Lögberg - 15.08.1918, Page 2

2
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 15. ÁGÚST 1918
MINNI CANADA.
Ræða flutt 2. ág. 1918 í Wynyard af Séra Fr. Hmllgrimsiyni
Þegar eg á hér á íslendingadegi aö
mæla fyrir minni Canada, dettur mér
ósjálfrátt í hug orðin, sem Drottinn
lét foröum Jeremía spámann flytja
Gyðingum, er herleiddir höfðu verið
frá Jerúsalem til Babýlon: “Látið
yður umhugað um heill borgarlnnar,
sem eg herleiddi yður til, og biðjið til
Drottins' fyrir henni; því áð heill
hennar er heill sjálfra yðar”.
Hafi það verið rétt fyrir þá að láta
sér umhugað um heill borgarlnnar,
sem þeir voru fluttir til ófrjálsir og
nauðugir, hversu miklu fremur ættum
við þá ekki, sem hingað erum komnir
fúsir og frjálsir, að láta okkur þykja
vænt um þetta land, sem hefir farið
svo vel með okkur, og telja það ljúfa
skyldu og sóma, að vinna því alt það
gagn, er í okkar valdi stendur.
Það eru nú liðin 45 ár siðan ís-
lendingar settust fyrst að hér í landi.
Heiman af ættjörðinni komu þeir
fyrst um það leyti, er ísland var að
halda upp á 1000 ára afmæli sitt, til
þessa nýja lands, með hjörtun full af
vonum og framsóknarþrá. Þeir
komu hingað til þess að bæta kjör sin,
því hér hugðust þeir mundu eiga betri
æfi fyrir höndum. Og vonirnar hafa
ekki brugðist. Vel hefir þjóðflokki
okkar vegnað hér,og vel hefir hpnum
hepnast að færa sér í nyt tæíafærin
mörgu til arðsatns starfa, sem hér eru
fyrir hendi. Smáir voru íslendingar
að visu fyrst framan af í augum
þeirra, er hér voru fyrir; en ekki leið
á löngu áður en þeir sýndu hinum
nýju nágrönnum sínum hvað í þeim
bjó, og fóru að vaxa í áliti þeirra; og
nú er svo komið að íslendingar hafa
hlotið þá virðingu hér í landi fyrir
(öngu, að þeir séu í hópi nýtustu og
öeztu borgara, og menn úr okkar hópi
Fólksfjöldinn er óðum að aukast, og
landið er svo frjósamt, að það getur
v'eitt viðurværi margfalt fleira fólki
en nú er hér. Enn hefir ekki verið
tekinn til ræktunar nema tæpur fjórð-
ungur af því akuryrkjulandi, sem til
er, og ógrynni af fjársjóðum eru enn
fólgnir í jörðu, — kol málmar og önn-
ur efni, sem komandi kynslóðum er
ætlað að finna, vinna og njóta. Alls
konar iðnaður á hér nærri því tak-
markalausa framtíð fyrir höndum.
Hér er verk að vinna fyrir margar
hendur með góðri arðsvon. Alt bendir
til þess, að þetta land geti með timan-
um orðið eitt hið öflugasta og auðug-
asta framfaraland heimsins,
En framtið hvers lands er ekk:
komin undir lanskostum, fólksfjölda,
verklegum framförum og auði einum
samnn, heldur undir því, hvaða þjóð
byggir landið. Auðæfi og landgæði
geta snúist til óláns, ef illt er með far
ið, — ef yfirráðin yfir því ler.da í
höpdum óviturra og eigingjarnra
manna, sem nota þau til kúgunar og
féflettingar, eins og þeir sem lengst
af hafa við völdin verið á Rússlandi,
eða til þess að leiða blóðugar hörm-
ungar yfir sína eigin þjóð, eins og
hervalds-kliku Þýzkalands. — Þegar
vð hugsum um framtíð landsins, verð
um við þess vegna um fram alt að
hugsa um andann í þjóðlífinu, um hin
andleg.u menningarverðmæti. Og< frá
þvi sjónarmiði verða þýðingarmestu
framtíðarspurningarnar þessar: Hvers
konar fólk byggir og mun framvegis
byggja þetta land? Hvað hugsjón-
um verður hin mikla auðlegð lands-
ins helguð? Hvaða skerf leggur
þjóðin til heimsmenningar og mann-
kynsfarsældar ?
Ef við með þessar spurningar í
skipa hér trúnaðarsæti og sitja á bekk huga litum til liðna timans og nútím-
tneð þeim, sem æðstu völdin hafa og
mest eru virtir, og sóma sér þar vel-
Við eigum hér stjórnimálamenn og
/nentamenn, iðnaðarmenn, bændur og
kaupsýslumenn, af íslenzku bergi
brotna, sem hafa lagt hér fram sinn
skerf til þjóðþrifa og orðið þjóð-
flokki okkar til sóma. Og sú vel-
gengpii, sem þjóðflokkur okkar yfir
höfuð að tala á hér við að búa, er
ekki aðeins að þakka því atgerfi, er
hann hafði til brunns að bera, og þeim
dugnaði, er hann hefir sýnt í fram- i
sóknarbaráttunni heldur líka hinu, að ]
hér eru fyrir hendi mikil tækifæri fyr-
ir framgjarna og ötula menn. Þess
vegna finnum við til þakklætisskuld-
arinnar, er við erurn í við þetta land.
iÞess vegna þykir okkur v'ænt um það,
og viljum fegnir leggja fram sem
drýgstan skerf til þess, er því má að
gagni og sóma verða. Og þess vegna
höldum við aldrei svo upp á íslend-
ingadag hér, að við minnumst ekki
Canada með virðingu og hlýjum til-
finningum; já, árnum landi og þjóð
heilla og blessunar.
Hálf öld rúm er liðin síðan frum-
býlingafylkin 4 með fram St. Law-
rence-fljóti og vötnunum gjörðu
bandalag sin á milli, er síðan hefir
borið nafnið “Dominion of Canada”.
En breytingarnar, sem síðan hafa
orðið hér í landi, eru miklar og fram-
farirnar stórstígar.
•Þá voru fylkin aðeins fjögur, og
viðátta þeirra 540,000 ferhyrnings-
mílur; en nú eru þau 9 og viðáttan
nærri því fjórar miljónir ferhyrnings-
mílur, auk feikna mikils landflæmis
fyrir norðan þau.
Þá var fólksfjöldinn rúm hálf
fjórða miljón, en nú hátt á áttundu.
Þá voru járnbrautirnar samtals
2278 milur,á Iengd, en nú um 36,000 |
mílur.
Þá voru þjóðareignir um 17 milj.
dollara virði, en nú yfir 320 miljónir.
Þá var höfuðstóll bændanna hér í
landi samtals rúmlega 30 miljónir
dollara, en nú um 114 miljónir.
Fyrir 47 árum voru hér ekki fullar
2 miljónir ekra undir hveiti og arður-
inn af þeim tæpar 17 miljónir bushela
en um 15 miljónir ekra undir hveiti,
þar af 8yí miljón hér i Saskatchevan,
og arður landsins af hveitiræktinni
fyrir þrem árum var nærri því 427
milj. bushela.
Fyrir 50 árum voru hér í landi um
10,000 alþýðuskólar, en nú eru þeir
yfir 26,000. Þá var varið til menta-
mála þjóðarinnar árlega um 2y2 mil-
jón dollara, en nú um 56 miljónum.
Þá þektist hér hvorki telefón né
Joftskeyti; en nú eru hér í landi not-
aðir yfir hálf miljón telefóna og yfir
50 loftskeytastöðvum hefir verið kom-
ið upp.
En nú skal eg ekki þreyta ykkur á
fleiri tölum. Þessar, sem nefiftlar
hafa verið, nægja til þess að sýna, að
það eru ekki orðin tóm að framfarirn-
ar hér i landi hafi verið miklar síðast-
liðinn alrlarfjórðung. Og þær fram-
farir eru okkur og öllum góðum
Canadamönum gleðiefni, því í þeim
felst fyrirheit um bjarta framtíð bessa
lands og þjóðar, ef við, sem nú lifum,
og niöjar okkar reynast ekki eftirbát-
ar þeirra er á undan gengu og braut-
ma ruddu.
Framtíð landsins, — hvaða' vonir
megum við þá gjöra okkur im hana?
1 verklegu og efnalegu tilliti gefur
liðni tíminn glæsilegar vonir. —
ans, þá getur okkur ekki dulist það,
að í því efni á þessi þjóð margt eftir
að læra. í stjórnmálum hefir átt sér
stað spilling og ranglæti, sem engum
hugsandi manni getur dulist. Eg ætla
ekki hér að fara að gera nein einstök
umtalsefni; hér er hvorki staður né
atriði stjórnmálaspillingarinnar eða
stund til þess. En eg nefni þetta at-
riði vegna þess, að stjórnmálaástand-
ið í hverju landi sé frjálst í að hafa
að einhverju leyti, spegilmynd af
þjóðinni, af hugsunarhætti mikils
hluta hennar. Því að á móti því
verður ekki borið, að í stjórnfrjálsu
landi getur ranglát og ónýt stjórn
ekki setið við völd lengur en nógu
margir af landsmönnum eru svo lítil
sigldir, að þeir láta hafa sig tli að
halda henni við, ýmist af skilnings-
leysi og blindni, eða hugsunarleysi og
heigulskap, eða þá eigingjörnum
hagsmunahvötum.
En þó að sagan. okkar sé í því til
liti víða ekki fögur, þá er þó farið að
rofa fyrir degi. Striðið hefir í því
sem öðru átt sinn þátt í þvi að opna
augu fólksins á ýmsan hátt. Raddir
réttlátrar vandlætingar eru farnar að
láta til sin heyra og fá áheyrn hjá
mörgum. Fjöldi fólks er farinn að
finna sárt til og blygðast sln. Menn
eru háværar en nokkru sinni fyr farn-
ir að heimta ráðvendni og ósérplægni
af þeim, sem fyrir málum þjóðarinnar
standa, og dæma hart atferli þeirra,
er nota sér neyð þjóðarinnar til þess
að féfletta hana sjálfum sér til ábata.
En af því hefir alt of mikið átt sér
stað og á sér stað enn.
En þjóðin þarf að vakna öll! Borg-
arar landsins þurfa að risa upp sem
einn maður, og leiða til öndvegis á
öllum svæðum þjóðfélagsins þær hug-
sjónir, sem eru nauðsynlegir undir-
stöðusteinar hvers þjóðfélags: hug-
sjónir réttlætis og ráðvendni.
Þjóðin þarf að ganga ríkt eftir þvi,
að lögin gangi jafnt yfir alla, ríka
sem fátæka, volduga sem valdalausa.
Fátt getur verið réttlætishugsjónum
manna til meira niðurdreps en það,
að sjá strangleik laganna beitt vægð-
arlaust við smáþjófinn, en tekið á
stórþjófunum með mýkstu silkihönzk-
um og þeir jafnvel hafnir til æðstu
virðinga. FuIIkomið, jafnrétti allra
borgara fyrir lögunum er eitt af nauð-
synlegustu skilyrðum heilbrigðrar
þióðskipunar- . Hlutdrægni í þeim
efnum brýtur niður virðingu manna
fyrr lögum og rétti, og skapar þá
venju og þann uppreisnaranda. sem
getur haft hinar blóðugustu afleiðing-
ar, eins og læra má af sögu stjórnar-
byltingarinnar miklu í Frakklandi i
lok 18. aldar.
Og þjóðin þarf að láta sér ant um
það, að kjósa ekki aðra til þess að
fara með völdin hjá sér en þá menn,
sem bæði hafa til þess vit og hæfi-
leika, og eru líka ráðvandir menn og
óeigingjarnir, — menn, sem hugsa
ekki mest um það að skara eld aþ eig-
in köku, heldur hafa það mark eift
fyrir augum, að haga þannig ráðs-
mensku sinni á þjóðarbúinu, að sem
flestum megi til farsældar verða.
Og þjóðin þarf að láta sér ant um
ráðvendni i viðskiftalífinu alment, —
korna i veg fyrir það með sanngjarnri
löggjöf og'viturlegri stjórn, að hrika-
leg samtök geti átt sér stað um það,
að gjöra lífsnauðsynjar óeðlilega
dýrar fjöldanum, fáeinum mönnum
til stórhagnaðar, en með þvi beinlínis
stolið brauðinu frá munninum á þeim,
sem minst hafa.
lbúar þessa Iands þurfa að vakna
betur til meðvitundar um þá skyldu
sem á þeim hvílir sem borgarar
frjálsu landi, — skylduna til þess að
sjá um það, að skjöldur þjóðarinnar
sé skygður og hreinn, og að öllum
búum landsins geti liðið eins vel og
Guð hefir gefið hér til efni og tæki
færi. Við verðum að gjöra okkur
það Ijóst, að á okkur hverjum og ein
um hvilir mestur hluti ábyrgðarinnar
á því, hvað úr þjóðinni verður og
hvern sess hún skipar meðal annara
þjóða. Enginn má vera sinnulaus
þeim efnum og varpa áhygju sinni
upp á aðra. Sem borgarar höfum
við ekki aðeins réttindi, heldur líka
skyldur, — heilagar skyldur við þetta
fagra land, sem breiðir faðm sinn
móti okkur og gefur okkur lífsviður
væri og Iífsþægindi; og við þá, sem
landið byggja með okkur. Hver kyn-
slóð legg.ur með hugsunarhætti sinum
og starfi, grundv'llinn að gæfu eða ó-
gæfu næstu kynslóðar. Fari hún vel
með landið og þjóðmálin, þá verður
gata næstu kynslóðar greiðari; en
komi hún órækt í akur þjóðlífsins, þá
mega næstu kynslóðir sveitast við að
reita illgesið. Metnaður hverrar kyn-
slóðar á að vera sá, — ekki aðeins að
láta sjálfri sér líða vel, heldur að búa
sem bezt i haginn fyrir komandi tíma
vinna að framtíðarheill landsins, svo
að hús þjóðarinnar megi rísa æ hærra
og veglegra. Og þess vegna þarf
hver einstaklingur þjóðfélagsins að
gjöra sér grein fyrir því, að hann er
partur af þvi efni, sem hús þjóðarínn-
er reist úr. Eins og húsasmiðurinn
vandar hvern stein, sem hann hleður
í húsvegginn, að hann sé hornréttur
og sléttur, til þess að húsið verði
traustbygt og fagurt, — eins þurfum
við, steinarnir einstöku, sem hús þjóð-
félagsins er bygt úr, að vera vandlátir
við okkur sjálfa, — leggja með Guðs
hjálp rækt við hvern góðan hæfileika,
sem hann hefir gefið okkur, til þess
að okkar skerfur, hvers og eins, til
velfarnaðar þjóðlífsins, verði sem
mestur og beztur. Því réttlætl, ráð-
vendni og sómi þjóðfélagsins byggist
og verður til fyrir réttlætismeðvit-
und, drengskap og sómatilfinningu
einstaklinganna mörgu, sem þjóðina
mynda.
Þannig langar mig til að við, sem
nú lifum hér í þessu.landi, getum bor
ið gæfu til að rækja köllun okkar sem
Canadamenn- Og þannig langar mig
til að mega hugsa mér framtíð þessa
lands: bjarta, glæsilega, frægðarríka.
Mig langar hjartanlega til þess, að
þjóðin, sem er að myndast úr samruna
margra þjóðflokka, — eins og stórt
fljót myndast þar sem margar ár
smærri renna saman —, verði sterk
þjóð og farsæll merkisberi fagurra
og göfugra hugsjóna, og virt og elsk-
uð af öðrum þjóðum. Og til þess
ættum við öll, sem góðir Canadamenn,
að telja okkur ljúft og skylt að leggja
okkar skerf af fremsta megni. Það
er sönn þjóðrækni.
Canada hefir ekki aðeins boðið til
sín til dvalar þeim, sem efnaðir voru
og farsælir, heldur hefir hún líka
breitt faðminn á móti þeim, sem bágt
áttu annarsstaðar, sem voru að berj-
ast við fátæktarbasl eða stundu undir
kúgun og ófrelsi í öðrum löndum.
Þá hefir hún tekið að sér og gengið
þeim í móðurstað, veitt þeim heimili,
vernd og atvinnu. Hvílíkar sögur
kunna ekki margir af því að segja,
hvernig þeir komu hingað til lands
allslausir, þaðan sem þeim var meinað
að njóta sin, og urðu hér gæfumenn,
fundu frelsi og tækifæri til þess að
beita kröftum sínum og hæfileikum
þannig, að hag.ur þeirra blómgaðist.
En nú kaltar Canada á syni sína og
dætur, sem hfún hefir fóstrað og alið.
Nú kallar hún á hvern góðan dreng
til að duga sér, þegar hún er í nauðum
stödd, þegar í hættu er það, sem henni
er dýrmætast og kærast: frelsi henn-
ar.
Og margir hafa brugðist vel við og
drengilega og skipað sér undir merkin
til þess að berjast fyrir frelsi og
framtíðarheill Canada svo og hug-
sjónum lýðfrelsis og mannréttinda í
heiminum. Ófölnandi frægð hafa
þeir getið sér og þjóð sinni, Canada-
mennirnir rösku, fyrir frækilegá fram
Skömm fái nú hver sá, sem heldur
að sér höndum og vill ekkert lið veita
þjóð sinni, meðan aðrir eru að út-
hella blóði sinu fyrir frelsi hennar.
Skömm fái hver sá, sem með orðum
sínum eða framkomu dregur kjark úr
þjóðinni, þegar hún er stödd í þessari
ægilegu eldraun.
En heiður sé hv'erjum þeim, sem
sýnir nú sanna þjóðrækni í orði og
verki. Heiður sé hverjum þelm, sem
fórnar glaður hverju því sem fórna
þarf til þess að réttlætið geti unnið
sigur yfir ranglætinu, lýðfrelsið yfir
hervaldskúguninni.
Stígum á stokk og strengjum þess
heit, að duga nú vel móður okkar
Canada. Látum nú sjá að við séum
nógu miklir menn til þess að gjalda
þessu landi eitfchvað af þelrrl miklu
þakklætisskuld, sem við erum í við það
Og gleymum ekki þvi, sem Drottinn
lét forðum segja Israelsmönnum
Babýlon, og er alveg jafn heilagur
sannleikur að því er okkur snertir: að
heill þessa lands er okkar heill. Verði
landið ánauðugt undir erlendu kúgun
arvaldi, þá verðum við ánauðugir líka
En sé landið frjálst, þá erum við líka
frjálsir menn.
Því að eins að við vinnum af heil
um hug og öllum kröftum að hVerju
því, er eflt geti hug þessa lands og
trygt góða framtíð þjóðarinnar, getur
hugur fylgt máli hjá ckkur þ^gar við
segjum:
Blómgist og blessist framtíðarland
ið okkar fagra, Canada! —
göngu sína á vígvöllum Norðurálfunn-
ar í þessu mikla heims stríði. Hundr-
uðum þúsunda saman» hafa þeir kvatt
heimili og vini til þess að fara yfir
hafið og fórna öllu fyrir það, sem var
þeim dýrmætara en lifið. Og gleði-
efni er það okkur óumræðilegt og
þjóðflokki okkar til mikils sórna.
hVe mikla þjóðrækni Véstur-íslend-
ingar hafa sýnt á þessum alvarlegu
reynslu'tímum, — hve margir úr okk-
ar hópi hafa frjálsir og fúsir geiigið
í herþjónustu og hve vel margir þeirra
srtn heima eru, hafa unnið þjóð-
ræknisstörfunum margvíslegu I sam-
bandi við stríðið.
Af öllu hjarta biðjum við algóðan
guð þess, að sem flestum drengjanna
okkar megi auðnast að koma heim
afur til ættingja og vina, heilir á húfi
En þeir koma ekki ^llir aftur-.
Margir þeirra hafa fært fórnina mestu
sem maður getur fært: líf sitt.
En eiga þeir að liggja óbættir? Á
blóði þeirra að vera til ónýtis úthelt?
. Neí, nei! Nú hvílir sú heilög
skylda á hverjum góðum • Canada-
manni að styrkja sem bezt hendur
þeirra, sem á vopnum halda og vinna
að því að fylla skörðin sem orðin eru
í fylkingum okkar manna, svo að þessi
þjóð géti lagt sinn skerf til þess að sá
sigur sigur verði sem fyrst unnin,
sem tryggi frið á jörðu og frelsl þjóð-
anna.
Athugasemd og Ieiðrétting.
Ritstjóri Lögbegs — góði vinur!
Hér í vetur las eg þá fregn í Lög
bergi, að söfnuðurnir íslenzku
Minnesota hefðu þá nýlega kallað
Guttorm J. Guttormsson til prestþjón-
ustu hjá sér og boðið honum ágæt
kjör. Þóttist eg vita að við mig væri
átt,því eg hafði rétt áður fengið köll-
unarbréf að sunnan. Mér fanst rétt
ast að láta mismælið eins og vind um
eyrun þjóta, því að prentarar höfðu
stundum gjört mér verri grikk en
>ann, að bæta við mig einu “joð”-i
En þegar eg fyrir skemstu leit þá
nýjung í Heimskringlu, að Guttorm-
ur J. Guttormsson væri orðinn geist
legur starfsmaður hjá Minneotingum,
og að forseti kirkjufélagsins hefði sett
hann í embætti, þá fann eg, að ekki
mátti lengur við svo búið standa, því
>essi villa var alvarlegri en virðast
mætti í fljótu bragði.
Svo er mál með vexti, að norður
við íslendingafljót er búsettur frændi
minn og góðkunningi, sem ber sama
skírnarnafn og patronymic eins og
eg. Við erum alnafnar að því und-
anskildu, að hann skiftir fangamarki
sínu i miðjunni með “joð”-i, en eg
ekki.
Til skýringar og til þess að festa
aðgreininguna betur í minni skal þess
getið, að við nafnar erum ekki bræð-
ur — þótt við prýðum báðir sömu ætt-
ina. Eg er Guttormsson, Þbrstelns-
sonar, frá Krossavík í Vopnafirði.
Nafni minn er sonur Jóns Guttorms-
sonar, sem bjó á Arnheiðarstöðum í
Fljótsdal, ef eg man rétt. Við erum
svona líkir á prenti fyrir þá sök, að
nafni minn hefir gjört föðurnafn föð-
ur síns að ættarnafni, eins og tíðkast
með Vestur-íslendingum, og bætt þar
inn í upphafsstafnum úr sínu eigin
föðurnafni, en eg hefi haldið frónska
vananum óbreyttum.
Alvaran, sem á ferðum er, er þessi,
að ókunnugir hafa hvað eftir annað
farið vilt á okkur nöfnum, og að þau
misgrip hljóta að færast í vöxt, ef
prentarar og blaðamenn fara óvarlega
með stafinn, sem greinir okkur að.
Svo gæti hæglega hlotist misgáningur
út úr öllu saman á milli okkar nafn-
anna, ef metist yrði um það, hvor
okkar hefði gjört hinn frægan, því
báðir hafa til sins ágætis nokkuð: eg
er prestur en hann skáld. Þetta tvent
hefir stundum runnið saman í eitt í
hugum manna, þegar þeir kunnu ekki
að aðgreina nöfnin, og sá glundroði
hefir ekki komið sem jafnast niður í
okkar garð- Eg hefi hvað eftir ann-
að hlotið “v'iðurkenning” og gómsætt
Iof fyrir skáldskapinn hjá nafna, en
hann megna óþökk fyrir rétttrúnaðinn
og þröngsýnið í mér. Maður getur
fengið sig full-saddan á slíku, þegar
til lengdar lætur. Það er eins og þar
stendur:
Báðir fengu nafnar nóg,
— nefjum brýndu saman —
annar grét, en annar hló;
ekki var það gaman.
•
Og nú eru blöðin, setn eiga að upp-
fræða almúgann, farin að auka á vill-
una með því að bæta við mlg “joð”-
inu. Við nafnar litum nú út á prenti
eins og tvíburar og þekkjumst ekki
að. Þetta er farið að koma sér afar-
illa fyrir báða. Eg þykist vita, að
rignt hafi yfir nafna minn heillaósk-
um, ekki alveg græskulausum, út af
brauðveitingunni. En af mér aftur á
móti er það að segja, að þó mér þyki
gott að vera lofaður fyrir skáldgáf-
una, þá fylgir vandi nokkur vegsemd
hverri. Menn ætlast til þess að eg
láti þá heyra stökur eftir sjálfan mig,
alveg nýjar af nálinni. En eg er ekki
skáld, ekki einu sinni leirskáld. Mig
skortir að sönnu aðems einn hlut til
þess að komast í leirskáldaflokkinn,
en sá hlutur ríður baggamuninn —
eg yrki ekki. Það er hálf-ónotalegt,
eins og allir skilja, að vera beðinn að
yrkja brúðkaupskvæði, sitja svo næt-
urlangt yfir yrkisefninu án þess að
koma tveim hendingum saman og
verða að Iokum að gefa frá sér þrent
í einu: verkið, orðstírinn og ábatann.
Þó er hitt enn hvimleiðara, þegar eg
kemst eftir þeirri von hjá mönnum, að
eg muni láta fjúka í kv'iðlingum við
hvert tækifæri, þegar eg stend á fæt-
ur til þess að segja eitthvað. Eg sé
eftirvæntínguna skína út úr andlitum
fyrir framan mig, og get ekki fullnægt
henni. Þegar svo ber undir, þá reyni
eg auðvitað að vanda mig, og segja
eitthvað verulega fagurt og gott."
Fólj^jð sér viðbúnaðinn, og heldur að
þar sé skáldgáfan að biðja sér hljóðs
Tilhlökkunin eykst. “Já, nú kemur
það,” hugsa menn, og standa á önd
inni — og svo er þetta, sem kemur,
ekkert annað en óbreytt þoka — prósi,
sem hvergi stendur í hljóðstöfum.
Það má nærri geta, hvort skemtilegt
sé að flytja ræður við slík tækifæri
Til að klikkja út: Við nafnar er-
um ekki sami maðurinn báðir. Eg er
prestur en hann ekki; hann er skáld
en eg ekki. Á prenti þekkjumst við
að á “joð“-inu ef blaðamenn og prent-
arar hafa gjört skyldu sina. Vilji
einhver komast i hjónaband og hafa
mikið við, þá er eg til þess albúinn
að binda hnútinn, en það er vænlegast
að leita til nafna míns eftir kvæðinu.
Bg vona að ritstjóri Heimskringlu
fari svo vandlega yfir Lögberg, að
hann reki augun í línur þessar, og er
þá innileg ósk mín til beggja blaðanna
sú, að þau mættu taka þær til alvar-
legrar íhugunar og hegða sér þar eft-
ir, með því að gjalda hér eftir hvor-
um okkar nafna það, sem skylt er:
þeim virðing, sem virðing ber, og
þeim “joð”, sem “joð”-ið ber.
Vmsamlegast.
Guttormur Guttormsson.
Arni Þórarinssoa
Dáinn 17. júlí 1918.
Hjálpsami og hugstóri frændi,
þú hefir nú farið
burtu af veraldar vegum
til veganna betri,
þar sem að mæða ei mæðir
mannanna börnin,
og þreyta af þrautanna byrði
þjakar ei neinum.
Oft voru á æfibraut þinni
erfiðir partar,
>ví mæðu steinn margoft var lagður
mótlætis götu.
Þú heyrðist ei kveina né kvarta,
því kjarkur og festa
ýttu í áttina réttu,
unz endaði leiðin.
Mér þó að færir þú fyrri
til fundanna heima,
sé eg þig síðan á hæðum
sæli hollvinur,
frelsarinn þjóða hvar fræðir
frelsaða lýði,
og alla í einingu lætur
unaðar njóta.
Heimilis vinir þig harma,
því horfinn ert frá þeim;
sendu þeim græðandi geisla
í gliti ársólar,
Copenhagen
Vér ábyTgj-
umst það að
vera algjörlega
hreint, og það
bezta tóbak í
heimi.
Ljúffengt og
endingar gott,
af því það er
búið til úr safa
miklu en mildu
tóbakslaufi.
MUNNTOBAK
svo að þeir viti þú vakir
og vel treysta megi
að böndin, sem brostin nú eru,
bindist að nýju.
Gróa frá Krossholti.
Leiðrétting.
Herra ritstj. Lögbergs!
Eg hefi orðið var við dálitla grein
í dagblaðinu “Fréttir ('útg- í Reykja-
vík 30. júní þ. áj, sem tekin er úr
heiðruðu blaði yðar, “Lögberg”.
Greinin er með yfirskriftinni “Fram-
takssamur landi”, og skrifuð sem
bréf frá New York undir mínu nafni.
Eg vil hér með láta þess getið að eg
hefi eigi skrifað þá grein, og þekki
alls ekkert mann þann, sem þar um
ræðir — Sigurð Jónsson “úti í New
Jersey”, og hefi aldrei orðið var við
framtakssemi hans, hvorki vestan
hafs né austan. Þar af leiðandi get
eg auðv'itað engin meðmæli gefið
honum.
P.t. New York 24. júlí 1918.
Garðar Gíslason.
Árborg, Manitoba, 3. Guðlaug, kona
séra Benedikts Eyjólfssonar prest að
Berufiði, dáin, 4. Gíslína, kona Einars
skálds H. Kvaran, 5. Gróa, dó ung og
ógift.
Kunnugur lýsir Þorkeli þannig:
Dulur maður, svo að sjaldan gætti
skapbrigða hjá honum, nema verja
þyrfti smælingja, vandabundinn eða
óviðkomandi. Kvað þá svo að Þor-
keli að fáum var hent að mæta honum
í orði eða atlögum. Maðurinn var
greindur vel, góðgjarn, burðamaður
og listfengur mjög að hverskonar
handiðn. Við kynningu ávann hann
ógleymnar vinaminningar.
P. H.
Æfiminning.
Þorkell smiður Gíslason andaðist 6.
júlí 1918. að Winnipegósis, Manítóba.
Fæddur var hann 11. apríl 1858 á Hala
koti í Flóa í Árnessýslu. — Foreldrar
hans voru þau Gísli smiðnr Gíslason,
bóndi um langt skeið í Reykjakoti í
Mosfellssveit og kona hans Solveig
Þorkelsdóttir. Þorkell dvaldi með
foreldrum sínum til 28 ára aldurs, þá
fluttist hann vestur um haf til Winni-
peg. Þaðan til Seattle í Washington-
ríki. Hvarf austur til Thingvalla til
Þóru systur sinnar, sem þá var orðin
ekkja, hjá henni var hann ráðsmaður
eitt ár 1891—2. Fluttist þá austur
að Manitoba vatni og síðan til Winni-
pegósis þorps, — sem þá var lítið eða
ekki annað en Hudson’s Bay Co. stöð
— Hér dvaldih ann síðan yfir 20 ár,
eða til dauðadags. Stundaði hér húsa
og skipagerð; jafnan aðalsmiður þess
bæjar.
Hvorki ekkja né börn harma Þor-
kel — kvæntist aldrei. — Hann átti
engan bróður, en 5 systur: 1. Þóru
Sveinsson, húsfreyju að Markerville,
Alberta, 2. Sigríði, ekkju Guðmund-
ar Kolbeinssonar, á Esjubergi, nú að
Frá Blaine, Wasb.
Ungmenni fermd í Blain af sira
Sig. Ólafssyni, 30. júni:
Kristján V. Oddstad.
Hugsvinnur Þ. Johnson.
Ólöf Dagmar Breiðfjörð.
Ólafur Th. P. Björnsson. '
Rose Dalmann.
Látinn er í Blain 10. júlí Guðmund-
ur Þorkelsson Goodman, er lengi bjó
á Fossum í Húnavatnssýslu. Hann
var faðir Þorláks Goodman, er hér
öýr, og andaðist á heimili hans.
Látin er í Sedro-Wooley, Wash.,
Mrs. Inga Kristjánsdóttir Sæmunds-
son frá Marietta, Wash. Hún var
kona Sæmundar Sæmundssonar, er
býr í Marietta, Wash. Hún var jarð-
sungin í Ferndale, Wash-,af s!ra Sig.
Ólafssyni.
KENNARA VANTAR ........
fyrir Vestri S. D. No. 1669 fyrir
4 mánuði, frá 20 ágúst til 20 des.
Umsækjendur tiltaki mentaastig
og kaup. Tilboðum veitt mót-
taka til 10 ágúst 1918.
Mrs. G. Oliver, Sec.-Treaa.
Framnes P. O. Man.
3?
n
Hvað œtlarðu aðgera með hjálp?
,INNUKRAFTUR til sveita er takmarkaður, en
úr því má mikið bæta, með því að nota vélar, sem
vinna meira verk á ákveðnum tíma, með minni
mannafla.
Því ætti bændurnir að binda sig við hesta, sem er dýr
og seinn vinnukraftur, þegar allar aðrar atvinnugrein-
ar, nota truck og lækka þar með kostnað við alla að
drætti ?
Alótortruck, vinna því sem næst eins vel, með sæmileg-
um þunga, hvort heldur er í sumarhitanum, eða hinu
ákafasta vetrarfrosti. Þau þurfa enga hvíld, eins og
blessaðir hestarnir, og ekki éta þau fæðu, nema að eins
ineðan á vinnunni stendur, og þegar dagsverki þínu er
lokið, þá truflar þig ekkert eftirlit. Móturtruck kemst
fyrir í minna en fjórða hluta þess rúms, er þú þurftir
fýrir vagn, hesta og aktýgi.
Það er mesti misskilningur, að Trucks, séu einungis
nothæfar á steinlímdum brautum. Þú getur notað Ford
hvar sem vera vill á bóndabýli, til þess að flytja korn
kartölfur, skepnur, mjólk og hvaða framleiðslu, sem
vera skal. Hraðinn, tíma- og vinnusparnaðurinn, og
hið ótrúlega lága verð, fpllur öllum Forð notendum vel
í geð. Ef þú þarfnast hjálpar, þá skaltu panta Ford
One Ton Truck undireins.
Fæst á öllu yerði að viðlögðum striða tax, nema trucks og chassis
One-Ton Trnck $750
Runabout - -
Tourlng ...
Coupe - -
Sedan ... -
Chassis - - -
F. O. B. Ford.
575
595
770
»70
535
Ont.
Ford Motor
Ford
Company of Canada,
Limited
- - Ontario