Lögberg - 18.01.1917, Blaðsíða 4

4
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 18. JANÚAR 1917
3l‘ogbcrq
Gefið út hvern Fimtudag af The Col-
umbia Press, Ltd.,Cor. William Ave. &
Sherbrook Str., Winnipeg, Man.
TALSIMI: CARRY 2156
SIG. JUL. JÓHANNESSON, Editor
J. J. VOPNI, Business Manager
Utanáskrift til blaðsins:
TIJE 00LUIV1BIIV PRESS, Ltd., Box 3172, Winnlpeg, M»1-
Utanáskrift ritstjórans:
EDITOR LOCBERC, Box 3172 Winnipag, ^an.
VERÐ BLAÐSINS: $2.00 um árið.
naj) 27
Friðarskilmálar Bandamanna.
pess var getið fyrir skömmu að pjóðverjar
hefðu farið fram á það að saminn yrði friður.
Voru þau tíðindi send Wilson forseta Bandaríkj-
anna og til fleiri hlutlausra þjóða.
Bandarikjaforsetinn brá við tafarlaust og
skrifaði öllum Evrópuþjóðunum, bæði þeim sem í
stríðinu eru og hinum og spurði hverja stríðsþjóð-
ina um sig hvaða skilmála hún setti til friðar.
Bandaþjóðimar báru saman ráð sín tafarlaust
og sömdu allar í einingu svar til forsetans.
Eru aðalatriði skilmálanna þau; sem hér segir,
og ber þeim svo að segja saman við það, sem áður
hefir verið skýrt frá í Lögbergi.
Að pjóðverjar skili aftur Belgíu og bæti að
fullu skemdir þar; að þeir láti af hendi Serbíu og
Montenegro og bæti allan skaða sem þau lönd hafa
biðið; að þeir yfirgefi öll þau héruð sem þeir hafa
tekið á Frakklandi, og bæti þar skemdir; að þeir
skili aftur öllu landi teknu frá Rússum og Rúmen-
um og bæti þeim að fullu; að þeir gangi að því að
öll Evrópa breytist að því er stjóm og yfirráð
snertir, þannig að allar þjóðir aðrar megi við una
og trygging sé fengin fyrir því að þar haldist alt
á föstum fótum og friður geti ríkt í álfunni; að
pjóðverjar láti af hendi þær landspildur sem þeir
hafa áður tekið í viðureign sinni við aðrar þjóðir;
að þeir sleppi yfirráðum sínum yfir öllum Slövum,
ftölum, Rúmenum og Bæheimsmönnum og að
Tyrkir séu með öllu gerðir útlægir úr Evrópu.
Hér er aðalefni svarsins, eins og það birtist í
blöðunum á föstudaginn.
Bandamenn hafa meðtekið skjalið sem þeim
var sent í gegn um stjóm Bandaríkjanna 19. des-
ember 1916. Hafa þeir lesið skjalið með ná-
kvæmni og íhugað það vandlega; bæði vegna þess
að þeir gera sér glögga grein fyrir því hvílíkt al-
vörumál þetta er, og eins sökum hinnar einlægu
vináttu, sem á sér stað milli bandamanna og
Bandaríkjanna.
Yfir höfuð vilja bandamenn láta í ljósi aðdáun
sína yfir hinum göfugu og háu tilfinningum, sem
skjalið ber með sér og eindregið samþykki sitt til
þess að þjóðafélag sé stofnað í því skyni að
tryggja framtíðar frið og réttlæti í öllum heimi.
Bandamenn viðurkenna allir hvílík blessun það
væri, ef komist gæti á alþjóða dómstóll, sem fram-
vegis skæri úr deilum og ágreiningsatriðum.
í þessum dómi yrðu ákvæði að vera gerð, sem
trygðu einmitt það, sem bandamenn eru að berj-
ast fyrir og það einnig að ekki yrði aðeins stundar
hlé, til þess að nýjar árásir yrðu undirbúnar. En
til þess að hægt sé að tala um samning og reglur
til framtíðar friðar, verður fyrst að ráða þeim
málum til lykta, sem nú er barist um; og þau
verða að vera þannig til lykta leidd að vel megi
við una.
pað er eins einlægur vilja bandamanna og
Bandaríkjanna að enda sem fyrst það stríð sem
miðríkin — Austurríki og pýzkaland — eru völd
að, og sem veldur mannkyninu hinum ósegjanlegu
hörmungum. En í þeirra augum er það ómögu-
legt nú sem stendur, að fá þann frið sem tryggi
bandamönnum þann sigur, þær bætur og þær
breytingar, sem þeir telja sig eiga heimtingu á í
því stríði, sem yfirgangur miðríkjanna hratt þeim
út í. pví fyrir upphafsmönnum stríðsins var og
er Evrópa í hættu, og verða bandamenn því að
kreijast þess að Evrópu þjóðimar geti framvegis
treyst öruggum friði. Bandamenn eru sér bess
meðvitandi að þeir berjast ekki af neinum eigin-
gjömum hvötum, heldur berjast þeir fyrir frelsi,
vemd, öryggi og jafnrétti allra þjóða, smárra sem
stórra.
Randamenn eru þess heldur ekki duldir hvílíku
tapi og hörmungum stríðið veldur hlutlausum
þjóðum, auk þess sem það steypir stríðsþjóðun-
um í böl og bágindi; og oss tekur það sárt að svo
skuli vera; en þeir neita því að þeir beri ábyrgð
á þessu, þar sem þeir hvorki óskuðu eftir stríðinu
né komu því af stað á nokkum hátt, og þeir reyna
að afstýr^, öllu tjóni, eins mikið og það getur
samrýmst vöm þeirra og sókn gegn hinum sam-
eiginlegu f jandmönnum þeirra.
pað er með mikilli gleði að bandamenn taka
eftir því að þessi friðarumleitun Bandaríkjanna
er etyti neitt í sambandi við það friðartal, sem
barst út frá pýzkalandi 18. des. og flutt var af
Bandaríkjastjórninni. Bandamenn efuðust held-
ur ekki um að Bandaríkin vildu hvorki í orði né
athöfnum styrkja málstað þeirra, sem að stríð-
inu voru valdir.
Stjómir bandamanna verða að neita á kurteis-
an hátt en með öllum krafti, þeim líkingum sem
gerðar eru í samanburði á hinum andstæðu stríðs-
þjóðum. pessi samanburður, sem bygður er á
opinberri jrfirlýsingu miðríkjanna, er í beinni mót-
sögn við sannanir bæði að því er ábyrgð sne:tir
í liðinni tíð og tryggingu í framtíðinni.
Auðvitað er það að þegar Wilson forseti benti
á þennan samanburð, hefir hann ekki hugsað sér
að taka hann upp sem sinn eiginn.
Ef nokkrar sögulegar sannanir eru fyrir hendi
nú sem stendur, þá eru þær þessar: Að pýzka-
land og Austurríki hugsuðu sér með ofbeldi að
brjóta undir sig allan heiminn, bæði í verzlun og
öðru.
Með því að hefja stríðið; með því að brjóta
hlutleysi Belgíu og Luxenburg og með hemaðar-
aðferð sinni hefir pýzkaland sýnt að það bókstaf-
lega virðir að vettugi allar mannlegar fyrirskipan-
ir, samninga og eiða að því er smáríkin snertir.
Eftir því sem stríðið hefir staðið lengur, hefir það
komið í ljós betur og greinilegar, að pýzkaland
og bandamenn þess hafa fótum troðið alt það sem
heilagt er talið í samningum og sættum hins ment-
aða heims.
/ pað et- nauðsynlegt að minnast hér á hörmung-
arnar í Belgíu og Serbíu, þegar pjóðverjar réðust
inn í þau lönd; minnast á það hversu hinum her-
teknu þjóðum var þröngvað og ofboðið; dráp
hundraða þúsunda Armeníumanna; svívirðingar
þær sem framdar voru gegn þjóðinni í Sýríu;
árásir flugskipa á varnarlausar borgir; árásir og
eyðileggingar ferðamanna og flutningaskipa með
neðansjávarbátum; jafnvel eyðileggingu þeirra
þótt þau sigldu undir hlutlausra þjóða flaggi;
grimdina sem framin var á herteknum mönnum;
morð ungfrú Cavell og Fryatts skipstjóra; út-
flutning og þrældóm hertekinna manna, sem ekki
eru í stríðinu o.s.frv. Allir þessir óheyrðu glæpir
skýra fyllilega fyrir Wilson forseta kröfur banda-
manna.
peir líta svo á að skjal það er þeir sendu Banda-
ríkjunum, sem svar upp á skjal pjóðverja, geti
verið svar við þeim spumingum sem Bandaríkja
stjómin ber fram og þar séu endileg svör banda-
manna þjóðanna um það, með hvaða skilyrðum
stríðið geti hætt.
“En Wilson forseti krefst meira; hann krefst
þess að stríðsþjóðimar lýsi því yfir opinberlega
fyrir hverju þær berjist. Bandamenn eiga alls
ekki erfitt með að svara þeirri spumingu. Til-
gangur þeirra í stríðinu er ekkert leyndarmál.
pví hefir verið lýst yfir hvað eftir annað, af
foringjum þeirra og stjómendum. Tilgangur
þeirra í stríðinu verður ekki látinn uppi í sérstök-
um atriðum með nákvæmlega tilteknum skaða-
bótum og sektum fyrir skemdir, fyr en á friðar-
samningastaðinn er komið.
En allur hinn mentaði heimur veit hvað það er
sem þeir eru að berjast fyrir; það er fyrst og
fremst viðreisn Belgíu, Serbíu og Montenegro, og
þær bætur sem réttar teljast; burtför pjóðverja
frá Frqkklandi, Rússlandi og Rúmeníu og bætur
fyrir skemdir þar. Endurskiftingu Evrópu og
tryggingu fyrir öryggi þar, bygt á rétti allra
þjóða smárra og stórra og frelsi þeirra í verzlun
og iðnaði og sömuleiðis landamerkjum eftir sam-
komulagi, þannig að allir séu óhultir fyrir árásum
á sjó og landi.
Að pjóðverjar láti af hendi öll þau lönd, er
þeir hafa í fortíðinni hertíkið frá bandamönnum
á móti vilja þjóðanna; að þeir veiti frelsi ftölum,
Slövum, Rúmenum og öllum öðrum frá útlendu
valdi; réttar viðurkenningu þeirra þjóða sem hafa
verið undirokaðar af hinum blóðþyrstu Tyrkjum;
að Tyrkir verði með öllu útlægir gerðir frá Evrópu
með því að þeir hafa sannað að þeir geta ekki sam-
þýðst vesturlanda menningu.
Fyrirætlun hans hátignar Rússakeisara að
því er Pólland snertir, hefir greinilega verið fram-
sett í skjali er hann rétt nýlega hefir látið birta
herliði sínu.
pað segir sig sjálft að ef bandamenn vilja
frelsa Evrópu frá hinum grimmúðuga hernaðar-
anda Prússlands, að þá hefir það aldrei verið
hugsun þeirra, eins og sumir hafa haldið fram,
að afmá með öllu hina þýzku þjóð eða láta hana
hverfa í pólitízkum skilningi. pað sem þeir óska
fremur alls annars er að ná friði á grundvelli
frelsisins og réttlætisins og með þeim sanna skiln-
ingi að samningar séu heilög heit, sem ekki megi
brjóta, eins og Bandaríkin hafa ávalt sýnt að þau
skilja. Sameinaðir í þessu tilliti eru bandamenn
ákveðnir einn fyrir alla og allir fyrir einn að beita
öllu afli og fóma hverju sem vera vill til þess að
vinna sigur í því stríði, sem þeir eru sannfærðir
um að ekki einungis er þeirra eigin velferð og ör-
yggi undir komið, heldur framtíð allrar heims-
menningarinnar.”
petta er svar bandamanna, en pjóðverjar segja
að það sé svo hrokafult að þeir gefi því engan
gaum og haldi stríðinu áfram.
Fjársöfnun.
íslendingar hér í álfu eru orðnir vanir því að
safna fé. Fyrir ýms tækifæri hefir það verið gert
og oftast hepnast vel.
Málefnin sem fyrir hefir verið safnað hafa
oftast verið þess eðlis að þau hafa snert hinn
betri mann þjóðarinnar og allur fjöldinn hefir lagt
fram af mörkum það sem kringumstæður leyfðu
— mikið eða lítið eftir ástæðum.
Stundum hefir verið safnað fyrir einhverja
líknarstofnun, eins og t. d. Gamalmennaheimilið;
stundum fyrir einstakt fólk í nauðum statt eins
og ekkjur sjómannanna heima; stundum til þjóð-
legra fyrirtækja, eins og Jóns Sigurðssonar minn-
isvarðans, Jóns Bjamasonar skólans og Eimskipa-
félagsins o.s.frv.
Auk þessa hafa íslendingar safnað í ýmsa
sjóði hlutfallslega við aðra þjóðflokka hér og í
félagi við þá, svo sem í Rauðakrosssjóð, hjúkrun-
arsjóð Belgiumanna, pjóðræknissjóð o. fl.
En aðferðin hefir ávalt verið sú sama hverjir
sem safnað hafa og til hvers sem safnað hefir ver-
ið. Sú sama að því leyti að nöfn gefendanna og
upphæðiraar hafa verið auglýstar í báðum viku-
blöðunum Lögbergi og Heimskringlu, annaðhvort
jafnótt og féð kom inn eða á vissum tímum með
stuttu millibili.
Oss vitanlega hafa blöðin ekkert tekið fyrir
slíkar auglýsingar þótt þær hafi tekið upp mikið
rúm, heldur hefir það verið þegjandi talið sjálf-
sagt að þau væru opin hverjum sem á þyrfti að
halda í því tilliti. Hafa blöðin þannig óbeinlínis
gefið stór fjárupphæðir til margra fyrirtækja ef
það er reiknað hvað þetta hefir kostað með vana-
legu verði.
Um þetta atriði datt oss í hug að rita nú sökum
vissra ástæða. ;
pannig er mál með vexti að kona ein — Sig-
urlaug P. Johnson — hér í bæ hefir verið að safna
fé um langan tíma á meðal íslendinga fyrir sjó-
mannaheimili Hjálpræðishersins á íslandi.
Hafa Lögbergi borist mörg bréf og margar
munnlegar fyrirspumir um það hvemig á því
standi að þær gjafir séu ekki auglýstar og þannig
brotin sú venja sem altaf hefir viðgengfet vor á
meðal.
Vér höfum hvorki tíma né nenningu til að
svara öllum bréfum persónulega þessu efni við-
víkjandi, því þau hafa orðið svo mörg upp á síð-
kastið. En hér skulu birtar þær spumingar, sem
blaðið fær svo að segja daglega og svörin við þeim
eftir beztu vitund.
Spumingamar eru þessar:
1. Hefir Mrs. Johnson heimild frá Nokkrum
einstaklingi eða félagi til þess að safna þessu fé?
2. Ef svo er hvaðan hefir hún þá heimild ?
3. Hvar geymir hún fé það sem hún innheimt-
ir og undir hvers nafni, eða sendir hún það heim
til íslands jafnótt og það safnast?
4. Hvers vegna auglýsir hún ekki nöfn og upp-
hæðir í vikublöðunum íslenzku, eins og venja er
annara sem fé safna?
5. Er það sama fyrirtækið sem hún safnar
fyrir og það sem foringi Hjálpræðishersins skrif-
aði um í blöðin í sumar.
6. Ef það er hvers vegna safnar hún þá ekki
í félagi við samverkamenn sína?
7. Veit nokkur hversu miklu hún hefir þegar
safnað ?
Svör við þessum spumingum getum vér ekki
veitt nema að nokkru leyti. Hún hefir sjálf sagt
oss að hún hafi umboð merkra manna á íslandi
til þess að safna fénu; hverjir þeir eru vitum vér
ekki með vissu.
Hvar hún geymir féð er oss með öllu ókunnugt,
en vænta má þess að hún hafi það á banka, pf hún
sendir það ekki jafnótt til íslands.
Annars er mjög líklegt að eitthvað hafi þegar
verið sent heim, þar sem búið er að byggja húsið
sem féð átti að vera til.
Hvers vegna þetta er ekki auglýst í blöðunum
vitum vér ekki, en þess má geta að vér höfum
minst á það atriði við Mrs. Johnson oftar en einu
sinni og ráðlagt henni að auglýsa gjafimar, en
hún hefir ekki fallist á það, heldur kveðst hún láta
prenta nöfn og upphæðir í bók, þegar samskotun-
um sé lokið.
Eftir því sem vér vitum bezt er þetta sama
fyrirtækið sem foringi Hjálpræðishersins auglýsti
í sumar, en hversu miklu Mrs. Johnson kann að
hafa safnað vitum vér alls ekki.
Engin ástæða mun vera til þess að rengja
þessa konu eða tortryggja hana að nokkru leyti,
en hitt er satt að hún vinnur ekki að þessu máli
á eins hagkvæman hátt og æskilegt. væri.
pað er skoðun vor að hún ætti að taka höndum
saman við félagsbræður sína hér í Hjálpræðis-
hernum, sen\ eru að safna í umboði manna á fs-
landi fyrir sama fyrirtækið. Vér ráðleggjum
henni einnig að taka sig til og auglýsa allar með-
'teknar upphæðir í Lögbergi og Heimskringlu og
biðja Th. E. Thorsteinson bankastjóra að geyma
fyrir sig peningána á milli þess sem þeir eru send-
ir heim, eins og flestir aðrir gera, sem hér safna fé.
Fyrirtækið eða málefnið er gott og göfugt og
væri vel að til þess safnaðist ríflega, en það er
hverju fyrh-tæki lífsspursmál að engin tortrygni
geti komist að.
pví er ekki að leyna, að sumir eru þegar famir
að tortryggja Mrs. S. P. Johnson, og þó það sé al-
veg að ástæðulausu, þá er það jafn illa farið fyrir
því, bæði hennar sjálfrar vegna og málefnisins.
Finst oss það skylda hennar að kippa þessu í
lag sem fyrst, þegar ekki þarf til þess annað en
það sem hér hefir verið bent á.
Sumir kunna að líta svo á, að hér sé verið að
fara út í persónulegt málefni, sem ekki ætti að
komast inn í blöðin, en það er misskilningur. Hér
er um þjóðmál að ræða; mál sem snertir bæði oss
hér og landa vora heima.
Og það hefir auk þess þá miklu þýðingu, að ef
tortryggni kemst inn hjá fólki, hvort sem hún er á
rökum bygð eða ekki, þá getur það spilt fyrir öðr-
um fyrirtækjum og öðrum fjársafnendum, auk
þess sem það hlýtur að hnekkja þessu fyrirtæki.
Vér vonum það staðfastlega að Mrs. Johnson
athugi þetta mál, og taki þeim leiðbeiningum sem
hér eru fram bornar, því að þær koma fram án
nokkurs kala eða löngunar til þess að tortryggja
hana eða spilla fyrir henni. pær koma fram af
einlægni í því skyni að henni mætti ganga verkið
betur og greiðara hér eftir en hingað til.
B Y THE SEA.
STF.INGR. THORSTEINSSON
Translated from the Icetandic
By R. Fjeldsted.
I stayed on a cliff where the seas ever rave
And gazed through the gloaming.
And heavily sighing the billowing wave
Was falling and foaming.
The gloom of the mists and the moan of
their breath
The sea cliff did borrow;
and then fell the darkness as silent as death
And heavy as sorrow.
“0 sea, where the sad waves unquietly start,
And dark storms assemble,
Thou strikest the innermost rocks of my
heart,
That echoing tremble.
Thy voice is so grievous and piercing to
hear,
My spirit doth sicken,
As were every brine drop the bitterest tear
Of seas sorrow stricken.
My eyes burn with tears and my grief can-
not stay
Its panting emotion;
I would like a child weep my sorrows away,
Where wails the sad ocean.”
Then high on the cliff dashed the hollow-
voiced sea,
Not sobbing or sighing;
With svift whirling waves dashing on wild
and free,
Ii thundered forth, crying:
“I have, O frail fnortal, a power to stay
Unmarred by desaster;
What profit thy tears? leam, when woes
come thy way,
To bear them and master.”
—Minneota Mascot.
! THE DOMINION BANK
J STOFNSEITUII 1871
4
Í
4
4
4
f
4
4
Uppborítaður höfuðstóll og varasjóður $13.000,000
Allar elgnlr ... 87,000,000
Bankastörf öll fljótt og samvizkusamlega af hendi leyst. Dg
áherzla lögS á a8 gera skiftavinum sem þægilegust viöskiftin.
Sparisjóðsdeild.
Vextir borgaSir eöa þeim bætt viö innstæSur frá $1.00 etSa meira.
tvisvar á ári—30. Júnl og 31. Desember. 384
Notre Dame Branch—W. M. HAMH/TON, Manager.
Selkirk Branch—M. S. BURGER, Manager.
Bókmentir.
Ot um vötn og velli.
fNiöurlag).
Það bera kvæði Kristins með sér
að hann hefir verið prúðmenni og
sérlega þýður í lund; fínar og við-
feldnar tilfinningar koma þar viða
fram og sumstaðar jafnvel bams-
legar.
í kvæðinu “Haustkvöld” kemst
skáldið þannig að orði:
“Mér finst andi enn til mín
ættarlandið draumum.”
Þetta segir enginn sem ekki á þýða
lund og viðkvæma, samfara ein-
lægri ást til ættjarðar sinnar.
Þá ler þetta erindi einkar þýtt í
“Ferðaminni” til þeirra Rögnvald-
ar Péturssonar og konu hans:
“Þar sem hafið hringar sinn
hlekk i vatnakeðju,
findu, vinur, fjörðinn minn,
færðu honum kveðju.
Þar var og þitt bemsku ból,
brosið fyrsta í tárum,
okkar sté þar æfisól
upp úr tímans bárum.”
Þýðleiki blandaður þunglyndi er
aðaleinkenni kvæðisins “Gamla
húsið”. Það kvæði er stórmerkilegt
í sinni röð. Höfundur hefir í huga
sér og fyrir augum sér gamalt hús
og einstætt frp landnámstíðinni og í
sambandi við það ryfjar hann upp
fyrir sér alt sem þar gierðist; yfir
höfuð alt frumbyggjalífið og þær
breytingar sem á hafa orðið. Hann
sér hjálparhöndina á lofti hvar og
hvenær sem einhver þurfti liðs við.
Hann finnur til samhygðarinnar,
sem einkennir frumbýlingsárin, en
sem Ihverfur þegar svokölluð vel-
megun kemur og samkepnin nær
haldi á öllum. Hann minnist dánu
samferðamannanna, seim þar liðu
saman og nutu saman. Og svo
endar skáldið kvæðið um gamla
húsið á þessa leið:
“Mér um hjarta hlýnar þegar geng
eg
hjá þvi hinii gamal-kunna husi
finst þó eins og eigi hvergi neima,
altaf sé að bíða eftir fari,
hafi ikvatt og orðíð þama eftir
af þeim, sem að farnir erti og
horfnir.”
Sama viðkvæmnin og djúpi þýð-
leikinn koma fram í kvæðinu “Vi6
leiði Sigríðar Pálsdóttur”. Þar eru
þessi gullfögru erindi:
“En ald'rei hið sárasta hjartans
hulda kvein
heggur nokkur meitill inn í kaldan
stein.
Aldrei nokkurt móðurtár marmara í
sýnt oss getur sorgirnar, sem að
búa í því.
Því það er altaf eitthvað i insta
ihjartans ihring,
í mannsandans innheim, í mannsins
tilfinning,
Sem aldrei kemur fram fyrir aug-
ans sjónarhring
því það er andans eigin, hin insta
tilfinning.
t stuttu lcvæði sem “Heimsúkn
heitir er snildarfagurt erindi. Þar
kemur höf. fram sem meira skáld,
en í nokkru öðru ikvæði. Erindið
er þannig:
“Það kom i nótt hérna engill inn
annað að sækja’ eða bæði!
En þegar ihann sá að kinn við kinn
við kvíldum, og hljótt var um svæði,
þá sendi hann hraðboð í himininn:
“Eg hrófla’ ekki við þessu næði.”
I þessu eina erindi er stórkost-
lega fögur saga: Engill er sendur
af himnuni ofan til þess að sækja
annaðhvort hjónanna eða bæði. Það
er auðvitað engill dauðans. En þeg-
ar ihann kemur inn i húsið þá felst
honum ihugur. Hann getur ekki
fengið það af sér að skilja elsk-
endurna þegar hann sér þau sofa
saman í helgtim friði. Jafnvel
dauðinn hörfar fyrir áhrifum ást-
arinnar.
Erfiljóð Kristins eru sum mjög
fögur og lýsa djúpri viðkvæmni.
Bezt þeirra þykja oss erindin eftir
Signýju Pálsdóttur Olson og Jó-
hönnu Pálsson. t fyrra kvæðinu
er þetta meðal annars:
“Og hún.var ein af þeirri þjóð,
sem þéttast veðurmegin stóð
þar siam að frost og fátæktin
til fósturs tóku nýbýlin.
Og- þar var það sem vel Ihún vann
að vefja hlýju um aumingjann.
í hinu síðara er þetta:
“Vertu sæl! og sólin breiði
sina mildi á þitt leiði,
byrgi hún mOld í blómum inni.
Bjart er yfir minning þinni;
skörungskona loksins lotin
lílkt og eikin niðurbrotin,
veðurmædd og urin árum,
undir bylja slögum sárum.
Líf þitt frjálst, og friðaö trygðum
fult var íslands veðrabrigðum.”
Merkustu og stærstu kvæðin í
bókinni eru: “Við, — fyr og nú”,
sem áður hefir birst í Lögbergi.
Þð leir ort á 25 ára hjónabandsári
þeirra skáldsins og konu hans og
eitt allra fegursta kvæði í sinni röð.
T>úð hlýtur að vera ekkjunni hans
dýrasta eign sem hún á til. “Sum-
arkvöld við vatnið”, “Gamla húsið”,
sem fyr er getið, “Einbúinn”,
“Hann kunningi minn”, “Til bylt-
ingaskálds”.
Um bók fþessa er ekki auðvelt að
skrifa, sökum þess að kvæðin eru
hvert fyrir sig svipuð að gildi; flest-
öll lagleg, en ekki mjög stórkostleg;
re því erfitt að taka dæmi er veí
Iýsi bókinni eða einkennum hennar.
Um jiaö er ekki vafamál aö hér
hefir bæzt álitlegur skerfur viö
bókmentir vorar Vestur-íslendinga
og ætti bókin að veröa vel keypt af
þeim er íslenzkum ljóöum unna.
Almanak 0. S. Thor-
geirssonar 1917
Það er nýikomið út, miklu stærra
en nokkru sinni áöur, 172 blaösíður
auk kápu og auglýsinga, í sama
broti og vant er.
Almanakiö er fróðlegt aö vanda.
Fyrst er ýmiskonar fróðleikur,
bundinn við ýmsa tima, þar næst er
tímatal. Löng ritgerð eftir séra F.
J. Biargmann, er hann kallar “Milli
heims og 'hcl-jar”, er þaö um stríö-
iö, eöa réttara sagt um sumar
þeirra þjóöa, sem í stríðinu taka
þátt. Þ'essi ritgerö er 30 blaðsíð-
ur að lengd og fylgir henni ágæt
mynd af Joffre hershöfðingja.
Næst er stutt saga eftir J. Magnús
Bjarnason er hann nefnir: “Ný-
kvænti maðurinn”. Þá er safn til
sögu íslandinga í Vesturheimi. Er
þar skýrt frá landnámi og frumbýl-
ingsárum íslendinga í Vatnabygð-
um, og hefir Friðrik Guðmundsson
á Mozart ritað það. Þetta sögu-
brot er 40 blaðsiður með mörgum
myndum, en að ýmsu leyti virðist
því vera ábótavant, þó það sé vel
ritað. Næst j>vi er kafli úr rit-
gerlum þeim er Árni Sigurðsson
hafði skrifað í Lögberg og hann
kallaði “Endurminningar úr Breið-
dal fyrir 60 árum”; er tekinn sá
kaflinn sem segir frá nokkrum
landnámsmönnum í Vatnabygðum
og laks grein um Lars Hogan eftir
W. H. Pauson. Þá er saga er
“Stóra sleifin” heitir eftir G. Faul-
koor, þýtt af G. Kamban. Grein
um Brasiliuferðir eftir Jón Jóns-
son frá Mýri; löng ritgerð eða öllu
heldur æfisaga Sumarliði Sumar-
liðasonar, gullsmiðs, færð í letur af
séra F. J. Bergmann og fylgir
mynd af Sumarliða. Þessi ritgerð
er 34 blaðsíður að stærð með smáu
letri og er í 9 köflum. Þá er rit-
gerð um eldinga og þrumuleiðara.
“Ljósgeislarnir sem læknismeðal”,
“Manntal”, og að síðustu “Viðbæt-
ir við landnámssögu þátt íslend-
inga í Utah” eftir G. H. Johnson,
með mvnd ff Jakob Baldvini Jóns-
syni.
Vér höfum ekki haft tíma til að
Iesa bókina til þess að geta dæmt
hana af sanngirni, en munum gera
það við fyrsta tækifæri. Þetta er
23. árgangur almanaksins g er það
þvi orðið nálega fjórðungs aldar
gamalt. I>að er gestur sem ávalt
hefir verið vel fagnað og svo mnn
verða enn.
1 ..-----------
NORTHERN CROWN BAN K
Höfuðstóll lögjiltur Í6,009,000 Höfuðstóll greiddur $1,431,200
Varasjóðu......$ 713,600
Formnður - -- -- -- - Slr D» H. McMIIjLAN, K.C.M.Ö.
Vara-formaður - -- -- -- -- Capt. WM. ROBINSON
Slr I>. C. CAMERON, K.C.M.G. ,T. H.ASHDOIVN, W. R. BAWI.F
E. F. HUTCHTNGS, A. McTAVISH CAMPBEIjIj, JOHN STOVTX
Alls'onir S.a'cntlrf Vér byrjum reiknin?a viS einstaklinga eða
félög og sanngjarnir ,kifmilar veittir. Avíianir seldar til hvaða staðar scm er
á Islandi. Sértakur giumur gefinn spariaióðsinnlögum, sem byrja má með
einum d >llar. Rentur lagðar við á hverjum sex mánuðum.
T. E. T4 0*3ritNi33N, Ráðsmaður
Cor. William Ave. og Sherbrooke St., - Winnipeg, Man.
................................ ..... 'T|IIH|,Ti