Lögberg - 21.01.1915, Blaðsíða 1

28. ARGANGUR
■r,>
Jarðskjálftar
á Italíu.
Þúsundir missa lífið.
Stríðsfréttir.
~Jv
WINNIPEG. MANITOBA, FIMTUDAGINN 21. JANUAR 1915
---------------------------------------------
NOMER 4/.
/ ...
JartSskjálfti stærri og geigvæn-
legri en dæmi eru til áður i sögu
Rómaborgar, dundi yfir þá frægu
borg og allan miðhluta Italíu a5
morgni 13. þ. m.
Mestan usla gertSi jaröskjálfti
þessi í lítilli borg er Avezzano
Herferð Tyrkja að engu orðin.
Svo ramlega kvetSa fréttirnar
aö, sem lokiö sé herferö ,Tyrkjans
í Kákasus. Sú herferöl var á því
grundvölluö, aö Tyrkir, meö hin-
um þýzku drekum Goeben og
Breslau, gætu variö skipaleiö milli
Miklagarös og Erzerum viö
Svartahaf og flutt vopn og vistir
sjóleiöina til liös síns er í Kákasus
baröist. Þá skipaleiö banna nú
Rússar, og var þvi um aö gera
fyrir Tyrkjann, aö láta til skarar
hedtir og liggur nálægt 65 mílum skríöa sem fyrst, áöur en birgöir
austur af Rúm. Sú borg stendur
eöa stóö því nær í miöju landi,
ekki alllangt frá rótum Velino
fjallsins. í borginni voru þvi nær
10,000 íbúar. Stendur þar nú ekki
steinn yfir steini. Meiri hluti
íbúanna varö undir rústunum, en
þeir fáu er lífs af komumst, em
flestir örkumla og hættulega særö-
ir.
í Róinaborg löskuðust mörg hús,
kirkjuturnar og fomar sögulegar
kyggingar skektust og gengu úr
skorðum og myndastyttur og
minnismerki brotnuöu og féllu að
grunni.
þeirra af vopnum og vistum kæm-
ust í þrot. Sumt liö þeirra var
sent inn yfir landamæri Rússanna
og fór miklar ófarir, sem áöur er
um getið. Síöan hafa bardagar
staöiö meö þeim, er Iyktuðu roeð
stórkostlegum ósigri Tyrkjanna,
helzt þarsem heitir Kara-Urgan.
Leyfar af Tyrkja her, rúmur
! helmingur af því liði, sem áhlaup-
iö geröi á Rússana, eru nú á baka-
leiðinni til Erzerum, sá partur
hans sem síðast fór og sjá átti við
áhlaupum, er gjöreyddur, og for-
inginn, Enver Pasha, farinn frá
liöinu á leið til Miklagarðs. Þýzk-
Vorir menn.
Sveit Canada manna, sem kend
er viö Patriciu prinsessu, er komin
slegið og æðisgengið er þaö kendi er ,í hans staö falið það vanda-
Ftílk í borginni yarö næsta ótta-1 um herforingja, Lange aö nafni,' a vigvöl, og hefir gefist vel Ýms.
ar sögur eru sagðar um afrek
hennar, en víst er, að þeir piltar
eru ódeigir og harðir af sér, hafa
verið í herferðum áður og 'horfst
í augu við vopnaöa óvini. Eitt-
hvað mun vera fallið af þeim. —
Á Salisbury völlum er sama rign-
ingin og hefir vosbúðin gert þaö
að verkum, að margir eruí veikir
orðnir, sumir segja 900 að tölu,
af ýmsum sjúkdómum. Mænu-
bólgu sóttin er stöðvuö, en lungna-
IxSlga og lungnakvef sækir enn á
vCru mest" liöiö. Svo segja kunnugir, aö her-
megn_,s varahöar. Annar' her bú8a æfin hafi veri6 hitl mesta
Tyrkja var sunnan ur Mesopota- þrekraun og mesta fur8a, hve ve
þoldi illa almenningur liðsins ‘hafi staðið
jarðskjálftans. Margir voru aö
heiman, því aö flestir voru aö
vimm sinni er aldan reið undir
borgina. Varö troöningur mikiil
um flesta telefóna, þvi öllum var
ant um að frétta af skyldfólki sínu
og vandamönnum og slysum og
skaða sem jarðskjálftinn haföi|
valdiö.
Páfinn var að flytja bæn er
jarðskjálftinn dundi yfir. Hagg-
a®i hann sér hvergi uns bæninni
var lokið, en síðan hefir hann ekki
látið sitt eftir liggja, að hjálpa
þeim sem haröast 'hafa verið leikn-
ir- Konungur hefir og sjálfur
tekið þátt í líknarstarfinu. Er
TOælt aö hann telji sér skyldara að
reyna aö létta þessa byrði þegna
sinna, en að skifta sér af þrætu-
málum hinna Noröurálfu þjóð-
anna.
Ótal þorp og bæjir um miöbik
landsins liggja svo aö segja í
1 ustum. Þúsundir manna flykkj-
verk, aö koma liöinu úr klípunni.
Rússar eiga aðeins fjögra daga
leið til Erzerum, þarsem Tyrkir
hafa 30,000 manna setulið, er mun
eiga að' taka skellinn af ílóttalið-
inu.
Rússar hafa tekið mörg þúsund
fanga af liði Tyrkja, og höfðu þeir
menn 'hvorki herklæði né tjöld.
Þegar Rússar umkringdu það liö
i skógi, fundu þeir 900 lík er lágu
helfrosin með byssumar í hönd-
unum. 1 þeitn her
stytta stríðið. En aö vísu sagði
fundurinn svo, að ekki væri við
því að búast að stríðinu linnti,
meöan nokkur þýzkur soldáti
| fyndist lifandi innan landamæra
Luxemburg, Belgiu og Frakk-
i lands. k
Þýzkir segja svo að: mannfall
j meðal bandamanna á Frakklandi
I síðasta mánuðinn hafi numið 150,-
1 000, en hjá sér hafi mannfalliö
I ekki verið fjórði partur af því.
' Bandamenn hafa sókt á síðustu
vikumar en þýzkir varizt, og kann
því að vera einiiver fótur fyrir
þessu.
Bretar þykjast vita fyrir víst að
þýzkir ætli að reyna aö skjóta lidi
á land á Englandi. Fyrir því
hefir stjórnin þar bannað að sá
komi í akra með ströndum fram
og engu sáöi má sá. er nær lengra
en fet uppúr jörö, þegar ávöxtttr-
inn er full sprottinn. Vírgirðing-
ar afar sterkar em settar með-
fram allri F.nglands austurströnd
frá Dofrum til Edenborgar og sum-
staðar skyttugrafir og jarðborgir.
Á vesturströnd Afríku berjast
Portugalsmenn viö þýzkar sveitir,
en ekki eru fréttir glöggar af þeirri
i viðureign. Austast í Afríku hefir
og komið til vopna viöskifta m.ð
- ------- ' enskum og þýzkum öðm hvom.
Iijónin höfðu dvalið þar, en höfðu Um 3000 tons af matvörum eru
farið burt þaöan þann sama morg- send á degi hverjum yfir Holland
un. Logn var veðurs, loft skýjað bágstaddra í Belgiu. og korna
og svarta myrkur. Englnn sá l«r gjafir aöallega frá Bretlandi
, , ,. og Bandarikjum og Canada. I
loftfonn, en skrolt lieyröist 1 oft- Brusse] sem er höfu6staSur lands_
'mu af velum þeirra. Hvort loft-
för Zeppelins eöa flugvélar hafi
veriö í herför þessari, er ekki um umgetnu löndum Þau ^
kunnugt. í’o er sagt aíi herskip hafa hreint ekkert ft ag Hfa nema
eitt brezlrt hafi skotið mður þessum gefnu málti6um. MatUT.
/eppelms flugdreka na.ægt strond|inn handa bornunum er búinn til
landsins. j sex stúrum eldaskálum. Fimm
Ýmislegt. slikir búa til mat handa fullorðn-
, . um, sem fá eina máltíðl á dag, og
Á sjó hafa lítil tiöindi gerzt. er hal(1jS lífinu í þeirn meö
móti.
Úr bænum.
Vikadreng vantar á Columbia Press.
Finnið ráðsmanninn.
N'lkulás Rússakeisari á hestbaki fyrir fylkingrum herliBs stns, sem
er aS leggja & staS til vígvallar.
Nokkrir af kaupendum Lögbergs
hafa sent því banka ávísanir, sem
hér eru að eins teknar með miklum
afföllum, Ráösmaður blaðsins biö-
ur kaupendurna að senda annað
hvort peninga eða póstávísanir sem
Ixirgun fyrir blaðið framvegis.
ins, er 5000 bömum gefnar tvær
máltíöir á dag af góöu fólki í hin-
um
miu, betur búinn, en
kuldann. Enn er nefnd stór fylk
ing af Kúrdum, voru þeir allir í
gæruskinnsúlpum og stóöui vel af
sér kólguna, en ekki skildu þeir
tyrknesku og vissu ekki annað, en
að þeim væri stefnt til stórrar rán-
farar. Alt var þetta liö Tyrkjanna
sem til fanga var tekið, hungrað
og í tötrum, en vel vopnað, og
ast að rústunum til þess að grafa j 'hraustlega haföi þaö barizt, en
upp og veita björg þeim sem með \ mikiö haföi skort á að forustan
Hfsmarki eru. Þegar þetta er rit- væri í góöu lagi. Fréttir segja
ab er vika síðan fyrsti jaröskjálft- agasamt í Constantinopel af sam-
inn fór yfir landið. Finnast þó særunj gegn Ungtyrkjum og sam-
enn nienn með lífsmarki, sem enga bandi þeirra við þýzka.
björg hafa getað veitt sér allan
þann tíma og margir þeirra legiðj Hjaðningavíg á Frakklandi.
^rá**uuum PST c‘bki getaö bjargaö: f>ar var síðast komið frásögn-
ser ut úr þeim.
óaglega hefir jaröskjáifta orðiö
vaft um endilangt landiö alla
þessa viku. Er fólk því orð ð svo
óttaslegið, að fáir þora aö haldast
iindir þaki, heldur láta fyrir
berast undir beru lofti, hverju sem
viðrar.
Ekki verður enn með vissu sagt,
bve margir haf imist lífiö, en
sjálfsagt netmtr tala hinna dauðu
^o-ooo og yfir 30,000 særðra hafa
veriö fluttir til Rómaborgar
®mur þó minstur hluti
þangað.
Sama máli er að gegna um
eipiamissi. Eftir Iausleguxn get-
gatum er haldið að hann nemi að
minsta kosti $60,000,000.
Enn berast fregnir af jarð-
^jalftum frá Sviss og suðurhluta
brakklands. Hafa þeir ekki enn
Sem bomið er valdið manndauða,
cn snjóflóð hafa runniö yfir jám-
brautir og tept samgöngur.
og
þeirra
— Alls eru
ræknis sjóös í
381,876
samskot til þjóð-
Canada orðin $2,-
í Moose Jaw hafa þeir tækk-
að kaup embættismanna bæjarins
um belming; lögmaöur bæjarins og
ögreglustjóri höfðu $3000 hvor,
a nú aðeins $1500 á ári héreftir.
• — Matvæli hafa hækkaö á Eng-
andi frá 17 til iq per cent og er
t sbipa eigendum kent um, aö
þeir hafi hækkað flutningsgjaldiö.
r búist viö aö stjórnin láti hefja
rannsókn þar að lútandi.
I.átinn er Phos Bain, er var
fometi Ottawa þings fyrir tíma og
mjog lengi þingmaðúr fyrir Went-
worth. Ont. Hann var Skoti af
gamla skólanum, traustur liberal
og vel virtur hvar sem liann kynt-
»st. Hann var yfir áttrætt, dó af
byltu.
inni er Frakka her sótti harðllega
á í Elsass og náði ýmsum stöðum
af Þjóðverjum. meö miklum rnann-
skaða. Þýzkir réttu hltita sinn.
þegar minst varði, með því að
demba þangað miklu liði og stöðv-
uöust þá áhlaup hinna. f Vogesa
fjöllum börðust þær liösveitir
Frakka, sem á skíðum fara, og er
svo sagt, að þær hafi unnið nokk-
uð á. Skæðust voru vopnaskiftin
við Aisne fljótið. Þar gerði gamli
Kluck áhlaup á vígstoðvar Frakka
með öllu sínu Köi, að keisara viðx
j verandi, og hrakti þá úr vigstööv-
um fyrir norðan ána. Urðu
Frakkar að hrökkva suður yfir
fljótið, en lengra varð þeim ekki
þokað, hvemig sem þýzkir hiimuð-
ust að þeim. Frakkar hafa lengi
búizt við áhlaupi á þessum stöðv-
um og sögðu þýzka búa yfir þeirri
ráðagerð, að kljúfa þar fylkingarn-
ar frönsku og brjótast þann veg til
Parisar. Við þessu voru Frakkar
búnir og stóðu fast móti hinni óðu
ásókn óvinanna. Svo er sagt, að*
keisari hafi orðið bæði hryggur og
reiður, er þetta áform mishepnaö-
t-A , „ „ .lum sáttum og afstýrt sem
Annars er það sama að segja af „
Ko„, „ - v , 1 maður þeim voöa, sem sjalfstæði
þessum vigvelh og að undanfomu, , . ,, ... e kw
a,1 , þeirra allra er buin af þeirn her
storbyssumar duna viöasthvar an >T , ... , , «
ntlófc , ,. , for, ef til hennar kemur. Fyrsta
atlats, en aöra stundina gera hvor- , • • .
c,„ s., • , 1 . • kastiö symst svo sem þeir eigi tult
ír um sig arasir a skotgrafir sinna1 v
þær þrantir af sér. Eitt af þvi,
sem varð liðinu aö miklu meini,
var þaö, aö skófatnaður sem liðinu
var fenginn hér í Canada, reynd-
ist illa, hélt ekki vatni og varð að
dmslum í leðjunni, svo að enginn
gat gengiö þurrum fótum tjalda á
milli. Nú er bætt úr þessu, af
brezku stjóminni, er sent hefir
liði vom 75,000 pör af vatnsheld-
um og vænum skóm, tvö pör
hverjum manni.
Þaö er sagt meö vissu, aö liöið
verði sent á vígvöll innan skamms,
sumir segja á þriggja vikna fresti.
Herfarir Rússa.
Þeir hafa sent liö suöur á Ung-
verjaland gegnum Karpatafjöll og
ætla aö koma því saman viö þann
her, sem sækir austur að landinu,
gegnum Bukovina. . f annan stað
sækja þeir á Austurríkismenn í
vesturhluta Galizíu og suðurhluta
Póllands. I þriðja lagi verjast
þeir þýzkum fyrir austan Varsaw
og í fjóröa lagi hafa þeir senti lið
vestur á bóginn, milli aðalstööva
Hindenburgs og Austur Prúss-
lands. Sá her hefir molað' alla
mótstöðu undir sig, hina síðustu
daga og þykjast menn vita, aö
honum sé í fyrsta lagi ætlað, að
kljúfa hinn þýzka her á Póllandi
frá aðalhemum og í annan staö að
banna Hindenburg aðflutninga, af
Þýzkalandi, ef auðið1 verður.
Kuldi og snjór virðist ekki baga
Rússann stórlega, miklu mtnna en
bandamenn á Frakklandi, þó við
harðari veðráttu eigi aö stríöa.
Sagt er, aö þýzkir áformi meö
Austurríkismönnum að senda 400
þúsundir inn í Serbiu og sýna hinni
afarhraustu smáþjóð í tvo heim-
lítil tíöindi
Einn neðansjávar bátuit Frakka
reyndi aö komast inn í Dardanella
sund en rak sig á sprengidufl neö-
ansjávar, en Tyrkir björguðu
skipshöfn af sundi. — Samnirgar
standa milli Bandaríkja og B.eta
útaf siglingum, er Bretar banna til
því
Grain Growers fundur
Yfir 500 fulltrúar frá félögum
jiýzkra 'hafna, en mjög vinsamlega <,ra’n Growers viðsvegar um vestur-
fer með þeim. Þýzk blöð eru 'an<t héldu fund í Brandon í vikunni
tekin að espa sig viö Bandaríkin sem leis- Margar merkilegar spum-
og brigzla þeim um vináítu viö ingar lágu fyrir þeim stpra fundi og
óvini þýzkalands, en lítiö bæta þau j var ráðið þar til lykta. Samþykt
fyrir málstað Þjóðverja með því. var að fá Dominion stjórnina til aö
Norðurlönd, eða Danmörk að I breyta til um mælikvarða á No. 1
minsta kosti, gætir þess vandlega I Northern hveiti, taka burt^ orðin
nú oröiö, að ekki séu fluttar vör- "Re<1 Fjfe-” Enn fremrfr var álykt-
ur úr því landi til Þýzkalands, sein leSgja bæri sérstakan skatt á auö
ckki er Ieyfilegt aö flytja á stríös-1 í* ób^ lbud' Fundur‘nn . W*
, J . r • v t bvi. ao nefnd væri skipuð af kom-
timum og er nu fann að banna . ‘ræktar Qg griparæktar mönnum til ag
útflutmng þangaö af nauösynjum. rannsaka alt viðvíkjandi ,‘cold stor-
Nýlega lagöi danska stjómin lög- age” og “packing houses”, sv'o og
liald á alt hveiti, sem fyrir fanst í um arðvænlegri sölu á gripum en nú
landinu og hefir sent fulltrúa til I býðst á markaðinum.
Englands til ráöagerðar. Sökin er, Fundurinn lýsti sig hlyntari vín-
aö England hefir þaö i hendi sér, sölubanni, skoraði á stjómina að
aö1 teppa alla aöflutninga til Norö-1 fera
urlanda, ef þaö vill, og það er
A sunnudagkveldið var kom það
fyrir á Gimli, að brotist var inn i
sumarbústað Dr. Brandsons þar í
bænum, og allmiklu stolið, eftir því
sein umboösmaður húscigandans, hr.
J. Vopna, þar á staönuin, skýrir frá.
Húsiö er á umgirtri lóö og bygð um-
hverfis. Þeim sem sumarbústaði eiga
á Gimli, mun ekki þykja þetta góðar
fréttir, og er vönandi, að bæjarstjórn-
in þar geri gangskör að því, að fyr-
irbyggja slika atburði framvegis.
Eldur í jarðgöngum.
J’egar umferðin var sem mest
að morgni dags og allir vagnar
fullir af fólki, kviknaði i fólks-
flutninga vagni i jarðgöngum í
New York. Eldlið þusti) að úr
öllum áttum og öllum sjúkravögn-
um og bifreiðum sem fáanlegar
voru var gert aðvart um að vera
viðbúin ef á þyrfti að halda. Var
í fyrstu haldið' aö tugir og jafnvel
hundruð manna hefðu farist, því
aö margir liöfðti mist meövitund-
ina í reyknum, en að eins ein
manneskja misti lífiö.
Þaö var nálægt dagmálum að
reyk tók aö leggja upp úr k>ft-
pípum er liggja niöur í jarðgöng-
um. Bar eldliðið brátt að, en mátti
þól lítiö að hafast, því aö ekki var
unt að komast aö eldinum. Varö
þeim það því að ráði, aö rifa upp
götuna og ryöja sér braut niður í
göngin. Gaus þar upp glóöþrung-
inn reykur sem gasop væri. Var
slökkvidælum þegar beint á e'.dinn
og dofnaði hann þá bráðlega.
Víða barst fregnin um borgina
og þusti fólk þúsundttm saman á
vettvang. Átti lögreglan fult í
fangi með aö halda forvitnum
flækingum nægilega langt frá eld-
liðinu, svo að þaö mætti vinna
verk sitt tálmanalaust.
Þegar tókst að lægja báliö, vortt
stræti rifin upp á löngum svæðum,
til j>ess að ná i þá sem bíðu ósjálf-
bjarga í göngtmum. Um hundrað
manns voru fluttir i sjúkrahús
nokktirra sem heldur kusw aö
skoraði a
ráðstafanir til að stofna veö-
_ I banka fyrir bændtir og samþykti að
,, . , v ., VT v , , læita öllu afli til að lögin um hagl-
ekkert vafamal, aö til Norðurlanda skaga ábyrgö kæmust í framkvæmd i
verður engum förmum hleypt, fyjkinu.
tuk
liggja heima'húsum, en einn fanst
örendtir.
nema vissa sé fyrir, að j>eim veröi
ekki skipað út þaðan! aftur til
Þýzkalands. Bretar og bandamenn
ætla sér að' vinna Þjóðverja með
því að sitja j>eim mat og aðra að-
flutninga, ef ekki tekst að buga
þá meö vopnum. Hvað siglingar
Bandaríkja áhrærir, þá kaupa
Bretar og bandamenn þeirra þá
farma, sem þeir bægja frá Þýzka-
landi, svo aö þegnar Bandaríkja
missa einskis í, nema þeir sem
reyna að læöa óleyfilegum varn-
ingi til Þýzkalands. Slíkur er
gerður upptækur, aö alþjóða lög-
um.
f Japan er hreyfing upp komin,
að fá sjálfboðaliða í allscóran her,
sem senda skal á vigvöll i Frakk-
landi. Japönum er hugur á að
reyna sig á vígvelli við hinn víg-
kæna þýzka her, en ekki er með
Uppástunga kont fram um J>aö, að
skora á stjórnina að semja og koma
fram lögum um að banna algerlega
tilbúningð og sölu áfengra drykkja
um endilangt landið. Sú uppástunga
var samþykt í einu hljóöi.
Enn fremur tjáöi fundurinn sig
fylgjandi atkvæðisrétti kvenna og
-einni löggjöf.
Mörg önnur mál lágu fyrir fundin-
um, sem var mjög líflcgur og starf-
samur.
ana. Óskandi væn,
Balkan þjóðímar gætu sæst 'heil-
emn
að hinar' V1SSU vitað, hvað úr þvi veröur.
motstöðumanna. Með: því móti
hafa jæir unnið nokkur hundruð
fet eða faðma, en yfirleitt má
segja, að hvorki reki né gangi.
Alstaðar hefir snjóað á norður
Frakklanrli, milli fjalls og fjöni,
svo að víðasthvar hefir tekið' fyrir
áhlaup hina síðustu, daga af þeirri
ástæðu. Mjög verður mönnum
skrafdrjúgt hvað valda muni hinni
óvenju miklu úrkomu á vígslóð-
inni og í nálægum löndum, og þykj-
ast vita fvrir víst, aö það sé sköt-
unum að kenna.
í fangi meö hinn stórvaxna Russa,
sem alstaðar hefir haklið sinu fvrir
þeim upp á síðkastið.
Herferð í lofti.
A þriðjudágs kvehliö komu
þýzkir loks á loftförum til Eng-
lands og Jæyttu sprengikúlum á
ýmsa staði nálægt austurströnd
landsins norðantil. I Yarmouth
urðu þær fjögra manna bani, en
víöa uröu eignaspjöll og meiðing-
ar af þeim. Loftför þessi reyndu
að eyðileggja höll kontings, Sand-
ringham. en tókst ekki. Konungs-
Af harðstjóm þýzkra í Belgiu
eru enn sögur sagðar. í einum bæ
höföu borgarar borið öll vopn í
einn stað, samkvæmt boöi þess
herstjóra, sem þar haföi stjóm.
Annar kom í hans staö, sá vopna-
bynginn, varð æfareiöur og lagði
stór gjöld á bæinn fyrir aö fremja
slíka ósvífni, aö safna öllum vopn-
um á einn stað. Kardinálinn
Mercier, æzti maður kirkjunnar í
Belgiu tjáöi sínum trúarbræörum,
að í hjarta sínu bæri peim engin
skylda til hollustu viö þá sem nú
réðu landinu. Þaö hirðisbréf var
gert upptækt og kardinálinn liafö-
ur í gæzlu.
Sosialistar af ýmsum löndum
hafa sent fulltrúa á fund í Kaup-
mansahöfn til að heirnta að ráð-
stafanir veröi strax gerðár til að
—Verzsunarbúð Hudsons Bay fé-
lagsins og pósthúsið í Fort Alexand-
e^ Man., brann til kaldra kola á
sunnudagsmorguninn og varð engu
bjargað. Einn af starfsmönnum fé-
lagsins svaf i búðinni og beið hann
bana er búðin brann.
— Indiánum fjölgar talsvert í
Canada. Nú sem stendur mtinu
þeir vera nálægt 110,000 og dauös-
föllum meöal þeirra fækkar óðum,
því meö hverju ári sem líöur læra
þeir betur og betur aðl lifa eftir
heilbrigðisreglum nútímans.
Hugulsemi herjöfra.
T>eir sem i mestum stórvirkjum
standa, virðast oft taka eftir þvi,
sem aðrir láta sér í léttu rúmi
liggja Þessi saga er sögð um Lord
Kitchener;
Kona nokkur, sem átti fimm sonu
i brezka hernum, lá fyrir dauðanum.
Eina ósk hennar var sú, að fá að sjá
þá, áöur en hún dæi. Fjórir þeirra
voru viö heræfingar á Englandi og
komu heim innan sólarhrings og ferð-
uöust á kostnað hins opinbera. Firnti
sonur hennar var á Frakklandi og
voru því litlar likur til að hún fengi
að sjá hann. Einn af foringjum
sáluhjálparhersins sendi hermála-
skrifstofunni skeyti um þetta og
fékk þaö svar, með undirskrift
Kitcheners sjálfs, að ef unt væri að
finna son ekkjunnar, J>á væri honuni
heimilt að heimsækja nióður sína.
Náöi hann einnig heim, áður en
móðir hans dó.
—James nokkur Skeffington á
Rhode Island liggur i spitala eftir
uppskurö. Hann hafði verið að
bursta á sér tennurnar, en misti tak
á verkfærinu svo J>að fór alla leið
niður í maga. Nú er hann á góðum
batavegi.
Deiluefni sjálfstæðis-
foringjanna.
Tvent er það aö minstaj kosti í
sjálfstæðisbaráttu vorri, sem allir
menn ættu að sjá, að vér verðum
að gjalda varhuga viö.
Annað er það, að gera ekki neitt
það að deiluefni við konung vom
eöa Dani, sem ekki cr trygging
fyrir aö vér getum orðið sammála
um sjálfir. Hitt er það, aö gera
ekki neitt að deiluefni annað en
það, sem vér getum gert oss vonir
um að gera öðmtn þjóðtim skiljan
^ legt — ekkert annað en það, er
— Tvrkir hafa sett frá völdttm vakið getur samhtig með oss hjá
hinn þýzka aðmírál Suchon, sem óhlutdrægum, frjálslyndum og
stýröi hinum tyrkneska flota i skynsömttm mönnum.
Þá vom reistar á flutningi sér-
mála vorra í rtkisráöinu rikisrétt-
ar-kenningar, er vortt oss í óhag,
eða að minsta kosti ottuðúst Is-
lendingar að slíkar kenningar yrðu
reistar á [h?ssu fyrirkomiulagi.
Nú er þetta orðið á alt annan
veg.
Nú hefir það verið viöurkent af
öllum, jafnt Dönum sem íslend-
iugnm, jafnt konungi sem alþingi,
að það sé sérmáf vort, hvar mál
vor sétt flutt fyrir konungi. Þar
áf leiöandi veröa engar kenningar,
sem oss em i óhag, reistar eftir-
leiöis á því, að mál vor séu flutt
í tikisráðinu. Þaö er alíslenzk
stjómarráöstöfun. sem breyta má,
hvenær sem stjórn vor kemur sér
saman um það Við konung.
Nú er líka svo komið, að ekki
er nokkur Islendingur til, sá er viö
stjórnmál fæst, sem vill fá Is’ands-
inálin út úr ríkisráðinu, meðan
samband vort við I>anmörk er aö
ööm leyti óbreytt. Allir em farn-
ir aö sjá, aö það gæti veriö oss
mikill óhagur að taka málin út úr
ríkisráðinu. Það afstýröi ekki að
neinu leyti afskiftum Dana af
málum vomm, ef J>eir heföu
nokkra tilhneigingu til }>eirra af-
skifta. En það færði slík afskifti
aftur fyrir tjöldin.
Deilan er nú eingöngu um þaö,
hvort konungur á aö mega ákveða,
aÖ flutningtir sérmála vorra skuli
fara fram í ríkisráðinu, meöan
samhandiö milli landanna helzt aö
ööm leyti óbreytt — meöan þetta
fyrirkomulag er oss ‘hagkvæmt,
eftir því sem vér tslendingar lit-
um sjálfir á.
Ástæöan til þess aö konungur
heldur Jæssu fram, er sú, aö hann
vill hafa fulla trygging }>ess, aö
þau máJ, sem stjóm vot lcggur
fyrir hann, séu í raum og vera ts-
Ienzk sérmál, og aö með þeim mál-
um, sem Danastjóm leggur fyrir
hann, sé ekki farið inn á islenzk
sérmálasviö,
Oss virðist óhjákvætnilegt, aö
kontingur fái þessa tryggingu meö
einhverjum hætti. Vér Islend ng-
ar höfum ekki bent á neina aöra
aðferð við J>að, en þá, sem nú er
notuö — þá aðferðina, að flytja
málin í rikisráðinu. Og sá flokk-
urinn, sem nú hefir völdin í land-
inu, hefir tjáö sig meö öllu ófáan-
legan til }>ess aö seroja um nokkrar
breytingar á sambamli landanna.
Þar sem rnálið hortir nú svona
viö frá öllom hliðum, }>á er þaö
óhugsanlegt, aö allur Jx>rri Islend
inga geti stutt foringja sjálfstæö-
ismanna í því þrefi, sem }>eir ‘hafa
byrjaö á við konunginn. Vér trú-
um ekki ööru en aö rnikill meiri
hluti fslendinga liti svo á, þegar
þeir hugsa málið með gætni og
stillingu, að þetta þref út af ein-
skisveröu efni sé hin mesta fásinna
og osamboðið islenzkum stjóm-
inálamönnum. Svifti þaö oss færi
á að brevta stjómarskrá vorri, og
að eignast löggiltan J>jóöfána, eins
og helzt eru horfur á, ef þessir
sjálfstæðisforingjar fá aö ráða, }>á
væri þaö ekki umlarlegt, þó aö
mönnum fyndist þetta þref nolck-
uð dýrt — í viðíbcát við það, hvaö
j>að er fánýtt og vitlaust.
()g ekki öfunduðum vér þann
mann, sem tæki sér fyrir hendur
aö koma öömm þjóðum, svo sem
Englendingum, Frökkum eöa
Bandarikjamönnum, í skilning um
þaö, aö í þessu máli geti verið aö
tefla um heill þjóðarinnar.
Þessar þjóðir mtmdu skilja þaö,
ef deilan væri um þá kröfu vora aö
veröa sjálfstætt ríki. Þær mundu
Hka skilja það, ef deilan væri um
skilnað við Dani, svo fratnarlega
sem vér gætum fært sönnur á þaö,
að sambandið viö þá væri oss tií
tjóns. En í engu landi mundii
þroskaðir stjórnmálamenn hafa
samhug meö því atferli aö leggja
út í deilu við konung og stofna
dýrmætum réttinda-auka í voöa út
af öðrum eins hégóma eins og
þeim, sem sjálfstæöisforingjamir
eru nú aö rífast um.
—Lögrétta. ..
Svartahafi, vegna þess, að ‘honum
tókst ekki aö halda skipaleiðinni
opinni og óhultri milli Constantin-
opel og Erzerum.
4/L20 þýzkir og austurrískir bæj-
arbúar hafa sagt til sín á þar til heyr-
anrii skrifstofu. aö 211 Colonv stræti.
Isl. Liberal klúbbur-
inn býður Conservatíva
klúbbnum að þreyta við
sig Pedro kappspiln. k.
m,- T ”7á fert’ þriðjudagskveld lá Good
inm, er ekki svo hattaö. r j o
Deiluefnið er, ems og menn vita, Xdliplflr Hall. Komið
ekki þaö, hvort mál vor eigi aö . . . f
flvtja í ríkisráöinu eöa ekki. timSnlega, SVO h<£gt SC
Fyrir nokkrum ánim var deila j "Y j* • / ,/
um þaö. Það var ekki óeölilegt. Dyrjj3 3 retlUTO tlTOtl.
Því deihiefni,