Lögberg - 21.01.1915, Blaðsíða 2

2
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 21. JANÚAR 1915.
Járnbrautir á Islandi.
Eftir Jón horláksson.
HvaSJ œtlar þjóðin sért
Ein af fyrstu spurningunum,
sem fyrir manni veröur þegar ræS-
ir um jámbrautarmáliö, er þessi:
stofn í heiti einhvers hlutar,
kemur þaö vitanlega af því,
frumþjóðin átti nafniö til, og þá
hlaut hún líka aö eiga hlutinn, og
nota hann. Þannig má sjá, aö
frumþjóðin hefir haft uxa, kýr,
hunda, geitur, svín og kunnað aö
[ vefa. Og hún hefir notaö vagna.
. .Er nokkurt vit í því að ætla sér: En árið 1874 eftir Krists burð var
að leggja jámbrautir um Island ? j notkun vagna ekki til á íslandi.
Eins og vant er aö vera, veröur Hún var svo gersamlega lögð nið-
þeim greiðast um svörin,, sem ur, og það fyrir löngu, aö ef nafn-
hugsa grynst og vita minst. Þeir ið á vagninum hefð'i ekki geymst í
eru ekki lengi í efa. Þeir svara bóklegum fræðum þjóðarinnar, þá
hiklaust nei. Þeir bera þaö fyrir hefðum við núna seinustu árin
þá floti að myndast, og efast enginn náð fullkomnun, eöa til annara
að j um að hann muni vaxa hratt unz landa, sem bíða eftir fólkinu meö
hann hefir náö fullri stærö eftir öll skilyröin fyrir fullkomnum at-
fólksfjölda. Hiö eina„ sem enn vinnurekstri tilbúin ? Þaö er að
er áfátt í þessum efnum, er það, vísu mögulegt, að blinda fólk um
að vér getum ekki smíöaö gufa- j stundarsakir með fánýtum gyll-
skipin sjálfir. Eii það er eins ingum og tali um ættjaröarást,
víst og 2 og 2 eru 4, að þaö líða svo að það sjái ekki sín eigin
ekki nema örfá ár þangað til vesælu lífskjör, en halda menn
skipasmíðastöð fyrir botnvörpunga: virkilega að nokkurt land gHi
og skip til innfjarðasiglinga verður. grundvallað framtiö atvinnuvega
sett á stofn í Reykjavík. Sem sinna á slíku? Er það) ekki auö-
stendur bíður þetta eftir því að séð, að þegar menn sjá aö þeim er
liærinn komi sér upp rafmagns- j boðiö upp á verri lífsskilyrði en
stöð. Og þegar svo er komið, öllum öörum, þá foröa þeir1 aö
sig, að þetta land sé svo miklu orðið að búa til nýyrði fyrir þetta stöndum vér öðrum þjóðum jafn-jminsta kosti börnunum sínum
strjálbygðara og f itækara og fá- þarfa þing, sem forfeður alira fætis í þessum efnum. j burtu, sjá um að koma þeim inn í
mennara en önnur lönd, að þjóða i Norðurálfu þektu og not-j Þá nefni eg húsagerðina. Vitan- j cinhverja atvinnugrein, innan
ókleift sé að leggja um þaö jám- uðu, en engin þjóðanna haföi týntjlega vantar afarmikið á þaö, aö lands eöa utan, sem býöur upp á
bratitir. Þetta segir hver öðrum, niður aö nota nema vér. j enn sé búiö aö byggja nóg af ný- j |>olanleg eða ineðallífsskilyrði,
og af þvi að nógu margir segja Meö öðrum orðum: Að því er tísku húsum fyrir landsmenn, og|ekki lakari en það. Þær mestu
það, þá trúa flestallir. En einstöku snerti flutninga á lan li stóöum vér óvist hve fljótt þaö gengur, er
menn, sem þykjast vera meiri árið 1874 hér um, bil á steinaldar- meðal annars komið undir því, hve
spekingar en fólk flest, bæta vfð: j menningarstigi. Hve mörg ár vér vel sækist fram á öðrum sviðum.
Og svo eiga þær alls ekki vði hér, vomm á eftir samtiöarþjóðum vor- j En hitt er vist, að nú erum vér
jafnvel þótt kleift væri aö gera uin verður aldrei sagt. Það ei:t er byrjaðir að byggja jafntraust hús
þær. j víst, að þau em fleiri en almanak- og aörar þjóöir. Vér höfum lært
Þessi spuming hefir auövitað ið telur frá sköpun veraldar. það núna á siðustu 10 ámniun, og
oröið fyrir mér líka. Eg hef reynt Vel mætti nefna annaö dæmi j það má telja að nú fyrir fjóram
árum síðan sé þetta byggingarlag
— steinsteypuhúsin — oröið hið
almenna byggingarlag alþýðu í
kröfur, sem gera má til fólksins i
þessu efni, eru þær, að meöan ver-
iö er aö vinna að fullkomnun at-
vinnuveganna, .vinna aö því að
skapa þau skilyrði fyrir velmegun
og hagsæld, sem þetta land vantar
en önnur lönd hafa, — á meðan
láti menn sér lynda vonina um
góða framtíð i staðinn fyrir viss-
una um hagsæla nútið. En að
ætlast til þess af mönnum, að þeir
striti við atvinnugrein undir óvið-
unandi skilyrðum, og án vonar um
að skilyröin verði bætt, þaö er
sama sem að heimta af fólkinu aö
það I'ifi eins og hugsunarlausar
skepnur.
—Lögrétta
Frá
mer.
að gera mér grein fyrir svarinu, og upp á þessa átakanlegu kyrstööu í
ætla aö reyna að gera öörum skilj- verklegum efnum. Eg tala ekki
anlega þá niöurstööu, sem eg hef um kóngsverzlunarhúsin eða önn-
komist að. En eg verö fyrirfram ur slík, sem erlendir drotnar höfðu landinu. Mikið er eftir ógert, en
aö biöja afsökunar á þvi, að hvorki reist hér, og ekki heldur um slik svo langt er komið, aö þau hús,
verðtir svarið, né ástæöur mínar alveg einstök dæmi innlendrar sem vér nú byggjum, eru eins var-
fyrir þvi, eins stutt og laggott eins; framtakssemi sem Viðeyjarstofu, anleg og yfirleitt eins vönduö og
og svörin hjá fjöldanum. heldur á eg við húsagerð alþýðu. þau hús, sem bygð erti i semskonar
Er nokkurt vit í því aö ætla sér Hver var framförin þar frá land-! tilgangi eða til sömu nota í menn-
aö leggja járnbrautir um tsland? namstið? Jú, menn höfðu tekið ingarlöndunum. Allir vita að þaö
I raun og vera er þessi spuming Þa ný'breytni upp að hafa gler i tekur tíma að húsa ált landið að
svo ósanngjörn, að það er liart að gluggum. Þar meö held cg aö nýju. En hverjum dettur í hug að
þurfa að svara henni. f öðrum framfarirnar í þeirri grein fram að I þjóðin hætti, fyr en öll hennar hús!
menningarlöndum — undar.tekn- 1 874 séu upp taldar, en afturförin, eru orðin jafngóð eins og hús ann-
ingarlaust — hafa rnenn í sífellu sem oröiö haföi á ýmsa lund, ótal- ant þjóða.-' Það var ekki von aöjvið máttum ei sitja i sólskins hlíö
verið að leggja jámbrautir síðustu m- En hvað leið þessu hjá öðrum neinn þyrði að hugsa slíkt stór- og saman i vorsins faömi þreyja,
áratugina (1 70—80 ár). Al-taðar þjóöum? Yfirleitx xyrir löngu ræði 1874, sem það að húsa alt þú sást mig þá burt var sumar tið
er þetta talin stærsta nauösynin í lokið viö að’ byggja varanleg hús landið meö ramgeröum steinltús-! 0g síðasta Rósin var að deyja.
innanlandsmálum, og um leið öfl- yfir öll landanna börn, hús, sem j um. Það var afsakanlegt, þó
ugasta lvftistöngin fyrir atvinnu-! aldrei era rifin vegna þess aö þau menn sæu ekki þá hvert var ætl-j V'ið heyrum ei oftar horfinn hljóm
vegina. Þess vegna lægi nær að ?efi ekki staðið lengur, heldur að- unarverk þjóðarinnar í þessari j né hallir byggjum úr rústum vona.
eins vegna ]>ess, að þegar þau eru grein. En þeim mönnum er engin Eg felli mig ei við fallinn dóm
orðin nokkurra mannsaldra göm- j bót mælandi, sem ekki sjá takmark-! þó forsjónin vildi stjórna svona.
ul, þá þykja þau ’ekki nógu rík-1 iö né skilja ætiunarverkið nú.
mannleg lengur. Mismunurinn á Fleira má nefna. Símasam- )*var er Þa® Jjós sem lýsti mér
verklegri menningu hér og annars- j bandiö við umheiminn og innan- *>a '°kkanflt sa myndir þínar?
staðar 1874 sést máske einna bezt
á þvi. að bera saman íslenzkt höf-
spyrja:
Er nokkurt vit í því að leggja
ekkx járnbrautir um ísland?
Þannig ætti spurningin að vera.
Þá væri hún sanngjöra. Svar-
skyldan og sönnunarskyldan á aö
hvíla á þcim, sem halda því fram,
að ísland sé einstæð og sérstök
undantekning frá reglu, sem ann-
ars gildi undantekningarlaust úm
heim allan. Slík kenning er, að
órannsökuöu máli, svo ótrúleg, að
það er ekki nema sanngjamt að
heimta af þeim, er hana flytja, aö
þeir leggi fram rökin. En af því
að eg býst viö að bið yrði á sönn-
unum1 frá þeim fyrir )>essu fárán-
lega undantekningar-töii Islands,
sem þeir halda frani, J>á ætla eg i
lands. Hvar stóðum vér í því efni ^ Þa® húmar nú aS og.hrísUut ber
1874? Hvar stóðum vér fyrir 10 ' hjarn,nu telur raunir sinar.
árum síðan? Landið var einmana
úti í hafi, likast einstæðingi,
uðbé>I — torfbæ, þykir afbragö ef
i hann hrynur ekki áðúr en harai er
J 100 ára — og böfuðbó! til sveita í
j nágrannalöndunum, ramger og
fögur, standa mannsaldur eftir
-mannsaldur, geyma kynslóð eftir °g hvað þeirra eigin landi leið.
kynslóð, og vekja hjá hverri nýrri Þorskurinn og síldin óöu umhverf-
kynslóö virðingu fyrir dugnaöi j is Iandið, án þess að neinn vissi
forfeöranna og lotningu fyrir aldri hvað þeim leið, nema þær fáu sálir,
óðalsins.
Eða skip>akostur landsmanna.
Annarsvegar afturför, sennilega til
muna frá landnámsöldinni, en hins
þetta sinn að lofa þeim að beina!
.,. . , vegar hia oðrum þjoðum œr ham-
sinni spumingu til min, Jió hun .. ; , . J 1 ,
1 1 hleypu-framfanr, sem gufuveln
osanngjorn se. __■'f,, ___x ’ , , ,6
Mig langar þitt heyra hjartans lag
^ , sem|og hyldýpið þinnar sálar kanna j
a ,!r 'a a ^ ,Cym ’ . °p, smennjog svífa með þér einn sólskins dag
huktu hver a sinni þufu, an þess: Sl]8ur ; ,öndin hugsjónanna.
að vita neitt hvað hemunum leiö
Við svala lind vil þér sitja hjá
og súpa úr brunni náttúrunnar. [
Þá myrkrið hverfur viö munum sjá j
myndir, sem áður voru ei kunnar. J
Aöu
r en ver
sem beinlinis og líkamlega ráku sig
á torfumar. Slyngir. erlendir við-1
skiftamenn verzluðu meö allar
okkar litlu afurðir, settu veröið á
]>ær eftir þvi sem Jjeim hentaði, án
þess að við, seljendur J>ó aö nafn
Úr undinni drögtun eitur hjör
þar angandi loftið til sin Iokkar, j
J>á setur ei heimur fingraför
á frumgræddu sálar blómin okkar. j
hleypu-f ram farir,
og skrúfan gerðu, auk þeirra miklú 1 inu til, hefðum neina hugmynd um
nálgumst svarið, framfara> sem oröfð höfðu á segl- hvað verið var að gera viö J>ær —
verður nauðsynlegt að litast nokk-j skijxtgerð og siglingum. fyr en löngu eftir dúk og disk. En
nð um, bæði í tíma og rúmi. Þannig mætti halda áfram að hvað erum við nú komnir langt;
Þegar vér fengum sjálfsforræði j telja. Svona stóðum vér 1874,1 áleiðis i jæssu efni? Stöndumí
i fjármálum, árið 1S74, voru tima-i langa-langt á eftir öðram þjóðum eftir 3—4 ár fullkomlega jafnfæt-
mót í sögu J>jóðarinnar. Saga verk-j i verklagum efnum, meði nýfengið : is hvaða menningarþjóð sem er að!
legra framfara frá landnámsöld stjórnfrelsi og fjárforneði upp á J>ví er simasambönd snertir! hér
og fram að því ári var fljótsögö. j vasann. hefir sannarlega verið hlaupinn
Til hvers átti nú að nota lög-1 harður sprettur — enda lá við upp-
gjafarvaldið og f járforráðin ? j reisn í landinu. En 10 ára afmæli
Hvaöa verkefni lá fyrir hinu end- j “Bændafundarins” er ekki. fyr en!
urreista löggjafarþingi og hinni næsta ár, og bezt að bíða með að
Það liggur viö þaö sé leiðinlegt
þá löng og köld eru vetrar kvöldin,
að sitja í algerðri sálar nekt
í svarta myrkri á bak viö tjöldin.
• )/ R■
.í /rrti-y
Fréttabréf.
Réttast hvgg eg að hún verði sögð
með tveim orðum: Algerð kyr-
staöa. Vitanlega samfara örlitlu
iði ým st fram. eða aftur. En
menningarlÖndin höfðu aðra söuu frjálsu þjóð?
að segja, ekki síst frá næstu ára-i Það liggur við að óþarfi sé aö
tugunum ]>ar á undan, eftir aö spyrja sliks nú, svo blasir svarið
eimski| og járnbrautir komu fram við öllum. Vör höfðum fyrir 900
á sjónarsviöiö. Þar höföu áls-járum staðið jafn framarlega í
staðar orðið stórkostlegar framfar- flestum efnum og nágrannaþjóðir
ir. sem höfðu aukið auðlegö þjóð- vorar, og feti framar á sumum
i minnast hans þangað til.
Það má telja fleira. En því
miður mætti líka nefna ýms svið
atvinnumála og verklegra fram-
kvæmda, þar sem vér eram enn svo
skamt á veg komnir, að ókunnugir
menn gætu vel ímyndað sér aö
anna langt fram úr því, sem menn, sviðum, en vorum komnir svo menning okkar væri að halda áfram
hafði órað fyrir áður. Vér vorum langt aftur úr, að hinar þjóðimar
komnir aftur úr. vorum orðnir höfðu týnt oss úr tölu sinni. Hvað
langt á eftir öllum menningar- gat verkefnið verið annað, en að
þjóðum i verklegum efnum
atvinnurekstri.
til eilífðar að vera eftirbátar ann
ara. Þetta á sérstaklega við um
annan aðalatvinnuveg landsmanna.
um
Þetta er nú öllum kunnugt. En
máske er ckki öllum ljóst, hvað
langt vér vorum orðhir á eftir
timanum. Mætti skýrra J>að með
einu dæmi.
í byrjun 19. aldar gerðu fræði-
menn þá Uppgötvun, að flestar
þjóöir í Norðurálfunni, og nt>k r-
ar í Austurálfunni, eru runnar af
sama stofni. eða eiga kyn sitt að
rekja tii frumþjóðar einnar, sem
lifað hefir endur fyrir Iöngu. miklu
fvr en vér höfum nokkrar s'gur
af, líklega mn það Ieyti er ciröldin
hófst í heiminum, Jægar mennirnir
fyrst fóru að nota málma til vopna
og verkfæra. Það voru málm-
fræöingamir. sem drýgstan skerf-
inn lögöu til |>essarar merkil gu
uppgötvunar, með þvi að þéír
fundu skyldleika milli tungumála
þjóðanna, og varð sapnað, að sá
skyldleiki stafaði af skyldleika
milli þjóðanna sjálfra. Þær höfðu
kvíslast út frá frumþjóðinni eins
og heill ættbálkur, og er þjóðbálk-
ur J>essi nefndur ýmist hinn ariski
eðá indóevrópiski. Mönnum er
enn ókunnngt um hvar frumþjóö
þessa þjóðbálks hefir búiö, en
ýmsa vitneskju hafa menn um
þaö. hvernig menningarnstmd
hennar hefir veriö áður en af-
springur hennar byrjaöi að kvísf-
ast frá henni. Þær upplýsingar
má meöal annars fá úr tungumil-
unum. Ef allar hinar skyldu
þjóöir nú á tímum hafa sama orð-
‘>g 1 II- ná }>eim? Komast jafn framarlega; landbúnaðinn, og J>ær verklegu
| og þær i hverskyns menningu. framkvæmdir, sem hann verður að
Ekki er eg viss um aö þ.im heift- j grundvallast á til J>ess að standa
urstnönnum, sem áttu sæti á fyr-ta jafnhliða landbúnaði annara þjóða.
löggjafarþinginu 1*575, nati veriö1 Hn samt fullyröi eg og staðhæfi,
verkefnið fullkomlega Ijóst, eða að J f® markmið allrar okkar viðleitni
Jæir liafi þorað aö hugsa svo hátt. I' verklegum efnum er það, aö kom-
Þeim yar líka full vorkunn, vegna
J>ess hve langt vér vorum orðnir á
eftir. En 'hvort sem [>eim var ætl-
unarverkið full-ljóst, eða meðvit-
undin um það aðeins leyndist hjá
|>eim, þá er hitt víst, að J>eir lögöu
hiklaust á brautina, hófu eftirreið-
ina á eftir gamla samferftaf jlkinu,
sem síðar mun að vikið. Og ef vér
Hturn á, hvað okkur hefir sókst í
áttina, síöan 1874. þá fer að verða
vandálaust að sjá það, að vér eig-
lim ekki aö láta framsókn vora
enda meö svefni í einhverjum þeim
áfangastað, sem forgönguþjóðiraar
eru nú búnar að yfirgefa, heldur
eigum vér að halda áfram í strik-
lotu þangaö til við náum þeim.
Hvað erum við þá komnir áleið-
is síöan 1874? Eg byrja á því
síðasta, sem eg nefndi áðan, það
er skipakostur og sjómenska. Eft-
ir 900 ára kyrstöðu, eða vel þaft,
höfum vér nú á tveim áratugum
tekið svoleiðis sprett, að fiskifloti
vor er aö gæöum fullkomlega á viö
fisldflota hverrar annarar þjóöar,
og að stærð meiri en flestra ann-
ara aö tiltölu við fólksfjölda, og
)x> svo hraðvaxandi, að öllum
finst þetta, sem nú er, vera aðeins
örlítil byrjun. Fiskimenska öll á
hæsta stigi. Nýtískuverzlunar-
ast jafnlangt öðrum þjóöum, og
ekki er vel að verið, fyr en vér í
einhverjum efnum sköriun fram
úr.
Enginn má skilja Jietta svo,
sem eg heimti að þessi ffunenna
þjóð nái fullkomnun í öllúm J>eim
einstöku verklegu viöfangsefnum,
sem menningarþjóðir nútímans
hafa með höndum. Verkaskifting
á sér staö, ogf verður að’ eiga sér
stað, meðal þjóöanna eins og meðal
einstaklinganna i hverju þjóftfé-
lagi innbyrðis. En hitt er min
meining, að 5 öllum Jæim atvinnu-
greinum, sem vér stundum, eða
þurfum að stunda, verðum vér að
komast svo langt, aft þar stöndum
vér öörum jafnfætis. Meö þeim
samgöngum milli landa, og sam-
kepni milli landa, sem nú gerist,
er það bamaskapur aö hugsa sér,
að neinn atvinnuvegur geti þrifist
í einu lanli, ef skilyrðijt fyrir sam-
vinnurekstrinum eru mikíú verri
þar en í öllum öðrum löndum.
Hvaða afl á að hamla því fólki,
sem fæðist til slíkra kjara, þar sem
ósigurinn i samkepninni, með þar
af leiðandi vesaldómi og vondum
lifskjörum, er fyrirfram sjáanleg-
ur, frá því aö leita til annara at-
vinnuvega i sama Iandinu, sem hafa
Springvilla, Utah, 6. jan. 1915. |
Herra ritstjóri Logbergs!
Siðan eg skrifaði seinast i Lög-
l>erg — sem var 30. ágúst næstl.—
hefir fátt l>orið til tíðinda í þessum
1>æ. Heilsufar manna er gott og
velliöan fólks að' sama skapi, því
hið umliðna ár var yfirleitt mjög
gott, J>rátt fyrir þann hnekkir er
varö síöasta sumar á “alfalfa”
heyi sökum “weevils” er eg mintist
á í minu fyrra bréfi.
Tíðin í alt haust var hin indæl-
asta, J>ar til i desember aö brá til
frosta og það svo mikið, aö um og
eftir miðjan mánuðinn var frost-
harkan svo mikil aö það komst 2
stig fyrir neðan Zero einn morgun,
Eftir jólin vægði nokkuö aftur og
sýndist sem ætlaði aö bregða til
snjókomu, en mjög litið hefir orö-
ið úr þvl enn sem komið er; J>ó
snjóaöi dálítið þann 5. þ. m., svo
nú er hér tim bil 5 þumlunga djúp-
ur snjór. Menn hér óska eftir aö
fá mikinn snjó i fjöllin á vetrin,
því á þessti stendur aöal lífsspurs-
málið, þar allur jaröargróði hefir
sinn vökva frá áveitingavatni.
Eg mintist á i minu fyrra bréfi
að eg gat ekki þá með vissu sagt
um uppskeru á kartöflum og syk-
urrófum, og vil því nú skýra frá
því í fám orðum: Kartöflu upp-
skera var í tæpu meðallagi yfir-
leitt, J>ó varö meöal verð á þeim 50 j
cent busheliö i haust.
Sykurrófu uppskera var svo mik-
il að aldrei hefir þvílík veriö fyr;
eg ætla að setja hér lítinn útdrátt
úr skýrslu um sykurrófu fenginn,
sem út kom í jólablaði frá “The
Deseret News” dagsett þann 19.
des. siðastl.
Það eru hér }>rjú sykurgjöröar-
félög er fá rófur frá jaröarbænd-
um bæði i Utah og Idaho, og hafa
verkstæði sin í báöum þessum
fylkjum, þó fleiri af Jæim i Utah;
eitt af Jæssum félögum er lang-
stærst af þeim öllum, er nefnir sig
“Utah Idaho Sugar Co.” Þaö
rendi sjö sykurgjörðar verksmiöj-
um í haust, ank tveggja annara er
eg veit af, er aðeins brytja eða
spaana rófurnar niður, taka úr
þeim löginn og senda hann margra
mílna veg í gegnum pipur, sem
lagðar eru hérumbil 2 fet í jörðu
niður, til þess staðaé þar sem
sykurinn er búinn til. Þessi tvö
síöastnefndu verkstæði eru bæfti í
]>essum dal (TJtah Co.), auk
tveggja sykurgjörðar verkstæða.
Þetta félag meðtók 562 þúsund
og 712 tonn af rófum Jætta síð-
asta ár, og bjó til hérambil 150
miljón pund af sykri.
Hin tvö sykurgjörðar félögin
eru mikiö umfangs minni; þau
nefna sig “The Amalgamated
Sugar Co.” og “The Lewistone
Sugar Co.” og ineðtóku þau bæði
til samans hérumbil 298 þúsund
tonn af rófum og bjuggu til umi 75
miljón pund af sykri.
Öll þessi þrjú félög til samans
borguðu jarftlarbændum 4 miljónir
og 250 þúsundir dolLara i pening-
um.
Prísinn á rófum er mismunandi,
eftir því hvernig hagar til meö
flutning á ]>eim til verkstæðanna;
]>eir sem eiga svo stutt að flytja
þær aö þeir afhenda þær á verk-
stöðvamar sjálfir, þá fá J>eir 5 dali
fyrir tonniö, en }>eir sem era svo
langt frá þeim aö þeir veröa að
flytja þær að jámbraut og afferma
vagna sína á jámbrautarvagnana,
þá fá þeir að'eins 4 dali og 75 cent
fyrir tonnið. Flutningskostnaður-
inn á jámbrautinni er því tekinn
af rófuverðinu.
Kostnaður talsverður er við
rófuræktunina, bæöi viö að þynna
út plöntumar þar sem þær eru of
jættar og svo við að uppræta alt
illgresi og eru unglingar mestmegn-
is leigðir til J>eirrar vinnu, þaö er
að segja, af þeim sem hafa svo
mikið umleikis aö ]>eir ekkí geta
komist yfir ]>að sjálfir; þeir borga
ekki eins mikið til unglnga eins og
fullorðnir menn mundu krefjast
fyrir vinnu sína, en ungnngarnir
eru þó máske fult eins fljótir eins
og þeir sem fullorðnir eru; þeir
fá vanalega víst verð fyrir að
}>ynna út hverja röð sem er svo
eða svo löng, og þéna sér oft einnl
dollar á dag fyrir átta klukku-
stu-nda vinnu.
Svo kemur annar kostnaftur fyr-
ir þessum mönnum, Jægar kemur
að því að taka rófurnar upp, því
þá verður að genga til verks svo
fljótt sem unt er þvi ao félögín
senda menn út um alla rófuakrana
til aö reyna þær, svo þeir viti hve-
nær þær verða fullþroskaðar hjá
hverjum fyrir sig, og þegar sá
tími kemur, ent send orð hvenær
byrja skal aö taka þær upp og þá
veröa þeir sem mikið eiga að leigja
menn til að hjálpa sér, J>ví allir
hausamir verða að höggvast af
rófunum áöur þær eru fluttar burt
til aö seljast. Aðeins fullorðnir
menn eru fengnir til þeirrar vinnu,
og fá þeir venjulega 2 dollara fyrir
8 tíma vinnu.
En þrátt fyrir allan þennan
kostnað gefur |>ó rófuræktin meiri
arð af sér en nokkuð annaö til
jarðarbænda. Líka hafaj margir
fleiri gott af Jtessari atvinnugrein
við aö vinna á verkstæðunum og
við að afferma jámbrautarvagn-
ana og ýmislegt fleira er að J>essu
lýtur.
Blaðiö Lögberg er ætíð velkom-
inn gestur til mín, þar er mörg
grein frá löndum vorum, sem eg
hefi mikla ánægju af að lesa; J>eg-
ar eg heyri um þeirra framfarir í
verklegu, búskaparlegu og mentun-
arlegu tilliti, þá er eg bara upp meö
mér að vera af Jæirra þjóöflokki,
og er hróöugur yfir að minnast
minnar þjóöar við hérlenda menii.
1 blaðinu eru líka oft góö kvæði,
er lýsa talsvert eðli og upplagi
Jæirra er semja þau, bœði kark og
kvenna, t. d. vil eg minnast á tvö
kvæöi eftir konu nokkra aö nafni
Mariu G. Araason, hiö fyrra — aö
mig minnir — með íynrsögninni
"huglinn í I>úrinu”, hvar í hún
lýsir sínu góöa hjartaþeli er hún
talar til fuglsins sem er byrgður
þar inni. Hitt kvæöið er nefnt
“Kvenréttindadrápa” og lýsa þar
sér hennar næmu tilfinningar, auk
þess hugrekkis sem kvæöið ber
með sér er hún ber fram þaö mik-
ilvæga málefni, “kvenréttindin”.
Og ætti þaö sannarlega að vera
lýðum ljóst aö konan ætti aö hafa
rétt til að kjósa hverja þá menn
sem hún veit aö eru þjóöarvinir
til aö ræða um öll opinber velferð-
amiál er snerta land og lýð, rétt
dns og maöurinn. Hér mætti
margt tun segja, en eg ætla ekkl að
orðlengja meir um þaö í þetta
sinn.
Svo óska eg ðllum löndum mín-
um góös og gleöilegs árs.
Th.Bjanrason.
Herdís Anna Höskuldsdóttir.
Átjánda Nóvember síðastl. var
jarðsungin á Gimli Herdís Anna
Höskuldsdóttir. Húskv'eðjan var
flutt á heimili Hansar Jónssonar, þar
sem hin látna hafði dvalið á annað
ár; en aðal jaröarfarar athöfnin fór
fram í lútersku kirkjunni. Séra Carl
STOFNSETT 1882 LÖGGILT 1914
D. D. WOOD & SONS,
------------LIMITED-----------------
verzla með beztu tegund af
= K O L U M =
Antracite og Bituminous.
Flutt Keim til yðar hvar sem er í bænum.
Vér æskjum verzlunar yðar,
SKRIFSTOFA:
904 Ross Avenue
horni Arlington
TALSÍMI:
Garry 2629
Private Exchange
EPLI! EPLI!
Þaú beztu sem til sölu eru boðin
$3.50 TUNNAN
Hér býðst baendum tækifærið til að fá þessi úrvals epli
send til næstu stöðvar við sig, með þessu lága verði.
Spy epli - - $3.50 tunnan
Baldwin epli - - $3.40 tunnan
Greening epli - - $3.35 tunnan
þessir prízar eru F.O.B. Winnipeg
Sendið pöntun yðar í dag. Allar pantanir af-
greiddar þann sama dag sem þær koma.
Fullkomnar birgðir af ávöxtum, sméri, eggjum
alifuglum og nýlenduvörum fyrir borgarbúa.
GOLDEN LION STORE
585 PORTAGE AVE., - WINNIPEG
J. Olson embættaði við bæði tæki-
færin.
Herdís sál. var íædd á SiglufÍTÖi
á íslandi 6. Jan. 1829. Hún ólst upp
hjá fósturforeldrum þar til hún var
átján ára að aldri. Arið 1847 giftist
hun herra Þorvaldi Jónssyni, en átti
samleið með honum að eins þrjú ár.
Tv’ö börn eignuðust þau hjón, sem
dóu bæði i æsku Fjórum ármn síð-
ar giftist hún hr. Jóhanni Bjarna-
syfii og fluttu þau hjón til Ameríku
arið 1874 og settust að í Nova Sco-
tia. Eignuðust þau fimm börn—
fjóra pilta og eina stúlku. Að eins
tvö af þeim systkinum eru nú á lífi
tveir miðaldra menn, Guðvarður og
Þorvaldur að nafni.
Árið 1880 misti hún mann sinn og
tveimur árum seinna fluttist hún með
Guövarðl syni sinunx til Winnipeg-
borgar og var þar hjá hontmi í mörg
ár. Hún dvaldi sex ár á Gimli á
þremur heimilum: á heimili hr.
Arnljóts Ólson, Halldórs Karvels-
sonar og Hansar Jónssonar. Hún
var alveg rúmíöst í þrjú ár—sein-
ustu þrjú árin — komst aldrex á tæt- j
ur eftir að hún lagðist.
Það mætti telja þessari konu há-1
lega alt til gildis, sem helzt einkennir!
sannan kvenmann. Það má segja 1
með sanni, að hún hafi alstaðar sað
ölómum og kveikt ljós. Hún var trú-
kona mikil og truarlíf hennar bar
ávöxt i góðgerðasemi og glaðlyndi.
Hún var lika greind og kjarkmikil, og j
vinsældum átti hún eðlilega að fagna ;
hvar sein hún var.
Sonur hennar Guðvarður, er í
kaupmaður í Fort Frances, og hefir
tekró mikinn þátt i opinberum málum
í þeirri borg, og hefir verið þar i
ýmsum embættum. l>essi maður á
mikið lof skiliö fyrir það, hvernig
hann hefir reynst móður sinni. E'ft-
ir að hún hafði verið fiutt til Gimli
skrifaði hann reglulega og sendi
henni peninga til þess- að borga fyr-
ir hana mánaðarlega. Af öllu útliti
að dæma, mun Guðvarður vera fyr-
irmyndarmaður í því mannfélagi
sem hann tilheyrir
Guð blessi minningu hinnar látnu.
Allir, sem þektu hana, munu geyma
margar hlýjar endurminningar um
hana í hjarta sínu, og ylgeislarnir
fögru, sem hún lét öllum í té, mnnu
vafalaust varðveitast lengi á mörg-
um stöðum.
■ Sonur hennar Guövaröur, biður aö
tjá öllum, sem sýndu henni Vehrild
á meöan hún dvaldi á Gimli, innileg-
asta þakklæti sitt, sérstaklega Mar-
gréti Ámadóttur, sem stundaði hana
seinustu mánuöina sem hún lifðí og
sýndi henni svo mikið af nærgætni
og ástúö. Vinur.
Góö sending barst mér t haust frá
séra Matthíasi Eggertssyni i Gríms-
ey, 40 og nokkrar myndir er hann
tekur þar af landi og lýö. Veröur
myndabók sú kjörgripur á safni stð-
ar. Eru þar margir og merkilegir
staðhættir. Nýja prestssetrið er
skínandi fagurt og hámóðins, en
skamt er í fiskhjallana. Er þar mynd
af gamla bænum í Miðgörðum, tek-
in fyrir alllöngii. Heyrði eg þá
sögu um í æslai, að eyfirzkir há-
karlamenn heföi legiö í Gpmsey eitt
sumariö, og þá hlaðið bæjarveggi
fyrir séra Pétur Guðmundsson, en
hann gaf þeim mat fyrir, og undu
hvárirtveggju vel við skiftin.
—Nýtt KirkjubL
$1.00 afsláttur á
tonni af kolum
Lesið afsiát tarmiðann. SeudiO hann
með pöntun yÖar
Kynnist CHINOOK
Ný reyklaus kol
$9.50 tonnið^
Lnginn reykur. Ekkert sét
Ekkert gjall.
Agaett fyrir eldavélar og
ofna, einnig fyrir aðrar
hitavélar haust og vor.
Þetta f>oð vort stendur til 7. nóv-
ember 1914.
Pantið sem fyrst.
J.G. HARGRAVE & CO., Ltd.
334 MAIN STKEET
1‘lione Maln 432-431
Klipp flr og sýn meS pöntun.
$1.00 Afsláttnr $1.00
Ef þér kauplB eltt tonn af
Chlnook kolum ft $9.60, þft
glldlr þessl mlBl elnn dollar.
ef elnhver umboSsmaCur fé-
laKslns skrlfar undir hann.
J. G. IfarKrave Jt Co., I,td.
(ónýtur ft.n undlrskrlftar.)