Lögberg - 28.10.1915, Blaðsíða 2

2
L.OGBERG, FIMTUDAGINN 28. OKTÓBER 1915.
Þegnskylduvinna.
voru um þessar mundir, hafi átt
að segja, þegar rætt var um þegn-
skylduna, nú fyrir skemstu, aS
Á þinginu í sumar var svofeld íslendingar væru frjálsbomir
þingsályktunartillaga samþykt í menn, hefðu aldrei veriS þrælar
báSum deildum alþingis: og skyldu aldrei verba þrælar.
“Alþingi skorar á landstjómina Þessi og þvílík hafa veriö rök
að láta fara fram atkvæbagreiSslu andstæðinga málsins.
allra kosningabærra manna í land-
nú borið fram á þingi. Sagt er,
aö ungmennafélög landsins, aS
minsta kosti þau, sem em í sam-
bandi, séu öll málinu fylgjandi,
enda hefir starfsemi ýmsra þeirra
gengiS í líka átt, þótt lítiS hafi
áunnist, sem eigi var heldur viS
aS búast, þar sem bæSi skorti
Þeir, sem málinu voru hlyntir, fjárhagslega stoS og leiðbeiningu.
inu um þaS, hvort lögbjóSa skuli álitu að vísu margir, aS tillaga' NorSur í SvayfaSardal hefir eitt
skylduvinnu fyrir alla heilbrigSa Hermanns Jónassonar væri eigi slíkt félag af frjálsum vilja lagt
karlmenn viS verk í þarfir hins allskostar heppileg, en allir viSur-: alllangan akvegarspotta og ætlar
opinbera, einhvernthna á aldrin- kendu þeir, aS hugmyndin væri aS halda áfram þar til verkinu er
um iy—25 ára, alt aS þriggja eigi aS eins fögur, heldur og vel lokiS. Hefir þaS félag fengiS ein-
mánaSa tíma í eitt skifti. framkvæmanleg, og þeir töldu og hvern litilfjörlegan styrk af
AtkvæSagreiSsla þessi sé leyni- telja enn, aS þá fyrst geti menn landsfé.
leg og fari fram samhliSa næstu
almennum kosningum”
fariS aS vænta hér verulegraj -Þannig er þá þessu máli nú
framfara, þegar þegnskylduvinn- j komið. Eru nú miklar líkur til
an sé komin á, meS góSu fyrir-^að löggjöf um þetta efni yrSi öll-
komulagi. Þeim er þaS ljóst, aS j um fjölda landsmanna kærkomin.
eins og stendur, höfum vér ekki | En þó álítum viS, allra hluta
verkstjóra, sem færir séu um aS | vegna, réttast aS bera máliS undir
MeS þessari tillögu er hin
gamla hugmynd Hermanns Jón-
assonar rithöf. um þegnskyldu-
vinnu loks lögS fyrir þjóSina á stjórna 0g leisbeina, en þeir trúaiatkvæSi þjóSarinnar áSur en lög
þinglegan hátt.
Til þess aB gera grein fyrir
þegnskyldu hugmyndunum birtum | Qg. efnjjCga vej mentaga menn til j svo ótrúlega takast til, aS meiri
útlanda til aS læra þar verkstjóm.
því statt og stöðugt, aS vér get- jeru sett um það, eSa ráSstafanir
jjm fengiS þá, ef vér sendum unga gerSar til undirbúnings. Skyldi
vér hér nefndarálit Matthíasar
Ólafssonar, sem var aSal-fram-
sögumaSur og frömuSur þegn-
skyldu-hugmyndarinnar á síSasta
þingi:
ViS viljum nú nota tækifæriS
til aS fara nokkrum orðum um
sögu málsins, frá því þaS fyrst
kom fram á þingi 1903 og til
þessa dags. Þegar fréttin um
þingsályktunartillögu Hermanns
Jónssonar barst út um land, skift-
ust menn þegar í tvo flokka, og
líkt mun hafa veriS á þingi. Eigi
er auSvelt aS sjá, hvern hug þing-
menn yfirleitt hafa boriS til máls-
ins, því auk flutningsmanns tal-
aSi enginn annar í málinu en
Þórhallur biskup Bjamarson, og
var hann málinu mjög fylgjandi,
enda er hann einn af víSsýnni
mönnum þessarar þjóSar og alls
eigi hræddur viS nýjar hugsjónir,
sem þó er svo nyjög algengt hjá
oss og er arfur frá eymdaröldvmi
lands vors.
ÞaS var óheppilegt fyrir mál-
efniS, að það kom svo seint fram
á þingi 1903. Þingmönnum hætt-
ir um of viS því, að missa áhuga
á þjóðmálefnum þegar langt er
liðið á þingtímann. Gerast þá
flestir heimfúsir, og hafa hugann
meir en góðu gegnir við bú sín og
heimili. Þingmenn munu hafa
hluti atkvæSa yrði því mótfallinn,
Það er heldur ekki auðvelt að sjá, Þá væri það sönnun þess, að þjóS-
á hvem hátt þeir muni geta trúað J >n er ekk> enn þroskuS svo, aS hún
á framför þessa þjóðfélags, sem skylji hina miklu .þýSingu málsins,
eigi geta trúaS því, aS efnilegir bæði sem uppeldis og menningar-
ineSal, og væri þá við þaS að una
að svo stöddu máli.
En skyldi svo fara, sem viS
væntum, að meiri hlutinn vildi
sinna málinu, þá væri tími til að
fara að undirbúa það af hálfu
landsstjómar og þings.
ViS viljum nú í fám orðum
geta hinna helztu kosta, er viö
teljum þegnskylduvinnunni til
gildis, og hið fáa, sem af nokkru
viti er hægt að færa gegn henni.
Því verSur naumast neitaS
meS gildum rökum, aS ungir menn
mundu á tiltölulega stuttum tíma
lært hlýðni og stundvisi og er oss
Islendingum þó í fáu eins áfátt.
menn lands vors geti lært verk
stjórn svo í lagi sé. AS þetta
kosti nokkuð fé. í fyrstu, er auð-
vitað rétt. En til hvers skyldi þá
fé kosta, ef eigi til þess að ráða
bót á því, sem oss er mest áfátt í,
svo sem verklægni, verkstjóm,
og stundvísi?
Fyrstu árin, eftir aS mál þetta
kom fram á þingi, var talsvert
mikiS um það rætt, með pg móti
og í mörgum sveitum var það bor-
ið upp á flestum fundum, er
höfðu þjóðmál til meðferSar.
Óvíða mun þó meiri hlutinn hafa
veriS því fylgjandi, en þaS höfum
viS fyrir satt, að flestir hinna
beztu manna í hverju bygðarlagi Þá mundi og auðvelt að leiðbeina
hafa frá byrjun léð því fylgi sitt,
þeim í háttprýði og þrifnaði og
þótt þá greindi á í ýmsu um til- það því fremur, sem vér ' emm
högun framkvæmdanna. Einn varlþannig að náttúrufari, þótt nokk-
sá galli á tillögu Hermanna Jónas-! uð skorti á að vel sé. Verklægni
sonar, sem fylgismönnum málsinsjyrði að líkindum þaS, sem erfið-
geðjaðist ekki að, og hann var sá, j ast yrSi viðfangs og mundi taka
að ráð var gert fyrir þvi, að menn i mestan tíma að innræta mönnum.
gætu komist hjá þegnskyldúvinn- En það liggur í augum uppi, aS ef
unni, ef þeir aðeins legðu fram sá timi, sem fyrst væri byrjaS
fullgildan mann í sinn stað. Þetta meS, yrði of stuttur, þá yrði aS
þótti mönnum sem orðiS gæti til; lengja hann þar til sæmilegt gagn
þess, aS synir höfSingja og ríkis- J yrði að.
hugsað sem svo, að bezt væri að >nanna skyti sér undan vinnunni ^ er })aö á hyers manns vit.
hafa sem fæst orð um málið, til °g keyptu menn 1 sinn sta«. og 0'röi( aS 4 næstu árum þurfum vér
mynd. þvi draga ur hmm demo-; lsIendingar aS leggja út j stór
ra 1S 11 Þ^>ng'u rua srns- otti j fyrirtæl{j Svo sem hafnabygging-
sem hun mundi leiða til góSs, ef
eigi væri úr henni dregið meS
þessu ákvæði. Álitu flestir , að
aðeins vottorð um vanheilsu mætti
þess að það tæki sem minstan
tíma. Þögn þingmanna um málið
getur naumast skilist á annan
veg.
Þingsályktunartillagan 1903 var
stíluS frá alþingi og átti því aS
ganga gegnum báðar deildirj veita undanþágu
þingsins, ef landstjórnin átti að
ar, brúagyggingar, vegalagningar
og ef til vill járnbrautarlagningar.
Til þessa alls þurfum vélr mikinn
mannafla. Gætum vér nú sparað
landssjóði mikinn hluta vinnu-
’l Eftir því sem lengra leiS frá launa við þessi stórvirki, þá
taka tillit til hennar. Tillagan var ^ þvi ag m4j þetta korn fram á'mundi að minsta kosti ekki þurfa
samþykt í neðri deild meS 13 : 1 þingi, hljóSnaSi yfir því, en í all-|aS leggja nýja skatta á þjóðina til
atkvæði, en , af þingskjölunum, fiestum sveitum landsins munu þó| að koma þeim í framkvæmd.
verður eigi séð, að hún hafi ver-||iafa veriS fleiri eSa færri menn,1 ÞjóSin eignaðist á sama tima
ið tekin á dagskrá í efri deild, er héldu því vakandi. Þegar I áhugasama borgara, sem lagt
annars er það einkennilegt, að af ,Hermann Jónsson ritaSi hina heföu niður ýmsa þá meinlegu
24 monnum, sem þa attu sæti 1 4gætu ritgerð sína um þegn-; bresti, sem þjóðin nú hefir, ein-
neðn deild, greiða aðeins 14 at- skylduvinnu í “AndVara” 1908, ungis með því, aS hver einstak-
kvæði um slika tillögu. Þetto. lifnaði yfir málinu af nýjú ogJ lingur verði sárlitlum hluta æfi
sannar tvent. fyrst það, er við ( siðan má segja, að því hafi auk- sinnar í þaxfir landsins ókeypis.
sogðum rett aður um ahugaleysi ist fylgi meS hverju ári. . Hugsunarháttur allrar þjóðarinnar
þmgmanna undir þing okin, og Norðurálfu ófriðurinn' yrði innan fárra áratuga breytturi
annaö það, að menn hafa eigi haft , ,, 5 fl-i u;nc
djörfung til að -reiða atkv gegn hofst allir vamarskyldir menn 1,1 hms ,betra; Tortrygmn, of-
tillövunni ^ ^ |voru kallaSir undir merki hinna’und,n’ emnemngsskapunnn, fe-
Fitthvert hættulevasta vnnn ymsu landa- °S þúsundir sjálf-! lagfsleysið, áhugaleysið, óstundvís-
Jn h«rju SSfni T * vígs.öSvakar j<* *** *** í
áhuo-alevsiS. Rein %: harðsnúin td aS forna hfl sinu fyrir sanna;0rSum °S gjorðum mundi væntan-
mótstaða er ekki rJLiar nærri og 'myndaSa hagsmuni ættjarðar leSa með ollu hyerfa. AgaleysiB
eins hættuleg 0» hefSÚÉiuk bess sinnar’ lia toku unSu mennirnir fæn 1 somu gröfina og á moldum
bann mikla kost. aS jRki skýrast her beima einnig fjörkipp og hug- l’essara bresta og lasta mundu
í meðferðinni ö*^þO>ví meiri ur beirra snérist Þá aS sjálfsögðu J ™: áhu^’ hlýíni’ háttprýSi at-
athvpli OP- umt-3 Fn hað er að þessari vanræktu hugmynd.;orka’ , felagslyndi, þnfnaSur,
. - ? r , r' Þeim varð bað ljóst að slík fóm- stundvisi °& áreiðanleiki í orðum
liveriu goðu mali holt, að um þaS , Vdro pao 1Josr’ ao S11K Iorn | ^
sé talað og sem víSast I fysl’ sem’ 11V1 m,Sur- > ófriðar-; vlðsklftum' a sama tlma
. , löndunum leiöir sér uvn mildö vr^i betra og byggilegra.
tvo flokka 1 jæta mál Tv7sem W. aS naumast verður Tð o7 J ^st manna á landinu mynrli auk-
fvr er sagt. Mótbárur þeirra, um lyst’ ^1 híá oss orðið tiI, efnunSs^í bíd'
er andstæSir voru málinu, voru ævarandl blessunar fyrir land og e S, e,nunffls af þVI>.að landlð yrðj
hinar sömu og meiri hluta netnd-1lyð- Vér lslendingar eigum því, ,etra. heldur’ °% e,nkurn„ af Þv!
arinnar nú hér á þingi. MáliS, i lanl að {a^a’ að vér erum ekki j Slnmar fvri^haí ^ ^ ‘
sögSu þeir, væri að vísu fögur J herna8arl>jóð, og þurfum ekki að s Iurnar fynr þaS.
hugsjón, en hún væri óframkvæm- fórna fé voru og lífi til mann-
anleg; öll skilyrði vantaði til þess draPa °S blóösúthellinga. En
að’hún kæmi að gagni. Meðal samt eiS'um ver óvini þar sem er vinnunni í framkvæmd og hverja
annars vantaði verkstjóra, sem' úblíS veðurátta, og þó ekki hvað! erfiðleika hún bakar landsmönn-
færir víbru um að stjóma. En jsizt von(1>r e>gm þjóðbrestir, sem urn. Það er vitaskuld, að það
aðrir leituðust við aS gera málið J oss eiy> verri en hafís, eldgos og
tortryggilegt með j>ví að jafna því la»dskjálftar. Móti Jiessum óvin-
viS herskyldu manna í útlöndum. um þurfum vér aS hefjast handa,
GerSu slíkir menn allmikiS úr °» Þv>, fyr sem það verk er byrj-
skatti jæim, er þetta legöi á Jijóð-! að> Þ^1 betra.
ina og um möguleika jæss til að j Að vísu væri jiaS fegurst, aS
glæða sanna þjóðrækni fóru þeirjl>essi barátta væri hafin af sjálf-
háðslegum orðúm. Jafnvel þeir,! lx>Sum einum. En þeir, sem
er öðlast höfðu hagmælsku að þekkja hugsunarhátt hinnar ís-
vöggugjöf, en eigi að því skaþi lenzku þjóðar, munu vart búast
víðsýni, notuðu hagmælskuna til
Að þessu athuguðu leyfum viS
okkur aS bera fram tillögu til
þingsályktunar um atkvæBa-
greiSslu í þegnskyldumálinu, á
jnngskj. 518.
—Isafold.
Draumórar.
HvaSan berst mér hljóð aS eyrum,
hark og dyn meS voSa braki?
Hlustið!
Það er eldur, eldur!
ofar fer hann húsa þaki,
áfram brýzt með báli rauöu,
HvaS er að brenna? Húsið þarna,
blóSi litar ský og hauöur .
á hæSinni scm ber viS tindinn,
Þar sem brekkan býst til vamar
bunar tæra svala lindin.
Hver býr þar? Hún halta Manga.
Ilátt hún kallar, biður náöar,
umkringd heitum eldibröndum,
engin von til hjálpar ráða.
Engir frændur, enginn bróðir,
engan vin né trúföst móðir;
einstæSingnum enginn bjargar,
öll er von að þrotum komin.
Alt 1 kring sem æöi vargar,
áhorfendur brína róminn:
Hver var örsök bálsins bjarta?
bældur andi, kúguS sála,
saklaus tár og sviknar vonir,
sífeld þrá og trúin kalda,
heimsins flek og fagurgali,
falskir kossar trygðúm sviftir,
barnslegt traust og saklaust sinni,
sveitað hefir kaldur myrkvi.
Efi um alt hið göfga, góða,
gripið heljar taki’ er hjarta,
]>jáS af sálar þungu stríSi,
j>ó hefir engan viö að kvarta.
Eldliðið er alt á burtu,
engar þaöail hjálpar vonir.
upp frá brjósti andvarp stígur
örmagna í svefn hún hnígur.
Hana dreymir, himinn grætur,
hellist flóS úr dökkum skýjum,
er baðar höfuð, hendur, fætur,
hjartaS fyllist krafti nýjum.
Manga þungum bregSur blundi,
birtir fyrir ljósum hvarma.
Hvert var mér sem óráS ægði
eða skapa dómur hanna.
Hvar er voðinn? Hann er liðinn,
hugarburöur einn og villa.
Hér er alt sem augað stöSvar,
alt sem tryltan hug kann stilla;
bjartir eigló geislar glansa,
gulli rauðu sveipa foldu.
Milli trjáa fuglar flögra.
friðar sendi boðar glaSir,
Iyfta hljóm til himins sala,
hjúpa sál í töfra skýli.
Greindu maSur, gulliS letur,
gleymdu bitru hugarvíli.
Alt að- takmarks yztu ströndum,
ifram! ferðamaSur lúinn.
Þar sem blakta blóm í lundi,
brosir rituð frelsistrúin.
Indó.
Rússar sendu nýlega pöntun til
Vesturheims fyrir 3,000,000 af
hermannaskóm fyrir $5.00 parið.
Canadamenn áttu aS sjálfsögðu að
fá þá pöntun, en Rússar sögðust
ekki trúa þeim fyrir að smíða skó
á hermenn annara landa, sem
hefðu svikið skóna á sína eigin
hermenn. Pöntunin fór því til
New Ýork og Canada tapaði
þannig $15,000,000 ('fimtán mil-
jónum dollara).
Nýjasta tízka kvaS þaS nú vera
meSal finni kvenna að hafa úrið
á fótunum um öklana, staö þess
að hafa það á úlfliöunum.
að henda gaman að hugmyndinni.
Þannig kvaS einrt hagyröingur
NorSanlands um þegnskyldu-hug-
myndina þessa alkunnu vísu:
“Ó, hve margur yrði sæll
og elska mundi landið heitt,
mætti’ hann vera’ í mánuS þræll
og moka skít fyrir ekki neitt”.
Vísa pes.á hefir nú um mörg
ár verið aðriröksemdaiind allra
andstæðinga þegrskyldu-hugmynd-
arinnar. Allir heilvita menn sjá,
hve mikil rök í henni felast.
Heyrt höfum við, aS einn maður,
sem talsvert ber á í þjóSfélagi
Þá er aS athuga, hverjir séu
annmarkar á aS koma þegnskyldu-
kostar landssjóS allmikið fé að
undirbúa verkstjóra, en það mega
líka heita einu erfiðleikarnir, sem
teljandi eru fyrir landssjóðinn.
Það mundi og fljótlega borga sig
í haganlegri verkstjórn.
Fyrir landslýðinn er eigi önnur
óþægindi að telja en vinnutap um
lengri eöa skemri tíma, alt eftir
því, hve langur eða stuttur þegn-
við, að málið komist nokkru sinni skyldutíminn væri. En þótt menn
í framkvæmd án afskifta land-, hugsuðu sér heilt ár, og lengri
stjómarinnar og mundi aldrei ná timi hefir engum enn kemiö til
nauðsynlegri festu án íhlutunar
löggjafarvaldsins. Þetta hefir
þeim, sem nú bera máliö fyrir
brjósti, veriö ljóst.
Málgagn Ungmennafélaga Is-
lands, “Skinfaxi”, hefir hinl sið-
ustu misseri flutt ritgeröir um
máliS og aS tilhlutun Ungmenna-
félaga Islands hafa verið fluttir
fyrirlestrar um þaS.
hugar, þá mundi þaS geta skoöast
sem fé, er lagt væri á vöxtu.
Mennirnir yrðu sem sé miklu nýt-
ari menn sér sjálfum og öðrum
og þeir gæti veriS að taka út á
þessa eins árs vinnu alla sína æfi.
í sárfáum tilfellum mundi þetta
verba neinum tilfinnanlegt, og
naumast munu þess dæmi í út-
löndum, að nokkur fjölskylda hafi
Félag nemenda hins almenna fyrir þá sök farið á vonarvöl og
mentaskóla hefir og tekiS mál 1 er þó hervamarskyldan þar tíSast
þetta upp á stefnuskrá sína °g lengri en eitt ár, sumstaðar jafn-
fyrir tilmæli þess félags er það vel þrjú ár.
Fundur í Alþýðusalnum
fPeople’s lorum).
1 St. John’s listaskólanum
éTechnical Institute).
31. Október: Prófessor W. F.
Osborne talar um frægS og
fall Napoleons.”
Miss Nora Elliott leikur á
hljóSfæri.
7. Nóvember: R. D. Waugh bæj-
arstjóri talar um “Fjörutíu
ekra búgarSar til hjálpar
vinnulausum fjölskyldumönn-
um.”
Belgiski lúSraflokkurinn leik-
ur.
16. N-évember: Séra H. J. Sand-
hein talar um “StríSiS og ein-
staklingsréttinn.”
Miss Marjorie Barrack og
Miss Marion Carley leika á
hljóðfæri.
21. Nóvember: Miss Cora E-
Hind talar um “Hreyfinguna
meS þaS aS búa til vörur í
Canada”.
Svenski lúðraflokkurinn leik-
ur.
28. Nóvember: T. A. Hunt lög-
maöur talar um “Hvemig
bænum er stjómað fjárhags-
lega”.
Lettfjh flokkurinn leikur á
hljóSfæri.
Þessir fundir byrja kl. 3. e. h.
ASgangur ókeypis. Söngur og
hljóðfærasláttur á hverju sunnu-
dagskveldi frá 8.30 til 9.30. AS-
gangur að því einnig ókeypis.
Afengi, sjúkdómar og dauði. •)
Skýrslur lagöar fyrir þing lífs-
ábyrgSarforscta gefa mikilvægar
upplýsingar um dauðdaga sem or-
sakast af áfengi og berklaveiki.
Skýrslur til að sýna ýmislegt
þaS, sem stytt hafi lífdaga manna
í Bandaríkjunum og Canada um
síðastliöin 25 ár, voru nýlega lagð-
ar fram fyrir áttunda ársþing
lífsábyrgðar formanna, sem um
mörg ár hafa veriS aS reikna út
og finna ráS til þess að lengja
meðalaldur manna.
Áfengisnautn, ofnautn og van-
nautn matar voru meSal annars til
umræðu. Reynt hetir veno að
rannsaka eftir beztu föngum
kringumstæður og hafa þær rann-
sakanir náð yfir 2,000,000 líf-
trygðra manna sem dáiS hafa.
Allir höfðu hinir dánu veriö skoS-
aSir nákvæmlega af reglulegum
læknum, og eftir því sem atvinna
hinna trygöu var hættulegri, og
eftir því sem lífssaga þeirra og
ætterni benti til meiri grunsemd-
ar, eftir því var nákvæmar og
varlegar farið með lífsábyrgðar
veitinguna.
Mr. Arthur Hunter fulltrúi frá
New York, sem gaf þessar skýrsl-
ur til þingsins, er formaður aöal
rannsóknamefndar dauödaga í
Vesturheimi, og er sú nefnr kos-
in af 42 lífsábyrgðarfélögum í
Bandaríkjunum og Canada.
Öll þessi félög gáfu álit sitt og
reynslu viðvíkjandi því hvað oft-
ast yrði mönnum aS bana fyrir
aldur fram.
Tigangur þeirra var aðallega
að finna út hverjum örugt væri að
veita lífsábyrgð með /enj ulegum
kjörum og hverjum m«S sérstök-
um kjörum og hverjum alls ekki.
Skýrslur þessar eru alls ekki
teknar út í bláinn heldur bygöar á
óhrekjandi reynslu, og má því
taka ráð jæssara félaga og fylgja
þeim óhikað í því skyni aö lengja
lífdagana og styrkja heilsuna.
“Ef Rússastjóm heldur áfram
aS banna alla áfenga drykki, þá
verður j>aS til þess aS 'bjarga
þúsundum mÆnnslífa og lengja til
stórra muna meðalaldur,” sagði
Mr. Hunt. Þegar hann var aS
lesa upp skýrslurnar viSvíkjandi
langlífi og áfengisnautn. “ÞaS
er ekki of mikiS í lagt aS segja
að 600,000 manna tap í stríSinu
mætti bæta upp á skemri tíma en
10 árum með algjörðu bindindi á
öllu Rússlandi.”
Rannsóknir lífsábyrgðarfélag-
anna náðu yfi r97 flokka manna
að því er atvinnu snerti. ÞaS
kom fram t. d. aS jámbrautar-
menn verða að meðaltali mjög
skammlífir, og er það aöallega
slysum um að kenna.
Það virðist vera alment á vit-
und manna að vínsalar verýi
skammlífari en í meöallagi, en
hitt vita ekki allir að hvert ein-
asta verk, sem að einhverju leyti
er í sambandi viS framleiSslu eða
sölu áfengis styttir líf manna aS
stórum mun, samkvæmt reynslu
og skýrslum. Á meðal eigenda
vínsöluhúsa er það einkennilegt
að hvort sem }>eir vinna þar sjálf-
ir eða ekki, þá eru 70% dauðs
föll meSal þeirra framyfir meðal-
tal, og dánarvottorSin sýndu þaS
að fjöldi þeirra hafði dáið af
veikindum, sein vínnautn skapar.
MeSalaldur vínsala er 6 árum
styttri en annara manna yfir höf-
uð. Atvinnu við sölu og fram-
leiðslu áfengis var skift niöur í
14 deildir, og var sama sagan
sýnileg í öllum. Æifi þeirra allra
langt fyrir neðan meðalaldur.
■ Meðal þeirra sem sögðust aS-
eins hafa neytt áfengis stöku
sinnum í óhófi, en voru reglu-
menn þegar lífsábyrgðin var tek-
in dóu 289, en heföu aðeins átt aS
vera 140, ef þeir hefSu lifað
meðalaldur eftir öllu öðru. Þessi
auka dauösföll voru pvi yfir 50%
og þessir menn lifðu 4 árum
skemur en menn gera alment. Ef
þetta þýddi þaS aðeins aS 4 ár
væru tekin af síSari hluta æfi
þessara manna, þá mundu sumir
líta svo á, að “ljósið borgaði fyr-
ir kertiS”, eins og komist er að
orði. En þaS er ekki þannig. ÞaS
þýðir þaS aS á hverju ári deyja
menn fyr en þeir ættu að gera í
fyrsta lagi, og í ööru lagi að þeir
gera líf sitt veiklaðra 0g aröminna
á meðan þeir lifa.
Maður sem er 30 ára t. d. á
eftir að lifa 32 ár aS meðaltali
undir eðlilegum kringumstæðum,
ef ekki bera slys aS höndum. Á J
fyrsta árinu eftir 35 skulum viS
segja sem svo aS 9 manns ættu aö
deyja af einhverjum gefnum hóp,
samkvæmt reglulegri reynslu yfir
höfuð, en vegna vínnautnar
deyja 3 fleiri, eða alls 12. Það
þýðir það aS 3 menn tapa 32 ár-
um hver af æfi sinni. Næsta ár
skulum við setja sem svo að 4
menn töpuðu 31 ári hver af æfi
sinni o. s. frv.
Sannleikurinn er auövitaö sá
að margir drykkjumenn geta lifað
lengur en 32 ár eftir að þeir eru
30, en þessir sömu menn heföu
undir öllum kringumstæSum lifaö
enn þá lengur, ef þeir hefðu ekki
neytt áfengiseitursíns.
Að því er þá snertir sem drekka
í hófi en neyta áfengis daglega,
þá var þeim skift í tvo flokka. fi)
menn sem neyttu tveggja staupa
af öli eða eins staups af sterkum
drykk á dag; (2) menn sem neyttu
meira en hér segir, en sem félög-
in töldu þá hófsemdarmenn. Dauðs
föllin í síðari flokknum voru rúm-
lega 50% hærri en í hinum fyrri.
Ástæðan fyrir því er ef til vill sú
að þeir neyttu meira áfengis, uröu
máske drykkjumenn eftir aS þeir
voru skoSaöir fyrir lífsábyrgðar-
félögin, því þegar menn eru einu
sinni farnir aS drekka, er þeim alt
af hætt viS aS leiðast lengra og
lengra.
Ábyrgst að peningum sé skilað aftnr

St. LouisFur&HídeCo.
736 Banning St., Winnipeg
KWIPJ og SELJA '
Allir bændur og veiðimenn hafa
nú tækifæri til£>sss að selja pripa-
húðir, kálfaskinn og kindaskinn, ull
og húðir af öllum dýrum og loð-
skinn. Sömuleiðis allskonar búsaf-
urðir, svo sem hæns, endur, gæsir
smjör, egg o. s.frv. Hæsta verð er
borgað, (bæði lifandi og dauðir fugl-
ar keyptir). Uxaleður no. 1 lócpd.
Peningar sendir við móttöku vör-
unnar. Upplýsingar fúslega gefnar.
P V T H O N
Þriggja mínútna hornmeðal
SlÐASTA UPPFYNDING
Horn geta verið ýmist hörö eða
lin, þótt þau í eöli sínu séu samskon-
ar og þurfi samskonar lækningu.
Þau orsakast af núningi eða þá
þrengslum. Skórnir hafa annað-
hvort verið of þröngir eða of víðir.
Eins og á öllum öSrum pörtum lík-
amans eru taugar í fótunum. Skór-
inn þrýstir á horniö, stöðvar blóð-
rásina og ertir firritates) taugarnar.
Þess vegna er það, að þegar þú sker
gat á skóinn þar sem hornið er, þá
Jinast verkurinn, sökum þess að þú
Jhefir tekið þrýstinginn í burtu af
1 taugunum.
Python horn meöal drepur taug-
[ina í horniö sem þrautirnar eru í á
| sama hátt og tannlæknirinn drepur
Jtaugina í tönn, sem þig verkjar í.
JPython horn meðal mýkir svo horn-
! ið, aS þú getur reitt það af fætinum
eftir þrjár mínútur með rótum og
öllu saman. Þetta er ekki eitt af
þeim meSulum, sem þarf aS' kvelja
sig á í 3—4 daga. Það er enginn ó-
geðslegur plástur. ÞaS er engin
þörf á að halda fætinum niðri í
heitu vatni.
Python hom meðal veldur engum
sársauka í þeim hluta fótanna, sem
heilbrigðir eru.
REGLUR—Ber Python horn meS-
aliö á hornið og alt í kringpim það.
Taktu bitlausan hníf og skerðu eða
skaföu horniS í burtu varlega. Taktu
eitt lag í einu, en hafðu horniö gegn-
v'ætt í Python meðali á meöan þú ert
aS ná því burtu. Farðu eins að við
öll horn, hvort sem þau eru lin eða
hörS.
VERD: 25c., 5 fyrir $1.00. Sent
hvert sem er fyrir fyrirfram borgun.
Mundu eftir því, aS ef þú ert ekki
ánægöur, þegar þú hefir reynt Pyth-
on horn meðal, þá geturöu fengið
aftur peninga þína tafarlaust. Sér-
stakur gaumur gefinn öllum póstpönt
unum. Greið og fljót skil ábyrgst.
Winnipeg Introduce Co., P.O. Bax
56, Winnipeg, Man. UmboSsmenn
og seljendur teknir af félaginu fyrir
góS laun. Sendið nú umsókn tafar-
laust.
Aldur líkindi karimanna og kvenmanna á mismunandi aldri.
Aldur Karlm . Kv.m. Ald . Karlrn. Kv.m. Ald. Karlm. Kv.m. Ald. Karlm. Kv.m
á i.ári 39.91 40,85 46 22,11 23,40 68 9,36 9,97
1 árs 46,65 47,31 24 36,79 37,68 47 21,46 22,74 69 8,90 9,48
2 ára 48,83 49,40 25, 56,12 37,04 48 20,82 21,08 70 8,45 9,02
3 ára 49.6i 50,26 26 35.44 36,39 49 20,17 21,42 71 8,03 8,57
4 ára 49,8i 50,43 27 34,77 35,75 50 >9,54 20,75 72 7,62 8,13
5 ára 49,71 50,33 28 34,10 35,io 5i 18,90 20,09 73 7,22 7,7i
6 ára 49.39 50,00 29 33,43 34,46 52 18,28 19,42 74 6,85 7,3i
7 ára 48,92 49-53 30 32,76 33,8i 53 17,67 18,75 75 6,49 6,93
8 ára 48,37 48,98 3i 32,09 33,U 54 17,06 18,08 76 6,15 6,56
9 ára 47,74 48,35 32 3L42 32,53 55 16,45 i7,43 77 5,82 6,21
10 ára 47,05 47,67 33 30.74 3L88 56 15,86 16,79 78 5,5i 5,88
11 ára 46,31 46,95 34 30,07 31,23 57 15,26 16,17 79 5,21 5,56
12 ára 45,54 46,20 35 29,40 30,59 58 14,68 15,55 80 4,93 5,26
13 ára 44,76 45,44 36 28.73 29,94 59 14,10 14,94 81 4,66 4,98
14 ára 43,97 44,68 37 28,06 29,29 60 13,53 i4,34 82 4,4i 4,7i
15 ara 43,18 43,90 38 27,39 28,64 61 12,96 13,75 83 4.17 4,45
ióára 42,40 43, >4 39 26,72 27,99 62 12,41 13,17 84 3,95 4,21
17 ára 41,64 42,40 40 26,06 27,34 63 11,87 12,60 85 3,73 3,98
18 ára 40,90 41,67 41 25,39 26,69 64 n,34 12,05 86 3,53 3,76
19 ára, .40,17 40,97 42 24.73 26,03 65 10,82 ii,5i 87 3,34 3,56
20 ára 39,48 40,29 43 24,07 25,38 66 10,32 10,98 88 3-Í6 3,36
21 árs 38,80 39.63 44 23,41 24,72 67 9,83 10,47 89 3.00 3>j8
22 ára 38,13 38.98 45 22,72 24,06 90 2,84 3,oi
23 ára 37,46 38,33 91 2,69 2,85
92 2,55 2,70
93 2,41 2,55
94 2,29 2,42
95 2,17 2,29
96 2,06 2,17
97 i>95 2,06
98 1,85 1,96
99 1,76 1,86
100 1,68 1,76
*) Þessi grein birtist í Saskatoon
Phoenix 23. Des. 1914.
Canadian Northern Railway
Tilkynna tilbúna
NYJA CANADISKA
BRAUT
MILLI
WINNIPEG OG T0R0NT0
NÓVEMBER I. 1915
Winnipeg
Brandoo
Regina
Saskatoon
Prince Albert
North Battleford
Calgary

Edmonton
Port Arthur
Toronto
Kingston
Ottawa
Montreal
Quebec
Eastern Provinces
Eastern States
FARÞEGA FLUTMNGUR
AUSTUR
Fer frá Winnipeg á Mánudögum,
Mivðikudögum og Laugardögi m
Kl. 5,15 e. h.
Kemur til Toronto á Miðvikudögum
Föstudögum og Mánudögum
kl. 2.30 e, h.
VESTUR
Fer frá Toronto á Mánudögum
Miðvikudögum og Föstudögum
Kl, 10.45 e. h.
Kemur til Winnipeg á Miðvikudög-
um, Föstudögum og Sunnudögum
Kl. 5.45 e. h.
Rafurmagnslýstir vagnar.
Farseðlastofa, Main og Portage.
Union stöðinni, Main & Broadway, M. 2826.
Öll nýtízku þægindi
Talsími M. 1066
Flutningadeild M 3099