Lögberg - 03.04.1919, Side 1

SPIERS-PARNELLBAKING CO.
ábyrgjast yður
fulla vigt, beztu vörur fyr-
ir lœgsta verð sem verið
getur. REYNIÐ ÞAÐ!
TALSÍMI: Garry 2346 - WINNIPEG
|L
Það er til myndasmiður
í borginni
W. W. ROBSON
490 Main St.
Garry 1320
32. ARGANGUR
WINNIPEG, MANITOBA, FIMTUDAGINN 3. APRÍL 1919 *
NUMER 14
Allegretto Moderato.
n W
Gamla landið góðra erfða!
Jón Friðfinnsson
m

L..§ -l'l j. \ * & j* \
J l
arm _ a t«7icl - — ro-

T=F

Jk_c
p
er/ð -
ÍL
B#
r. r ' c- ,
i/. Ucnq-ið ow uris
Éi^4

1

m

sáa
Lena- ur

Ska. l
TWf*f
et íirta oq

pi#
~l i I I tft■HiT’?

E
Ijóð til
ii
f
I
f:f‘í

HSnd,»^Í tjj^
V ■■? t c
PPH
T
a
Nu slíal rt5 — cl.
He/j - a hug

var,
*?
ierrt
pár itrrt yTt
ua£ tT ^
r-, i >.
'á
rr
ueí r - ur-
Jt A
f
f i - r É
feL-i-. -JVj>
pP^

T
HTU lC W181
öl barn-a<- Jor. vtrð-o, þi’hn.Jfo þarn -at.--for-
_ssL

um Vercí-a. b'arn-a>-

?ra - a.
barn
t

4.
Ef við sýndmn feimni í fa'si
Pyrirgefðu ]>að —
K/otbörn líta undra-augum
Álfihól fyrst í stað —
Oft í blóskóg’ framm’ í fjarlætgð
Panst ei vaxin hjörk —
Lindar-ihola í hilling verður
Haf, í eyðimörk.
Haf í víðri evðimörk.
Nú s'kal bera ú borð með okkur,
Bót vjð numinn auð,
Margar aldir ósáð eprottið
fslenzkt lífsins brauð:
Alt steim lyfti leugst á götu,
Lýsti út um heim,
Nú skal sænia svoitir nýjar
Sumargjöfum J>eim.
Sumargjöfuim öllum þeim.
Pyr var rausn að leggja í læðing
Lýði, storð og höf —
Nú á sigrum senn að ráða
Sátt og vinagjöf.
Aður þótti frægð, að falla
Pyrir völd og trú —
Mest er fremd, s'em lengist að lifa
Landi sínu nú.
Landi isínn gjöfull nú.
f
5. Megir þeir, sem mæðra sinna
Menning bera hæst,
Það eru niðjar þeirra garpa
Þá sem hjuggu stærst —
/Kska, þú sem allsráð tekur
Eftir lítið skteið,
Orðstýr þinn og æfintýri
Att á Iþeirri leið.
Átt á þeirri frægðar-leið.
ö. Sér í fangi fagra sögu
Pramtíð lengi ber,
Þó að grasið grói yfir
Götur oikkar hér —
Stígðu á Þingvöll stórra feðra,
v Styrkur vex og þor
Undir fótum vorum vita
vera þeirra spor.
Yera li róðug þeirra spor.
7. Tíðum átti í liarða-höggi
Hugur íslendings,
Æ varð honum sæmdin sinna
Sóknarleið til þings -—----
fsland sveipi í sögulokin
'Sínnm fána þó
—Prýddum eigin aðalsmerki—
Yfir vora ró — — —
Yfir vora hinztu ró.
Stephan G. Stephansson.
Albert Oliver frá Brú, Man.
Ágúst Sædal frá Baldur.
Ásgeir I. Blöndahl frá Wynyard
Paul Johnson frá Wynyard.
Grímur Laxdal ,frá Kristnes
.Jóhannes Einarson frá Lögberg,
Sask.
Gíáli Egilsson frá Lögberg, Sask-
Séra Sigurður Christopherson
frá langruth, Man.
Sigurgeir Pétursson frá Silver
Bay.
Séra Albert E. Krstjánsson frá
Lundar, Man.
Phi'l. Johnson frá Stony Hill. Man
Jón Stefánsson frá Steep Rock.
Andrés Skagfeld frá Hove P. O.
Stefán Baldvinsson frá Otto P.O.
Kristján Pétursson frá Hayland.
Guðbrandur Jörundsson, Lundar
Séra Jón Jónsson frá Lundar.
B. J. Mat'hews frá Siglunes. Man
Séra K. K. Olafsson, Mountain,
N. D.
; Th'. Thorfinnisson, Mountain,ND
| Guðm. Jónsson frá Dog Creek.
I porsteinn J. Gíslason, Brown.
J. Húnfjörð frá Brown, P. 0.
S. D. B. Stephenson frá Wpeg.
Kristján J. Auistman frá Wpeg.
Séra R. Marteinsson frá Wpeg
A. P. Jóhannisson frá Wpeg.
O. T. Johnson frá Wpeg-
Einar P. Jónsson frá Wpeg
J. J. Bildfell frá Wpeg.
Mrs. Finnur Johnson frá Wpeg.
Sigurbj. Sigurjómsson frá Wpeg
Hjálmar Gíslason frá Wpeg
Séra Rögnv. Pétursson frá Wpeg
Olafur S. Thorgeirsson frá Wpeg
Friðrik Sveinsson frá Wpeg.
Dr. Jón Ámason frá Wpeg.
Fuundarstjóri var kosinn Jón
J. Bildfell og fundarskrifari séra
I Guðmundur Árason.
f nefnd til þess að semja lög
j og reglur fyrir félagið voru þess-
ir kosnir:
Séra K. K. Olafison,
Séra Rögnvaldur Pétursson,
Jóhannes Einarson,
Ásgeir I. Blöndalhl.
Stefán Einarsson,
Guðmundur Jónsson,
Ásmundur P Jóhamiiason,
Séra Jón Jónsison,
Séra Al'bet Kristjánsson,
0. S. Thorgeirsson, konsúll.
Um lögin verður hér ekkert
sagt, en þau verða birt í heilu
liki eins fljótt og unt er.
önnur nefnd var kosin til að
athuga Lstarfskrá fyrir félagið og
voru í henni:
Jón Kernested.
Kristján J. Ausbman,
Ágúst Sædal,
Jóhannes Eiríksson, •
Bergþór pórðarson,
Andrés Skagfeld,
Sigurgeir Pétursson,
porvaldur Thorarinsson,
Séra Sigurður Christophersson.
Um verk þeirrar nefndar verð-
ur að þessu sinni ekkert sagt
annað en það að hún lagði til að
islendingafélagið hyði minnis-
íslendingafélagið
nýja.
“óheppilegt nafn” sagði einn
af kunningjuim vorum, þegar
hann heyrði að þessi nýji félags-
skapur, sem nú er í myndun á
meðal Vestur-fslendinga, hétí
Mendingafélag. ”0g af hverju“
spurðum vér. ”Sökum þess að fél
lög hafa verið istofnuð á meðal
vor, með því nafni og ekki getað
þrifist“, svaraði hann, ”og eg er
hræddur um að þetta fari sömu
leiðina“-
. íslendingar! pað er á yðar
valdi, hvort svo á a,ð verða eða
ekki.
Vér höfum reynt að forðast
-skerin, sem flést okkar þjóðrækn
isfélö hafa strandað á, þau, að
gjöra málið að flokkamáli.
Nú höfum vér reynt að leggja
grundvöllinin svo traustann, að
slikt ætti ekki að geta átt sér
stað með því að gjöra félagið að
allsherjar fólagi á meðal Vestur-
íslendinga.
pað er alveg undir þeim sjálf-
um komið, hvoirt að þessi tilraun
hepnast, eða fer forgörðum. Alt
ef undir því 'komið, hvað mikil al-
vara mönnum er í sambandi við
þjóðræknismál vort. Undir því
komið hvort mönnum þyki það
þess vert að leggja nokkum skap
aðann hiut í sölumar fyrir það.
pað sem nú er farið fram á, er
það að eitt allsherjarfélag sé
myndað, þar sem allir Vestur-
íslendingar, sem íslenzku lesa og
tala, geti verið meðlimir í. Með
því að borga $2.00 ársgjald til
ielagsins.
Félagið er einstaklingafélag á
þann hátt, að hver og einn ein-
stklingur ei* skyldur til þess að
sækja persónulega um inngöngu
i félagið og er því persónulegur
meðliimur þess. En aftur á móti
geta menn ef þeir vilja mynda
deildir á ibygðalögum, þar sem 10
eða fleiri fslendingar búa, og er
þá sérdeild óviðkomandi aðal'fél-
Íaginu að öðru leyti en þvl, að
aðalf élagið leggur henni tií % af
ársgjaldi meðlima deildarinnar,
sem allir verða að iborga $2.00 á
ári til aðalfélagsins, eins og allir
aðrir meðlimir, og hafa sömu
skipunum að gæta, gagnvart að-
alfélaiginu, sem aðrir meðlimir
þess og hafa líka sama rétt.
Nú liggur þvi fyrir oss að sjá
hvað Vestur-ísiendingar vilja í
þessu máli; lig^ur fyrir oss að
sjá íhversu mikils þeir m'eta arf
þann sem þeir eiga og menningu
þá hina sérstöku, sem þeim hefir
verið trúað fyrir Jliggur fyrir oss
að sjá, hvað margir þeir verða,
sem vil.ja legg.ja fram tvo dollara
á, ári,, til þesis að vinna að við-
haldi tungunnar, og yegs í hér-
lendu þjóðlífi.
pað liggur nú fyrir oss að sjá,
hvort að vér erum menn til þess
að yfirstígia þrömgsýni þá sem
svo oft ræður í viðskiftum og fé-
'lagsmálum vor Vestur-fslend-
inga; hvort að vér getum unnið
Leikurinn fer fram í sveit upp
til fjalla norðanlands. par býr
Dagur (Jón Vigfússon) bænda-
burgeis á Hofi, 'harðlyndur aftur
haldsseggur og ráðríkur hrotti,
með ráðskonu sinni Svanlaugu
(frú Stefanía Guðmundsdóttir).
Sonur Dags er Steinþór (J. B.
Waage) en dóttir Svanlaugar
Úlfhildur (frú Guðrún Indriða-
dóttir), bæði ung og mannvæn-
leg. Fela þau hugi saman. En
úlfhildur er laundóttir dags, og
verða þau Svanlaug því að af-
stýra ráðahagnum, með ein-
hverju móti. Hún vill hverfa á
burt með dóttur sína, en Dagur
vill ekki missa hana fyrir nokk-
urn mun Vill jafnvel heldur að
systkinin verði dulin alls og gift-
ist. Sjálfselskan er sterkari hjá
honum en alt annað, en fómfýs-
in hjá henni. Lýsir 1. þáttur
leiksins lyndiseinkunnum þeirra
og ást Steindórs og úlfhildar.—
f 2. þætti fer Svanlaug alfarin
jfrá Hofi, ásamt dóttur sinni.
par er lýst viðskilnaði heimilis-
fólksins við þær mœðgumar,
Dags við Svanlaugu og Steindórs
við úlfhildi.
Nú ilíða þrjú ár. úlfhildur
hefir gifst manni, sem ihún elsk-
ar ekki, vinur baki brotnu og er
óhamingjusöm í alla staði. Svan-
lauig er orðin blind. 3. þáttur
fer fram úti á engjum hjá Úlf-
hildi. par hittast þau á ný Dag-
ur og Svanlaug. Hann er líka
öllull heillum hoi*finn, yfirgefinn
og orðinn'hjáleigubóndi. Fólkið
iiefir hænst að Steindóri—gamla
stefnan beðið ósigur. pau hitt-
ast þar elskhugamir Steindór
og úlfhildur, og ást þeirra hefir
eigi fymst. En þá kemur por-
b.jöm (ól. Ottensen — maður-
j inn hennar—þeim í opna skjöldu
| fu'llur heiftar og afbrýðisemi, og
j ætlar að vega að Steindóri- Tryll
! ast þeir báðir af ofsa og í viður-
! eigninni hlýtur porbjöm bana
! fyrir skoti frá Steindóri.
I 4. þáttur lýsir útlegð Steindórs
þanigað til' hann kemst undir
manna hendur. Faðir hans reyn-
ir að fá hann til að bera glæpinn
að sér, enhinn tekuir því fjarri.
Maður sér síðustu samfundi úlf-
hildar og Steindórs, sem slitna
við að þjónar réttvísinnar koma
til að taka 'bann fastan. Hún
segist vera sek um morðið, en
Steindór hleypur úr greipum
þeirra og drekkir sér. par lýk-
ur leiknum.
Efnið er afarmikið og runalegt
pó hefir höfundurinn gætt þess
að hafa nauðsynlegar tilbreyt-
ingar í leiknum. par bregður
viða fyrir gamni. og persónum-
ar, sem bera það á vörunum, eru
sumar einkar skemtilegar, t. d.
ólína (frk. Ragnheiður Oddsdótt
ir) O'g Semingur (Friðfinnur
Guðjónsson), sem þeir þekkja

Dauðinn og eg.
1 gær eg sat við glas og kæti;
getið 'þið itrúað bræður mætir?
(Hugtsið ykku r ótta minn!)
óð hann dauði til mín inn.
Saxi hvösisu hann brá að bragði;
bitrum þrumurómi isagði:
“Bákkuiss-kundur, kom Iþú hér!
K'om þú, nóg því drukkið er!”
“Kæri dauði,” eg kvað með trega,
Mcalla mig ei skyndi lega.
Hér er víntár handa þér.
Hlífðu kæri dauði. mér. ”
Háðs- með -gl'ofcti glaisið þreif hann;
glettiim mælti’ er úi* því kneif hann:
“ ‘ Aukist drepsótt; eyðist fjör!”
og nú tók hann glas frá vör.
t
Hólpinn mig eg huigsa mundi.
Iíans enn þrumurómur drundi:
* ‘ Auli vænt þess eigi af mér,
eifct fy’r vínglas sleppi eg þér.”
“Lát ei sax 'þitt líf mitt skerða:
'læknir brátt því hygst eg verða.
Sjúkra fæ þá heilan her;
helming þeirra gef eg þér.”
“Gott, fyrst svo er,” haim greindi hraður,
“gjarnan ináttu lifa, maður;
uus á veigum óbeit fær
og enga kyssa girnist mær. ”
Við ])au orðin óx mér þorinn.
“Eg er, dauði, að nýju iborinn.
Víns á dýrum dropum strax
tlrekk eg skál vors braeðralags.”
Eilífð lifs nú á eg vísa
um eilífð vínsinis guð skal prísa.
Um ei'lífð 'skal við ást og vín,
eilíf verði sælan mín.
varðanefndinni samvinnu í minn|a® góðu, sem sáu bónorð ‘Sem-
ings” i haust — kaupahjú og
allra sveitá kvikindi. pá eru
að þessu máli, hvort að er mögu-
legt að vér getum unnið saman
eins og 'bræður að þessu velferð-
armáli voru, þó skoðanir vorar
séu skiftar á öðrum sviðum.
Menn ættu að gera sér það
ljóst, að ef þessi tilraun vor til
þesS að sameina hina dreifðu
krafta vora í þessu landi, mis-
tekst nú, að þá eru lítil 'líkindi til
þess, að það verði nokkurntíma
reynt framar og því minni líkindi
til þess að það takist. pví ættu
nú allir velunnarar málsins, að
játa til sín< taka og reyna að fá
sem flesta til að ganga í félagið.
Gjöra það isvo sterkt n-ú 'þegar í'
byrjun, að það hafi mögulegleika'
á því að sýna og sanna tilveru-;
rétt sinn á meðal íislendiniga; og j
úr því er það félaginu sjálfu að
kenna ef það ekki þroskast og
vex.
isvarðamálinu, og var sú tillaga
samþykt með öllum greiddum. . _ ._ _ Tr . .
arkvæðum á móti 7. — Starfs- i v'nnuh.ium, porbjorg (frk. Knst
skráin í heild -sinni verður birt!,n Norðmann) og Svemn (Eyj-
^jgar v jólfur Jonsson), sem hfa tilhuga-
Embættismenn kosnir: lífi- siður «kemtileg. Hún
Forseti séra Rögnv. Pétunsson, ren8,U (>g bann ertirm kæruleys-
Skrifari Dr. Sig.Júl. Jóhannesson !in^* s«n Þykir gott i staupinu.
Féhirðir Ásm. P. Jóhannsson. !Gamh Baður €r eltt h-lulð a Hofi-
Fiármálaritari S. D-B. Stephen-! ^ama11 sPekmgur. sem segir
gon j margt vel og viturlega (Ragnar
Bókavörður Sigurbjörn Sigur- Kvaran).
Sigurjónsson. “Skuggar” verða að líkindum
Tjauslega þýtt úr þýzku
B. Þ.
Vara-forseti J. J. Bildfell.
Vara-skrifari Ásgeir I. Blöndhal.
Vara-féh. Séra Al'bert E. Krist-
jánisson.
Vara-fj.rit Stefán Einarsson.
Yfirskoðunarmenn voru kosnir
Séra F. Hailgrímsson, Baldur.
H, J. Pálmason, Winnipeg.
merkasti viðburðurinn í leiksögu
vetrarins og leikur sem allir
verða að sjá.
Or borginni
og nágrenninu.
BANDARIKIN
Bandaríkin og Japan líta horn
auga hvort til annars, og er hin
marg ítrekaða tilraun Japaníta
til þess að ná verullegri fófcfestu
innan Bandaríkjanna aðal-á-
stæðan.
pað sem þeim ber nú sérstak-
lega á milli er:
1 Að Japanítar krefjast þess
að á friðarþinginu sé þeirra þjóð
viðurkend að vera jafn rétthá og
velborin, sem þjóðir þær, sem af
hvítum kynstofni eru komnar.
2. Uppþot,sem nýlega varð á
milli Ameríku hermanna ag Jap-
aníta í Tien Isin.
3. Samvinna Bandaríkjanna
og Japaníta í Seberíu, að því að
bæla niur Bolsheviki aðfarirnar
þar.
4. Tilraun sem Japanítar
hafa gjört til þess að ná fótfestu
í Califomía.
5. pað er haft fyrir satt að
Japanítar séu að reyna að fá sér-
stáka grein setfca inn í lög al-
þjóða sambandsins um að heim-
ur allur viðurkenni þá jafn rétt-
á hvaða svæði sem er, og jafnvel
borna til manngildis, sem aðrar
þjóðir af hinum hivíta kynþætti.
Sagt er að stjómin í Mexico
hafi geifið japanítum umráð yfir
landspildu alstórri í Lower Cali-
fomía. Landspilda þessi var af
Mexico stjóminni veitt til um-
ráða 1884 'hinu svo kalliaða Mexi-
can landkönnunarfélagi. En
stjórnin heldur því fram að þeir
samningar séu nú upphafnir, og
að hún hafi aftur full ráð yfir
landinu og nú virðist eftir þvísem
síðustu fréttir segja að japanít-
ar séu að reyna að fáytfirráð yf-
ir þessu landsvæði með aðsfcoð
Mexican landfélagsins í Los An-
gelos
Banaríkin hafa bent á hætt-
una sem gæti sfcafað af þessari
sölu á landsvæði 'þessu til Japan-
ífca, og í því sambandi bent á
samþykt Congress Bandaríkj-
anna frál912, þar sem tekið er
fram að Bandaríkin séu mótfall-
in sölu á landi til annara þjóða,
sem svo gætu notað iþau til þess
að vigbúast á á móti Bandaríkj-
unum. Líklegt þykir af hlutað-
eigendur muni jafna þetta á
háaöðrumþjóðuum, til samkepni bróðurlegan hátt.
Nýtt leikrit.
Þjóðræknisfundurinn.
____ ^*
Hann var settur í húsi Good-
templara við Sargent Ave. þann
25. f. m. ens og til istóð kl. 8 e.
h. Fjöidi af fólki var viðstatt
En erindrekar frá 'hinum ýmsu
bygðarlögum voru mættir 45 að
tölu og voru þeir þessir:
Berg'þór pórðarson frá Gimli.
porvaldur pórarinsison' frá Ice-
landic River.
Stefán Einarsson frá Árborg.
Jón Kemested frá Wpeg Beach.
Jón ólafsson frá Selkirk.
pórður Bjarnason frá Sel'kirk.
porkell Sveinsson frá Sel'kirk.
Látin ér í Lesli, Sask., Mrs.
| Nordal, kona Benedikts bónda
i Nordal. Hún var jarðsungin af
----- Frá íslandi.' I séra Halldóri Johnson 29. f. m.
19. febrúar ætlar leikfélagið1 ----------
að sýna nýtt íslenzkt leikrit, og Stúlka, seim er vön viðeldhús-
mun það vera kærkominn gest-; vinnu, getur fengið vinnu á
ur öllUm þeim, sem leik unna og Wefel Cafe, 692 Sargent Ave.
mörgum þykja mál til komið, að _________
l'élagið sýni eitthvað nýtt. pví Mr. Gísli Johnson frá Narrows
það hefir veríð óvenju athafna-; Man. kom til bœiarins á þrðju
lítið * ' "
einasta leikrit og það ekki nýtt, i úr sjni bygð
Má um það kenna veikindum ------*----
í'yrir jólin oð þeim erfiðu kjör-; Séra Hailldór Johnson frá Les-
um, sem félagið á við að búa Jie hefir verið í 'bænum undan-
hvað húsnæði snertir.
Nýji leikurinn heitir “Skugg-
ar” og er eftir Pál Stein'gríms-
son. J Og af því að það mega
heita tíðindi að nýtt, innlent leik
rit komi fram í dagsbirtuna, í
íámenninu norður hér, skal sagt
frá efni þess í aðalatriðum, til
]toss að gefa þeim mörgu, sem
eflaust sjá leikinn áður en lýkur,
ofurlítið nesti til bráðabirgða.
Séra Jóhann Bjarhasoní Ár-
borg hefir vitt móttöku $5.00 frá
‘ónefndri í Víðisbygð”, sem er
áheitisfé til Siguríaugar Guð-
mundsdóttur í Reykjavík á ís-
landi. Verða peningar þessir
sendir iheim innan skams.
pau Mr. og Mrs Nikulás Hall-
dórssow á Öxará í Geysisbygð í
Nýja fslandi, urðu fyrir þeirri
sorg að missa yngra barn sitt,
Sigurstein óskar, ]>riggja mán-
aða gamlan, þ. 16 marz s.l. Jarð-
sunginn af séra Jóhanni Bjarna-
svni.
S++%H%r+t++*++X++X+<Z++X++4++i++í++X++X++X+
t
t
t
t
t
+i++x++t++t++t~i++x~t++i%
Opinber fundur
T
❖
t
i
í yefcur, að eins sýnt eitt daginn. Góða Tíðan sagði hann I Sargent Ave. Fimtudagskveldið
JL ræða um minnisvarðamálð.
:
Opinber fundur verður haldinn íGoodtemplarahúsinu á t
farna daga, fór heimleiðis í gær
kvéldi. Hann messaði í Skjald-
borg á sunnudagskvéldið var.
Mrs. Kristín Olson á Svarfhóli
í Geysisbygð í Nýja íslandi, varð
fvrir þeirri sorg að missa yngsta
bam sitt, Arinbjöm Guðvarð
Marvin, á þriðja ári, þ. 2. marz
sJl. Jarðsungin af séra Jóhanni
i Bjarnasyni.
t
þessari viku, til þess að j
❖
4
Væntanlega verða myndir sýndar þar af hinum fyrir- ♦
’f hugaða minnisvarða og hugsanir þær sem hann byggist á V
J skvrðar.
♦>
*
t
Herra Einar Jónsson verður á þessum fundi.
Fundurinn byrjar kl. 8 e. h.
Allir boðnir og velkomnir.
T
t
♦?♦
Jóns Siqurðssovar
MINNISVARÐANEFNDIN.
félaqið selur kaffi
♦>
❖
❖
❖
f
♦♦♦
1T :
A 4