Lögberg - 17.12.1914, Page 1

Lögberg - 17.12.1914, Page 1
idftef a. 27. ARGANGUR WINNIPEG, MANITOBA, FIMTUDAGINN 17. DESEMBER 1914 NÚMER 51 SIGUR BRETA A SJO. Brezk herskip ná8u fundi hins þýzka sjóflota viö Falklands eyj- ar, á þriöjudags morguninn þann 7. des. og söktu þremur skipunum, en tvö flýðu. Admíráliinn þýzki, von Spee að nafm, var á skipinu Scharnhorst og fórst á skipi sínu og allir hans menn. Af skipunum Gneisenau og Lelpzig var nokkr- um bjargað, en bæði liggja þau á sjávarbotni. Af Bretum féllu fáir menn. Það var kl. hálf átta um morguninn, að hin þýzku hersk p sáust koma, fimm i röð og tveir koladallar með þeim, og þá tókst orustan. Úr henni flýðu tvö hin smæstu hersk.p þýzkra, Dresten og Nurnberg, illa leikin. Þessi floti þýzkra sökti tveim brezkum skipum fyrir Chile strönd þann i. nóv., og fórust þí um 1500 manns af hinum brezku skipum, Monmouth og Good Hope. Strax samdægurs og það spurðist, voru herskip send að leita hins þýzka flota, sum um Miklahaf, sum suð- ur um Atlans haf. Hinum þýzku skipum mun ekki hafa þótt ráð- legt að biða í Kyrrahafinu og leit- uðu suður fyrir Ameríku cg aust- «r og noröur eftir AtlantshafL Þar sátu hin brezku herskip fyrir heim hjá Falklands eyjum og þurfti ekki að sökum að spyrja úr því. kvittur fylgdi tiðindasög- unni, að Japanar hafi verið með Bretum í orustu þessari, en ekki reyndist hann á rökum bygður. Hitt mun ef til vill vera nærri sanni, að japanskir drekar hafi leitað þeirra í Kyrrahafi og stugg- að við þeim austur á bóginn. Sturdee heitir sá, er stýrði brezka flotanum, einn af æztu mönnum í herstjóm Breta, sendur að he:man, beint til að gera út af við víkingaskip Þjóðverja. Þykir Bretum för hans haía orðið “drjúg og greið”, og fullheínt vera fierskipa þeirra, er þeir mistu fyrir Chile strönr. Um hin þýziku skip er úr orustu flýðu er sú fregn komin, að Numberg var sökt, en hitt ,náði inn fyrir landhelgis mörk í Pata- goniu, þarsem heitir Fort Santa Cruz, skamt fyrir norðan Magael- han sund, og er þar innibyrgt. Um sama leyti var þrem þýzk- um gufuskipum sökt fyrir sunnan Ameríku, er þar sveimuðu í skjóli herskipanna og kolabyrðingar tekn- ir, er flotanum fylgdu. Nú eiga þýzkir oiðið fá för á floti. Bremen heitir beitisnekk a þeirra ein, sem einhvers staðar felur sig í suðurhluta Atlans'.’afs, önnur Prince Eitel, er menn halda að send hafi verið með hálft ann- að þúsund hermenn eitthvað suð- ur höfin. Ennfremur hefir það heyrzt, að drekinn von Tann hafi læðst út úr Kílar skurði, strokið til liafs og ætlað að ná saman við flota þann, sem nú er eyddur, en borið er það til baka af sumum. Líka má vera að ein þrjú kaupf jr eigi þeir á felustöðum, einhvers staðar um höf heimsins, meö byss- ur innanborð. En þá er lika hver fleyta talin, sem þýzkir geta átt á floti nú orðið, enda er tryggingar- gjald á kaupskipum Breta og bandamanna þeirra nú orðið svo lítið, síðan orustan stóð, að mj"g nærri stappar því, sem á friðartím- vun gerist. Bretnr hafa nú sökt eða sprengt í loft eða innikróað þrettán bryn- skip fyr-p Þjóöverjum, átta fall- byssubátum hafa þeir sökt. átta tundurbágum fdestroyers), einum tundursendli og sex kafförum. Auk þess sökt tveim stórskipum er höfð voru til þess að le?gji sprengidufl og tveim línuskipum er byssur höfðu innanborðs, en tekið eitt. Kaupskipa flotinn þýzki, sem eftir er, liggur inni á höfnum, í Þýzkalandi og í hlut- lausum löndum, þarsem þau voru stödd, þegar stríðið kom upp. Skipshafnir á þeim stóru her- skipum þýzkra, sem nú var sökt, voru fjölmennar, og er talið lík- legt. að um 2000 tnanns hafi farizt af þeim. Islands ráðherra úr völdum Segir af sér, er kcnurgur fer sínu fram. Samkvæmt símskeytt til enskra blaða hér í borg, hefir ráðherra fslands sagt af sér embætti. Því fylgir sú skýring, að ráðher.ann hafi neitað að leggja stjórnar- ikrána fyrir konung til samþyk ar eða undirskriftar af þeirri ástæðu, að hann gæti ekki veriö þeirri kröfu konungsins samjtykkur, að ríkisráöið. hefði rétt til að “ræöa” málefni Islands. Þarnæst neitaði konungur. að samþykkja lög um sérfána fslands, þartil hin ág ein- ingsmálin væru til lykta ráðin. Ráðherra sagði þá af sér völd- um, en konungur tók til að leita ráða hjá íslenzkum stjómmda- mönnum, og reyna til að jafna ágreininginn. Þannig hljóöar sím- skeytið. Þetta mun vera svo að skilja, að forsætis ráðherrann danski hafi ráðið konungi frá að staðfe ta stjómar laga framvarp alþirgis, Veizlu nema í þvi væri be:nt tekið fram að íslenzk lög verði borin upp fyr-' ir konungi í ríkisráðinu, en þau kveða svo á, að því oss er tjáð, að lögin skuli borin upp fyrir kon- ungi, þarsem hann vilji. Ágrein- ingsefnið þetta: íslendingar viþa meðferð sinna mála út ur ríkis- ráði, hin:r dönsku ráðgjafar kon- ungs standa i móti. Það horfir því til nýrra deilu í stjórrarskrár rnálinu. Flokkur sá sem nú er við völd á fs- landi, ætlar auðsjáanlega að gera þetta ágrein:ngs efni að kappsmáli. Ilvort konungur fær nokkum islenzkan mann til að taka völd, í því skyni að ganga í móti þessari kröfu, er vanséð. Hitt er ekki óliklegt, að e'nhver fáist til að gegna embættinu fyrst um sinn, og reynir þi á þaö, hve fast almenningur vill fylgja mál- inu fram, þegar til hans kasta kemur. gerðu milli 60 og 70 islenzk r borgarar, karlar og konur, í þess- um bæ, móti Jóhannesi Jó.efssyni, hinum orðlagða k afta- og fim- leikamanni, er hér dvaldi í nokkra daga að sýna listir sínar, ásamt tveim félögum sínum íslenzkum, Jóni Pálssyni cg Magnúsi Ama- syni. Samsæti það s óð á St. Regis hóteli, og hófst m ð borð- haldi. Að því loknu hélt Thos. H. Johnson, M.P.P., ræðu fyrir skál heiðursgestsins cg mint'st íþr t a- mannsins, h'ns fyrsta er gert hefði islenzka iþrótt kunna út um he m- inn. Síðan héldu ýmsir ræður, séra F. J. Bergmann, W. H. Paulson, þingmaður í Sas’- atchew- an, Magnús Matthíasscn, er mnt- Herstjóri Bretaveldis Stríðið. Sóktt af hendi Serba. Þar var síðast komið, er Serbar leituðu til frænda sinna á Rúss- landi og báðu þá liðs gegn ofur- efli Austurrikis. Rússar brugð- ust vel undir þá liðsbón, og sendu Serbiu að sögn, liklega eftir um 30 þúsundir einvalaliðs til Svartahafi og Dóná, og þá lik'ega gegnum lönd Rumenia eða Búlg- ara. Tók þá þegar mótstaðan að harðna af hendi Serba, og nokkra síðar, í vikunni sem leið, s:gruðu þeir allstóran her Austurríkis, um hundrað þúsundir að tölu, tóku vopn og farangur þess liðs og 20' þúsundir fanga, náðu þá aftur ýmsum stöðum. er þeir höfðu áður orðið að yfirgefa. Jafnframt sendti Rússar nýjar liðsveitir suð-' ur yfir Karpatafjöll, er herjuðu á Ungverja land. Svo er sagt, að J forsætis ráðherrann þar, Ti-za greifi, hafi gert ferð sina til Þýzkalands og beimtað, að Þjóð-1 verjar hertu sókn á hendur Rúss-j um og einkanlega veittu Ung-| verjum lið gegn þeim. Er svoj sagt af ferð hans, að allir ráðherr-j ar og stórhöfðingjar, vísuðu hon-i um frá sér. til keisarans. og fékk hann af honum stórar átölur fyrir heimtufrekju, en Tisza var hvergi hræddur, og hafði i hótunum, að sinir landsmenn mundu skerast úr leik, nema keisarinn léti henclur standa fram úr ermum í viður- eigninni við Rússa og linaðist þá keisarinn, og lofaði fögra. Hhitdeild Ttaliu. ftalir hafa lengi verið á báðum .áttum, hvað gera skyldi; eitt liafa þeir hugfast, að hafa það upp úr stríði þessu, sem hægt er, halda her og flota víghúnum. og láta ekki óliklega við bandamenn, en drjúg-j Iega við alla. Þegar Tyrkir fóru á stað og prestar þeirra prédikuðu - lcrossferð á hendur bandamönnum, þá heimtuðu ítalir af Þjóðverjum, að þeir létu Tyrkjastjóm hafa hemil á múhameðs trúar mönnumj í Tripolis, ella skyldi eitthvað verða sögulegt. Þegar þe’r þýzku j sendu tyrkneskan her áleiðis til Egyptalands, lét Italíu stjórn! Tyrki vita. að Suez skurðinn mættu þeir ekki skemma, ella skyldi hún skerast t vopnaleikinn. Nú hefir Italíu stjórn lýst því á ný, að hún vilji ekki þola að Austurríki leggi undir sig Serbiu, né heldur að Serbia leggi undir sig Dalmatiu, nema ítalia hljóti líka væna sneið af löndum viö Adria haf. Yfir- leitt er auöséð, að Itölum er hi:gur á, að ná í einhvern bita, þegar skift verður eftir róðurinn. Afdrif Beyers. Uppreisninni meðal Búanna er lokið. Höfuðmaðurinn i því upp- þoti, Christian Beyeis, var eltur með leyfarnar af liöi hans, af her- Iiði stjórnarinnar, þartil hann bauðst til að gefast upp. Því var neitað, og er sund öll voru þrot’n, snérust félagar hans til vamar og varð skömm hríð áöur Bey- ers flýði út á fljóíið Vaal Hestur hans var skotinn á sund- inu, og náði Beyer þá í tagl á öðrum hesti; sá barst með straumi fram eftir ánni að fossi eða flúð- um nokkrum. Maðurinn sá vísan bana sinn, nema honum væri bjargað, og hrópaði hástöfum á hjálp, en félagar hans gátu ekki dugað honum. Nokkrir af þeim munum, sem hann bar á sér, fun I- ust eftir á, en líkið mun ekki hafa fundist. Beyers var æzti fcringi Rúahers, en sagði sig frá þeim völdum, þegar stríðið byr'aði, og hóf uppreisn skömmu síðar, ásamt Maritz og De Wet. Maritz er flú- inn á náðir Þjóðverja, en De Wet situr í varðhaldi ásamt sjö sonum sínum og er talið líklegt, að hann verði skotinn. Þó eru sum blöð því mótfallin, úr því að upprei n- in er sefuð og að engu orðin, segja þau það ekki nauðsynlegt, þó uni- ið hafi hinn gamli hreystimaxur til þess, enda óhyggilegt, með þvi að hann verði með því gerður að píslarvotti í augum margra fompa birkibeina meðal Búanna. Má vel vera. að hinum gamla samhe ja hans, Louis Botha, og öðrum göm'- um vinum hans, þyki mikið fyrir því, að láta ráða hann af dögum, og verði lífi hans þyrmt af þeim sökum, þó að góðvildin gildi ekki á þessum tímum, sízt ga?nvart drottinsvikuram og upphlaups- mönnum. Hernaður Portugalsmanna. Stjórnin í Portugal er að senda liö til Afríku, 4000 manns i viðbót við það sem þar var fyrir, og ætla að berjast við llö þýzkra, sem þar er nærgöngult Iöndum þeirra. Um 3000 manns höfðu verið sen !ir þangað áður. Það er svo að sjá, sem þýzkir hafi spanað upp svert- ingja í landeignum Portugalsmanna og fengið þeim skotvopn, jafnvel fallbyssur, og fenglö þeim fyr:r- liða, til að kenna þeim vopnaburð og meðferð skothólkanna. Stjó nin í Portugal álítur, að hún geti veitt bandamönnum hagkvæmt liðsinni með því, að herja á þá þýzku þar syðra og fara með ófriði inn á landeignir þeirra þar. Prá Tyrkjum. Fyrir sunnan Kákasus fjöll glíma Tyrkjar og Rússar, ekki á sinum löndum, heldur á persneskri lóð. Þar hafa orðið orustur á ýmsum stöðum, og er það víst áreiðanlegt, að Tyrkinn hefir feng- ið skelli á tveim stöðum að minsta kosti, og látið bæði menn og far- angur. Betur kvað þó Tyrkinn vera til stríðs búinn nú, heldur en oft áður, enda ráða þýzkir fyrir liðinu, en óvinsælt mun það vera meðal margra Tyrkja, er þykir minktin að því, að standa undir stjóm útlendra manna, og það villutrúar manna, sem þeir álita, í þokkabót. I Damascus á Sýrlandi og i Jerúsalem safna Tyrkir l'ði, er sagt er að sé ætlað til herferðar á Egiptaland. Af afrekum þess l.ðs, sem þangað átti að vera kom- ið, að berjast við Breta, hef r ekk- ert heyrzt. Aftur a móti hafa Bretar tekið þá Tyrki höndum, sem móti þeirn vora sendir niöur að botni persneska flóans í Arabiu, eftir skamma viðureign. Einu herskipi Tyrkja sökti en k- ur kaffari í Dardanella su’idi, gömlu að vísu en allstóru, 10 þús. tons, með sex hundruð manns á. Hinn brezki neðansjávar bátur stakk sér undir sprengidufla tross- ur, er þvergirtu sun lið á fjórum stöðum og slapp óskemdur úr ógurlegri kúlnahríð, og það þó eltur væri af torpedo bátum. Eitt sinn var hann níu stundir í kafi. Liberal- klúbburinn heldur málfund næsta þriðju- dagskveld 22. þ. m. í neðri sal Good Templara hússins. Par verða þessir ræðumenn: Mr. F. J. L/ixon, M.F.P., um- ræðuefni: Direct Legislation og Mr. J. T. Thorson, lögmaður. Munið eftir að fjölmenna. Hvaðanæfa. — I bænum Three Rívers í Qubec fylki, fanst lögregluþjónn rænulaus á auðum bletti í bænum og var hann rotaður og mikið skaddáður á höfði; hann dó á spítala litlu siðar; það fylgdi sög- i unni, að félagi hans einn hafi veitt áverkann í ölæði. . — Prófessor frá Svtssiandi het'ir ferðast um Serbiu til að rannsaka ] um hervirki og grimd austurrískra hermanna í því landi og segir ófagrar sögur. Á einum stað vora drepnir 1148 manns, er ekki heyrðu hernum til, en 2280 höföu horfið, flestir verið fangaðir og teknir í gisling. Hann nefnir 109 s'íka gisla, milli 8 og 82 ára aldurs er vora bundnir saman í langri gröf og síðan hleypt á þá af byssum, síðan var rnokað yfir hópinn og ekki aðgætt, hvort nokkur var með lifi. Ofan af þessum líkum lét prófessorinn moka og sá sjálfur hvemig frá þeim var gangið. JÓHANNES JÓSEPSSON krafta- og glímumaður. Þessi mynd sýnir hann eins og hann kemur fram á leiksviði. ist sérstaklega þeirrar þýðingar er Jóhannes heföi haft fyrir u: g- lingafélögin á Islandi; kvæði var heiðursgestinum flutt af E. P. Jónssyni, og er þetta siðasta er- indið: Gunnreifur jafnan þú gekst til lcika, lýstu langeldar ljúfra vona. Kom þú sigrandi frá sennu hverri, með hækkandi hróður vors helga lands! Glímufélagið “Sleipnir”, sem hér var stofnað í haust með atbeina hr. Guðm. Sigurjónssonar, gek t fyrir samsætinu, og var því stjóm- að af formanni félags.ns. hr. Hannesi Péturssyni. Auk félaga Jóhannesar hinna is- lenzku, sat kona hans veizluna cg tvö börn þeirra. Jóhannes þakkaði með ræðu sæmd og góðvild er sér væri sýnd, og bauð að lokum öllu sam-ætis- fólki með sér til leikhúss, þ°ss hins nýja og skrautlega, þarsem hann sýndi listir sínar. KiTCHKNKK JAlUi Hann hefir æztu hervöld ,á Bretlandi og hafa Bretar míkiö traust & dug hans, forsjá, og herkænsku. Hann vinnur enn þ& sem ungur væri, þó komlnn sé fast að hálf8jötugu. Hann er kunnugri herm&lum hvarvetna I rlki Breta, cn nokkur annar maður og hefir gengrið ffá fyrirkomulagf herstjórnar & Ind- landi og Egyptalandi. Hann er reyndur maður í herstjórn og landstjórn og svo mikill fyrir sér, að það varður fram að ganga,,er hann vill vera láta, enda hafa r&ð hans aldrei skeikáð. — Fimm sinnum meiri snjór hefir fallið það sem af er þessum vetri, en á sama tímabili síðast liðið ár. Þetta á við héruðin í grend við Lethbridge. Era bænd- ur þar því nú þegar farnir að von- ast eftir góðri uppskeru næsta ár. — Kosinn er þingmaður í kjör- dæmi Sir James Whitney, hins látna stjómarformanns í Ontario og hlaut conservative kosningu, með 76 atkvæða meir ihluta. Herjað á Bretland Þrjár borgir á austurströnd Eng- lands, Hartlepool á Norðymbralandi, Whitby og Scarborough, nokkru sunnar .’ jti önuinni, hafa orðið fyr- ir skotum þýzkra herskipa, á þriðju- dagskveld. Skaðinn á byggingum allmikill, mannskaði lítill. Herskip- in. fjögttr að tölu, læddust að landi í þoku, að sögn. Landvamarskip Breta hafa barist við þýzk herskip á ýmsum stöðum. Þau sem á Hart- lepool skutu, leituðu þaðan undan landvirkjum. Samfastur sjóvarna- múr var sagður fyrir austurströnd Englands og hafa þýzkir læðst eða brotist gegn um hann, og þá sjálf- sagt ekki orustulaust. Bardagi stend- ur nú yfir í Norðursjó. Lausafrétt segir tvö þýzk herskip sokkin. Ttð- indin vekja uppnám um Bretland. Scarborough er nokkuð fyrir norð- an borgina Hull, hefir 40 þús. íbúa og mörg skrautleg hús; þar varð mikill eignaskaði. Hartlepool telur 90 þúsundir, skamt þaðan eru sterk vígi, sem varið hafa staðinn. — Eft- ir frásögn, sem höfð er eftir frétta- deild hinnar brezku stjórnar, hafa þýzkir flota úti á Norðursjó, og færa Bretar saman herskip sín til bardaga.. Þau viðskifti standa yfir þegar síðast fréttist, fyrir hádegi á miðvikudag. Minningarsjóður Dr. Jobs Bjarnascifcr. Aður auglýst ........... Frá Brandon, Man.: O. B. Olafsson.... .... „ E. Egilsson........... ~ O. W. Olafsson .... „ S. Bjarnason..'.í '.... Ragnar Smith .......... G. Johi.son.... .... .... Hclgi Stefánsson ........ Torfi Bjömsson .... ... $38,186.00 . __ $25.06 . __ 25.00 ._. 25.00 .._ 25.00 . „_ 25.00 .._ 10.00 . __ 4.00 __ 25.00 Verksmiðjur Edi- sons brenna. Fímm miljóna skaði. Aðal verksmiðja Edisons félags- ins gereyddist af eldi 9. desember. Eygglngar og áhöld sem bmnnu, eru tal.n $7,000,00x3 virði, en voru vátrygð fyrir tveim miljónum. Húsin sem brannu voru gerð úr stáli styrktri steinsteypu og var álitið að eldur mætti ekki granda þeim. Efnarannsóknarstöð!n var eirn hnsið þeim megin götunnar sem þessi hluti verksmiöjunnar st,óð, sem ekki brann. Haldið er að þrjú þúsund manns ver7i atvinnulausir um tíma vegna brunans. Um sjö þúsurd maans unnu alls á öllum verksmiðjum Edisons. En þeim hluta 'hennar sem andspænis stóð við götuna, varð forðað. Fjórir úr eldliðinu særðust til muna. Edison lætur þetta ekki mikið á sig fá. “Eg er meira en 67 á a gamall”, mælti Edison þegar b-un- inn var afstaðinn, “en eg hefst handa strax á morgun og byrja á að endurreisa verksmiðjuna.” Verkamenn sem að vinnu vom, komust allir heilir á húfi úr eld- inum. Frá Bantry og Upham, N. D.t S. S. Einarsson (B.) .......$25.00 W. G. Hillman (U.J ......... 25.00 B. T. Benson ^U.J.... ...... 25.00 Geo. Fréiman (U).......... 100.00 W- F. Hannesson YU.; ....... 25.00 Jónas Goodman (B.)_______ __ 25.00 Björn Ásmundsson rU.J.... -_ 50.00 Guðbjartur Jónsson (\J) ____ 10.00 Th. Breiðfjörð (IJ) .._______25.00 Gúnnar Einarsson (B)________12 50 Einar Einarsson rBJ......... 25.00 Jno. M. Johnson (U) ...... .... 15.00 E. J. Sigurðsson (B) ....___ 50.00 Jacob Sigurðssan (U)....____25.00 Walter Goodman (U) _____ ___ 10.00 Óskar Thordarson (U) ...... 15.00 Walter Arnason (B)......... 10.00 Thorst. Jóhannsson (B)______ 6.00 O. S. Freeman ^UJ__________ 25.00 Áfni Goodman (U) .......... 25.00 Sveinn Vestford (B)........ 50.00 j. j. Phinips ru;........... 25.00 Sveinn Pétursson (U).........25.00 Gísli Freeman ruj .......... 25.00 Sigurður .Sveinsson (B;..... 25.00 John Asmundsson ^UJ ........ 15.00 J. F. Hannesson fU)......... 25.00 Jón Sigurðsson rU) ......... 25.00 ! Victor Hannessón ^U) ..... 25 00 P. B. Hillman ^U) ....... 15.00 I B. Magnússon fU) ........ .... 25.00 1 S. Kristjánsson (U)....... 10.00 ] J. E. Westford ^U) ...... 125.00 ] G. E. Benediktsson (U).... 25.00 ; Stephen Johnson (U) .... 25 00 M. Wm. Davidson fU) ...... 25.06 : T. H. Thorsteinson, Kramer 25.00 Frá Edinburg, N. D.: Joseph Walter ....... ....$100,00 Stephen Eyjólfsson ......... 60.00 B. B. Haftson .............. 25.00 G. J. Erlendson............. 25.00 O. K. Ólafson .............. 25.00 Th. Sigmundson ............. 30.00 Halldór Árnason, Brú, Man. 10.00 B. J. Björnsson. Framnes P.O. 15.00 $39,57X50 Þjóðræknissjóður. Áður auglýst ........... $1,898.00 Mrs. B. Guðnason, Yarbo, Sask 2.50 W. G. Guðnason, Yarbo, Sask 2.50 Ben. Hjálmsson, Winnipeg .... 1.00 Kvenfél. í Mikley, Man..... 10.00 Lestrarfél Fróði Swan River 63.40 S. Símonarson, Wpeg........ 10.00 Arni Johnson, Mozart..... .... 10.00 Mattias Bergsson, Selkirk .... 5.00 Jóhannes Magnússon, Tantallon 5.00 Th. G. ísdal, Cloverdale .....20.00 Símon Johnson, Winnipeg .... 60.00 $2,087.40 Svo hafa bændur i Þingvalla nýlend« í Sask., lofað arði af uppskeru sinni næstkomandi haust. Th. E. Thorsteinsson.

x

Lögberg

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Lögberg
https://timarit.is/publication/132

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.