Lögberg - 03.07.1919, Blaðsíða 4

BIs. 4
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 3. JÚLÍ 1919
S'ójgb£rg
Gefið út hvem Fimtudag af Th* C#I-
umbia freii, Ltd.,|Cor. William Ave. &
Sherbrook Str., Winnipeg, Man.
TALKIMI: GAHRV 41« «c 417
Jón J. Bfldíell, Editor
J. J. Vopni, Business Manager
Utanáskríft til blnðrína:
THE lOlUMIIA PREaa, IM., Bo> 317I. Winnipog, M«ð-
Utonátkrih rítotjórano:
EDITOR LOCBERO, Box 3172 Winnipog, M«n-
VERÐ BLAÐSINS: 02.00 um AriB.
•‘^■27 |
geiiiiiBHimiiiiiiiiniiiiiiiiiiiBiiiiHmiiniiiiiiiiiiiiiHiinitiinnHiiuiiiHtminiiiiHiinmiiiiHiuiijuiminiiiniiiii'PiiininmEmi.HNiiiíMiii^
Kenningarnar tvœr.
Hinn járnkaldi heimshyggjuandi nítjándu
aldarinnar hefir framleitt tvær stefnur eða rétt-
ara sagt tvær villukenningar.
I.
Overman kenninguna, sem átti að ‘gjöra
cina þjóð svo sterka, ekki að höfðatölu og fögr-
um hugsjónum, heldur að líkamlegri hreysti,
svo.að hún gæti með sverði sínu kúgað þjóðirn-
ar, stórar jafnt sem smáar tíl hjýðni við sig og
gjört þær sér undirgefnar.
Overman kenningin var búin að magna svo
lmg hinnar iþýzku þjóðar, eða að minsta kosti
leiðtoga þjóðarinnar að þeim fanst þeir vera
orðnir nógu Sterkir til þess að ná því marki,
sem Överman ‘hugsuninni var samfara og ávalt
er samfara. Og það mark er yfirráð, ekki að
eins yfir einhverjum parti af mannfólki því,
sem þau lönd byggja er næst þeim lágn, heldur
yfirráð yfir öllum, sem þeim sjálfum eru ekki
jafn sterkir, en það er sama og segja yfirráð
yfir öllum, því Over-man kenningin, eða Over-
mennirnir sjálfir viðurkenna enga sér jafn-
snjalla.
0g það er óþarft að fara að lýsa hér hverju
þessi kenning, eða réttara sagt villukenning
hefir komið til leiðar, það er svo ferskt í minni
allra manna, ekki sízt 'þeirra, sem mættu þess-
um Over-mönnum við Marne, Yerdun, Vimy
Eidge, Passhendale og víðar.
Og hvort munu synir og dætur Belgíu og
Frakklands, sem standa yfir pörtum lands síns
og ættaróðölum í auðn, sem gengið höfðu í erfð-
ir mann fram af manni, sjá iðnað og verzlun
landa sinna í kalda kolum og sonu sína fallna í
hundrað þúsunda tali og da'tur sínar herteknar
og svívirtar. Hvort munu þeir nokkru sinni
gleyma Over-man lcenningunni og þeirri ógæfu
sem hún hefir leitt yfir, ekki einasta lönd þeirra
og fólk, heldur og líka yfir allan heim.
Prússneski Over-man hugsunarhátturinn
hefir flutt stríð og hörmung með sér í hvert
land, hrygð og tár í hús manna og viðkvæmnin
sjálf, verndarengill þess fegursta sem manns-
sálin á, liggur sári lostin af völdum hans.
II.
Hin stefnan, sem hinn ískaldi heimshyggju-
andi nítjándu aldarinnar hefir fætt af sér. er
“under-man” stefnan, sem er ekki síður hættu-
Ieg menning vorri, heldur en over-man stefnan.
Munurinn er sá, að hin Prússneska over-man
stefna vildi gjöra menn að glæsilegum sigur-
vegurum, með sverð í hönd en fótinn á hálsi
hvers lítilmagna. Underman-stefnan—Bolshe-
visminn vill draga alla menn og allar konur of-
an í djúp andlegs vesaldóms og siðferðilegra
þrota.
Allir menn með opin augu hafa séð áhrif
over-man stefnunnar og um skaðsemi hennar
efast víst enginn maður nú. Jafnvel ekki þýzka
þjóðin sjálf, sem hún hefir nú lagt á hirtandi
hönd.
En lesendur góðir, hafið þér vandlega at-
hugað hina stefnuna, under-man stefnuna—
Boláhevismann, <hvaða áhrif að Jiann er líklegur
að hafa á þjóðlíf vort, svo framarlega s.em að
fólk þessa lands veitir honum móttöku.
Og því er þessi under-man stefna svo hættu-
leg?
1. Af því að hún virðir að vettugi öll lög,
nema þau, sem under-mennirnir sjálfir vilja
hafa.
2. Virðingarleysi þeirra fyrir Guði og
öllu því sem guðlegt er.
3. Þeim er reynsla liðinna alda einskis
virði, og jafna við jörðu með köldu tilfinningar-
leysi menning þeirri, sem undanfarandi kyn-
slóðir hafa keypt dýru verði, en setja sitt eigið
hugarsmíð í staðinn.
4. Þeir neita eignarétti einstaklingsins.
5. Þeir taka vilja skrílsins fram yfir vilja
lögákveðinna embættismanna.
Þessir under-men eru niðurskurðarmenn
í orðsins fylsta skilningi. Þeir vilja skera alt
niður—koma öllu í flag—sjá svo um að ekki
standi steinn yfir steini í mannfélagsbyggingu
nútímans, og í staðinn á beimurinn að fá eitt-
hvað sem fólkinu—fjöldanum, eins og hann er
upp til hópa, kann að detta í hug. Og hvað það
kann að vera í það og það sinn, getur enginn
áttað sig á, þegar engin festa er framar til í
þjóðlífinu. •
Sumir á meðal vor 'halda því fram, að þessi
kenning under-mannanna sé sú eina rétta. Að
það sé fólkið, sem eigi að ráða og því sé treyst-
andi fyrir úrskurðarvaldinu og dómgreindin
hjá því gangi aldrei svo úr skorðum að hætt sé
við að það villist á glapstigu.
Þetta er vægast sagt viðsjárverð kenning,
því að vér getum ekki annað séð heldur en að
réttlætismeðvitund fjöldans sé undirorpin sömu
hættu, eins og réttlætismeðvitund hinna fáu,
þeirri að láta æsast og afvegaleiðaát og lenda
svo út í öfgar. Enda hefir maður dæmin fyrir
sér því til sönnunar, að afvegaleiddur múgur-
inn hefir hrópað krossfestingu yfir velgjörða-
menn sína, eins og hann gjörði í Jerúsalem forð-
um. En það er ágætt ráð til þess að kaupa sér
fylgi fjöldans á kostnað sannleikans.
II.
Ef að löggjafar þjóðanna eiga að vera verk-
færi í höndum fjöldans, í hvaða svo ástandi sem
hann kann að vera, þá fáum vér aldrei að eilífu
réttlát lög.
Fyrir löggjöfum þjóðanna þarf að vaka
það, sem vakti fyrir Abraham Lincoln, þegar
hann í ávarpi sínu 1865 sagði: “Kalalaust og
með velgjörðaþrá til allra manna látum oss
standa stöðuga við það, sem rétt er, eins og Guð
hefir gefið oss skilning til þess að meta það, og
uí því ljósi skulum vér lúka því verki sem fyrir
er.” Ekki eíns og þessi eða hinn flokkurinn
eða almenningsálitið í hvaða ásigkomulagi sem
það kann að vera, eiga löggjafarnir að haga
sér, heldur eins og þeir vita réttast frammi
fyrir augliti Guðs. Og það eru ekki einasta lög-
gjafarnir, sem það eiga að gjöra, heldur allir
menn. Og þá fyrst geta menn vonast eftir friði,
og þá fyrst geta menn notið þess bræðralags,
sem hver rétthugsandi maður þráir.
Einn vel þektur rithöfundur Bandaríkj-
anna hefir nýlega sagt í þessu sambandi: “Það
eru ráðandi lög í lífi voru, og mannfélag það
sem ber gæfu til þess að hlýða þeim er óhult.
En það sem lætur þau sem vind um eyrun þjóta
því er glötun vís.
Lög þessi eru samandregin í boðorðunum
tiu og hljóða í stuttu máli svo :
Elska skaltu Drottinn Guð þinn.með lotn-
ingu og af hreinu hjarta.
Heiðra minningu feðra þinna.
v Settu til síðu dálítinn tíma frá binum dag-
legu störfum þínum, til þroskunar þínum innra
manni.
Hafðu í heiðri hin fjögur frumatriði frelsis
meðbræðra þinna, sem eru: Þitt eigið persónu-
lega frelsi, eignaréttur þinn og helgi heimilislífs
þíns, og gjörðu þetta af heilum hug og ekki að
eins til þess að þér sjálfum vegni vel, heldur til
verndar meðbra'ðrum þínum. 1
Og munið, að í hvert sinn sem þessum lög-
um er misboðið eða þau fótum troðin, þá grúfir
ógæfa yfir þeim sem það gjöra.”
Fyrsta atriðið hjá báðum þessum mönnum
er virðing fyrir Guðs og manna lögum. Og það
er einmitt það, sem menn ættu umfram alt að
hafa hugfast nú, á þessum byltinga og æsinga
tímum, en varast að ljá boðskap under-manna
eyra. Því þótt þeir búi boðskap sinn í hið að-
gengilegasta gerfi, þá bítur hann að síðustu sem
höggormur og stingur eins og naðra.
Friðarsamningainir undir-
skrifaðir.
Tuttugasti og áttundi júní 1919 verður einn
af stórmerkisdögum sögunnar, því þann dag,
kl. 3 e. h. skfifuðu sendiherrar Þjóðverja undir
friðarsamninginn í Versölum, og er þar með
hinum ægilegasta kapítula—stríðskapítulanum
* mikla lokið.
Eftir þessum degi hafa menn beðið með
óþreyju og kvíðafullum ótta fyrir því, að Þjóð-
verjar mundu neita að skrifa undir samningana
og aftur lenti í blóðugum bardögum og mann-
falli.
En nú er sá ótti um garð genginn og sá
kvíði sefaður og þjóðirnar geta nú snúið sér frá
orustum og stríðshugsun og að hugsun friðar
og framsóknar á starfssvæðum sinna eigin þjóð-
félagsmála. /
Margt hefir verið rætt og ritað um þessa
samninga, og skiftust menn þar aðallega í tvo
flokka. 1 öðrum flokknum voru þeir menn,
sem héldu því fram að Þjóðverjar væru of hart
leiknir, og að allstaðar hvar svo sem á þessa
samninga væri litið, þá skini út úr þeim hefnd-
arhugur sigurvegaranna, og að þar sem sá andi
réði væri síst von um bróðurhug, samvinnu og
samúð.
Náttúrlega er þetta fallega hugsað, en eftir
því ætt.u menn að muna, að bverri misgjörð
mannanna fylgir heguing og einnig því, að oft
gjörir það hlutaðeigendum gott að skilja ástæð-
ur og óumflýjanlegar afleiðingar.
Ög það er einmitt það, sem hinn flokkurinn
* heldur fram, að sök sú, sem hér er um að ræða
sé þess eðlis, svo yfirgnæfandi að hún krefjist
bóta sem séu í samræmi við tilverknaðinn.
En sannleikurinn er sá, að það er mesf
undir Þjóðverjum sjálfum komið, hve þungbær-
ir þeim verða samningarnir. Ef þeir í einlægni
sýna viðleitni til þess að uppfylla þá, og gjöra
það í þeim anda sem sýnir að þeim sé alvara
með að uppfylla samningana að svo miklu leyti
sem í þeirra valdi stendur, þá er það á valdi
sambandsmanna að gjöra þeim léttara fyrir með
að standa í skilum, enda og jafnvel að draga
úr þunga sektarinnar. Og vér teljum það víst
að þeir verði fúsir til þess, ef þeir eiga veruleg-
um drengskap að mæta frá hendi Þjóðverja.
Samningur þessi er alveg sérstakur og
ólíkur öllum öðrum friðarsamningum að því
leyti að þungamiðja eða hjartapunktur friðar-
samninganna að undanförnu hefir verið að
tryggja laun sigurvegaranna, en hjartapunkt-
ur þessa friðarsamnings er ekkh aukin lönd eða
lausir aurar, sem sigurvegaramir eru að
tryggja sér, heldur, Alþjóðasambandið—friðar
og velvilja hugsun, ekki til einna eða tveggja
þjóða, heldur til allra manna.
Menn geta baft' hvaða meiningu sem þeir
vilja um þetta alþjóðasamband. Menn geta sagt
að það nái aldrei tilgangi sínum. En til hins
hafa menn engan rétt, að segja að það sé af
óeinlægni sto^nað og eigi þess vegna enga fram-
tíð fyrir höndum. — Það er á valdi fólksins
hvernig fer með framtíð þess. Ef fólkið er ekki
vaxið þeim hugsjónum sem sambandinu fylgja,
þá getur það átt erfitt uppdráttar. Það er með
Alþjóðasambandið eins og nýfædda barnið, það
getur enginn sagt um það með neinni vissu hvað
í því býr — og framtíðarlíf þess, eins og fram-
tíðarlíf barnsins, er að miklu leyti undir upp-
eldinu komið. En það er ómótmælanlega ný að-
ferð við friðarsamninga og sú aðferð opnar veg
til nýrar heimkynna, hvort sem að mennimir
bera gæfu til þess að ganga hann eða ekki.
Vínsölubannsmálið og Senatið.
t síðasta blaði Lögbergs gátum vér um að
Senate Canada hefði ónýtt.það lagaákvæði frá
þinginu, að vírubannið í Canada skyldi halda
áfram í tólf mánuði eftir að friðarsamningarnir
væru undirskrifaðir, eða öllu heldur að það
breytti þessu ákvæði þannig, að vínsölubann í
Canada, að því er ríkið sjálft snerti, skyldi upp-
bafið þegar friðarsamningarnir væru undir-
skrifaðir.
Þetta þótti vínsölum landsins góðar fréttir
og tóku þegar til þess að undirbúa sig, til þess
að færa sér greiðvikni Senatsins í nyt.
En það var skammgóður vermir, því stjórn-
arformaður Canada Sir Bobert Borden tók þeg-
ar upp í þinginu þessa samþykt Senatsins og
benti á, að eins og nú stæðu sakir í Canada, þá
áliti hann það ógæfu fyrir land og lýð að af-
nema vínbannið. Enda múndi það orka tvímæl-
um hvort skilningur senatsins á vínbannslögum
Canada væri réttur. 'Sagði hann að andi þeirra
væri sá, að vínbannið skyldi ekki einasta vera í
gildi þar til vopnahlé væri samið eða friðar-
samningarnir undirskrifaðir, heldur líka á
meðan að afleiðingar stríðsins krefðust þess.
Hann sagðist álíta að það væri ómetanlegur
skaði fyrir Canada, ef að lögin væru úr gildi
numin eins og nú stæðu sakir og sagðist því
vera á móti þessari samþykt Senatsins og bar
fram uppástungu sem fór fram á, að samþykt
Senatsins sé feld í þinginu, og var þgð gert með
71 atkvæði. Þessi breyting þingsins fer nú aft-
ur til Senatsins, og getur það þá náttúrlega felt
ákvæði þingsins, ef því svo sýnist.
En gjörir Senatið það?
Oss þykir það ólíklegt, því ef það metur
framtíð sína að nokkru þá hugsa þessir senator-
ar sig um tvisvar, áður en þeir láta vini sína,
brennivínsberserkina leiða sig svo langt á móti
vilja þingsins, og að voru áliti vilja inikils meiri
liluta þ'jóðarinnar.
Ef að þeir herrar, sem fyrir náð Bordens
og annara pólitískra leiðtoga landsins hafa
komist í lífstíðar embætti í Senatinu fara að
troða vilja þings og þjóðar undir fótum sér,
þá er ekki ólíklegt að þeir fái að standa reikn-
ingsskap á þeirri ráðsmensku sinni áður en
Jangt um líður.
Gaf hún enn, blessuð.
Gjafmildin hefir verið álitin ein af dygðum
mannanna. Og það er dygð hjá einstaklingn-
um, þegar um verðleika er að ræða.
En það er ekki altaf dygð. Gjafmildin get-
ur líka orðið að ranglæti og synd.
Og það er einkennilegt, að það er eins og
sú ástríða fylgi sumum mönnum og sumum
stjórnum að gefa þeim, sem einskis þurfa með.
Svo hefir nú verið fyrir Union stjórninni
í Ottawa. Hún hefir auðsjáanlega fundið til
þessarar þarfar að gefa, og sá þá engan verð-
ugri í svip heldur en járnbrajgtirnar eða járn-
brautafélögin.
Einá og menn muna, þá fengu járnbrauta-
félögin leyfi til þess að færa upp vöruflutninga
og fargjöld með brautum sínum. En þetta voru
bráðabirgðalög á stríðstímum, sem svo féllu að
sjálfsögðu úr gildi að því loknu. En járnbraut-
arfélögunum, eða öllu heldur Canada Kyrra-
hafs'brautarfélaginu er ekki um það gefið, að
sleppa þeim tökum sem það hefir einu sinni
náð, og stjórnin virðist vera hlynt því að félag-
ið fái að njóta þeirra. Og ékki einasta það,
Leldur hefir hún gefið járnbrautamálanefnd
ríkisins fult vald til þess að gjöra hvaða helzt
samninga sem henni kann gott að þykja við
járnbrautarfélögin, um burðargjald undir vör-
ur á brautum þeirra og um fargjöld, án tillits til
samninga sem áður hafa verið gjörðir á milli
ríkisins.og félaganna, eða fylkjanna og félag-
anna. Og er því járnbrautamálanefnd ríkisins
orðin einvöld í þessu máli.
Og þegar maður fer að atihuga þetta tiltæki
stjórnarinnar, þá stendur maður með öllu for-
viða, því með því er öllum hlunnindum vestur-
Jandsins í sambandi við verð á vöruflutningum
sem barist hefir verið fyrir í langa tíð svo að
segja sópað í burtu. Og ekki einasta það, held-
ur hefir stjórnin virt að vettugi samninga alla,
sem gjörðir hafa verið af þessu fylki og öðrum
í þessu sambandi og auðsjáanlega ásett sér að
þeir skuli ekki standa í vegi fyrir velgjörðasemi
hennar við járnbrautafélögin.
Hér er um að ræðá samninginn sem Mani-
tobafylki gjörði við Canadian Northern félagið
1902. Ilinn svo nefndi “ Crows Nest” samning-
ur, og samningur ríkisins við C.N.fí. frá 1903.
Eftirfylgjandi tafla sýnir flutningstextann
á korni frá ýmsum stöðvum úr vesturfylkjun-
um, til Port Arthur og Fort William.
,. Framh.
Sparsemi mótar manngildið
Nafnkunnur vinnuveitandl sag8i fyrir skömmu:
"Beztu mennirnir, er vínna fyrir oss I dag, eru þelr,
sem spara peninga reglulega.
Einbeitt stefnufesta, og heilbrigBur metnaBur lýsir
sér í öllum störfum þeirra.
peir eru mennirnir, sem stöCugt hæltka I tlgninnl, og
þeir eiga sjaldnast á. hættu aC missa vinnuna, þött atvinnu-
deyfC komi meC köflum.”
THE DOMINION BANK
fíotre Dame Brancfc—W. H. HAMILTON, Manager.
Selkirk Branch—F. J. MANNING, Manager.
THE R0YAL BANK 0F CANADA f;
Höfuðstöll löggiltur »25.000,000 HöfuBstóll greiddur Í14.000.00C ;
VarasjóCur. .$15,500.000 Total Assets over. .»427,000,000
Forseti........................Sir HERBKRT S. HOI/T 1 ,
Vara-forsetl - - - - E. L, PEASE i
ASal-ráðsmaður - - C. E NEHíIi
Allskonar bankastörf afgreldd. Vér byrjum reikninga viB einstakllng* J
eCa félög og sanngjaroir akiimélar veittlr. Avlsanlr seldar tll hvaCs i ;
staCar sera er á Islajidi. Sérstakur gaumur gefinn sparirjöCslnnlögum, = •
seiu byrja má meC 1 dollar. Rontur lagCar viC ft hverjum 6 m&nuCum. B 1
WINNIPEG (West End) BRANCHES ■
Cor. William & Sherbrook T. E. Thorstelnson, Manager ||
Cor. Sargent & Beverley F. Thordarson, Manager
Cor. Portase & Sherbrook R, L. Paterson, Manager C
Sahara eyðimörkin.
J7egar að menn tala eða hugsa
um Sahara eyðimörkina, þá er
það víst alment skilningur
manna að þar sé um að ræða
gróðurlausa auðn, sandöldur og
dali, sem taki yfir afarstórt
svæði af norðuriiluta Afníku, þar
sem sólin steypi geislum sínum
niður á sandauðnina og að eng-
um menskum manni sé þar líft
til frambúðar.
petta er þó ekki rétt, og eru
menn í seinni tíð farnir að breyta
skoðun sinni á eyðimörk þessari
að þvi er loftslag og gróður-
möguleika. snertir, að minsta
kosti á ýmsum pörtum hennar.
Ýmsa rekur minni til þess að
1893 hélt Henri Schirmer fram
alt öðrum skoðunum í sambandi
við eyðimörkina, íheldur en menn
höfðu áður haft. Hann hélt því
fram, að regnfall væri all mikið
á Sahara, og nægilegt til þess að
gróður gæti þrifist þar. Kvað
hann gróðurieysi þar ekki svo
mjög þurkum að kenna, heldur
hinum heitu og miklu vindum,
sem þar séttu sér stað. Áleit
hann að SaJhara eyðimörkin
mundi á komandi árum verða
heimkynni lifandi búpenings og
fólks sem ætti sér þar blómleg
heimili. Með öðrum orðum, að
landauðn þessa, sem menn hafa
litið hornauga um aldir, á að
gjöra að ræktuðu landi.
f “Scientific American” frá
10. ma'í ritar maður sem Brusse
heitir um eyðimörkina á þessa
leið:
“Stærð eyðimérkurinnar er
álitin að vera 2,394,200 fer kíló-
metrar, og íbúatala þar er
450,000.
pað er röng hugmynd, að þetta
landflæmi sé fyrir skömmu úr
sjó komið. Hálendin og fjöllin
sem þar eru sýna að svo er ekki.'
Sú lýsing, sem gefin hefir ver-
ið á eyðimörk þessari að hún
væri ekkert annað en víðáttu-
mikil auðn, sem væri lítt fær
yfirferðar -sökum sandbylgja,
þar kæmi aldrei dropi úr lofti og
að upp úr henni yxi ekki sting-
andi strá.
f Sahara er að vísu ekki mikið
regnfall, en það rignir þar samt.
par .eru og ekki all fáir vatns-
ibrunnar, og þar eru líka vatns-
þrór eða holur sem regnvatn
safnast í og geymist all lengi,
sem þeir kalla “Ghedirs”, og sem
náttúran hefir haldið við frá
ómuna tíð, án þess að manns-
höndin hafi þar nokkuð um bætt.
önnur munnmæli um eyði-
mörkina og sem eru ósönn, eru
þau, að hún sé með öllu gróður-
laus. En sannleikurinn er sá, að
lang stærsti hlutinn af þessu
feikna landsvæði, sem oss hefir
verið sagt að væri auðn, fraím-
leiðir margvíslegan jurtagróður
og það víða í ríkum mæli; foeiti-
land er þar mikið, og skógarbelti
eru þar víðar heldur en meðfram
lækjum, uppsprettum og vatns-
þróm.
Auk pálmaviðartrjánna, sem
þurfa mikinn raka til þroskunar,
vaxa þar ýmsar aðrar trjáteg-
undir. Á meðal þeirra eru tog-
leður tré og viss tegund furu. f
suðurhluta eyðimerkurihnar vex
Doumor, eða hinn svokallaði
egypski pálmaviður. Ekki ber
hann samt ávexti, en limar hans
og bolur eru verðmæt. Og á
hinu stormbarða hálendi eyði-
merkurinnar halda sumir menn
fram að enn standi leyfar af
skógum. Víða finnast viltar
fóðurjurtir og smáviður eyði-
mörkinni, og á þeim lifa úlfald-
ar ferðamanna, sem um eyði- ,
mörkina fara, og á þeim þrifust
12-13 hundruð úlfaldar, sem not-
aðir voru í Fourean-Lamy leið-
angurinn.
Eftir því er og vert að muna,
að vér tölum hér um áframhald-
andi framleiðslu náttúrunnar, án
þess að hún hafi notið aðstoðarj
þekkingar þeirrar, sem nútíðin
á yfir að ráða. pað er því ómót-
mælanlegt að beitilönd þessi og
gróður getur tekið miklum fram-
förum, undir eins og hönd
rnannsins er lögð á plóginn,
brautir eru lagðar og samgöngu-
fyrirtæki íbætt.
Slíkar umlbœtur ættu að vera
í því fólgnar að leggja einnig
rækt við grastegundir og aðrar
fóðuriurtir, sem þar spretta og
líka við trjárækt eða skógar.
Eftir niðurstöðu þeirra L.
Trabut og R. Mares, þá eru
jurtir þær sem á Sahara eyði-
mörkinni vaxa, einkum vel falln-
ar til endurplöntunar í jarðvegi
sem er saltur og þrífast ágætlega
í þuru loftslagi.
Döðlutré vaxa ágætlega í þeim
pörtum Saihara, þar sem vatn er
nóg og undir skugga greina
döðlutrésins er hinn ágætastí
staður fyrir matjurtagarða.
Meðfram lækjum og vatns-
þróm er mikið af fíkjutrjám,
apríkösutrjám og perutrjám, og
þar vex vínviður einnig. Akur-
yrkja befir hepnast vel þar sem
regnfall er nóg, svo sem í norð-
uriilutanum, kringum Biskra.
J?ær korntegundir, sem þar hafa
verið ræktaðar eru hveiti, bygg
og korn. Fóðurgrastegundir sem
þar eru ræktaðar eru miltet og
Jucerne, sem vér köllum hér
alfalfa, vaxa þar ágætlega.
Iðnaðarframleiðsla hjá Sahara
búum er enn sem teomið er lítil
og aðallega bundin við tilbúning
á litarefnum og neftóbaki.
Af dýrum er þar all margt. f
Suðurhluta eyðimerkurinn eru
guinea-hænsnin í stórum stíl og
Zebus eða Brahma uxnamir.
f norðurhluta eyðimerkurinn-
ar eru Antelopar, og allstaðar er
mikið af úlföldum, geitum, fé og
ösnum.
þessi náttúruauður Sahara
orsakar það, að jafnvel inni í
miðri eyðimörkinni eru menn
foúsettir, og bygðin þar og ann-
arsstaðar breiðist út meir og
meir, eftir því sem samgöngur
batna, brautir eru hygðar, og at-
vinnufærin batna og menn geta
orðið óhultir um líf sitt fyrir
stigamönnum.
Að þetta sem að framan er
sagt séu sterk meðmæli með því
að bygging og ræktun eyðimerk-
urinnar í nálægri framtíð sé í
vændum, er engum vafa bundið.
Á það skal og bent, að þótt sum-
ir af landkönnunarmönnum þeim,
sem hafa lagt leiðir sínar út í
hin óþektu svæði eyðimerkur-
innar, hafi verið myrtir, eins og
þeir Flatters og Lieut. Pallat,
þá eru engin dæmi til þess að
menn hafi dáið þar úr hungri
þorsta eða af völdum veðurs á
Sahara eyðimörkinni.
Skapar viðmótið mann-
inn.
“Deyr fé, deyja frændur,
deyr sjálfur et sama,
en orðstírr deyr aldrigi—”
Hávamál.
Okkur verður oft á að dæma
fólk það er vér mætum af viðmóti
þess og kurteisi. petta er að vísu
gott og ■ rétt ef viðmót mannsins
sem um er að ræða í það og það
skiftið á rót sína að rekja til eðlis-
fars persónunnar sjálfrar. Ef við
erum viss um það að framkoman
er laus við alla tilgerð og er í raun
íjéttri sprottin af hinum innri eðl-
ishvötum manneskjunnar sjálfrar.
Við vitum að svo loft má um hönd
hafa hina ytri tilgerð, að hún með
tímanum virðist sprottin af innri
hvöttftn, og er þá ekki gott í fljfttu
þragði að sjá hvað er niðri fyrir.
pað er með það eins og margt
annað — það verður að vana.
Hinir fornu Rómverjar hafa ef-
laust skilið þetta þegar þeir mynd-
uðu málsháttinn: “En fronti nulla
fides”. pannig getur maðurinn
fægt sig eða málað utan, ef eg má
svo að orði komast. Og glansinn
verður svo eðlilegur eða litirnir
, 9