. Jakob Johnston, og
unnu þeir verðlaunin Kr. Vopn—
fjörð og Bjami Loptsson.
Safanðarfundur Fyrsta lúterska
safnaðar var haldinn s.l- þriðju-
dagskvöld og mjög fjölsóttur.
Safnaðarfulltrúar vom kjömir:
J. J. Vopni forseti ('endurk.J
M. Paulson, féhirðir
Jón J. B'ldfell skrifari.
Jón Olafsson endurkosinn, og
Brynjólfur Ámason.
Djáknanefnd var ekki kosin.
Reikningar safnaðarins ekki full-
gerðir, svo að fundi var frestað til
næsta þriðjudagskvölds.
Prentvilla var í seinasta blaði í
smáfrétt um jámbrautarlest er
tept'st í fönn skamt frá Melville.
Var sagt að farþegar hefðu kom-
ist til Yorkton, en átti að vera
Mellta-
Almanak O. S. Thorgeirssonar
er komið út. Verður nánara minst
“Falcons”, ísl- Hockey-klúbbur-
inn, unnu sigur á Kenora flokkin
um fræga 13. þ.m. eftir mjög
harða viðureign.
Fimtudaginn 12. þ. m. andaðist
að heimili dóttur sinnar og tengda
sonar gamalmennið Guðm. Sig-
urðsson, Sigurðsonar, er bjó á
Skeggjastöðum í Húnavatnssýslu.
66 ára að aldri- Banamein hans
var krabbamein, að sagt var,
Guðm. sál. var skagfirzkur að ætt
karlmenni m'kið á sínum yngri
árum, og íslenzkur mjög í anda og
elskaði alt sem íslenzkt var-
Hann eftirskilur aldraða ekkju og
3 böm. Hann var jarðsunginn á
sunnudaginn af séra Fr. J. Berg
mann.
Silfurbrúðkaup.
Það var með meira móti gest-
kvæmt á heimili Mr. og Mrs- Jóns
Helgasonar að 648 Maryland St
hér í bœ síðastl. mánudagskvöld
16. þ.m. Þau hjón höfðu þá veriö
25 ár i hjónabandi og í tilefni af
því komu 60 til 70 vinir þe rra
heim til þeirra, og afhentu þeim
tvær gjafir; mjög vanJaö hliðar
borð (sideboard) og legubekk
klæddan leðri. Kristinn skáld
Stefánsson hafði orð fyr'r gestum
og las stutt kvæði, sem hann hafði
orkt til heiðurshjónanna. Þá
fluttu þeir stuttar ræður séra
Rögnvaldur Pétursson, séra Fr. J-
NR. 3
Danaveldi.
Reið eg yfir Danaveldi e'na ögurstund—
Eg ól i lund:
Drypi þar smjör af stráum og siglur glæstu sund.
Svo dátt var mér um Danaveldi kveðið.
Reið eg þar um niðurniðslu, rokusand og barð,
Um rýrð og skarð,
Fallnar undan bæjarstoð'r, færðan inn hvem garð,
Og relttar vom rústir Danaveldis.
Reið eg út í Danaveld', fram um garð og gmnd,
Á góðra fund-
Sagt var mér þvi boði réði hollfús lagsmanns lund,
Þar væru allar veizlur flærðarlausar.
Leit eg yfir bæjar-braginn,. götu, hallar-gólf,
Um gætt og hólf.
Vilhjálmur inn danski snápur hljóp þar um»með
Hrólf
Og státaði í stolnum æfintýmm
Eg er orðinn utangötu, áttin mér ei skilst,
Alt ávænt dylst —
Heinuir nn er mesta gimald, eg hef vega-vilst!
Eg setti í stef og söng það fyrir munni.
Nefndi til þess næstu votta, Norðurlöndin hálf
Og norn og álf:
Vist er þetta ei konungsdótt:r Knytlinganna sjálf!
Þvt dýrðlegra mun Danaveldi en þetta-
Steinhljóð vom álfliolt öll. í jökul-jaka sal
í éljadal.
Stilaði kona göfug-spakleg gulli skrifað skjal,
Við kerta-ljós i krónum eldfjallanna.
Vættur sú var Saga gamla. Sneri eg þangað reið
Um sólhvarfs leið —
Stjörnublómguð skýjalauf n héngu á Mímismeið’.
Þó dagsetri er dyrabjart til Sögu.
Horfs úr skut á hlaupnum tíðum hefir Saga gáð—
Hér stóð skráð,
Þéttr tað um þvera síöu, þetta Urðar ráð:
Að hoitum urðu hækjur Danaveldis-
Eydönsk stjórn var ódugnaður. E tt það sem hún
kann
Var útsugan.
Hún hef.r aldrei fítað fyrst, en fleytt af hvað
sem rann
Úr seljum öllum sumar-nytjar kroppað.
Aðrir hafa oft i sínu umsjár skjóli stætt
Margt útland bætt.
Þannig sverja þegnar s:g í þjóðmenningar ætt,
Að liðsmenn gátu léð í annars önnum-
Úr þeim trga undu ríkin íheldnustu bönd
Um auka-lönd.
Góð-þjóð hittir mæta-manns sins minni á hverri
strönd —
En rúmt ,er hér um Rasmus danska—og Jörgen.
Alla tið var útlimunum eydanskt fatasnið
Of aðskor.ð.
Rýrnuðu þeir í roð nu, það ríkið toldu ei við,
Sem mcrkti öfundsmönnum- höggstað á sig.
Er af saumum sorfið gull og sv ft af Strút- Harald’
í svíra-gjald.
Farið er nú forgörðum hans fingra-langa vald,
Og fæstir harma félags-rofin við hann*
Situr í skefjum skjaldmey dönsk, við skuröargálga
slá.
Tveim skessum hjá.
Réttir hún gegnum grindumar þeim gómana
sína smá’,
Að bíta í hvort bati slátur-eldiö.
Kysi þó ei kímns-manna kaldryfjuðust lund
Þann kvæða fund;
Nöguð bein að lægju dreifð um sand við
Eyrarsund,
Og Banaveldi Danmörk sjálfa eyddi.
30., 12. ’io Stephctn G. Stephansson
Bergmann og Stefán Péturson
prentari, og sagðist öllum vel.
Loks afhenti séra Fr. Bergmann
þeim mjög fagra ávaxtaskál úr
silfri, er böm þeira gáfu þeim, og
var nafn þeirra hjóna grafið á
skálina. Hr. Jón Helgason þakk-
aði með nokkrum orðum þenna
sóma, sem þeim hjónum var sýnd-
ur. Hann kvaðst ekki vera ræðu-
maður, og allra sízt gæti hann nú
fundið orð til að þakka þessa 6-
væntu sæmd og vináttu-vott, er
þeim hjónum væri sýndur. Gest-
imir höfðu haft með sér allskonar
veitíngar, vom þær nú fram bom-
ar og skemtu menn sér h'ð bezta
fram eftir nóttinni við hljóðfæra-
slátt, söng og viðræður.
Listaverk skemt.
Það fréttist frá Rotterdam að
spilt hafi verið hinu fræga lista-
verki Rembrandts málara, mynd-
! inn:: “Náttvörðurinn”. Mann-
ræfill nokkur sem rekinn hafði
verið úr herþjóustu, Sigrist aö
nafni, álpaðist tnn í Rijks safnið
þar sem myndin var geymd og
skar i hana stóra skurði með
| beittum hnifi. Sigrist þessi var
þegar tekinn höndum, og þóttist
i hafa framið þesS fúlmensku til
þess að hefna sin a rikinu fyrir
brottreksturinn úr hemum-
Fiskiveiðar í Canada.
Fiskveiðar i Canada em stórum
| að aukast með ári hverju. Sást
það bezt á mánudaginn var er
skýrsla var lögð fram í sambands-
t þinginu um fiskiveiðamar í strand
fylkjunum síðastbðin 40 ár. Þar
var sagt, að fiskveiðarnar árið
1909 til 1910 hefðu verið $11,-
887,899 virð:, en árið 1870 vom
þær að eins taldar að nema $3,-
295,702. Þorksveiðin aukist einna
minst.