Lögberg - 18.05.1911, Blaðsíða 2

2.
LÖGBERG. FIMTUDAjGIHN 18. MAÍ 1911.
Þrifnaður.
Þrifnaður eða ,1ireinl<æti 'þjrtkir
einn hinn mesti kostur hverrar
Jijóðar, og sýnilegi tákn sannrar
menningar. Þegar Grikkir voru
öndvegisþjóð heims báru ]>eir eins
og gull af eiri af öðrum þjóðum
1 þrifnaði, og hafa að líkindum
aldrei átt sinn líka í þeim efnum.
Og enn eru það mestu menning-
arþjóðirnar, sem ganga á undan!
öðrum með góðu eftirdæmi í hrein |
læti.
Allir hafa veitt því eftirtekt, að
menn eru misjafnlega þrifnir, j
misjafnlega snyrtilegir og eins er j
um þjóðirnar, þær eru ekki allar j
jafnlangt á veg komnar í hrc.in-j
iæti. Og í sama landim' getur
hreinlæti verið stórum meira i i
einum landshluta en öðrum. Því |
geta valdið ýmislegar ástæður,
svo sem veðrátta, landslag, efna-
hagur og fleira. Það er t. d.
verra að halda húsum hreinum
þar sem oft eru rignmgar, he'dur
en '• þurviðraplássum, eða þar
sem láglent er og litið afrensli. j
Fátækt getur hamlað mönnum fráj
nauðsynlegum umbótum.
“En mikið má ef vill,” segir
máltækið, og sannast það í fvrir-
tæki borgarbúa i bœnum New
Britain í Connecticut ríki, er þeir
tóku sig til fyrir nokkrum vikum
cg “gerðu hreint fyrir sínurn
dvrum”, í sannarlegri merking
Upptök þeirrar starfsemi voru
þau, að nokkrir safnaðarme-'1
þar i borginni vildu vinna eitthvert
þarflegt fyrirtæki, sem gæti orð-
ið almenningi til heilla, og i því
skyni fengu þeir prófessor Willi-
am B. Bailey frá Yale háskóla til
að flytja fyrirlestra um “Borg í
Ba daríkjunum.” Margir komu
til að hlýða á þessi erindi, sem
voru um núverandi fyrirkomulag
borga, og vöktu mikla eftintekt og
umræður í blöðum. Árangurinn
var sá, að kosin var nefnd manna
til að ráðgast um, hvort hyggilegt
vær að hefja “þrifnaðar starf-
semi” í bænum. Nefndina sátu 5
menn, sinn úr hverri stétt, og
var skýrsla þeirra bæði ítarleg,
gætileg og ráðleggjandi. tÞ'eir
voru sammála um, að lireinlæti á
strætum og í húsagörðum í New
Britain væri ekki minna en í öðr-
um Bandaríkjaborgum, en þó væri
þar margt, sem betur mætti fara.
Að því búnu var stefnt til almenns
fundar, sem borgarstjórinn stýrði,
en margir embœttismenn tóku til
máls. Nokkrar skuggamyndir
voru sýndar um leið af óþrifaleg-
um húsagörðum, sem nefndarmenn
höfðu látið taka myndir af. Á-
rangurinn af þessum fundi var
allsherjar páska-hreingerning.
Fvrirtækið var nefnt “Barátta
flekklausrar borgar.” Nafnið vakti
eftirtekt og var á allra vörum.
Allir bæjarmenn voru að husgau um
nýtt fyrirtæki. þ. e. að hreinsa hæ-
inn. Póskavikan var valin til
þessa starfs, Bæjarmenn settu/
sér að hreinsa og fága bæinn fyrir
páskana, svo að hann yrði í sam-
ræmi við hátíðaföt fólksins. Og
þeir létu ekki lenda við orðin ein,
tóku Kka til starfa.
Fyrst var kosin framkvæmdar-
nefnd. Þetta var ekki gert í þeim
tilgangi að lítilsvirða heilbrigðis-
málanefnd bæjarins, heldur var
það sjálfíboðin þjónusta til að
hjálpa henni með því að nefndar-
menn höfðu gert alt, sem í þeirra
valdi stóð til að halda bænum
hreinum, og í samraði við þá var
þessi hreyfing hafin. Samvinnu-
þýðleiki er affarasælli þegar til
lengdar lætur, heldur en úlfúð og
tortrygni.
Borgarstjórinn rvar1, heiðursfor-
seti hreyfingarinnar, en heilbrigð-
isstjórinn aðal framkvæmdarmað-
ur. Áskorun var birt í blöðunum,
þar sem óskað var samvinnu
góðra borgara til að gera New
Britain hreinlegustu borg í Nýja
Hnglandi. Bréf þetta var prent-
að á ensku, en það var ófullnægj-
andi, þar eð fjórir fimtu allra j
bæjarbúa eru annars þjóðérnis. j
Þess vegna þurfti að leita annara
ráða, og þá var baráttan hafin á
mörgum tungum og varð hún að!
því leyti mjög nýstárleg.
Auglýsing um þetta efni var i
birt á sex tungumálum, og unnu J
margir að þeim þýðingum, sem!
annars höfðu ekki átt við bók-
mentastörf um dagana. Auglýs-
ingin var prentuð á >gulan pappír,
til þess að vekja meiri eftirtekt, |
og með þessum hætti taldist svo j
til, að 40 þúsundir bæjarbúa (af 1
45 þúsundum alls) hefði lesið á-,
skorunina.
Auglýsingunum var útbýtt um
borgina með þeim hætti, að skóla-
börnin voru látin flytja þær heim
til sín. Þau voru líka tekin í tölu
þeirra, sem unnu að hreinsun
bæjarins. Hver félagsmaður fékk
bláan hnapp með hvítum stöfum,
sem á var letrað nafn félagsins
og bæjarins.
Kennararnir brýndu fyrir börn-
unum að hreinsa kring um hús
sín og hlynna að hreinlæti á
strætunum. Einkunnarorð !voru
valin, borgin átti að vera
‘Hrcin eins og vorblóm.”
Vísa var ort um þetta, sem allir
sungu, og miðum var úthýtt meðal
borgarmanna með Jiessum 10 fyr-
irskipunum:
1. Fleygið engu á gangstéttir
eða stræti. Látið alt rusl í
sorpkassa.
2. Rífið ekki sundur bréf ogj
þevtið í allar áttir.
3. Látið ekki öskuhrúgur eða j
rusl liggja umhvErfis húsin. |
4. Látið ekki ösku og matarleif-!
ar í sama sorpkassann. Grís-1
ir geta ekki etið kol eða gjall.
5. Offyllið ekki sorpkassana.
6. Kritið ekki a gangstéttir,
girðingar, hús eða steingólf.
7. Krotið ekki á bekki í skemti-
görðum, hú^gögn í skólum né
nokkra aðra opinbera eign. i
8. Gleymið ekki, að hestum geðj j
ast banana/s-hýði og þeim
verður gott af þvi.
9. Aðhafist ekkert, sem kemur!
óorði á liæ yðar.
10. Þér megið ekki búast við, að
bærinn verði hreinn og lýta-
laus á einu augnabliki.
Hann verður þvi að eins fyr
irmyndar l«ær, að liver að-
hafist eitthvað það hvern
dag, sem horii til bóta.
Til þess a ðauka áhuga borgar-
anna í þessu efní. var skrifleg
samkepni háð og verðlaunum út-
! býtt fyrir beztu ritgerð. sem birt-
ist um þessi efni;
Raráttu flekklausrar borgar.
Fyrirmyndar húsagerð,
Lýsing á fullkominni borg,
Hvers þarfnast New Britain?
Hvað geta stúlkur og dfrengir
gert til að styðja þetta fyrirtæki?
Hvað getum vér numið af Ev-
j rópúborgum?
Hvernig segir yður hugur um
New Britain 2011?
Ritgerðir, kvæði og sögur
j strEymdu inn, svo að það var eng-
inn hægðarleikur að dæma, hver
hljóta skyldi verðlaunin. Það var
! eins og allir hefði hug og sál við
þetta, allir vildu eitthvað leggja
fram.
Ljósmyndir áttu góðan þátt í
j að vekja menn til íhugunar á
j ]iessu efni. En eigendur óþrifa-
sa’æðanna þyktust ákaflega, er
! þeir sáu myndir af heimkynnum
! sínum, og einn ljósmyndari slapp
; með naumindum Undan sorp-
| skrinu, sem kastað var að honum
úr einum hú^glugganum. Bftir
þessum ljósmyndum voru gerðar
skuggamyndir og sýndar yíðsveg-
ar, og voru ]>ær á/hrifameiri en
margar ræður.
Árangurinn af þessu starfi var
sá. að borg þessi var miklu þrifa-
legri á páskunum en hún hafði
nokkru sinni verið áður. Um-
skiftin voru mjög auðsæ, Ixeði
! umhverfis heimili manna og á
j götunum. Ruslið, sem flutt var
úr bænum. var látið á einn stað
í keldu eða foræði, sem áður var
að engu nýtt, en nú er þar hér um
! bil bálfrar ekru svæði þurkað við
j ofaníbtirðinn, og er orðið að verð
mætri eign.
——------------
Þö að dæmi þetta sé úr fjar-
' lægum stað, þá má mikið af því
nema. Blaðið Free Press hér í
' lwenum sendi menn til að taka
myndir af óþrifalegumi húsagörð-
j um í vor, og þótti þá víða skorta
I mikið á þrifnaðinn. Þeir sem
hafa ekki “gert hreint fyrir sín-
j um dyrum” ennþá, ætti að gera
j ]iað sem fyrst, því áð nú er tíminn
: til þess hentugastur. Fyrst er að
J safna saman öllu rusli og láta
flytja það burt, en að því búnu
j geta menn gert margt til að prýða
j kring um hús sin, einkum ef girt
er kring um lóðina. Ef góður
: jarðvegur er umhveríis húsin, þá
er mikil prýði i að sá grasfræi eða
1 einhverju í hann. Hér má einnig
fá allsíkonar blómsturtegundjir,
sem koma fljótt upp og þrífast
vel, og eru til mikillar prýði. —
Þetta tekur ekki einasta til þeirra,
sem búa i bæjum, heldur alt eins
til manna út um land. Þrifnaði
getur verið þar ábótavant eins og
i bæjunum, en hentugleikar hins-
vægar meiri til að prýða um-
hverfis heimihn, þar sem land-
rými er nóg á alla vegu.. — Það
væri óskandi, að sem flestir heim-
ilisfeður vildu hugleiða þetta og
fara að dæmi borgaranna i Newj
Britain. Þar sem unglingar eða!
börn eru á heimilum, væri þetta j
þetta hentugt starf harjda þeimj
með umsjón og aðstoð fullorðna
fólksins.
Grímnr Thordarson.
Á Þ riðjudagskvöld 23. Apríl
1911 dó að heimili sínu í Garðar-
bygð bóndinn Grímur Tíhordar-
son.. Hafði hann i nokkur ár
verið heilsulítill og í rúminu var
hann næstum allan þennan síðast-
liðinn vetur. Chronic Gasterites
varð dauðamEÍn hans.
Grimur Thordlartson var fædd-
ur 16. Júní 1856 að Bjarnastöðum
í Hvítársíðu í Borgarfirði. Faðir
hans var Þórður Arnason, uppal-
inn á Bjamastöðum í Hvítársíðu
á Suðurlandi.
Móðir Gríms var Guðrún dóttir
Gríms bónda Steinólfssonar sem
lengi bjó á Grímsstöðum í Reyk-
holtsdal í Borgarf jarðarsýslu.
Grímur ólst upp hjá foreldrum
sínum á Bjarnastöðum og síðar
flutti hann með foreldrum sínum
aö Stað í Hrútafirði í Húnavatns- i
sýslu. 1873 fluttist hann með þeim J
og systkinum sTíium til Ameríku.!
Yar þá fyrst sezt að í Milwaukee
í Wisconsin og þar eftir einn mán-
uð í hinu nýja landi dó faðir
Gríms. Var Grímur elztur syst-
kina sinna og honum hvíldi því
að sjá fyrir allri fjölskyldunni þó
hann væri að eins 17 ára gamall
0g bæði peningalaus og mállaus í
nýju landi. Fluttust þau þá fyrst
út á land í Dane County nálægt
Madison, Wis. Var Grímur þar í
húsmensku hjá norskum bændum
yfir veturinn, en flutti um vorið
til Shawano County norðaustur í
Wisconsin og nam þar land. Var
þar þá dálítil íslendingabygð, en
! erfitt var uppdráttar. Landið var
skógi vaxið og hart að vinna.
Markaður var lítill fyrir það, sem
liœndur gátu selt.
Arið 1879 fhittist Grímur til j
Dakota og nam lancf þar sem hann
siðan lifði til dauðadags. Var þá
! fátt um peninga og hafði Grimur
að eins nóg til að Ixirga fargjald
móður sinnar og yngsta bróður,
! Árna, með járnbraut. Sjálfur J
j gekk hann alla leið og rak gripi
sína. Komu þá i sama sinn flest-
! ir íslendingar frá Sliawano Coi. og
j gengu karlmennirnir flestir og
ráku skepnur sínar, sem voru all-
ar eignirnar. í þeirri geinguferð
voru þeir: Stephan G. Stephans-
son. Jón Jonsson, Hallgrimur
Gíslason og fleiri. Yngstur göngu
mannanna var Hjörtur bróðir
Grims, sem þá var aðeins 12 ára
gamall.
Þegar í Garöarbvgð kom. var
fyrst bvgt litið bjálkahús, sem
allir höfðust við í. Siðan hjálp-
1 uðust menn að og komu sér upp
j,nisi :'1 hverju landi. Var Gríms
1 hús bygt um vorið 1880 og' i það
vai flutt aður en |>akið var alveg
komið á. Þó hórð væru fvrstu
árin. var Grimur ætið vongóður og
þolinmóður. Hann sá betri tíma
fram undan og hann hafði rétt
fyrir sér. f þá daga ráðlagði hann
frændfólki sínu heima á íslandi
að koma til þessa lands hvenær
sem ráða lians var Ieitað. Hann
sá að hetri mundi framtíðin hér.
Flutti þá margt frændfólk hans
til þessa lands og var þá ætíð ferð
inni heitið til Grims, enda var hann
því hjálpsamur og lá aldrei á liði
sinu að koma þvi áfram. Eiga því
margir ættmenn Grims honum að
þakka að hann braut isinn í hinu
nýja landi og kom kjarkinum í
frændfólk sitt að koma hingað i
framtíðarinnar land.
. Árið 1889 giftist Grimur Ingi-
jhjorgu dóttur Snæbjöms Hannes-
sonar frá Krisum í Snæfellsnes-
svslu og Solveigar Guðmundsdótt-
ur konu hans. Þau eignuðust átta
born; eitt dó i æsku; elzta barn
]>eirra. SolvEÍg Sigríður, er út-
skrifuð af kennaraskólanum i Val-
ley city i Dak. Hún er nú á skóla
1 Park River, N.D., en sum eru
heinia. Grímur var ágætur eigin-
maður og faðir; kom snemma upp
agætu húsi sem er enn í dag með
jbeztu húsum Garðar-bvgðar. Hann
sá konti sinni og börnum ætið fyr-
jir þvi bezta.
Fimm systkini Gríms eru á fífi:
Dr. Thordur, læknir i Minneota,
Hjörtur rafmagnsfræðingur i Chi-
!cago; Árni kaupmaður í Califor-
; niu og tvær systur, Guðrún og
Tngibjörg, sem báðar búa i Garð-j
| arbygð. Öll systkini hans, nema |
j Árni, sem átti of langt að, voru j
við jarðarförina.
Grimur var jarðsettur í grafreitj
Garðar bygðar laugardaginn 29. j
Apríl. Hann var jarðsunginn af
séra Kristni K. Olafssyni og
séra hans P>. Thorgrímsen. Fjöldi
vina og nágranna fylgdi honum
til grafar.
Grimur var ágætur bóndi og
sýndi frá því fyrsta hagsýni og
framsýni í öllu. Hann var vel
greindur maður eins og það fólk
alt. Hann las mikið og fylgdist
ætíð með málum bæði hér og
heima. Frjálslyndur var hann, en
lét ekki skoðanir sínar snúast með
hverjum vindi. Heldur var Grím-
ur dulur, en góður og tryggur
vinur var hann þeim, sem vinskap
hans náðu. Hann var ætíð hægur
og stiltur í viðmóti og allri fram-
komu. Hann var skemtinn í við-
ræðum og mörg var fjörug sam-
koman í húsi Gríms áður bæir og
aðrar skemtanir komu á hverja
síðu. Hinn langa sjúkdóm sinn
bar Grimur mikilli þolinmæði
Hann skilur eftir bjarta minningu
í hjörtum konu sinnar og
barna, ættingja og vina; af
þeim verður hans ætíð minst með
söknuði, virðing og á.st.
Fáir hafa betur gert undir mjög
erfiðum Ikringumstæðum í nýjU
HUDSON’S BAY COMPANY
• 5
You’ll Enjoy a Look at the New Spring Styles
Thyy have been so CLEARLY illustrated that they will appeal to you with all
the eharm and beauty that it was possible for the artist to reproduce. The gar-
ments themselves alone could be more true, more actual than the pictures we sliow.
You’ll quickly note that THE PRICES ARE MUCH LOWER than you liave
been accustomed to pay, while unusual attention has been given to the SELECTION of
materials and styles. The newest weaves, the latest touch of fashion has been added to
the cut and trimming of the garments—altogether a strong invitation to you TO MAKE a
choiée for yourself. But the fashions are not the only inducement to please yourself that
can be found in this Big New Catalogue. From page to page as you examine the prices and the
goods offered, you’ll no doubt find so MANY articles you need about the house that you will be
compelled by your habit of saving on all your purchases to ORDER a great many.
THE “SEAL OF QUALITY” GUARANTEE 1S YOUR PROTECTION
The Grocery Catalogue for April
Will Save You Money-lt’s Free
Have you ordered a copy of our New Grocery Catalogue issued April lst ? The prices in it will interest every woman who buys
groceries. Adhering to our long standing reputation for high quality goods, you will find the prices lower for the same grade of groceries
that we have been used to supplving.
We invite vou to put our statements to the test. Send for this money-saving Grocery Catalogue to-day. Make out an order for the
things you need and send it to us. We guarantee to please you or give your money back.
THE HUDSON’S BAY COMPANY,
MAN.
d 1670
HERBERT E. BURBIDGE. Stores Commissioner
og ókunnu landi en Grímur. Hann
hefir sannarlega skrifað góðán
þátt í landnámssögu íslendinga í
Ameríku—þeirri sögu, sem fljót er
að gleymast en sýnir meira hug-
rekki og er ríkari í góðu eftirdæmi
fyrir unga manninn sem er að vaxa
upp, heldur en nokkuð, sem hann
getur lesið. Það hugrekki, sem
Grímur og aðrir landnámsmenn
sýndu í að yfirgefa frændfólk,
vini og ættland og flytja til lands
sem enginn vissi mikið um og sagt
var fult af dýrum og villimönn-
um, og þar sem alt hlaut að vera
upp á aðra visu en á íslandi og
'hvað vel þeim gekk í himt nýja
landi, undir svo erfiðum kringum
stæðum—alt þetta og margt fleira
ætti að vera mikil hvöt til þeirra,
sem eftir eru og njóta afurðanna
af stríði þeirra, að lifa feðrum
sínum til heiðurs. Það er saga,
sem vel ætti að skrifa.
Lengi lifi minning Gríms
Thordarsonar og allra íslEnzkra
landnámsmanna.
Vintir hins lótnci.
Haraldur Sigurðsson (Gillies)
fæddur. 22. Okt. 1890,
dáinn io. Apríl 1911.
Vorgyðjan heilsar nú hljóð
harmdrunga raust,
næðandi andvöku-óð
ómklökt sem haust.
DóTnsorðin döpur og sár
dynmála-hljóð
flytur, og titrancfi tár
tregandi slóð.
Herðir að hjartanu sviðinn:
Haraldur liðimi!
Hnípir því hugur í dag
húmklædd er lund,
ymur það óþreyju-lag
æfinnar stund,
útfarar-sönginn í sál
sorgmæddum róm.
Helgasta hugvonamál
hneig við þarm dóm.
Vorgróðinn verður að sárum—
vonin að tárum.
Foreldri horfa í húm,
hljóðnuð er lund,
autt er nú ástvinar rúm
árdegisstund.
Hann var þeim leiðandi ljós
lífsþratita-dag.—
vakti þeim vonir og rós
—vermandi hag.
Liðið er líf.sglaða vorið,—
ljósgeisla-sporið.
Móðirin sorgþögul, sár,
svift er nú von,
tregar um æfinnar ár
ástrikan son.
Heilsulaus hnípir nú köld,
haustföl, sem gnein,
ljósvana kveður hvert kvöld
kærastan svein.
Systur, með sorgdapri móður,
syrgja nú bróður.
Faðirinn, aflþrota, er, —
einn á sín tár,
einstæður, einmana Iber
ólífissár.
Ástdrauma alla hann fól
elskuðum sort,
að eins þar átti sér skjól
örmagna von.
Hnigin er sótin í sjáinn;
sonurinn dáinn!
Haraldur, hugprúður sveinn,—
hugljúfi í senn,
hann vann sér orðstírinn einn,
sem atorku menn.
Skyldunum verkin sín vann,
viljaföst sál,
ættmönnum hElgaði hann
hugsun og mál.
íslandi æskaðúr var hann,
■—ættgöfgi bar hann.
Sifjalið harmar nú hljótt
hann, sem er nár.
Lauga hans lífsminning ótt
logandi tár.
Hug svalar minningin mær
mæðunnar stund,
brautin hans brosir eins skær
og blómfögur grund.
Það harmanna helþunga græðir
þá hjartanu blæðir.
Kveðja nú hjartans vin hljóðir
harmandi,—faðir og móðir,
ástmálum ljúfum, Með lamaðan
þrótt!
Ljúfasti frændi minn! Góða
nótt!
H. Þ.
B
SUMARFATNAÐUR
TIL 24. MAI
KÉR ÆTTUÐ AÐ SJÁ BIRGÐ-
* ir þœr, af sumarfatnaði, sem
nú eru sýndar í Fit-Rite klæða-
búðinni. Verðið geðjast öllum:
$15.00 og þar yfir.
Hattar og annar karlmanna
varningur sem þér þarfnist líka.
Gefið yður örfáar mínútur til að
skoða þetta. Komið við hjá oss.
TILES &
261 Portage Ave.
UMPHRIES
LIMITED
480i Main Street.
Snyrtimannabúðin í Winnipeg