Lögberg - 25.05.1916, Blaðsíða 5

LÖGBEBG, FIMTUDAGINN 25. MAí 1915.
5
Tuttugu og tveggja ára trú þjónusta í þarfir kornytkju-
manna stendur á bak við nafnið:
Herbert H. Winearls
Aðal skrifstofa: Útibú:
237 Grain Exchange Union Bank Building
WINNIPEG BRANDON
Eins og að undanförnu er mér ant um að komast að sem beztum kjörum
fyrir mína gömlu viðskiftamenn og geta orðið mörgum nýjum að liði í ár.
SKRIFIÐ EFTIR WINEARLS: “HELPFUL HINTS TO GRAIN
SH PPERS”. Nt ÚTKOMIÐ. KOSTAR IOc. VIÐSKIFTAMENN
FÁ KVERIÐ ÓKEYPIS. ÞAÐ SPARAR YÐUR PEMNGA.
\fr« .. 1 • ap* timbur, fjalviður af öllum
Nyjar vorubirgðir tegundum, geirettur og als-
konar aðrir strikaðir tiglar, hurðir og gluggar til vetrarins.
Komið og sjáið vörur vorar. Vér erumætíð glaðir
að sýna þó ekkert sé keypt.
The Empire Sash & Door Co.
-------------------Limited-------------------
HENRY AVE. EAST - WINNIPEG
SEGID EKKI
“EO GET EKKI BOROAB TANNLÆKNi NC.’*
Vér vitum, .6 nú gan&ur ekkl alt ats ðskum og erfltt er aK eisnaet
sklldinga. Ef til rill, er oss þaC fyrir beztu. faC kennir ou, Mm
TtrCnm aO vinna fyrlr hverju centi, aC meta gildl penlnsa.
MIJíNIST þess, aC d&lur sparaCur er dalur unninn.
MINNIST Þeaa elnnlg, aC TENNUR eru oft meira virCl en penlngar.
HETIiRRIGDI er fyrsta apor tll haminsju. þvt verCIC þér aC Vemda
TENNURNAR — Nú er timlnn—hér er ataðurinn tll aO l&ta gem vW
tennur yðar.
Mikill sparnaður á vönduðu tannverki
EINSTAKAR TENNTTR $5.00 HVER BESTA 22 KAR. GUIxL
$5.00, 22 KARAT GUIiIiTENNXJR
VerO vort úvalt óbreytt. Mörg hundruC manns nota sér hlC lúsa vear€.
HVKRS VEGNA EKKI pO ?
Fara yðar tilbúnu tennur vel?
•Ca cansa þsar iCulega ðr skorCum? BJf þnr sera þaC. finnlC þé tana-
lnkna, sem geta gert vel vlC tennur yCar fyrir vsegt verC.
EG stnni yCnr sjálfur—Notlð flmt&n úra reynsln vora vlC tannlseknlncas
$8.00 HVALBEIN OPIB A KVÖLDUM
DR. PARSOKS
McGRKEW BI/OCK, PORTAGE AVE. Telefónn M. «90. tJppl yOr
Grand Trank farbréfa úkrlfMofu.
Manitoba-stjórnin og alþýðumáladeildin
GREINAKAFLÍ EFTIR STARFSMANN ALÞÝÐU-
MÁLADEILDARINNAR.
Löy um kynbœtur hesta í Manitoba.
í ár öClast ný lög gfildi hér í fylki,,
sem snerta þá sérstaklega er eiga
kynbóta hesta og láta feröast meö þá
í Manitoba. Er til þess ætlast meö
þessum lögum aö vernda þá sem
hryssur eiga frá þvi að þeir séu
sviknir.
Það kemur stundum fyrir að sá
er á kynbóta hest, sem ekki er af full-
bættu kyni, vill samt láta v’iðskifta-
menn sína trúa því að svo sé; og það
hefir stundum komið fyrir að und-
anförnu að kynbótahestur með ein-
hverjum erfðasjúkdómi hefir verið
valinn af hryssu eigendunum, sem
vissu ekki hvernig átti að þekkja
veikina; hafa þeir því alið upp sýkt
folöld í stað heilbrigðra.
Kynbótalög Manitoba kveða svo á
að allir kynbótahesta eigendur, sem
hugsa sér að ferðast með hesta sína
til almennings afnota í Manitoba,
skuli árlega sækja um leyfi til bún-
aðarmáladeildarinnar, áður en þær
ferðir byrji og fá vottorð um skrá-
setning hestsins
Sömuleiðis ber hv'erjum þeim, er
hingað flytur kynbóta hest, að láta
skrásetja slíkan hest hjá stjóminni,
áður en hann býður hestinn til sölu.
Ef einhver hesteigandi vanrækir að
skrásetja hest sinn, þá skal hann ekki
fá prentaðar ferða áætlanir né kyn-
bóta bréf fest upp; og ekki heldur
skal honum heimilt að krefjast nokk-
urs kynbótafjár né þiggja það.
Þegar hesteigandi sækir ttm skrá-
setning kynbótahests síns, þá skal
hann senda búnaðardeildinni í Mani-
toba ættarvottorð hestsins, sem sýni
hvort hesturinn er af fullbættu kyni
eða ekki, og hvort hann sé skrásett-
ur í réttri bók í kynbóta bókunum í
Ottawa.
Sé hesturinn ekki reglulega skrá-
settur í Canada sem fullkynbættur,
þá getur hann ekki orðið skrásettur
sem kynbótahestur í Manitoba.
Vegna þessarar reglugjörðar er
það ekki hægt löglega að svíkja
neinn kynblendings hest inn á Mani-
toba bændurna. Þegar búnaðardeildin
fær umsókn, þá sendir hún dýralækni
til skoðunar þangað sem hesturinn
er; skoðar þessi læknir hestinn ná-
kvæmlega til þess að ganga úr skugga
um það, að hann hafi engan sjúkdóm
sem arfgengur sé.
Hann gefur einnig úrskurð um það
hvort hesturinn hafi öll einkenni þess
kyns sem hann er sagður af, hvort
hann sé vel bygður og hvort hann sé
heppilegur til undaneldis.
Dýralæknirinn sendir skýrslu sína
til skrásetningar-nefndarinnar, sem
skipuð er þremur óháðum mönnum,
og ákveður neíndin í hverju tilfelli
hvort hesturinn skivli leyfður til kyn-
bóta eða ekki.
Þegar skrásetningar-nefndin hefir
ákveðið að hestur skuli skrásetjast,
gefur búnaðardeildin í Manitoba eig-
andanum skrásetningar vottorð. Ef
það er gert eftir að dýralæknirinn
hefir skoðað hestinn, má þetta vott-
orð annaðhvort vera gefið á “A”
skjal eða “B” skjal.
“A”-skjal hljóðar á þessa leið:
Búnaðardeildin og innflutninga-
deildin Skrásetningarvottorg full-
kynbætts hests.
No ...........
“Ættarvottorð hestsins ...........
No ........... sem .............. er
eigandi að, hefir verið skoðaö af
skrásetningar-nefndinni og er það hér
með vottað að téður kynbótahestur er
skrásettur í viðurkendri skrásetning-
ar bók í Ottawa, og hefir hesturinn
verið skoðaður af hæfum dýralækni
reglulega útnefndum; hann er laus
við allan erfða veikleika og er til
þess gefið leyfi að hann sé notaður
sem kynbóta hestur fyrir almenning
í Manitoba fylki.
Ráðherra búnaðar og innflutninga.
Gefið út í Winnipeg, Manitoba
.. ..... dag ..... mánaðar 19.......
Ef hesturinn er full kynbættur, en
hefir einhvern erfðasjúkdóm, má
gefa út vottorð “B”, og sést þar ná-
kvæmlega hvaða veiki gengur að hest-
inum.
Stundum kemur það fyrir þegar
hestur er skoðaður að hann er illa
fyrir kallaður til skoðunar, og þarf
því aðra skoðun síðar; eða eigandinn
sækir ef til vill um það að hesturinn
sé skoðaður, en dýralækninum er það
ómögulegt að koma þar við sem hest-
urinn er, til þess að skoða hann á
réttum tíma.
Þegar þannig vill til, er í reglun-
um eyðublað til útfyllingar sem kall-
ast “C” og “D”. í þeim er það til-
tekið sem þörf er á og sagan sögð
eins og hún gekk til.
Eigendur kynbóta hesta verða að
festa upp afrit af skrásetningar vott-
orðinu og hafa það fest upp allan
kynbótatímann.
Þetta vottorð verður að vera þar
sem það sést v'el úti eða inni við að-
aldyrnar í hverju hesthúsi eða bygg-
ingu þar sem hesturinn er hafður og
notaður til kynbóta.
Ef hesteigandinn fer eftir öllum
fyrirmælum laganna, þá hefir hann
rétt til þess að taka v'eð í folaldi
sem er undan hesti hans. Sé kynbóta
féð ekki greitt getur hesteigandinn
tekið folaldið og selt það áopinberu
uppboði með 10 daga fyrirvara og
fengið þannig kynbótaféð.
Samkvœmislíf
í Vestnr-íslenzkuin sveitum.
Erindi flutt á skemtisamkomu t
Argyle, 16. mars 1916.
Eftir Jónas Þorbergsson.
Tilheyrendur:—
Þaö er haft eftir Ben. Gröndal,
að vilji menn kynnast alþýðunni,—
andlegu ástandi hennar og hugs-
unarhætti, þá sé það bezta ráðið,
að koma á samkomur hennar.
•Setjum nú svo, að einhver maður
kæmi á samkomur okkar Vestur-
Islendinga, til þess að komast að
andlegu ástandi okkar og hugsun-
arhætti. Hvers mundi hann þá
\eröa áskynja? Mundi hann kom-
ast að raun um, að andlegt líf
manna úti í vestur-íslenzkum sveit-
um sé auðugt, blómlegt og beri
ávexti, eða fátækt, fáskrúðugt og
vaxtalítið ?
Þetta er nú spurningin, sem mig
langar til að leitast við að svara.
Nú yrði það þrent sem hann tælci
eftir.
1. Hvað færi fram á samkom-
unum.
2. Hvernig það færi fram.
3. Hversu mikið væri í það
spunnið.
Hann mundi sjá, að sterkasta
aðdráttaraflið á þessum samkomnm
er dansinn, og að tiltölulega er
mestum tíma varið til hans. Næst
til söngs og hljóðfærasláttar, þar
næst til upplestrar, og langminst til
ræðuhalda.
Hann mundi sjá, aö mikil áherzla
er lögð á það, að alt fari vel fram,
og eftir bjargföstum reglum.
En hvers mundi hann þá verða
var um hið þriðja atriðið? Mundi
hann komast að raun um það, að
bak við það, sem fram fer, standi
auðugt andlegt líf? Því ætla eg
ekki að svara að svo stöddu.
Eg ætla nú fyrst að lýsa fýrir
ykkur í fám orðum samkvæmislíf-
inu í sveitinni, sem eg átti heima i á
íslandi.
Þegar eg man fyrst eftir, var
samkomuhús sveitarinnar mjög lít-
ið og ófullnægjandi. Svo brann
það, og þá var hvergi hægt að
skemta sér nema í svolitlu stofu-
kríli, sem var á að gizka 12—14
fet á hlið. En löngun unga fólks-
ins til þess að dansa fór fremur
vaxandi en minkandi svo til vand-
ræða horfði. Dansinn vildi ganga
skrikkjótt;—sífeldir árekstrar og
olnbogaskot. Og einkum urðu þeir
hart leiknir, sem lítið kunnu til list-
arinnar.
Loks varð þörfin fyrir betri sam-
komustað svo augljós og knýjandi,
aö sveitarfélagið með sveitarstjóm-
ina í broddi fylkingar tók sig til, og
bygði samkomuhús 30 fet á lengd
og 24 fet á breidd. Auk salarins
voru í húsinu 7 herbergi. I einu
var smíðastöð, í öðru var bókasafn
sveitarinnar, þriðja var eldhús, en
fjögur voru ætluð fólkinu, til þess
að geyma í yfirhafnir sínar, spila
þar og tefla, tala saman o.s.frv.
Nú mátti unga fólkið hafa fjór-
ar almennar skemtisamkomur í
húsinu á ári, án þess að borga neitf
fyrir húslán. Væri fleiri samkom-
ur hafður þurfti að borga lítilfjör
legt gjald. Nú kom það eigi all-
sjaldan fyrir að fleiri samkgomur
væri haldnar en þær fjórar, sem
hafa mátti í húsinu án gjalds. Þið
haldið náttúrlega að þá hafi verið
seldur aðgangur, til þess að stand-
ast þann kostnað. En þar skjátl-
ast ykkur. Þeir, sem fyrir sam-
komunni stóðu, hvort heldur það
voru konur eða karlar, borguðu all-
an kostnað úr sínum vasa. Ungu
stúlkumar héldu stundum upp á
yngismannadaginn með samkomu.
og )mgismennirnir fóra eins að á
yngismeyjadaginn.
En að bjóða fólki á samkomur,
til skemtana, og láta það svo borga,
jiótti mjög svo ótilhlýðilegt. Slíkt
var andstætt gestrisninni, sem Is-
lendingum er gróin í eðli. Það
Jæktist varla í sveitunum, að fólk
kæmi á samkomur með það í huga
að kaupa sér skemtanir fyrir vís'
gjald. Miklu fremur komu margir
með það í huga, að skemta öðrum
fyrir ekki neitt. — Það var þörfin
til þess að skemta sér og um leið
öðrum, sem stóð að baki þessum
samkomum; þörfin, til þess að
njóta sameiginlegrar gleði og blanda
saman hugum.
Og nú ætla eg í fám orðum að
lýsa einni almennri skemtisamkomu
eins og þær gerðust, þar sem e^
þekti til heima. Það vildi til
heima eins og hér, að sai íkomu-
gestir voru ekki allir komnir, þegar
samkorrtan skylcli hafin. Haidið
þið, að þeir, sem komnir voru, hafi
verið látnir sitja og morra og biða
von úr viti, þangað til þeim leiddist
svo mikið, að þeir fóru að klappa
saman höndunum og stappa niður
fótunum og gera sem mestan skark-
ala, svo byrjað yrði? Nei; þeir
sem áttu að spila fyrir dans', voru
jafnan komnir í tíma, ef ekkert al-
veg sérstakt kom fyrir þá, og þð
var strax tekið til óspiltra mála og
hyrjað að dansa. Gekk það til þess
er ekki voru líkur til að fleiri kæmi.
Þá var dansinum slitið í bráð og
forseti samkomunnar steig í ræðu-
stólinn og setti samkomuna. Siðan
fóru fram ákveðin ræðuhöld;—þau
ræðuhöld, sem ákveðin höfðu ver-
ið fyrirfram. En á milli ræðanna
var sungið og venjulega söngur,
sem átti vel við efnið í ræðunni.
Annaðhvort stakk ræðumaður
sjálfur upp á laginu, eða forsetinn.
Lögin, sem sungin voru, voru þjóð-
kunn lög, sem því nær hvert manns-
barn kunni, og það var ekki einung-
is öllum frjálst, að vera með, heldur
var gengið ríkt eftir því, að allir
syngi, sem gæti nokkuð snngið.
Væri um einsöngva og tvísöngva
að ræða, fóru þeir einnig fram á
milli ræðanna.
Eftir þetta var aftur dansað, og
er það hafði gengið alllengi, var
samkomuhlé.
Vatn sauð á stórum potti í eld-
húsinu. Þangað fóru nú konurnar
með kaffikönnur sínar og “heltu
upp á”. Síðan settust menn niður
í þyrpingar, hvar sem vera skyldi,
og fengu sér hressingu, sem hús-
mæðurnar höfðu útbúið heirna og
flutt með sér á staðinn. Allir voru
eins og heima hjá sér og gleðin var
mikil.
Og er menn höfðu mettast, komu
allir saman á ný í salnum, og nú
fóru fram óákveðin ræðuhöld. Þá
voru allir hvattir, ungir sem gaml-
ir, til þess að koma fram og segja
eitthvað. Það er mjög erfitt að
halda fyrstu ræðuna, en á þann hátt
var leitast við að gera mönnum eins
létt og frekast var unt að brjóta ís-
inn. Arangurinn varð sá, að nýir
ræðumenn komu fram, — ný öfl,
sem blundaö höfðu, voru leyst úr
læðingi. Og alt af var sungið á
milli.
Fáar samkomur vom haldnar,
svo að ekki færi fram íþróttir. Var
það íslenzka glíman og stundum
hástökk. Fólkið skif>aði sér í rað-
ir meðfram veggjum salarins, svo
autt svið varð eftir á miðju gólfi
fyrir iþróttamennina.
Þegar þetta var hvorttveggja um
garð gengið, var enn á ný farið að
dansa og dansað til morguns. Þó
kom það alloft fyrir, að hle varð á
dansinum og sungið var eða leikir
fóru fram til tilbreytni.
Gamla fólkið, sem ekki gat tekið
þátt í dansinum, né vildi horfa á
hann, dró sig út úr. Gafst þvi þá
færi að spila, tala við kunninðjana
o.s.frv.
Ef við athugum þessa lýsingu, þá
sjáum við strax tvent. Það fyrst,
að á bak við samkomumar stóð
þörfin og þráin, til þess að skemta
sér og auðga anda sinn og ekkert
annað. Það annað, aö leitast svo
við, að haga svo samkomum, að
þær kæmi að sem beztum notum,
og sem flestir gæti tekið þátt í
skemtununum.
Eruð þið mér sammála um það,
að þetta tvent séu höfuðskilyrðin
fyrir þvi, að samkomumar geti orð-
ið hvorttveggja í senn, skemtandi
og andlega auðgandi? Ennfremur,
að þær geti dregið menn fram úr
skúmaskotum einrænings'skapar og
ómannblendni — fram í dagsljósið,
og látið sem flesta finna til þess,
að þeir eru ekki einungis þiggjandi
heldur einnig veitandi, — að þeir
eru ekki eins og verkfæri, sem not-
uð em, til þess að sitja og hlusta
og þegja og borga peninga, heldur
eiga sinn þátt í því, sem fram fer;
þó ekki sé í öðru, en því að taka
undir lag, spila á spil o.þ.h.
Nú langar mig til að athuga sam-
komur eins og þær gerast hér, og
sjá hvort þær ná þessum tilgangi,
og ef ekki, hvort orsökin er þá sú,
að skilyrði þau, sem eg nefndi áður,
eru ekki fyrir hendi.
Fyrsta spumingin verður þá vit-
anlega sú, hvort þær séu eins skemti
legar og verða mætti og vera ætti.
Tek eg þá fyrst dansinn. Við hann
hefi eg fátt að athuga. Hann er
að vísu nokkuð ólíkur dansi heima,
en eg hygg, að hann sé á engan hátt
lakari og að sumu leyti betri. Dans-
sporið og hreyfingin er að vísu
aukaatriði, þegar um skemtun
dansins er að ræða, og þykir þar
flestum bezt, það sem hann hefir
vanist. En aðalatriði skemtunar-
innar er þetta, sem við öll þekkj-
um, er dansað höfum,—fyrir okk-
ur piltana að dansa við stúlkumar,
og fyrir stúlkumar að dansa við
piltana. Þegar piltur hefir náð sér
4 SÓIiSKIN.
allar nætur, þegar alt heimilisfólkið
hitt svaf inni í baðstofu, en eg varð
aö hafa það hvort sem eg vildi eða
ekki, eg var svo ónýtur til að vinna
á daginn.
Ekki var nú svo vel að eg mætti
vera inni í baðstofunni, því þá
þóttist fólkið ekki geta sofið, og eg
var þá ekki heldur eins til taks, ef
einhver skepna kynni að konia í
túnið.
Eg fór því út í s'kemmu sem stóð
á hlaðinu og sat þar með einhverja
íslenzku söguna hans pabba og las
af kappi—nóttin er björt á íslandi
á vorin. Frá 'klukkan ellefu til kl.
eitt er dálítil dimma, en þó er nótt-
in björt og indæl. Er sá tími næt-
urinnar kallaður lágnætti. Þá syfj-
aði mig mikið, alt var þá svo hljótt
í næturkyrðinni, svo ekkert heyrðist
nema hinn sífeldi niður í lækjunum
og fossunum sem féllu ofan hlíð-
arnar. Þessi iðandi sífelda suða,
sem var svo sætur skemtihlátur að
mér finst hann hljóma enn fyrir
eyrum mínum. Grösin lágu í dvala,
fuglarnir kúrðu og allar skepnur
lágu i grasinu.
Klukkan tvö var lágnættið búið
og farið að elda aftur, sem það var
kallað. Litlu síðar sást blessuð sól-
in breiða sig yfir hæstu fjalla tind-
ana, svo að þeir sýndust gulli roðn-
ir. !Þá reis alt við sem í dvala hafði
legið um lágnættið, laufin á grös-
unum þöndust sundur, fuglamir
fóm á kreik og sungu hver með sinu
nefi. Kjóinn, spóinn, mýrispýtan,
krían og lóan, og var unaðslegt að
hlusta á alla fuglana. Þá stóðu
hestarnir upp og kýrnar og æmar
með lömbin sín og komu ærnar
heimundir túnið. Fór eg þá á
móti þeim með seppa og lét hann
gelta, urðu {xer hræddar og lögðu
í burtu. sáróánægðar yfir að kom-
ast ekki þangað sem þær ætluðu sér.
Þegar fólkið kom á fætur kl sex
fór eg að hátta og svaf allan dag-
inn, þangað til að sólin var komin
í vestur og lýsti upp hvem krók og
kyma í fjöllunum sem í norður
snéru, og eftir að hún var gengin
undir, sást gullfagur roði eftír hana
á fjöllunum, sem er einhver hin
dýrðlegasta sjón og dásamlegasta
sem fyrir augun ber á ættlandinu
okkar.
Gaman væri nú fyrir ykkur öll
Sólskinsbörn að lesa um hið fræga
og fagra feðráland ykkar og kynn-
ast því. Enn ríkir þar hin rólega
og kyrláta sumamótt, hin fagra
yndislega sólaruppkoma og hið dá-
samlega aftanskyn. S.
Töfraferhyrningur,
I seinasta blaði var ferhymingur
með 16 köflum í og tölu í hverjum
kafla. Þið áttuð að skifta honum
í fjóra parta og láta partana saman
þannig að þegar þið leggiö saman
tölumar þvers eða langs eða í hom,
þá kæmi sama talan út. Héma
sjáið þið hvemig það er gert.
1 1 1 6 16
8 14 3 9
15 5 1 2 2
10 4 13 7
í stúlku og stúlka í pilt, þá komast
þau furðu fljótt upp á það, að bera
til fætuma Ef aðalskemtunin lægi
í danssporinu, mundu menn dansa
einir ekkert síður heima hjá sér og
jafnvel á samkomum. En pað sést
víst ekki oft.
Þá er söngur og hjlóðfæraslátt-
ur.
Eg skal strax fúslega játa, að í
hljóðfæraslætti standa menn hér
framar íslenzku sveitafólki. Þó er
sá munur mestur í þvi fólginn, að
fleiri gefa sig við listinni hér en
heima. Aftur á móti er það um
sönginn að segja, að fólk í sveitum
hér, stendur íslenzku sveitafólki
langt að baki, eftir því sem séð
verður af samkomunum. Það
skortir mjög mikið á, að þessi ágæta
list sé eins' öflugur þáttur í skemt-
unum okkar og verða mætti. Astæð-
urnar em einkum tvær, að sú tízka
hefir komist hér á, að syngja sömu
lögin of sjaldan. Það má ekki
syngja lag, ef það hefir verið
sungið áður svo oft, að fólk sé far-
ið að kannast við það, og muni eftir
því. IÞá er um að gera að finna
eitthvað nýtt. En þetta er hin
mesta villa. Það eru víst ekki
margir þeim gáfum gæddir, að þeir
muni lög, sem þeir heyra einu sinni
eða tvisvar. En þá fyrst geta menn í
notið lagsins fullkomlega, er þeir
fara að kannast við það. Heyri
menn lagið einungis einu sinni,
mun óhætt að segja að ekkert verði
eftir af því í hugum alls þorra á-
heyrenda. Áhrifin og gagnið af
því verða því lítil eftir á. En að
álíta lagið óhæft til skemtunar, þeg-
ar fólkið sé farið að kannast við það
er svipuð vitleysa þeirri, að hyggja
kvæði missa gildi sitt, ef það er lært.
—Setjum nú svo, að eg heföi hér
málverk, sem eg vildi sýna ykkur.
Nú brygði eg þvi upp sem snöggv-
ast, og gæfi ykkur aðeins tíma til
að átta ykkur á frumdráttum mál-
1 verksins, en ekki til þess að athuga
litbrigði þess og þá drætti, sem list-
in er einkum í fólgin. Það m>mdi
ekkur ekki líka vel. En einmitt
þetta er gert í söngnum, nema verra
sé. Þegar lagið er búið, rankar
okkur ögn við byggingu þess, t.d.
hvað það steig hátt eða lágt, hvort
fyrsta rödd söng ein nokkum tíma,
eða þá f jórða rödd og eitthvað þess
háttar. En tónskipun lagsins og
sambönd tóna, sem kalla má tón-
brigði þess, munum við ekki hót.
En þar í er listin einkum fólgin.
Það fer því um lagið eins og um
myndina. Skemtunin af því verð-
ur sára lítil og gagnið ekkert fyrir
allan þorra manna.
Hitt atriðið er það, að þátttakan
í söngnum er svo frámunalega lítil,
og er það að kenna fyrirkomulaginu
á samkomunum. Eg er nú búinn
aö vera hér á nokkuö mörgum sam-
komum og hefi aldrei orðið þess
var, að fólkinu væri boðið að taka
þátt í söngnum—nema þjóðsöngn-
um—utan aðeins í eitt skifti. Á
flestum samkomum okkar eru marg
ir bæði konur og karlar, sem hafa
alist upp heima og geyma enn í
hjarta sínu minningu þessara æsku-
vina sinna — laganna, sem sungin
voru heima við þjóðkvæðin, sem
voru á hvers manns vörum. Enga
skemtun mundu þeir sækja betri á
þessar samkomur, en ef s'ungin
væru sum af þessum lögum og þeir
mættu vera með. Listfengi í söng
er ekki öll fólgin í því, að halda
réttum tónum og tíma í gegnum
lagið, heldur mestmegnis í því aö
tilfinningar komi fram í söngnum.
Alloft hygg eg, að þeir, sem syngja
bæði einsöng og i flokkum, þurfi
að gera sér upp slíkar tilfinningar.
En þess þyrfti gamla fólkið ekki,
sem hefir elskað lögin og kvæðin í
mörg ár, því við þau era tengdar
ljúfar minningar, og í tónana
bregðast ómar frá æskuárunum,
blandnir sælu og söknuði.
Emn mætti minnast á það, að þeg-
ar sífeldlega eru sungin ný lög,
veitti ekki af því, að lesa fyrir fólk-
ið vísurnar sem sungnar eru áður
söngurinn hefst, því fáir eru þeir,
sem syngja svo skýrt, að almenning-
ur heyri sér til gagns.
Þá er næst að athuga upplestur-
inn, sem allmikið tíðkast á sam-
komum hér og meira en heima. Að
visu var sú venja aö fara nokkuð í
vöxt heima, þegar eg þekti þar til.
Þó hygg eg, að fólk hér standi fólki
heima framar í þeirri list og geri
sér far um að nota hana meira en
heima gerist. — Þá einu athuga-
semd vildi eg gera við hana, að
mjög sjaldan heyrast lesin íslenzk
kvæði, og er það bein afleiðing af
því, að unga fólkið, sem einkum
gefur sig við framsögu og upplestri
hagnýtir sér lítið íslenzkar bók-
mentir.
Þá eru ræðuhöld. Þar stendur
’fólk hér svo langt að baki fólki
heima, að það er fyrir mínum sjón-
um næsta alvarlegt. Eg þekki ein-
ungis tvo leikmenn í þessu bygðar-
lagi, sem gefa sig við því, að tala á
opinberum samkomum, og þeir eru
báðir aldir upp á Islandi til fullorð-
insára. En af ungu fólki veit eg
ekki til að nokkur gefi sig við
þeirri list.
Jafnvel iþótt meiri hluti af þeim
ræðum, sem haldnar eru, miði til
þess að skemta fólkinu, má þó
segja, aö ræðuhöld séu lítilfjörleg-
ur þáttur í skemtunum okkar.
Nú hefi eg athugað hvert atriði,
og kemst að þeirri niðurstöðu, að
bæði söngur og ræöuhöld gæti ver-
ið og ætti að vera öflugri þáttur i
samkvæmislífi okkar en nú er, jafn-
vel þótt samkomumar ætti að miða
eingöngu, til þess að skemta fólki.
(Tramh.).

CANAMK
RNEST
THEATB5
Alla þessa viku
Mats. Miðv.d. og laugardag
Koven Opera Co. í hinum nafnfræga
leik Xovens
ROBIN HOOD
framúrskarandi leikendur og góður kór-
söngur.
Vikuna sem byrjar 22. Maí
Söngleikaundrið
NOBODY HOME
Verð á kveldin $1.50 til 25c Mat. $1 *-il x5c
BARNABLAÐ LÖGBERGS
L AR. WINNIPEG, 25. MAI 1916. NR. 34.
eyrun á gamla Móra (Tiundinum)
að hann var farinn að urra.
Anna litla átti að gæta að því að
Árni skemdi ekki neitt, en hún réöi
ekki vel viö hann, þótt hann væri
lítill; og svo var hún stundum
óþekk og óhlýðin við mömmu sína
og nenti ekki að líta eftir Árna.
“Farðu nú út í góða veðrið stund-
arkom með hann litla bróður þinn,
Anna min”, sagði mamma þeirra.
“Eg skal gefa ykkur epli, og svo
getiö þið setið úti á flötinni og leik-
iö ykkur, þangað til pabbi ke-nur
úr vinnunni. Þið sjáið til hans, og
þú getur leitt Áma litla upp eftir
stéttinni á móti honum þegar hann
kemur heim.”
Þau hlýddu þessu; Anna tók
bróður sinn upp í fang sér og fór
með hann út; Móri gamli fór með
Anna týndi bróður
sínum.
Þorbjörg var frammi í eldhúsi
að búa til matinn. Það var undur
hlýtt og gott veöur, rétt um mitt
sumarig. Anna litla var i eldhús-
inu hjá mömmu sinni, og sat þar í
stóli með hann Árna litla bróður
sinn,sem var ekki nema 18 mánaða
gamall; Anna var 8 ára.
Það var laugardagur og daginn
eftir náttúrlega sunnudagur; en þá
var von á gestum og mamma bam-
anna hafði þess vegna ósköp mik-
ið að gera.
Ámi var búinn að skríða um alt
gólfið og steypa um vatnskönnu;
busla i mjölskál, fella fullan köku-
disk og brjóta hann og toga svo i