Lögberg - 01.03.1917, Page 4

4
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 1. MARZ 1917
lögbug
Gefið út hvern Fimtudag af The C«l-
umbia Pre*s, Ltd.,Cor. William Ave. &
Sherbrook Str., Winnipeg, Mzm.
TALSIMI: CARRY 2156
SIG. JUL. JÓHANNESSON, Editor
|. J. VOPNI, Business Manuger
Utan&akrift til blaðsins:
THE C0LUM8l/\ PRESS, Ltd., Box 3172, Winnipag,
Utanáskrift ritstjórans:
EDITOR LOCBERC, Box 3172 Winnipsg, hjan.
VERÐ BLAÐSINS: $2.00 um árið.
27
Hvað á stjórnin að gera?
pegar Norrisstjórnin komst til valda voru spá-
dómamir margir.
“peir hafa verið duglegir að finna að; duglegir
að benda á gallana; duglegir að koma hinum frá
og sjálfum sér að,” sögðu andstæðingar hennar.
“J7eir hafa líka lofað nógu mörgu og nógu
fögm, ekki vantar það !” bættu sumir við.
“En nú er eftir að vita hvemig loforðin verða
efnd og hvemig framkvæmdimar verða!” sögðu
þeir með drýgindasvip og einhverjum þeim blæ í
röddinni, sem gaf til kynna að þeir vonuðust eftir
að loforðin yrðu svikin og framkvæmdimar sem
minstar.
Svo kom fyrsta þing eftir að stjómarskiftin
urðu — framkvæmdarsamasta þing í sögu Mani-
toba og jafnvel allrar Canada. Hvert stórmálið
og velferðarmálið var afgreitt eftir annað. Mestu
velferðarmál, sem allir betri borgarar fylkisins
höfðu barist fyrir svo mörgum árum skifti voru
afgreidd tafarlaust og krókalaust. Vínbannsmál-
ið, kvenréttindamálið, beina löggjöfin, verkamála-
löggjöfin o. fl.
Ált þetta rann í gegn um þingið, eins og sil-
ungur í gegn um hreint vatn. Alt þetta voru mál
fólksihs og sýndi stjómin það þegar í byrjun að
hún bar hag þess fyrir brjósti.
Nú stendur yfir annað þing síðan stjómar-
skiftin urðu.
pegar þjóðin er því böli háð að búa undir
stjórn, sem aldrei leysir neitt starf af hendi til
þjóðþrifa án þess að fólkið verði fyrst um langan
tíma að eiga í stríði um það við stjómina, eins
og hún væri óvinur þess, þá er því mikil eftirtekt
veitt ef eitthvert framfaraspor er stigið. J?á er
það á hvers manns vörum og í hverju blaði, sem
stórfréttir og gleðitíðindi.
pegar aftur á móti stjómin virkilega ber hag
þjóðarinnar fyrir brjósti og beitir kröftum sínum,
tíma og hugsun til þess að bæta hag borgaranna,
þá fer alt fram í kyrð og ró; þá er ekki flaggað
með það á háum stöngum þótt afrek séu fram-
kvæmd á þingi.
pað er með þjóðina eins og einstaklinginn.
Hún tekur tæpast eftir því að hún eigi fyrir nokk-
uð áð þakka þegar alt gengur Ijúft og liðugt og
baráttulaust.
Einstaklingur sem við alls konar plágur og
hörmungar á að búa ræður sér tæplega fyrr gleði
og fögnuði þær fáu stundir, sem hann getur á
heilum sér tekið. Hann finnur þá mismuninn á
heilbrigði og vanheilsu; mismuninn á góðri með-
ferð og illri. pegar ekkert amar að og alt leikur
í lyndi, þá er því tekið eins og sjálfsögðu að vel-
líðanin haldi áfram.
pegar vetur er eiga menn ekki á öðru von en
hörku og heli; þá finst mönnum mikið til þess
ef einstöku sinnum kemur mildur dagur.
Á sumrin er öðru máli að gegna; þá þykir það
sjálfsagt að hlýjan og heiðríkjan fari saman; þá
er það ekkert tiltöku mál þó hver sólskinsdagur-
inn reki annan. pað þykir þá ekkert þakkar vert
— minnist enginn á það.
Svona er það með stjórnirnar. pað þykja stór-
tíðindi þegar einhverjar smávægilegar umbætur
eru skamtaðar úr hnefa hinna harðráðu og óvönd-
uðu stjórna; en hitt þykir sjálfsagt að góðar
stjórnir linni ekki umbótum og framförum; þær
skoða sjálfar sig þjóna fólksins, sem trúað hafi
verið fyrir helgustu ■ málum þjúðarinnar og telja
sér skylt að bregðast ekki því trausti, sem til
þeirra var borið.
petta á sér stað í Manitoba nú. Fyrir skömmu
var hér svo högum háttað að engar umbætur
voru fáanlegar né hugsanlegar fyr en eftir langa
hríð og uppihaldslausar glímur við stjórinna. pá
voru allar framfarir og réttarbætur skamtaðar úr
hnefa og skomar við neglur, og því óendanleg
gleði yfir öllu því litla sem fékst.
Nú vinnur stjórnin að því að bæta hag fólks-
ins; allar gerðir þingsins stefna að því að hrynda
áfram einhverjum velferðarmálum. pað þykir nú
orðið svo sjálfsagt að því er tæplega nokkur gaum-
ur gefinn.
Sumir þeir sem væntu þess að stjómin mundi
<ekki verða eins rík af efndum og loforðum, en orð-
ið hafa fyrir vonbrigðum í því efni, segja ef til
vill að þessar staðhæfingar séu ekki á sterkum
rökum bygðar. pá langar til þess að telja sjálf-
um sér — og um fram alt öðrum — trú um það,
að lítið sé aðhafst.
Hér skulu því talin upp sum allra stærtsu
framfaramálanna, sem stjómin er að framkvæma
og hefir framkvæmt. pað má svo að orði kveða
að hver ráðherrann um sig keppist við hina um
það að láta sína deild verða sem framkvæmda-
samasta.
1. Fjármálaráðherrann hefir komið fram
með frumvarp, sem er að verða að lögum, sem
hefir svo víðtæk áhrif í umbótum á líðan bænda
að öllum hlýtur að vera gleðiefni. pað eru lög
um hagkvæmari og ódýrari lán fyrir bændur, en
þeir hafa átt að venjast.
2. Búanðarmálaráðherrann hefir komið fram
með tvö eða þrjú frumvörp til laga, sem stórkost-
lega bæta hag bænda.
3. Mentamálaráðherrann hefir borið upp
frumvarp, sem óefað verður samþykt, þar sem
svo gagngerðar breytingar eru gerðar á menta-
málum þjóðarinnar að traustur framtíðargrund-
völlur er lagður undir þau. petta frumvarp er
með því allra mikilvægasta í löggjafar breyting-
um fylkisins, sem hægt er að benda á í seinni tíð.
4. Verkamálaráðherrann hefir fengið samþykt
lög til þess að bæta hag verkamanna, svo yfir-
gripsmikil og sanngjörn að um þau geta ekki
verið skiftar skoðanir. Verkamennimir hljóta
þar svo mikla vemd að vafasamt er hvort þeir
verulega gera sér grein fyrir.
5. Dómsmálaráðherrann hefir með höndum
afar víðtækar breytingar viðvíkjandi siðabóta-
málum. Ætlar hann að breyta gjörsamlega öllu
fyrirkomulagi á fangelsum og meðferð fanga, og
í samráði við verkamálaráðherrann, er hann með
yfirgripsmiklar umbætur á öllu því er snertir
siðferðis- og heilsuveiklað fólk.
pessi mál eru bæði svo mörg og svo þýðingar-
mikil að þau þurfa að skýrast fyrir alþýðu; því
það er áríðandi að þjóðin viti hvað það er, sem
fulltrúar^hennar eru að gera og allir borgarar
landsins fylgjast með þeim breytingum, sem á
verða.
Skal hér byrjað að skýra lög þau sem fjár-
málaráðherrann hefir með höndum, til þess að
bæta lánskjör bænda. Hin málin verða svo skýrð
smátt og smátt.
I.
Lántökulögin.
Fjármálaráðherrann Brown flutti ræðu fyrra
miðvikudag í þinginu og skýrði lagafrumvarp það,
sem hann hefir með höndum. Málið var þá til
annarar umræðu.
Lögin eru eins og hér segir:
Stjómin gengst fyrir því að stofnað sé hluta-
félag með $1,000,000 höfuðstóli. Skiftist féð í
200,000 hluti með $5.00 í hverjum hlut. Fyrir
helming hlutafjárins skrifar stjómin sig, en lán-
takendur fyrir hinum helmingnum.
Sjóður þessi skal vera til þess aðeins að lána
mönnum peninga, sem búsettir eru úti á landi eða
þangað vilja fara og byrja búnað.
Enginn getur fengið meira lán en sem svarar
helmingi af sanngjömu virðingaverði jarðarinnar
og þeirra umbóta sem á henni eru; þar með talin
hús.
Lánið er veitt til 30 ára, en lántakandi má þó
endurborga fyrirvaralaust og aukagjaldslaust
hvenær sem honum sýnist eftir 5 ár.
Rentur af peningunum eru 6%. En gert er
ráð fyrir að þeir fáist fyrir 5% og 1% fari í rekst-
urskostnað. pegar frá líða stundir er búist við
að peningar verði ódýrari og að renta geti því
lækkað.
Enginn nema stjómin og lántakendur geta
fengið hluti í félaginu. Enginn getur fengið hærra
lán en $10.000. Landið er sem veð fyrir láninu.
Ekki má verja þessum peningum íyrir annað en
það, sem hér segir.
1. Að kaupa fyrir þá land til búnaðar og á-
búðar.
2. Að borga áfallnar skuldir, sem á landinu
hvíla.
3. Að byggja hús eða bæta húsakynni fyrir
menn, skepnur eða verkfæri, eða bæta jörðina.
4. Að kaupa skepnur eða verkfæri.
5. Að borga skuldir sem lántakandi er í áður
en lánið er tekið, þó þær hvíli ekki beint á jörðinni.
Sá sem tekur $1,000 lán verður að borga af
því 6% í rentur og ítinn hluta af höfuðstólnum;
nemur það aðeins $72,65 á ári og með því móti er
öll skuldin borguð upp á þrjátíu ámm, en má-
borgast, ef menn geta hvenær sem er.
petta félag verður undir stjóm sérstakrar
nefndar, sem skipuð verður fimm mönnum. Nefnir
stjómin nefndarformanninn og tvo aðra. Einn
nefendarmanninn kjósa sveitafélögin og einn
komræktarfélagið (Grain Growers).
Félagið getur gefið út ábyrgðarbréf, sem nemi
níu sinnum uppborguðum höfuðstól þess og
90% af veði því, sem J?að hefir, og ábyrgist stjóm-
in slík veðbréf — bæði höfuðstól og rentur. pann-
ig getur bóndi sem hefir peninga lánað nágranna
sínum með ábyrgð stjómarinnar, og hver sem
peninga hefir getur fengið fyrir þá 5% í stað 3%,
sem nú eru á bönkum og haft fyrir þeim örugga
tryggingu.
Veðbréf þessi verða fyrst um sinn ekki gefin
út til lengri tíma en tíu ára, því þá er talið víst
að fá megi peninga með vægari kjörum en nú.
pess má geta að þetta er sama fyrirkomulag
og nú á sér stað í mörgum öðmm löndum. T. d.
Frakklandi, pýzkalandi, ítalíu og Balkanríkjun-
um. Sömuleiðis mjög svipað á íslandi. Einnig er
það fyrir löngu tekið upp í Nýja Sjálandi og
Ástralíu, dálítið frábreytt þessu, og í Bandaríkj-
unum var það nýlega byrjað svo að segja eins og
hér er ákveðið.
Væntanlega verður þessum miklu umbótum
vel tekið og ættu allir þeir sem geta að nota sér
þær.
Bændastéttin er sú, sem allra mest ríður á hér
í landi, ekki síður en annars staðar, og er það lán
hverri þjóð, sem á stjóm er skilur nauðsyn þess
að velta steini úr vegi bændanna.
Lögberg svarar fúslega í blaðinu hverju því,
sem menn spyrja um í sambandi við þetta mál og
því er auðið að svara.
pað er ekki nóg að samin séu lög; það er áríð-
andi að færa sér þau í nyt. Góð og nytsöm lög,
eins og þessi, sem ekki em hágnýtt, eru eins og
peningar, sem látnir eru liggja arðlausir og vaxta-
lausir.
Hvað Marja meinti með ,.rottur‘
Lauslega þýtt af B. p.
Eg fyr var einn hinna “flónsku bænda”, fullvel það eg skil.
Og fjöldi af bændum eru eins, ef alls er litið til.
Eg hafði “vótað” fyrir flokkinn fimm og tuttugu ár,
en fátækt min samt altaf óx, meö alt sitt basl og fár.
Eg las ei blöð, því tímatöf það talsverð orðiö gat.
Um stjórnmál aldrei hugsaði hót, því heimsku það eg mat.
Svo aldrei gat eg í því skilið, einn eða nokkurn veg,
hvernig aðrir uri5u feitir, af ])ó legði eg.
Kveldið fyrir kosningarnar konuna mína eg sá;
hún var að lesa, en veiztu hvað; Já, v'arð eg hissa þá.
Um frjálsa verzlun! Verra samt það var hún sagði mér:
“Á hverju kvöldi’ eg þetta þyl alt, þar til hátta fer.”
Ogdjarfmannlega hún sagði svo, eg sannlega man það enn
“Að bóndinn erjaði eins og þræll að auðga fáa menn.”
Eg varast þrætur, varð að hrósa verndartollum samt.
Hún hló til svars, og sagði “rottur”, sv’o að mér varð
gramt.
Ik *
Eg æstur varð, það ergði mig svo undur mikið, sko!
Að vitleysan um verzlun frjálsa vilti hana svo.
Eg vatt mér út, eg vildi’ ei heyra varnargögnin tvenn.
Eg breytti eins og allir góðir afturhaldsflokks menn.
Það kvöld v'ið úti kveiktum eld, þar kæti og glaumur var.
Og þingmaðurinn þangað kom, margt þá á góma bar.
í bláttm dáta búning þar eg bara hugsi sat.
Með “rottum” hvað hún Marja meinti mér ei skilist gat.
Hann flutti ræðu, mælskur mjög, af móði hugur svall.
Það var sem heyrðum geira gný og grimmra kúlna fa.ll.
Hann bauð oss víst að “Vóta” rétt, þá við sem lúður kvað;
er allir hrópuðu einum rómi upp: “Við gjörum það!”
Við sungum aldin orustuljóð og átum baunagraut.
Um kvöldið mörg var saga sögð af sigurfrægð og þraut.
Og loksins hver sitt “ticket” tók og tilti því á sinn hatt.
Með “rottum” hv'að hún Marja meinti mér ei skilist gat.
Er heim eg kom var konan mín með kýmnisvip á brá,
sem eitthvað væri í vændum það sem vildi eg komast hjá.
“Vek mig snemma kæra kona,” kvað eg, “ljóst þá er.
Á morgun verður fjörugt fyrir frjálsa verzlun hér.”
Eg vaknaði snemma, fór á flakk, en furðaði hvað eg sá.
Á gólfinu lágu föt mín flest, svo falleg til að sjá.
Og miði hékk á hverri flík og hann með tölum var.
Eg hafði ei fyrri svoddan séð, en svona las eg þar.
Á nýrri skyrtu nú stóð “Tollur níutíu og fimm “per cent”.
Á vesti og buxum hundrað heilt (en hvað var okkur kentý.
Á treyju og hatti hundruð tvö, en hér eg líka sá:
“Við þrífumst vel á verndartollum,” var þar skrifað hjá.
Á þvottafatið fjörtutíu og fimm eg markað sá,
á þurkuna var sama sett, því satt eg greini frá.
Á sápunni stóðu tvennir tíu, trúlegt það ei var,
En tuttugu og fjórir krítað kænt, það kolaskóflan bar.
I ullarkjól var konan mín, það kvaldi mig að sjá
að “fimmtíu og átta aðeins” stóð þar allskýrt markað á;
“þrjátíu og fimm” á sokkum sá eg, sama báru skór.
Með “rottum” hvað hún Marja meinti, mér nú skiljast fór.
Og barnunginn hann svaf svo sætt, svo saklaus, vænn og
hýr.
Eg hafði altaf hugsað það að hann væri ekki dýr.
En kerran, teppið, koddinn, lökin, kyntu mér nú frá,
hve furðu mjög eg fleginn var, þá fyrst mér nokkuð brá.
Og hvar sem leit eg, hátt eða látt, þar hengu þessi spjöld,
svo stóin, diskar, skeiðar, skæri, skálar, gluggatjöld,
þau sýndu hér sv'o hisuprslaust hvert hundraðsgjaldið var.
Eg hafði ei þrek að hnýsast í hvað húsaleigan bar.
Eg hugsaði margt á meðan át eg morgunverðinn þann.
Á kjörstaðinn svo brátt eg bjóst, það bezta ráðið fann.
Og þegar kvaddi’ eg konuna mína, hún kvað, og laut að
mér:
“Eg vona Jón, þú vitir hvernig “vóta” bezt þér er.”
Eg gekk, en virtist vera fult af verkfærum þá leið
á hv'erjum bæ, sem bæru spjöld, það blóðugast mér sveið.
Mér heyrðist sem þau segðu öll: “Jón, sjáðu og skildu nú
og trúðu því, að tollverndan er “tax”, sem borgar þú.”
Eg ‘vótaði’ rétt, eg veit það eitt, eg ‘vótaði’ rétt þann dag.
En hvort sem það var þáv'erandi þingmanni í hag. —
Og ótalmörgum mönnum sýndi eg Marju tölu spjöld,
svo þingmaðurinn þingstörf kVaddi þetta sama kvöld.
Eg fyr var einn hinna “flónsku bænda”, i fimm og tuttugu
ár,
en síðan hefi eg hygni lært og heldur gengið skár.
Eg veit nú hvað eg vil, og jafnan ‘vóta’ samkvæmt því;
ef þannig gjörðu allir eins, þá yrði breyting ný.
Þetta kvæði var Lögbergi sent í haust, en af gleymsku
hefir það ekki birst fyr, og er þýðandinn beðinn afsök-
unar á því. Kvæðið flytur meiri og sannari kenningu
en margar pólitískar ræður. — Ritstj.
„Þjóð-trú Þ. B’s.“
pað eg segja þori bert,
pó að fáa varði:
par hefir enginn eins vel gert
Okkar hluta úr garði.
18. febrúar 1917. \
Stephan G. Stephansson.
Núningur.
Maður hafði sár á fæti, sem aldrei virtist
geta gróið.
Loksins var sóttur læknir, sem skoðaði
manninn. Hann skipaði honum að fleygja skón-
um, sem hann var á og fá sér aðra nýja og mundi
þá sárið gróa.
petta þótti ólæknislega mælt, en þó var ráð-
inu fylgt og var sárið gróið eftir örstuttan tíma.
petta dettur oss í hug, þegar vér hugsum um
samband vort og bræðra vorra austan hafs.
Hnútukastið, sem alt af á sér stað vor á
meðal, eins og gömlu skórnir, sem héldu sárinu
opnu á fætinum á manninum með stöðugum nún-
ingi.
Á meðan vér getum ekki skifst á bróðurleg-
um orðum án þess að sundrungareitur fylgi, get-
ur engrar samvinnu verið að vænta.
Hér fyrir vestn hafa menn hlaupið upp á nef
sér hver á fætur öðrum með allskonar stóryrðum
og hnútum til Austur-íslendinga yfir hafið út af
fyrirlestri eins manns.
petta er sá bamaskapur, sem illar afleiðing-
ar hlýtur að hafa. peir sem þeim deilum halda
áfram eru alveg eins og aumingja maðurinn, sem
hafði sárið á fætinum og hafði ekki hugmynd um
að það var núningurinn af gamla skónum, sem
hélt sárinu opnu.
Fleygið gamla skóræflinum—sundrungarand-
anum—sem heldur opnu óvináttusárinu á sameig-
inlegum líkama Austur- og Vestur-íslendinga.
4-
í THE DOMINION BANK
♦
t
t
+
t
t
■f
♦
♦■
♦■
-f
STOFNSETTUR 1871
TJppborfraður liöfuðstóll og varasjóður $13.000,000
Allar eignir ... 87,000,000
Bankastörf öll fMótt og samvizkusamlega af hendi leyst. Dg
áherzla lögð á a8 gera skiftavinum sem þægilegust viðskiftin.
Sparisjóðsdeild,
Vextir borgaðir eSa þeim bætt viS innstæSur frá $1.00 eSa meira.
tvisvar á ári—30. Júnl og 31. Desember. 384
Notre Dame Brauch—W. M. HAMU/TON, Manager.
Selklrk Branch—M. S. BURGER, Manager.
4-
♦
-♦-
■f
t
t
>
>
>
>
NORTHERN CROWN BANK
Höfuðstóll löggiltur $6,000,000 Höfuðstóll greiddur $1.431,200
Varasjóðu......$ 715,600
Formaður...........- - - Sir I). H. McMU/bAX, K.C.M.G.
Vara-formaður............ Capt. WM. R0BIN80N
Sir D. C. CAMERON, K.C.M.G. J. II. ASHDOWN, W. R. BAWLF
E. F. HUTCIIINGS, A, McTAVTSH CAMPBETI,, JOHN STOVED
Allskonar bankastörf afgreidd. Vér byrjum reikninga viS einstaklinga
eSa félög og sanngjarnir skilmálar veittir. Avlsanir seldar til hvaSa
staSar sem er á lslandi. Sérstakur gaumur gefinn sparisjóSsinnlögum,
sem byrja má meS einum dollar. Rentur lagSar viS á hverjum sex
sem byrja má meS 1 doilar. Rentur lagSar viS á hverjum 6 mánuSum.
T- E. THORSTEINSSON, Ráðsmaður
Cor. William Ave. og Sherbrooke St., . Winnipeg, Man.
>11
Ferðasaga.
Eg skrapp suður til Dakota 14. jan.
eftir beiðni stúkunnar á Mountain.
Á lestinni hitti eg séra GuiSmund
Árnason, sem var á fer‘5 út í Morden-
byg5; sú byg5 er 15 mílur frá bænum
Morden. Vi5 erum félagsbræður og
þótti skemtun a5 samferðinni.
Séra Guðmundur er að vinna fyrir
félag, sem heitir “Scandinavian
Foundation” og er að selja bækur fyr-
ir þa5. Eitt þeirra rita er “Scandi-
navian Review”. Næstsíðasta hefti
þess er alt tileinkað íslenzkum bók-
mentum.
Ættu mentaSir Islendingar hér að
senda þessu blaði ritgerðir öðru
hvoru, landi voru og þjóð til sóma.
Veitti ekki af að eitthvað víeri gert i
þá átt, því lítið er til af bókum eða
greinum um ísland, sem áreiðanlegar
séu og ábyggilegar. Það er flest
skrifað af útlendingum, sem ekki
skilja land né lýð. En svo þarf nú
ekki útlendinga til þess að skrifa af
skilningsleysi; þarf ekki annað en að
betjda á fyrirlestur séra Magnúsar
Jónssonar; hefði hann gert sér meira
far um að skilja, þá hefði hann skrif-
að af meiri sanngirni en hann gerði.
Þegar við komum til Morden,
gengum við út á stjórnarbúgarðinn;
fyrir honum er Iandi vor Stefán
Bjarnason frá Lundar. Vann hann
áður við búgarð hjá stjórninni ná-
lægt Brandon.
Svo mikið traust og tiltrú vann
Stefán sér, að honum var trúað fy^r
að byrja þennan nýja búgarð, sem á
að verða fyrirmynd handa öðrum að
læra af. Verður þar mest áherzla
lögð á ræktun aldina, trjáa og blóma.
Hefir Stefán gróðursett þar margar
raðir af ungum trjám; er hann efa-
laust v'el vaxinn stöðu sinni.
Mikið gleðiefni er það þegar Is-
lendingur skarar í einhverju frain úr
öðrum mönnum í þessu landi, þar
sem samkepni er svo mikil. Það er
eins og að finna bróður sinn i eyði-
mörku að mætá slíkum manni á með-
al hérlendra manna. Þá hverfur all-
ur pólitiskur rígur og jafnvel trúar-
bragða. Maður hefjr það þá aðeins
á meðvitundinni að hér er landi og
ber virðingu fyrir honum.
Þess má geta að Stefán er fús að
gefa allar upplýsingar, sem til hans
er leitað.
Hann fór með okkur séra Guðnmnd
til mifðdagsverðar hjá ensku fólki,
sem hann heldur til hjá; það eru
presthjón.
Síðan skildum við séja Guðmund-
ur; fór eg suður í ríki Jónatans gamla,
en séra Guðmundur út í nýlendu
gangandi 15 mílur, og óx honum það
ekki í augum, því hann er orðinn van-
ur göngum; hafði hann t. d. gengið
alla leið frá Árborg út í Álftavatns-
nýlendu, þegar byrjað var að snjóa í
haust; hafði hann með sér hjól, en
varð aö hera það mikið af leiðinni.
Er þetta ferðalag hans ofurlítið
sýnishorn af því, hvernig fátækir
námsmenn vor á meðal hafa orðið að
teggja mikið á sig til þess að ná
mentun. Fann séra Guðm. sárt til
þess, að hann hafði ekki náð þeirri
mentun sem hann fýsti áður en hann
varð prestur; sagði hann því upp
söfnuði sínum og fór aftur á skóla.
En til þess þurfti fé; gaf hann því
út fyrirlestra eftir sig í fyrra og fór
sjálfur með þá fótgangandi bæ frá
bæ; en í ár tók hann vinnu hjá þessu
fyrnefnda félagi; og nú gengur hann
til þess að spara ferðapeninga, því
flutniniur er dýy.
Væri það vel ef landar tækju vel
þessum dugelga manni, sem svona
mikið leggur á sig sér til fullkomn-
unar.
Lestir var tv'eirtiur klukkutímum of
seira, og hafði eg því gott næði til
þess að liugsa um þessa tvo duglegu
menn þjóðar vorrar.
Loksins kom gamli brúnn og settist
eg á bak honum. Á Hensel mætti mér
Kristján Sigurbjörnsson með bifreið
og flutti mig til Mountain; námum
við staðar 1 gistihusi Mrs. Björnsson-
ar, sem er systir þeirra Samsons
bræðra lögregluþjóna hér í Winnipeg.
Um kveldið kom þar Kn fjúlíusj.
Aldrei hefi eg talað við hann fyr,
en þó fanst mér sem eg mætti þar
gömlum kunningja vegna ljóðmæla
hans.
Hann lofaði mér að heyra eina
vísu; en skýringu þarf hún eins og
allar hans vísur og kvæði. Kveðst
hann hafa skroppið inn í eldhús til
þess að fá sér að drekka, en þótt
v'atnið nokkuð bragðlítið; hefði sér
þá dottið í hug hvort hann væri ekki
kraftaskáld, svo hann mælti fram
þessa vísu með öllum þeim krafti sem
hann átti til í eigu sinni:
“Barna trúin bilar min,
burt er flúin kæti;
feginn snúa vatni i vin
vildi eg nú ef gæti.”
Niðurl. næstj.
Stjörnuhrap.
Þegar eg las fögrn og tilfinninga-
ríku ritstjórnargreinina í siðasta
Lögbergi, með yfirskriftinni; “Ský á
heiðumi himni”, þá brá mörgum
myndum upp fyrir sálar- og hug-
sjónatímabili þrjátíu ára stríðs og
starfs í landi þessu. Landi fógru
v'onanna. Landinu, sem vér nð hljót-
um að elska, bæði vegna sjálfra vor
og barna vorra. Landið með heiða,
hreina, frjálsa og fagurbláa himininn
yfir höfðum vorum. En hversu mörg
verða ekki stjörnuhröp fögru von-
anna á þessum blessaða himni. Og
hversu mörg eru ekki einnig dökku
skýin, sem dragast upp og depra feg-
urðina. Fegurð guðlegu og mann-
dómslegu hugsjónanna. Ský sorganna
og mótlætisirts. Ský þreytunnar og
brostnu vonanna. Oð það sem þyngst
er og svartast á þessum skýjabálkum
eða blikunv eru ský ellinnar, sem raða
sér saman í kolsvarta miskunnarlausa
'stafi og blýþung orð, sem segja mér
— og máske einhverjum fleirum:
Lífið er bráðum á förum, dagsv'erk-
inu lokið. Þú vildir og áttir að verða
nýtur maður, en fórst rangt að öllu.
Því verður hugarstríð og hráslaga-
nepja á skjóllausri evðimörkinni þitt
ævikvekl. —
Þetta er harður dómur og hörm-
unga sjón, drottinn minn! Er nú
þetta réttlátt? Er engin afsökun til.
Eða er alt sjálfrátt og engin óvið-
ráðanleg utanaðkomandi öfl, sem
binda vilja o- framkvæmdir manna á
viss svið í mannfélagsheildinni ?
Þannig virðist mér oft eiga sér stað,
en máske rangt að halda því fram.
Og hvað sem nú þessu líður, því
sjálfráða og ósjálfráða, þá er eitt,
sem sanngjarnt er að taka með í
reiknings vfirlit mannlífsins, og það
er þetta: Hvernig hefir þessi gamli
maður barist áfram á því sviði og
með þeim vopnum, sem hann hafði
kosið sér? Eða kringumstæður skap-
nð honum. Hvernig hefir hann rækt
skyldur sinnar köllunar í sínum smáa
og þrönga verkahring?
Ef nú þessi gamli maður —• eða
menn og kounr — hafa staðið ærlega
og vel í sinni stöðu, hv'ersu smá og
fátækleg, sem hún hefir verið, lagt
alla krafta Hfs og orku fram, konu og
bornum og heimili sínu ti! þolanlegs
viðhalds, og í engu gert þjóðfélaginu
eða þjóðarbroti sínu v'anvirðu með
óreglu eða leti og slóðaskap. Er hann
þá ekki jafn virðingarverður þótt
enginn sé afgangurinn, eins og hinn,
sem hygnin og lánið gat skapað ald-