Lögberg - 28.05.1914, Qupperneq 2

2
LÖGJBERG, FIMTUDAGINN 28. MAÍ 1914
Steína Framsókn-
arflokksins:
1. — A3 hafa til góða skóla
handa öllum, og láta
alla nota þá.
2. —Að lœkka og afnema
tolla.
3. —Að ntrýma vínsölu.
4. —Að veita konum jafn-
rétti við menn.
5. —Að innleiða beina lög-
gjöf.
Nýjar bœkur.
Islettzk þjáðlög
meö enskum þýSingum, til e'n
söngva, eftir Sveinbjörn Svein
björnsson í Edinborg.
Þessi bók verbur áreiöanlega
kærkominn gestur Islendingu
Allir sem heyröu til Sveinbjörns
hér um áriö munu minnast þeirra
söngva, sem hér birtast meö fögn-
uði. Það eru alt gamlir og kærir
kunningjar, sem svo að segja hvert
íslenzkt mannsbarn kann; er það
því gleðiefni að fá kvæðin prent-
uð með lögum eftir höfund lags-
ins “Ó, guð vors lands’’.
Alls eru lögin 20 talsins og eru
þau við þessi kvæði:
“Austankaldinn að oss blés"
“Hættu að gráta, hringagná".
“Hér er kominn Hoffinn’’.
“Forðum tíð einn brjótur brands’’.
“Ólafur af álfamær’’.
“Fagurt galaði fuglinn sá".
“Fífilbrekka gróin grund”.
“Nú grætur mikinn mög".
“Ei glóir æ á grænum lauki”.
“Mörður týndi tönnum”.
“Kindur jarma í kofunum”.
“Blessaður veri Barðenflett".
“Ó, min flaskan fríða’’
‘Góða veizlu t: ora skal ”.
“Sofðu unga ástin mín”.
“Bi, bi og blaka”.
“Stóðum tvö i túni".
“Stóð eg úti í tungísljósi”.
“Það er svo margt, ef að er gáð”.
“Nú er vetur úr bæ".
Eitt kvæðið, “stóð eg úti i
tunglsljósi”, ■:/ þýtt eftir íslenzkn
konu vestur á Kyrrahafsströnd,
Mrs. Tsaac Johnson/ Það er bet-
ur þýtt en nokkuð annað í l>ók-
inni; þýðingin er blátt áfram ágæt;
en mikið særir það íslenzkt auga
að sjá og heyra nafnið Isaac John-
son, í staðinn fyrir Jakobína Sig-
urbjörnsdóttir.
Bókin er hin eigulegasta og autt
sæti óskipað í hverju íslenzku húsi,
þar sem hfjóðfæri er til, ef hana
vantar.
Þýðing Mrs. Johnson birtist hér
á eftir:
Gazing on the moonlight
I lingered in the glade,
Hosts of fairies gathered
around me, where I stay’d.
Sounding elfin bugles
they burst upon rny sight;
Chiming their bells
in the clear, starry night;
chiming their bells
in the clear, starry night.
Spurring snowy chargers,
and dashing o’er the ground,
Twinkling golden hoofs,
though tliey made not a sound,
like unto the Swans from our
northern heaths among,
Wafting splendid feathers
and notes of tuneful song,
Wafting splendid feathers
and notes of tuneful song,
Eaughing as she greeted me
the fairy queen rode by;
laughing as she spurred her
horse of mettle higTi.
Did she mock the love
I have brooded o'er of late?
Or is it a warning
of treacherous fate,
or is it a warning
of treacherous fate?
svo raunalegur, að Sorgin sjálf
getur ekki verið átakanlegri. Hún
hafði ofið mikið og óf enn af
kappi, þvi foreldrar hennar voru
fátækir og bömin mörg og öll í
ómegð nema hún. Hendumar a
henni voru orðnar stórar af á-
reynslunni og oft hafði elzti bróð-
irinn tekið þær, kyst þær og sagt
að hún mætti ekki vinna svona
mikið, því hendurnar á henni væm
Altaf að stækka:, þær hefðu verið
svo litlar og fallegar. En Asta
var vön að brosa að honum, strjúka
bliðlega hmkkumar og áhyggju-
svipinn af enninu hans, og segja
honum að með þessum höndum
ætlaði hún að vinna og hjálpa
pabba og mömmu, honum og öll-
um litlu systkinunum. Og litli
drengurinn kysti a hendurnar
hennar og sagðist aitaf mundi
elska þær, hversu storar sem þær
yrðu.
Pilturinn hennar Ástu hét Ami
og var sonur prestsins á Akri.
Hann var góðlegur og stillilegur
piltur, meðalmaður á hæð, grann-
vaxinn, fölur yfirlitum og hárið
dökt. Andlitið var frítt' en lýsti
fremur veikutn vilja og svo var
uni fleira í fari bans. En hann
var, það sem fólkið kallar góður,
því hann gjörði svo sem ekki neitt
hvorki gott né ilt. Hann var
námsmaður, og eftirlætisgoð for-
eldra sinna; hann átti að lesa lög
við Khafnar háskólann, er hann
hefði lokið námi í Reykjavik.
Þetta vor varð hann stúdent með
ágætiseinkunn, og foreldrarnir
voru stolt af drengnum sínum
Þau, eins og flestir eða allir for-
eldrar. hafði dreymt um framtíð
þessa barns sins; og draumurinn
hafði ræst alt til þessa. Nú voru
aðeins fá ár eftir við háskólann,
og svo að sjá hann giftast ríkri
fínnri embættis'mannsdóttur úr
Revkjavik — því engin þar í sveit-
inni var syni þeirra samboðin. Þau
vissu ekki að Ami var heitbund-
inn og unni ungu fallegu bónda-
dótturinn á Latifskálum. Prestkon-
an átti mörg áklæði ofin af henni.
en hun kunni ekki að ráða rúnirnar,
sem ofnar voru í þau. Hún skildi
ekki að það voru fögru framtíð-
ardraumarnir hennar Astu um
hann Ama, drenginn hennar.
Þau hittust í leyni niður nteð
nni. Vorkvöldin liðu dreymandi
framhjá ]>eim, og sumarnæturnar
langar og bjartar tóku við. Lífið
var tinun. Heimurinn var að eins
fyrir þau, og þau einu lifandi ver-
umar. en fólkið í kring, sem
myndir í skemtilegri lesþók. Oft-
ast nutu þau þess að vera saman í
hinni kyrlátu náttúrufegurð. En
tundtim bar þeint þó á milli.
Asta var Arna ekki i öllu samþykk.
þó elskaði hún hann. Fyrir nokkr-
um dögum höfðti þau skilið ósátt.
Hann hafði sagt lienni að hún elsk-
aði sig ekki, treysti sér ekki, og
Ijósið flýði og myrkrið kom í þess
stað. Nú varð himininn dimmasti
sorgardaltir og myndirnar í lesbók-
inni þungbúnar og starandi. Gleð-
in varð að sorg. Líf þeirra báðum
þungbrert. Þau máttu til með að
hittast og sættast, og enn hittust
[>au niðtir með ánni. Sólin var þá
að hniga; siðustu geislarnir slógu
töfrablæ á náttúruna ttmhverfis.
Hvert smáblóm liafði hallað höfði
og dreymdi tim komtt morgunsins.
Fjöllin spegluðust 1 dimntbláu1
vatninu. og kyrðin — hinn heilagi
friðarlx/ði, hélt vörðinn. á svona
fögru kveldi dvelur hugurinn ekki
við dimmar dajirar skammdegis-
nætur, storma og hriðarbylji, hann
dvelur hugfanginn við islenzku
náttúrufegurðina og þakkar hinum
mikla föður og skapara alls, fyrir
tlveruna. Ami ávarpaði Astu
fyfst. Hann bað hana að vera nú
ekki lengur reiða, og fyrirgefa sér,
sagði að það liefði ekki verið sinn
ásetningur að styggja hana. Hún
tók hönd hans og sagði: “Fíg hefi
hugsað rnikið um þetta sem okk-
ur bar á milli siðast. Eg liefi
hugsað um það fyr en nú. Eg er
engin hetja sem staöið get upprétt
ist mér, öreiganum! Þú hefir unn-
ið mér heit um órjúfanlega trygð,
en vinur minn, enginn ræður yfir
ókomna tímanum, eða getur sagt
hvað hann ber í skauti sínu. Eg
hefi hugsað og hugusað, og mynd-
in, sem hugurinn dregur upp, er
hræðileg; en þegar sorgin með gjaf-
ir sínar er farin framhjá. veit
hver einn hvað hann fær borið.
Það óreynda verður ekki dæmt
um, það verður ekki annað en á-
gizkun út í bláinn. Eg hefi nú
reynt hvað það er að lifa i ósátt
við þig, og veit nú að það er þung-
bært. Þú ert partur af lifi mínu,
von nún og gleði.”
Hún sleit upp blóm sem blund-
aði sv'o vært, og dreymdi fegursta
drauminn um sólina og ylriku
geislana hennar. Það hrökk upp
og leit á hana tárvotum augum,
en stúlkan gætti ekki að þeim tár-
um né þeim bænaraugum, hún
skildi þau ekki, hún hugsaði alt
um það. að hún hafði slitið upp
blóm. sem í hendi hernar beið
dauða síns. Hún reitti hvert smá-
blað af því og hélt svo á berum
stilkunum. “Vinur minn”, sagði |
hún, “þótt mitt ókomna líf eigi [
fyrir höndum að líkjast lífi þessa
blóms, þá læt eg þig ráða í öllu.
Hér er líf mitt, taktu það, það er
i þínu valdi, og farðu með það
eins og þú vilt.”
Sumarið leið. og haustið kom
með liret og kulda. Asta varð dap-
urri og þögtilli en áður. einhver
hulin sorg nagaði hjarta hennar.
Arni sigldi um haustið og Asta
sat ein eftir heima
kappi, en rósirnar
uðti og 'rúnimar voru ekki tim
fögur heillandi æfintý-ri og drauma
ungrar saklausrar sveitastúlku.
Hún óf í voðina sína æfintýrið af
ungu móðurinni, sem var skilin
eftir ein á eyðieyju með litla
drerginn sinn. En föður drengs-
ins hafði huldufólkið heillað til
sín, sett hann einan í bát, hrundið
honttm frá landi, og nú barst hann
myrkrið svo mikið, að hugurinn
eigi ekkert friðland, engan sól-
skinsblett. sem þreyttur hugur
getur svifið að. Ásta hafði engan
hring, ekkert merki þess að hann
væri heitbundinn henni; og bros-
andi hefði hann getað Iitið á sjálf-
an sig. þvi að almennings álitið
var hans megin. Þó var hann ekki
vel ánægður, i hans innri meðvit-
und bærðist eitthvað er gjörði
höndina óstirka, er hann tók penn-
ann og ritaði þetta bréf til Astu:
Elsku Ásta mín I
Eg þakka þér kærl. fyrir öll
bréfin þin. Eg heft ætlað að svara
þeim, en það hefir dregist. Eins
og allar kringttmstæður eru, er
liklegast bezt að við skiljum. Eg á
enn mörg ár eftir við háskólann
og foreldrar mínir mttndu aldrei
gefa samþykki til að eg giftist þér.
Ásta mín. mér fellur þetta mjög I
illa, en eg vona að þú gleymir mér,
og að þú hittir góðan og göfuguan
mann, sem þú giftist, og verðir j
hamingjusöm með honum.
Glevmdtt mér, fyrirgefðu mér.
Þinn einl.
Arni.
Þegar Ásta hafði lesið þetta
bréf, varð hún enn fölari en áð- 11
ur. Hún las bréfið aftur og aft- |
ur, þar til hver lína, hvert orð, var
brent í sáju hennar. Hún gekk
hægt að eldinum, kastaði því á
glæðumar, og horfði á það brenna.
En eldurinn eyddi því ekki, hún
gat enn Iesið það, og hún sat og
beið þar til glæðurnar voru kuln- .
aðar. Þá lyfti hún bréfinu var-
Hún óf af lega tipp, en það datt í sundur, en
vefnum föln- | siðasta part þess hafði hún í hendi
sinni. Hún hafði enn nafnið hans.
Hún lét það í umslag, batt um
það rauðtim rósalinda, er hún afði
gfið.
Um vorið fæddi Ásta dreng.
Hún nefndi hann Gunnar, en á
föður drengsins mintist hún aldrei: I
Þó að sveitin væri strjálbygð, barst
fregnin með hraða. Það var tek-
ið við henni með opnum örmttm;
og þokan unthverfis hann var svo
dimm, að liann sá ekkert fratn-
undan og fann þvi aldrei eyjttna,
>ar sem móðirin beið með barnið
>eirra. Hann komst aldrei út úr
þokunni, -og móðirin situr hnýpin j
og sorgmædd með litla vesalings j
föðurlausa bamið.
einn i hinum köldtt sævarbylgjum, j hún flaug eins og hún hefði arn-
arvængi. Aklæðin hennar Ástu
voru ekki lengur í metum höfU á I
prestsetrinu, þeim var kastað út á I
sorphauginn, og þar lágu þatt I
gleymd og grafin.
Árin liðu, Ásta gleymdist. Gunn-
ar litli var nú orðinn sex ára. 11
Hann var ljómandi fallegt barn, j
með blá augti og glóbjart hár.
Tlann elskaði blóm og mvndir og
ætlaði að verða málari. er hann
vrði stór maðtir. Hann kunni og
mundi mörg af æfintýrtinum. er
mamma hafði sagt honum í rökkr-
inu. er hitt fólkið svaf. Hann ætl- |
aði að mála fyrir hana myndir í
öll æfintýrin. Hann ætlaði að mála
rósir og liljttr, svani og heiðlóur,
tré og fossa. En oftast talaði hann
um að mála eyjuna, þar sem móð-
irin beið einmana og yfirgefin,
með litla drenginn sinn. Hann
það drógst. Um jólin dvaldi hug- hafði svo oft hugsað um veslings
urinn ]x> heima, heima hjá mömmu Iitla drenginn og rnóður hans, um
þar sem hún stóð við búrborðið. j þatt tvö einntana á eyju langt úti
önnum kafin við að baka laufa- í reginhafi. Og bláu litlu bams-
brauð og steypa kerti handa : augiin fyltust tárum er hann spurði
börnunum, og httgurinn flattg líka j móður sína, hvort faðir litla
til Ástu, þar sent hún sat föl og , drengsins kæmist aldrei út úr þok-
áhyggjufull við vefstólinn. Hvað j tinni. En svarið var altaf það
óf hún nú? Óf httn rauðar ogjsama:
livítar rósir? stráði hún þeim á “Nei, elsku bamið mitt, hann
veginn. er hftn lét harm ganga á í j kemur aldrei út úr þokttnni.”
Arni lifði nú við glaum og
gleði. Myndin af Ástu var að j
verða ógleggri i huga ltans. Hún j
var að hverfa. Þó var það stund-
11111. er harn sat við eldinn, að hann
sá hana alt í einu standa hjá sér,
rétt eins og hún hefði komið útúr
glæðtinum í eldstónui. Hún horfði
á hann dökku. ratinalegu augun-
um. En sýnin stóð aldrei lengi,
og vinir og glattmur dró úr þeim
áhrifum, er sú mynd, í svipinn,
færði með sér. Asta hafði skrifað
Áma og hann ætlaði aö svara, en
efintýrintt síntt? Hvað óf hún
Hann hrökk upp við það að jóla-
pósturinn færði honum tvö bréf,
annað frá mömmu hans, hitt frá
Ástu. Rréfið hennar Astu var
svona:
Elskan min!
Eg hefi skrifað, en þú hefir
ekki svarað. Eg bið þig ekki ann-
ars en að þú svarir mér. Þessi
óvissa kvelttr mig. Eg skrifa ekki
til að biðja þig að muna og halda
þau loforð, er þú hefir heitið mér.
Ef þú elskar mig ekki. erum við
skilin; því þótt þú vildir halda þatt
loforð, er þú gafst mér. vil eg ekki
giítast þér ef þú elskar mig ekki.
Hg álít ekki að alt sé fengið með
hjónavígslu-athöfninni. Hjónaband
án ástar er eins og blórn án sólar.
hver skrugga sem á skellur, og!-Margar konur nota sent vopn í
boðið heiminum byrginn. Eg ltefi j hendi sér loforð, er hafa verið gef-
25. apríl 1914.
Hugrún.
Kveðjuorð.
Þeir sem ]>etta kvæði ktinna a
islenzktt, geta borið saman við það
þýðinguna, og sannfærst um að
hún er ágæt.
X
X
♦
♦
4
Ásta.
Sólin skein inn í baðstofuna; við
vefstólinn sat stúlka og óf af kappi.
Hún óf rósir og rúnir á voðina og
allir sem sáu hana dáðust að henni.
Stúlkan hét Ásta og var dóttir
bóndans á Lattfskálum. Hún var
fremur há og þreklega vaxin, and-
Iitið föllegt, augun dökk og hárið
svart. Hún var hæglát og við-
mótsþíð, en þætti henni eitthvað
miður, var hver dráttur i andlitinu
luigsað og spurt sjálfa mig: ,Ert
>ú fær um að eiga og ala upp barn
án þess að vera löglega gift? Ert
>11 fær um að annast ]>að og veita
því sæmilegt uppeldi? Ert ]>ú fær
um að horfast i augu við sntán og
fyrirlitningtt fjöldans? og getur
þú horft í augu barnsins þíns án
þess að lita undan, er ]>að spyr
]>ig, hver er faðir minn?‘ Mikil
og göfug kona hugsar ef til vill
ekki þannig. Hún er fús að leggja
alt í sölurnar fyrir þann mann, er
hún elskar; henni er saina tim
gamlar venjur og skoðanir, fyrir-
litningu og smán. Hún er fær um að
standa ein, og getur ráðið og álykt-
að sjálfstætt. Sú kona er fær um
að taka við þeim afleiðingum, sem
eg hefi liræðst. Þú getur ekki lok-
ið við nám þitt fyrr en að mörgum
ártim liðnum og það felst sár
sannleikur í gamla málshættinum,
“svo fymast ástir sem fundir”. Og
ef þú kemur heim aftur, eru þá
líkur til að foreldrar þínir gefi
samþykki þitt til þess að þú gift-
in, en eg er of stolt til þess, og fæ
vel skilið að ]>að gæti leítt böl yfir
okkur bæði. Ef þú elskar mig
ekki lengur, leysi eg þig frá öll-
um loforðum, og þér fvlgja bænir
frá stúlkti. sem elskaði og elskar
þig. Hún biður þér alls góðs, og
að þin ógengna æfibraut megi vera
greið og blómum stráð. Ef eg og
bamið okkar lifir, lifum við tvö
hvf>rt fyrir annað. Elsku Arni
ntinn, svaraðu þessu bréfi. Það
verðttr að líkindum síðasta bón mín
til þín.
Eg er þin elskandi
Asta.
Áma setti hljóðan. er hann hafði
lesið bréfið. Hann lagði fvrir sig
þá spurningu, hvort hann elskaði
Ástu ekki enn, og hann fann að
honum þótti vænt um ltana. En
jafnframt komu aðrar myndir í
■huga Itans, reiði foreldranna og
álit sveitunga hans. Og myndirn-
ar urðu ógurlegar og starandi.
Hann lokaði augunum og sýnin
hvarf ekki. En sjaldan verður
Herta ritstjóri Ixigbergs :—
Viltu gjöra svo vel og færa mína
síðustu kveðju ölltim þeim, sem eg
ltefi kynst fjær og nær í þesstt
landi. En sérstaklega nánustu
ástvinum, svstkinum og bömum
mínum, sem hver ltefir tekið sinn
part i því að styðja að því,'að mér
gæti liðið sem bezt, þennan fjórt-
án ára tíma sem eg hefi lifað hér.
Breiðuvíkur söfnuði er eg mjög
þakklát fyrir framkomu sína við
mig á liðna timanum.
Einnig kveð cg blessaða kirkjuna
mína, og alla þá sem offra kröft-
um sínum til að starfa fyrir hana.
Eg bið guð að gefa þeim krafta,
til að geta barist hinni góðu bar-
áttu svo að starf þeirra megi bera
ávöxt til eilífs lifs.
F.g bið gpið að endingu að vera
ástvinum minum alt í öllu á ó-
komna tímanum, og að þeir verði
sannir Krists játendur, og elski alt
fagurt og gott. — Svo þakka eg
öllurn fyrir liðna timann. Verið
þið öll blessuð og sæl. Guð sé
með ykkur öllum.
“Eg stend til brautar búin
Mín bæn til þin er trúin
Er hjartans ltuggun mín
Minn veiki vina skari
Eg veit ]>ótt burt eg fari
Er herra Guð í hendi þín.”
I>orgerður Jónsdóttir.
Hnausa P. O., 11. maí 1914.
®í
Premla Nr. 1 — Falleg, litil borB-
klukka, mjög hentug fyrir svefnher-
bergi eSa skrifborS, íagleg útlits, eins
og myndln sýnir, og gengur rjett.—
SendiS $2.00 fyrir Lögberg I eitt ár og
20 cents fyrir umbúBir og burðargjald
með pósti. Alls $2.20.
Kostaboð Lögbergs fyrir nýja
áskrifendur.

'10
((♦D
Í8
!©í
zi\
4.;
Premia No. 2—Vasa-
úr I nickel kassa; Ut-
ur eins vel út og mörg
$10 úr. Mjög mynd-
arlegt drengja úr. —
Send $2.00 fyrir Lög-
berg i eitt ár og 5 cts.
I burBargjald.

Premla Xr. 3—öryggis rak-
hnlfur (Safety Razor), mjög
handhægur; fylgir eitt tvieggj-
aS blaB. -— Gillet’s rakhnifa-
blöSin frægu, sem má kaupa 12
fyrir $1.00, passa I hann. —
SendiB $1.00 fyrir Lögberg I 6
mánuði og rakhnifinn ókeypis
með pósti.
Margir hafa fært sér í nyt
kostaboð Lögbergs, þó ekki sé
langt síðan byrjað var að aug-
lýsa það, og auðsætt er, að
ekki böfuni vér keypt of mikið
af premíunum.
En fleiri nýja kaupendur
þarf blaðið að eignast, og því
heidur kostabdð þetta áfram
enn.
Vel yæri það gert af þeim
vinum blaðsins, sem lesa þessa
auglýsingu, að benda þeim á
kostaboðið, sem ekki kaupa
blaðið, o« fá þú til þess að f>&T-
ast áskrifendur að stærsta og
bezta íslenzka blaðinu. og fá
stærri og betri premíur en
nokkurt annað íslenzkt blað
hefir getað boðið.
Eins og að undanförnu geta nýir
káupendur Lögbergs fengið í kaup-
bætir einhverjar þrjár af sögubókum
Lögbergs, í staðinn fyrir ofangreindar
premíur, ef þeir óska þess heldur.
Úr þessnm sögum
mú velja:
Svikamylnan
Fanginn í Zenda
Hulda. Gulleyjan
Erfðaskrá Lormes
Ólikir erfingjar
I herbúðum Napóleons
Rúpert Hentzau
Allan Quatermain
Hefnd Maríónis
Lávarðarnir í Norðrinu
María
Miljónir Brewsters.
Fátæki ráðsmaðurinn.
Jarðskjálftamir í kring um
Etnu halda áfram. Alls hafa um
300 manns beðið bjna af þeim og
6ao meiðst.
Premla Nr. 4—Lindarpenni (Fountain Pen), má fyila
meS þvt aS dýfa pennaendanum í blek og snúa tappa á
hinum endanum, þá sogast blekiB upp í hann. Penninn
er gyltur (gold plated), má láta í pennastöngina hvaBa
penna sem vill.af rjettri stærS — SendiS $1.00 fyrir Lög-
berg i 6 mánuSi og fáiS pennann sendan meS pósti 6-
keypls.
peir sem senda oss $2.00 fyrir Lögberg í eitt ár geta, ef þeir lieldur vUja, fengið
bæðt premiu nr. 3 og 4. — Vilji áskrifendur láta senda munina sem ábyrgðar bögla
(Registercd) kostar það 5 cent aukreitis.
Engir þeir, sem segja upp kaupum á Lögbergi meðan á þessu kostaboði' stendur,
geta hagnýtt sjer þessi viikjör. — Andvirði sendist til vor oss að kostnaðarlausu.
Avísanir á banka utan Winnipeg-bæjar að eins teknar með 25c. affölluni.
Skrifið eða komið eftir upplýsingum til
The Columbia Press, Limited
Útgefendur Lögbergs
Sherbrook og William, Winnipeg’
P. O. Box 3172
9